Lucas 13
1 Xoꞌpan nikꞌaj winaq che ri qꞌij riꞌ, xkitzijoj che ri Jesús chi ri Pilato xuꞌkamisaj nikꞌaj winaq aꞌj Galilea, are tajin kakitzuj ri sipanik pa ri Templo.
Παρῆσαν δέ τινες ἐν αὐτῷ τῷ καιρῷ ἀπαγγέλλοντες αὐτῷ περὶ τῶν Γαλιλαίων ὧν τὸ αἷμα Πιλᾶτος ἔμιξεν μετὰ τῶν θυσιῶν αὐτῶν.
2 Xubꞌij kꞌu ri Jesús chike: ¿Teꞌq pa ikꞌuꞌx chi riꞌ ri winaq aꞌj Galilea riꞌ xkiriq kꞌax rumal sibꞌalaj aꞌjmakibꞌ chikiwach konojel ri nikꞌaj winaq chik?
καὶ ⸀ἀποκριθεὶςεἶπεν αὐτοῖς· Δοκεῖτε ὅτι οἱ Γαλιλαῖοι οὗτοι ἁμαρτωλοὶ παρὰ πάντας τοὺς Γαλιλαίους ἐγένοντο, ὅτι ⸀ταῦταπεπόνθασιν;
3 Man jeꞌ ta riꞌ, xuqujeꞌ ix kasach na iwach, we man kikꞌex na ikꞌuꞌx.
οὐχί, λέγω ὑμῖν, ἀλλʼ ἐὰν μὴ μετανοῆτε πάντες ⸀ὁμοίωςἀπολεῖσθε.
4 ¿Teꞌq pa ikꞌuꞌx xuqujeꞌ chi ri wajxaq lajuj winaq ri xtzaq loq jun torre chikij pa Siloé xa sibꞌalaj aꞌjmakibꞌ chikiwach ri winaq ri keꞌl pa Jerusalén?
ἢ ἐκεῖνοι οἱ ⸀δεκαοκτὼἐφʼ οὓς ἔπεσεν ὁ πύργος ἐν τῷ Σιλωὰμ καὶ ἀπέκτεινεν αὐτούς, δοκεῖτε ὅτι ⸀αὐτοὶὀφειλέται ἐγένοντο παρὰ πάντας ⸀τοὺςἀνθρώπους τοὺς ⸀κατοικοῦνταςἸερουσαλήμ;
5 Man jeꞌ ta riꞌ. Je xuqujeꞌ kakꞌulmataj iwukꞌ iwonojel we man kikꞌex ikꞌuꞌx.
οὐχί, λέγω ὑμῖν, ἀλλʼ ἐὰν μὴ ⸀μετανοῆτεπάντες ⸀ὡσαύτωςἀπολεῖσθε.
6 Ri Jesús kꞌut xutzijoj chike we jun kꞌambꞌejabꞌal noꞌj: Kꞌo jun achi, ri kꞌo jun ucheꞌal higuera pa ri utikobꞌal. Are kꞌu xraj xuꞌtzukuj uwach ri ucheꞌ, maj xuꞌriqa che.
Ἔλεγεν δὲ ταύτην τὴν παραβολήν. Συκῆν εἶχέν τις ⸂πεφυτευμένην ἐν τῷ ἀμπελῶνι αὐτοῦ, καὶ ἦλθεν ζητῶν καρπὸν ἐν αὐτῇ καὶ οὐχ εὗρεν.
7 Xubꞌij kꞌu che ri achi ri chajil rech ri utikoꞌn: “Chawilampeꞌ, xeꞌ oxibꞌ junabꞌ maj uwach we higuera kinriqo. Chaqasaj rech man xaq ta kuya latzꞌ pa we ulew.”
