Lucas 4
1 Nojinaq ri Jesús che ri Uxlabꞌixel upetik chuchiꞌ ri nimaꞌ Jordán, xkꞌam bꞌik rumal ri Uxlabꞌixel pa ri katzꞌinow ulew.
Jesus autem plenus Spiritu Sancto regressus est a Jordane: et agebatur a Spiritu in desertum
2 Xkꞌojiꞌ chilaꞌ kawinaq qꞌij, sibꞌalaj kanumik rumal cher man woꞌqinaq taj, xtaqchiꞌx kꞌu che mak rumal ri Itzel.
diebus quadraginta, et tentabatur a diabolo. Et nihil manducavit in diebus illis: et consummatis illis esuriit.
3 Ri itzel xubꞌij che ri Jesús: We qas at ukꞌojol ri Dios, chabꞌij chi kubꞌan kaxlan wa we jun abꞌaj riꞌ.
Dixit autem illi diabolus: Si Filius Dei es, dic lapidi huic ut panis fiat.
4 Ri Jesús xubꞌij che: Ri tzꞌibꞌatalik kubꞌij: Man xwi ta ri kaxlan wa kakꞌasbꞌan ri winaq.
Et respondit ad illum Jesus: Scriptum est: Quia non in solo pane vivit homo, sed in omni verbo Dei.
5 Te kꞌu riꞌ ri Itzel xukꞌam bꞌik ri Jesús kꞌa puꞌwiꞌ jun nimalaj juyubꞌ, aninaq xukꞌut choch ronojel ri tinimit rech ri uwachulew.
Et duxit illum diabolus in montem excelsum, et ostendit illi omnia regna orbis terræ in momento temporis,
6 Xubꞌij che: Kinya ri juluwem xuqujeꞌ ri kwinem pa aqꞌabꞌ pa kiwiꞌ ronojel taq le tinimit leꞌ, rumal cher e we in kinya kꞌu na che ri winaq ri kawaj in kinya wi.
et ait illi: Tibi dabo potestatem hanc universam, et gloriam illorum: quia mihi tradita sunt, et cui volo do illa.
7 Ronojel waꞌ kinya chawe, we katxukiꞌk chinuwach kinaqꞌijilaꞌj.
Tu ergo si adoraveris coram me, erunt tua omnia.
8 Ri Jesús xubꞌij che: Kubꞌij ri tzꞌibꞌatalik chaqꞌijilaꞌj ri awajaw ri aDios, xaq xwi areꞌ chapatanij.
Et respondens Jesus, dixit illi: Scriptum est: Dominum Deum tuum adorabis, et illi soli servies.
9 Ri Itzel xukꞌam bꞌik ri Jesús pa ri tinimit Jerusalén, xutakꞌabꞌa puꞌwiꞌ ri Templo, xubꞌij che: We qas at ralkꞌwaꞌl ri Dios, chakꞌyaqa bꞌik awibꞌ pa ri ulew.
Et duxit illum in Jerusalem, et statuit eum super pinnam templi, et dixit illi: Si Filius Dei es, mitte te hinc deorsum.
10 Rumal chi ri tzꞌibꞌatalik kubꞌij: Areꞌ kuꞌtaq ri angelibꞌ chatoꞌik xuqujeꞌ che achajixik.
Scriptum est enim quod angelis suis mandavit de te, ut conservent te:
11 Xuqujeꞌ katkitelej rukꞌ ri kiqꞌabꞌ rech man katopij ta ri awaqan cho ri abꞌaj.
et quia in manibus tollent te, ne forte offendas ad lapidem pedem tuum.
12 Ri Jesús xubꞌij che: Ri tzꞌibꞌatalik kubꞌij: Man kakoj ta kꞌaꞌmabꞌal pa ubꞌe ri awajaw, ri aDios.
Et respondens Jesus, ait illi: Dictum est: Non tentabis Dominum Deum tuum.
13 Are xtoꞌtaj ri Itzel che utaqchiꞌxik ri Jesús che mak, xel bꞌik rukꞌ, kꞌa te katzalij chi loq jun qꞌijal.
Et consummata omni tentatione, diabolus recessit ab illo, usque ad tempus.