εἶπεν δὲ πρὸς τὸν ἀμπελουργόν· Ἰδοὺ τρία ἔτη ⸂ἀφʼ οὗ ἔρχομαι ζητῶν καρπὸν ἐν τῇ συκῇ ταύτῃ καὶ οὐχ εὑρίσκω· ⸀ἔκκοψοναὐτήν· ἱνατί καὶ τὴν γῆν καταργεῖ;
8 Ri chajil rech ri tikoꞌn xubꞌij: “Ajawxel, ya chi na la kan jun junabꞌ, rech kinkwinik kinbꞌan rij, xuqujeꞌ kinya uqꞌayisal.
ὁ δὲ ἀποκριθεὶς λέγει αὐτῷ· Κύριε, ἄφες αὐτὴν καὶ τοῦτο τὸ ἔτος, ἕως ὅτου σκάψω περὶ αὐτὴν καὶ βάλω κόπρια·
9 We ne kawachin na, we man xwachinik, kꞌa te riꞌ utz kaqasaj la.”
κἂν μὲν ποιήσῃ καρπὸν ⸂εἰς τὸ μέλλον— εἰ δὲ μήγε, ⸃ ἐκκόψεις αὐτήν.
10 Pa jun qꞌij sábado, are tajin kuya kꞌutuꞌn ri Jesús pa Sinagoga,
Ἦν δὲ διδάσκων ἐν μιᾷ τῶν συναγωγῶν ἐν τοῖς σάββασιν.
11 kꞌo kꞌu jun ixoq chilaꞌ, wajxaq lajuj junabꞌ yawabꞌ, rumal cher jun itzelalaj uxlabꞌal xubꞌan kan bꞌujbꞌik cher ri uwo rachaq, man kakwin ta kꞌut sukꞌum katakꞌiꞌk.
καὶ ἰδοὺ ⸀γυνὴπνεῦμα ἔχουσα ἀσθενείας ἔτη ⸀δεκαοκτώ καὶ ἦν συγκύπτουσα καὶ μὴ δυναμένη ἀνακύψαι εἰς τὸ παντελές.
12 Are xilitaj rumal ri Jesús, xusikꞌij xubꞌij che: Ixoq, chatutzir che ri ayabꞌilal.
ἰδὼν δὲ αὐτὴν ὁ Ἰησοῦς προσεφώνησεν καὶ εἶπεν αὐτῇ· Γύναι, ἀπολέλυσαι τῆς ἀσθενείας σου,
13 Are xuya ri uqꞌabꞌ ri Jesús puꞌwiꞌ, aninaq sukꞌum xtakꞌiꞌ ri ixoq, xuchapleꞌj uqꞌijilaꞌxik ri Dios.
καὶ ἐπέθηκεν αὐτῇ τὰς χεῖρας· καὶ παραχρῆμα ἀνωρθώθη, καὶ ἐδόξαζεν τὸν θεόν.
14 Ri kinimaꞌqil ri winaq pa ri Sinagoga, xyojtajik are xril ri kunanik xubꞌan ri Jesús pa ri sábado. Xubꞌij chike ri winaq: Kꞌo waqibꞌ qꞌij rech kachakun jun, chixpeta pa riꞌ ri qꞌij riꞌ rech kixkunaxik, man pa ri qꞌij taj rech uxlanem.
ἀποκριθεὶς δὲ ὁ ἀρχισυνάγωγος, ἀγανακτῶν ὅτιτῷ σαββάτῳ ἐθεράπευσεν ὁ Ἰησοῦς, ἔλεγεν τῷ ὄχλῳ ⸀ὅτι Ἓξ ἡμέραι εἰσὶν ἐν αἷς δεῖ ἐργάζεσθαι· ἐν ⸀αὐταῖςοὖν ἐρχόμενοι θεραπεύεσθε καὶ μὴ τῇ ἡμέρᾳ τοῦ σαββάτου.
15 Ri Jesús xubꞌij chike: ¡Kawach taq winaq! ¿la man kitur bꞌik ri iwakax pa ri qꞌij sábado, kiwesaj bꞌik pa ri rachoch rech kuꞌtija loq ujoron?
ἀπεκρίθη ⸀δὲαὐτῷ ὁ κύριος καὶ εἶπεν· Ὑποκριταί, ἕκαστος ὑμῶν τῷ σαββάτῳ οὐ λύει τὸν βοῦν αὐτοῦ ἢ τὸν ὄνον ἀπὸ τῆς φάτνης καὶ ⸀ἀπαγαγὼνποτίζει;
16 La man kꞌu yaꞌtalik kesax pa we qꞌij rech uxlanem, ri jatꞌibꞌal ri ukojom ri itzel, wajxaq lajuj junabꞌ che we ixoq riꞌ, rijaꞌl ri Abraham.
ταύτην δὲ θυγατέρα Ἀβραὰμ οὖσαν, ἣν ἔδησεν ὁ Σατανᾶς ἰδοὺ δέκα καὶ ὀκτὼ ἔτη, οὐκ ἔδει λυθῆναι ἀπὸ τοῦ δεσμοῦ τούτου τῇ ἡμέρᾳ τοῦ σαββάτου;
17 Xekꞌix ri uꞌkꞌulel ri Jesús are jewaꞌ xubꞌij, e nikꞌaj winaq chi kꞌut xemayijanik are xkil ri mayijabꞌal taq jastaq ri xubꞌano.
καὶ ταῦτα λέγοντος αὐτοῦ κατῃσχύνοντο πάντες οἱ ἀντικείμενοι αὐτῷ, καὶ πᾶς ὁ ὄχλος ἔχαιρεν ἐπὶ πᾶσιν τοῖς ἐνδόξοις τοῖς γινομένοις ὑπʼ αὐτοῦ.
18 Ri Jesús xubꞌij: ¿Jas rukꞌ kajunumataj wi ri ajawarem rech ri Dios? ¿Jas rukꞌ kinjunamaj wi?
Ἔλεγεν ⸀οὖν Τίνι ὁμοία ἐστὶν ἡ βασιλεία τοῦ θεοῦ, καὶ τίνι ὁμοιώσω αὐτήν;
19 Are jeꞌ jas jun ijaꞌ rech moxtansia, ri xutik jun achi pa ri utikobꞌal, xkꞌiy kꞌut, xux jun cheꞌ. Xepe ri aꞌwaj ri kerapinik xkibꞌan kisok pa taq ri uqꞌabꞌ.
ὁμοία ἐστὶν κόκκῳ σινάπεως, ὃν λαβὼν ἄνθρωπος ἔβαλεν εἰς κῆπον ἑαυτοῦ, καὶ ηὔξησεν καὶ ἐγένετο εἰς ⸀δένδρον καὶ τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ κατεσκήνωσεν ἐν τοῖς κλάδοις αὐτοῦ.
20 Xubꞌij chi junmul ri Jesús: ¿Jas rukꞌ kinjunamaj wi ri ajawarem rech ri Dios?
⸀Καὶπάλιν εἶπεν· Τίνι ὁμοιώσω τὴν βασιλείαν τοῦ θεοῦ;
21 Jeꞌ jetaq ri chꞌam ri kaya rukꞌ ri kaxlan wa, ri xuya ri jun ixoq rukꞌ ri kꞌaj, kꞌa xchꞌamir na ronojel.
ὁμοία ἐστὶν ζύμῃ, ἣν λαβοῦσα γυνὴ ⸀ἔκρυψενεἰς ἀλεύρου σάτα τρία ἕως οὗ ἐζυμώθη ὅλον.
22 Are xtzalij ri Jesús pa ri tinimit Jerusalén, xuya kan kꞌutuꞌn pa taq ri leꞌaj xuqujeꞌ ri e tinimit ri xikꞌow wi bꞌik.
Καὶ διεπορεύετο κατὰ πόλεις καὶ κώμας διδάσκων καὶ πορείαν ποιούμενος εἰς ⸀Ἱεροσόλυμα
23 Kꞌo kꞌu jun achi, xuta che: Ajawxel, ¿la xaq e jujun winaq ri kekolotajik? Ri Jesús, xubꞌij che:
εἶπεν δέ τις αὐτῷ· Κύριε, εἰ ὀλίγοι οἱ σῳζόμενοι; ὁ δὲ εἶπεν πρὸς αὐτούς·
24 Chikojo ichuqꞌabꞌ rech kixok pa ri uchiꞌ ja ri nitzꞌ uwach, rumal cher e kꞌi winaq kakaj na koꞌk chilaꞌ man kekwin ta kꞌut.