14 Xtzalij kꞌu ri Jesús pa Galilea, nojinaq che ri ukwinem ri Uxlabꞌixel. Aninaq xtzijox rij kumal ri winaq aꞌj chilaꞌ.
Et regressus est Jesus in virtute Spiritus in Galilæam, et fama exiit per universam regionem de illo.
15 Amaqꞌel xuya kꞌutuꞌn pa jaljoj taq Sinagoga, konojel kꞌu ri winaq xkiya uqꞌij.
Et ipse docebat in synagogis eorum, et magnificabatur ab omnibus.
16 Are xopan ri Jesús pa ri tinimit Nazaret, pa ri leꞌaj ri xkꞌiy wi, pa ri qꞌij rech uxlanem. Xok bꞌik pa ri Sinagoga, jetaq ri naqꞌatal che, xtakꞌiꞌ kꞌu chusikꞌixik ri wuj.
Et venit Nazareth, ubi erat nutritus, et intravit secundum consuetudinem suam die sabbati in synagogam, et surrexit legere.
17 Xkiya kꞌu che ri wuj ri xutzꞌibꞌaj ri qꞌalajisal utzij ri Dios Isaías. Ri Jesús are xusol ri wuj xuriq ri tzꞌibꞌatal wi we tzij riꞌ:
Et traditus est illi liber Isaiæ prophetæ. Et ut revolvit librum, invenit locum ubi scriptum erat:
18 Ri Loqꞌalaj Uxlabꞌixel rech ri Dios kꞌo pa nuwiꞌ, rumal cher inuchaꞌom chukꞌamik bꞌik utz laj tzij chike ri e mebꞌa, inutaqom loq chuqꞌalajisaxik ri kitzoqopitajik ri e tzꞌapitalik xuqujeꞌ ri e jatꞌitalik ketzoqopitaj na. Xuqujeꞌ chujaqik ri kibꞌoqꞌoch ri e moyabꞌ.
Spiritus Domini super me: propter quod unxit me, evangelizare pauperibus misit me, sanare contritos corde,
19 Xuqujeꞌ chutzijoxik chi xopan ri qꞌotaj rech ri utoqꞌobꞌ ri Dios.
prædicare captivis remissionem, et cæcis visum, dimittere confractos in remissionem, prædicare annum Domini acceptum et diem retributionis.
20 Are xtoꞌtaj chusikꞌixik ri wuj, xubꞌot chi kanoq, xutzalij che ri tobꞌanel, kꞌa te riꞌ xtꞌuyiꞌk. Konojel winaq ri e kꞌo pa ri Sinagoga ko xkikaꞌyej.
Et cum plicuisset librum, reddit ministro, et sedit. Et omnium in synagoga oculi erant intendentes in eum.
21 Xuchapleꞌj kꞌu tzijonem ri Jesús kukꞌ, xubꞌij: Kamik xkꞌulmataj we tzꞌibꞌatalik riꞌ chiꞌwach.
Cœpit autem dicere ad illos: Quia hodie impleta est hæc scriptura in auribus vestris.
22 Konojel ri winaq utz kakibꞌan chutzijoxik ri Jesús, xuqujeꞌ sibꞌalaj kemayijan che ri mayijabꞌal taq tzij ri kubꞌij. Kakitatabꞌela chibꞌil kibꞌ: ¿La man are waꞌ ri ukꞌojol ri José?
Et omnes testimonium illi dabant: et mirabantur in verbis gratiæ, quæ procedebant de ore ipsius, et dicebant: Nonne hic est filius Joseph?
23 Xubꞌij kꞌu ri Jesús chike: Kibꞌij wa chwe ri jun kꞌambꞌejabꞌal noꞌj: “Ajkun, chakunaj awibꞌ.” Chabꞌana ri mayijabꞌal taq jastaq waral jacha pa ri xabꞌan pa ri tinimit Capernaúm.
Et ait illis: Utique dicetis mihi hanc similitudinem: Medice cura teipsum: quanta audivimus facta in Capharnaum, fac et hic in patria tua.
24 Xuqujeꞌ xubꞌij chike: Qas tzij kinbꞌij chiꞌwe chi man nim ta kilik jun qꞌalajisanel pa ri utinimit.
Ait autem: Amen dico vobis, quia nemo propheta acceptus est in patria sua.
25 Kinbꞌij kꞌu chiꞌwe chi e kꞌi malkaꞌnibꞌ riꞌ xekꞌojiꞌ pa ri tinimit Israel pa taq ri uqꞌij ri qꞌalajisal rech ri utzij ri Dios Elías, che riꞌ are man xubꞌan ta jabꞌ. Oxibꞌ junabꞌ rukꞌ nikꞌaj, xkꞌojiꞌ kꞌu nimalaj wiꞌjal pa ronojel ri uwachulew pa taq ri qꞌij riꞌ.
In veritate dico vobis, multæ viduæ erant in diebus Eliæ in Israël, quando clausum est cælum annis tribus et mensibus sex, cum facta esset fames magna in omni terra:
26 Man xtaq ta kꞌu bꞌik ri Elías kukꞌ ri malkaꞌnibꞌ ri e kꞌo pa ri tinimit xane rukꞌ ri jun malkaꞌn ri kape pa ri tinimit Sarepta rech Sidón.
et ad nullam illarum missus est Elias, nisi in Sarepta Sidoniæ, ad mulierem viduam.
27 Pa taq ri uqꞌij ri qꞌalajisal tzij rech ri Dios Eliseo, e kꞌo xuqujeꞌ sibꞌalaj e kꞌi chꞌaꞌkibꞌ pa ri tinimit Israel, xa kꞌu jun xkunatajik xwi ri Naamán, ri kel pa ri tinimit Siria.
Et multi leprosi erant in Israël sub Eliseo propheta: et nemo eorum mundatus est nisi Naaman Syrus.
28 Are xkita ri winaq ri e kꞌo pa ri Sinagoga ri xubꞌij chike, xechꞌuꞌjarik.
Et repleti sunt omnes in synagoga ira, hæc audientes.
29 Xewaꞌjil chirij, xkikꞌam bꞌik rukꞌ chuqꞌabꞌ chutzaꞌm ri juyubꞌ ri yakom wi ri kitinimit, are xkaj xkikꞌyaq bꞌik pa ri siwan.
Et surrexerunt, et ejecerunt illum extra civitatem: et duxerunt illum usque ad supercilium montis, super quem civitas illorum erat ædificata, ut præcipitarent eum.
30 Ri Jesús kꞌut xikꞌow chikixoꞌl ri winaq, xtzalij pa ri bꞌe.
Ipse autem transiens per medium illorum, ibat.
31 Xqaj bꞌik ri Jesús, xeꞌ pa Capernaúm rech Galilea. Xuꞌtijoj ri winaq pa ri Sinagoga, pa ri qꞌij rech uxlanem.
Et descendit in Capharnaum civitatem Galilææ, ibique docebat illos sabbatis.
32 Xemayijanik ri winaq rumal ri ukꞌutuꞌn, xuqꞌalajisaj chi yaꞌtal uchuqꞌabꞌ rumal ri Dios.
Et stupebant in doctrina ejus, quia in potestate erat sermo ipsius.
33 Ri Jesús are kꞌo pa ri Sinagoga, kꞌo jun achi ri kꞌo jun itzel uxlabꞌal che, xuchapleꞌj uraqik uchiꞌ che ri Jesús.
Et in synagoga erat homo habens dæmonium immundum, et exclamavit voce magna,
34 Xubꞌij: Jesús aj Nazaret, wetaꞌm chi lal, lal Tyoxalaj winaq rech ri Dios. ¿Jas che xpe la che qatukixik?
dicens: Sine, quid nobis et tibi, Jesu Nazarene? venisti perdere nos? scio te quis sis, Sanctus Dei.