Ἀγωνίζεσθε εἰσελθεῖν διὰ τῆς στενῆς ⸀θύρας ὅτι πολλοί, λέγω ὑμῖν, ζητήσουσιν εἰσελθεῖν καὶ οὐκ ἰσχύσουσιν,
25 We kꞌu xtzꞌapitaj ri uchiꞌ ja rumal ri ajchoqꞌe ri ja, kixkanaj na kan chirij ja, kichapleꞌj na kꞌorokꞌatik, kibꞌij na riꞌ: Ajawxel, jaqa la ri uchiꞌ ja chiqawach. Ri ajchoqꞌe kubꞌij na chiꞌwe man wetaꞌm ta iwach.
ἀφʼ οὗ ἂν ἐγερθῇ ὁ οἰκοδεσπότης καὶ ἀποκλείσῃ τὴν θύραν, καὶ ἄρξησθε ἔξω ἑστάναι καὶ κρούειν τὴν θύραν λέγοντες· ⸀Κύριε ἄνοιξον ἡμῖν· καὶ ἀποκριθεὶς ἐρεῖ ὑμῖν· Οὐκ οἶδα ὑμᾶς πόθεν ἐστέ.
26 Kibꞌij kꞌu na, “Lal xyoꞌw la kꞌutuꞌn pa taq ri qakꞌayibꞌal, xuqujeꞌ xujwaꞌik xujqumunik ukꞌ la.”
τότε ἄρξεσθε λέγειν· Ἐφάγομεν ἐνώπιόν σου καὶ ἐπίομεν, καὶ ἐν ταῖς πλατείαις ἡμῶν ἐδίδαξας·
27 Kubꞌij kꞌu na chiꞌwe: “Kintzalij ubꞌixik chiꞌwe, man wetaꞌm ta iwach, chixel bꞌik waral bꞌanal taq etzelal.”
καὶ ἐρεῖ ⸀λέγωνὑμῖν· Οὐκ ⸀οἶδαπόθεν ἐστέ· ἀπόστητε ἀπʼ ἐμοῦ, πάντες ⸀ἐργάταιἀδικίας.
28 Kꞌa te riꞌ, kꞌo oqꞌej, xuqujeꞌ qutꞌutꞌem ware, are kiꞌwil ri Abraham, ri Isaac, ri Jacobo xuqujeꞌ konojel ri e qꞌalajisal taq tzij rech ri Dios pa ri ajawarem rech ri Dios, are kꞌu ri ix chixesax bꞌik chirij ja.
ἐκεῖ ἔσται ὁ κλαυθμὸς καὶ ὁ βρυγμὸς τῶν ὀδόντων, ὅταν ⸀ὄψησθεἈβραὰμ καὶ Ἰσαὰκ καὶ Ἰακὼβ καὶ πάντας τοὺς προφήτας ἐν τῇ βασιλείᾳ τοῦ θεοῦ, ὑμᾶς δὲ ἐκβαλλομένους ἔξω.
29 E kꞌo kꞌu winaq kepe na pa ri relibꞌal qꞌij, pa ri uqajibꞌal qꞌij, xuqujeꞌ winaq ri keꞌl pa uxukut kaj xuqujeꞌ pa uxukut ulew kuleꞌ tꞌuyul na pa ri nimaqꞌij rech ri ajawarem rech ri Dios.
καὶ ἥξουσιν ἀπὸἀνατολῶν καὶ δυσμῶν καὶ ⸀ἀπὸ βορρᾶ καὶ νότου καὶ ἀνακλιθήσονται ἐν τῇ βασιλείᾳ τοῦ θεοῦ.