35 Ri Jesús xubꞌij che: Chatuxlanoq, xuqujeꞌ chatel bꞌik che we achi riꞌ. Che ri qꞌotaj riꞌ, ri itzel uxlabꞌal xutzaq ri achi pa ri ulew. Xel kꞌu bꞌik ri itzel uxlabꞌal man xubꞌan ta chi kꞌax che ri achi.
Et increpavit illum Jesus, dicens: Obmutesce, et exi ab eo. Et cum projecisset illum dæmonium in medium, exiit ab illo, nihilque illum nocuit.
36 Konojel xemayijanik, kakitatabꞌela chibꞌil taq kibꞌ: ¿Jas kwinem kukoj we achi riꞌ cher kakwinik keꞌresaj bꞌik ri itzel taq uxlabꞌal, rukꞌ ri utaqanik kaꞌnimaj bꞌik ri itzel taq uxlabꞌal?
Et factus est pavor in omnibus, et colloquebantur ad invicem, dicentes: Quod est hoc verbum, quia in potestate et virtute imperat immundis spiritibus, et exeunt?
37 Xtzijox kꞌu rij ri Jesús pa ronojel kꞌolibꞌal rech ri tinimit.
Et divulgabatur fama de illo in omnem locum regionis.
38 Xel kꞌu loq ri Jesús pa ri Sinagoga, xeꞌ cho rachoch ri Simón. Chilaꞌ kꞌo wi ri ujiꞌ chuchuꞌ ri Simón kꞌo qꞌaqꞌ che. Xkita kꞌu jun toqꞌobꞌ che ri Jesús rech kukunaj kanoq.
Surgens autem Jesus de synagoga, introivit in domum Simonis. Socrus autem Simonis tenebatur magnis febribus: et rogaverunt illum pro ea.
39 Ri Jesús xqet chuxukut ri usok ri ujiꞌ ri Pedro, xresaj bꞌik ri yabꞌil che ri ixoq. Ri ixoq aninaq xwaꞌjilik, xuꞌpatanij.
Et stans super illam imperavit febri: et dimisit illam. Et continuo surgens, ministrabat illis.
40 Are xsaqirik, ri e winaq rech taq ri leꞌaj xeꞌkikꞌam bꞌik ri e kachalal ri e yawabꞌibꞌ rech kekunax kan rumal ri Jesús. Xapakux kꞌu ne ri yabꞌil ri kꞌo chike, xuꞌtzirik are xechap rumal ri Jesús.
Cum autem sol occidisset, omnes qui habebant infirmos variis languoribus, ducebant illos ad eum. At ille singulis manus imponens, curabat eos.
41 E kꞌi e kꞌo itzel taq uxlabꞌal chike, kakiraqaqej kichiꞌ, kakibꞌij: “At at ralkꞌwaꞌl ri Dios.” Rumal ketaꞌm chi are Mesías, ri Jesús man xuya ta bꞌe chike xechꞌawik, xeꞌresaj bꞌik konojel.
Exibant autem dæmonia a multis clamantia, et dicentia: Quia tu es Filius Dei: et increpans non sinebat ea loqui: quia sciebant ipsum esse Christum.
42 Sibꞌalaj aqꞌabꞌ che ri jun qꞌij chik, ri Jesús xeꞌ pa jun kꞌolibꞌal jawjeꞌ ri e maj wi winaq. E kꞌi winaq kꞌut xkitzukuj, kꞌamaꞌtam xkiriqo, are xkiriqo, xkita toqꞌobꞌ che chi kakanaj kan kukꞌ.
Facta autem die egressus ibat in desertum locum, et turbæ requirebant eum, et venerunt usque ad ipsum: et detinebant illum ne discederet ab eis.
43 Ri Jesús xubꞌij chike: Rajawaxik kintzijoj ri utz laj tzij rech ri ajawarem rech ri Dios, pa nikꞌaj taq tinimit chik rumal cher are nupatan waꞌ in petinaq.
Quibus ille ait: Quia et aliis civitatibus oportet me evangelizare regnum Dei: quia ideo missus sum.
44 Xaq jeriꞌ are xrilij utzijoxik ri utz laj tzij pa taq ri Sinagoga ke ri winaq aꞌj Israel.
Et erat prædicans in synagogis Galilææ.