30 E kꞌo kꞌu winaq ri e nabꞌe kuꞌx na kꞌisbꞌal xuqujeꞌ e kꞌo xuqujeꞌ na kꞌisbꞌal ri kuꞌx na e nabꞌe.
καὶ ἰδοὺ εἰσὶν ἔσχατοι οἳ ἔσονται πρῶτοι, καὶ εἰσὶν πρῶτοι οἳ ἔσονται ἔσχατοι.
31 Pa ri qꞌotaj riꞌ xeqet nikꞌaj fariseos rukꞌ ri Jesús, xkibꞌij che: Ri Herodes karaj katukamisaj, chatel bꞌik waral jat chi pa jun kꞌolibꞌal.
Ἐν αὐτῇ τῇ ⸀ὥρᾳπροσῆλθάν τινες Φαρισαῖοι λέγοντες αὐτῷ· Ἔξελθε καὶ πορεύου ἐντεῦθεν, ὅτι Ἡρῴδης θέλει σε ἀποκτεῖναι.
32 Xubꞌij kꞌu ri Jesús chike: Jix jiꞌbꞌij apanoq che ri par riꞌ, kamik xuqujeꞌ chweꞌq keꞌnwesaj na itzel taq uxlabꞌal xuqujeꞌ keꞌnkunaj na ri winaq, pa oxibꞌ qꞌij kintoꞌtaj chubꞌanik ri rajawaxik kinbꞌano.
καὶ εἶπεν αὐτοῖς· Πορευθέντες εἴπατε τῇ ἀλώπεκι ταύτῃ· Ἰδοὺ ἐκβάλλω δαιμόνια καὶ ἰάσεις ⸀ἀποτελῶσήμερον καὶ αὔριον, καὶ τῇ τρίτῃ τελειοῦμαι.
33 Rajawaxik kinbꞌin na kamik, chweꞌq, xuqujeꞌ kabꞌij, rumal man yaꞌtal ta che jun qꞌalajisal utzij ri Dios kakam chi pa jun tinimit chik ri man are ta Jerusalén.
πλὴν δεῖ με σήμερον καὶ αὔριον καὶ τῇ ἐχομένῃ πορεύεσθαι, ὅτι οὐκ ἐνδέχεται προφήτην ἀπολέσθαι ἔξω Ἰερουσαλήμ.
34 ¡Tinimit Jerusalén! ¡Tinimit Jerusalén! At ri kaꞌkamisaj ri qꞌalajisal taq rech ri utzij ri Dios xuqujeꞌ kabꞌan che abꞌaj ri ketaq loq awukꞌ. ¡Kꞌi mul xwaj xeꞌnmulij ri awalkꞌwaꞌl jetaq ri kubꞌan ri atiꞌt akꞌ kuꞌmulij ri alaj taq e ral chuxeꞌ ri uxikꞌ, man xawaj ta kꞌut!
Ἰερουσαλὴμ Ἰερουσαλήμ, ἡ ἀποκτείνουσα τοὺς προφήτας καὶ λιθοβολοῦσα τοὺς ἀπεσταλμένους πρὸς αὐτήν— ποσάκις ἠθέλησα ἐπισυνάξαι τὰ τέκνα σου ὃν τρόπον ὄρνις τὴν ἑαυτῆς νοσσιὰν ὑπὸ τὰς πτέρυγας, καὶ οὐκ ἠθελήσατε.
35 Rumal kꞌu riꞌ, ri iꞌwachoch ketoliꞌ na kanoq, man kiwil ta kꞌu na nuwach kꞌa pa ri qꞌij ri kibꞌij: “Tewchiꞌtal ri ubꞌiꞌ ri petinaq pa ri ubꞌiꞌ ri Ajawxel.”
ἰδοὺ ἀφίεται ὑμῖν ὁ οἶκος ⸀ὑμῶν λέγω ⸀δὲ⸀ὑμῖν οὐ μὴ ⸂ἴδητέ με ἕως ⸂ἥξει ὅτε εἴπητε· Εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι κυρίου.
