< Hechos 21 >
1 Are xqajach qibꞌ kukꞌ ri alaxik, xujok pa ri jukubꞌ bꞌinibꞌal puꞌwiꞌ jaꞌ, sukꞌum xujeꞌ pa leꞌaj sutital che jaꞌ ubꞌiꞌnam Cos. Chukabꞌ qꞌij xujqꞌax chik pa ri tinimit Rodas, kꞌa te riꞌ xujeꞌ pa ri tinimit Pátara.
Unsiki ghuno tukalekine navene, tukyula ku nyanja, tukafikile mulikaja ilya Kosi, ikighono kinokikafikile mu likaja lya Rodo, na kuhuma ukuo tukafikile mulikaja lya Patara.
2 Xqariq kꞌu jun jukubꞌ bꞌinibꞌal ri kꞌo pa Pátara ri keꞌ pa Fenicia, xujeꞌ chupam.
Ye tupatile i meli jinojino jilovoka kuluta ku Foinike, tukapandile na kukyula.
3 Are xujqꞌax pa ri plo, xqil apanoq pa ri qamox ri chꞌaqaꞌp ulew sutital che jaꞌ ubꞌiꞌ Chipre, xqataqej ri qabꞌe, xujopan je laꞌ pa Tiro ri kꞌo pa Siria xujikꞌow na chilaꞌ rumal chi ri jukubꞌ bꞌinibꞌal xuya na nikꞌaj jastaq chilaꞌ.
Ye tufikile pavulongolo pa kiponge ikya Kipro, tukajilekile ulubale ulwa ng'ighi, tukakyula kuluta ku Siria, tukima mulikaja ilya Tiro, ulwakuva ukuo kwekuno imeli jikale jipakilvue ishehena ja mwene.
4 Xeꞌqariq kꞌu jujun kojonelabꞌ chilaꞌ, xujkanaj kan wuqubꞌ qꞌij kukꞌ. E kꞌo kꞌu e kojonelabꞌ ri xkiqꞌalajisaj jastaq ri xubꞌij ri Uxlabꞌixel chike, rumal riꞌ xkibꞌij che ri Pablo chi man keꞌ ta pa ri tinimit Jerusalén.
Ye avavuene avavulanisivua, tukikala ukuo ifighono budika lubale. Ava vulanisivua avaava vakam'bula u Paulo kukilila uMhepo kuuti umwene nangisaghe ku Yerusalemu.
5 Are xtzꞌaqat wuqubꞌ qꞌij uj kꞌo kukꞌ ri kojonelabꞌ, xujel bꞌik pa ri tinimit Tiro. Konojel ri kojonelabꞌ, ri achyabꞌ, ri e kixoqil, xuqujeꞌ ri e kalkꞌwaꞌl xujeꞌkijacha kanoq. Are xujopan chuchiꞌ ri plo xujxukiꞌk, xqbꞌan chꞌawem cho ri Dios.
Ye visile ifighono fila, usue tukabuka kuluta kulyusue. Vooni palikimo, nava mama vavanave palikimo navaana vavanave, vakatuhingilisie musila siitu yeye tuhumile kunji kulikaja. Kange tukafughama ku pwani, tukifunya, tukalaghine tweeni.
6 Kꞌa te riꞌ xeꞌqamatzej kanoq kꞌa te riꞌ xujtzalij pa ri jukubꞌ bꞌinibꞌal, ri aꞌlaxik kꞌut xetzalij kan cho kachoch.
Tukapandile imeli, kuno avenge vigomoka kange kunyumba sivanave.
7 Ri uj xqataqej ri qabꞌe pa ri plo, qelik loq pa ri tinimit Tiro xujopan pa ri tinimit Tolemaida. Xqaya rutzil kiwach ri qachalal ri e kꞌo chilaꞌ xuqujeꞌ xujkanaj kan jun qꞌij kukꞌ.
Kange ye tumalile ulughendo lwitu kuhuma ku Tiro, tukafikile ku Tolemai. Pala tukahungile avanyalukolo na pikukala na vene kighono kimo.
8 Chukabꞌ qꞌij ri Pablo xuqujeꞌ ri uj xujel bꞌik pa Tolemaida, xujeꞌ pa ri tinimit Cesarea, are uj kꞌo chi chilaꞌ xujeꞌ cho rachoch ri Felipe, tzijol rech ri Utz laj uTzij ri Dios, jun chike ri wuqubꞌ patanijelabꞌ ri xechaꞌ pa Jerusalén.
Ikighono kino kikwisa tukabukile tukalutile ku Kaisaria. Usue tukingile munyumba ja Filipo, undaliki ughwa livangili, juno alyale jumbo vava budika lubale, najusue tukikala palikimo nu mwene.
9 Ri Felipe e kꞌo kajibꞌ umiꞌal ri man e kꞌulan taj. We alitomabꞌ riꞌ e qꞌalajisal taq rech ri utzij ri Dios.
Umuunhu uju alyale navahinja vano vakavilagha.
10 Kebꞌ oxibꞌ qꞌij chik uj kꞌo chilaꞌ, are xopan jun qꞌalajisal rech ri utzij ri Dios, ubꞌiꞌ Agabo upetik pa ri tinimit Judea.
Ye ikalile ukuo ifighono n'diiki, akika kuhuma kuvu Yahudi um'biili jumo juno itambulivua Agabo.
11 Xujuchꞌabꞌej, kꞌa te riꞌ xukꞌam ri ximbꞌal upam ri Pablo, xuxim ri raqan xuqujeꞌ ri uqꞌabꞌ rukꞌ, xubꞌij: Ri Tyoxalaj Uxlabꞌixel kubꞌij are kopan ri ajchoqꞌe we pas riꞌ pa ri tinimit Jerusalén, jewaꞌ kakibꞌan na ri winaq aꞌj Israel chuyutik. Kakijach na pa kiqꞌabꞌ ri winaq ri man aꞌj Israel taj.
Umwene akisile kulyusue akatola ukanda ghwa Paulo. Ku uluo akipinya amaghulu nana mavoko gha mwene jujuo akaati, “U Mhepo u Mwitike iiti ndiiki,” “Ava Yahudi ku Yerusalemu vikupinya u muunhu juno itema ukanda ughu, voope vikupela mumavoko gha vaanhu avapanji.”
12 Are xqata we tzij riꞌ, uj e qachiꞌl ri winaq aꞌj Cesarea xqabꞌochiꞌj ri Pablo rech man keꞌ ta pa Jerusalén.
Ye tum'pulike amasio agha usue navaanhu vano vakale vikukala pala tukam'bula u Paulo aleke pitogha kuluta ku Yerusalemu.
13 Ri Pablo kꞌut xubꞌij: ¿Jas che kixoqꞌik, xaq kiyak nubꞌis? Ri in nujachom wibꞌ, man xwi taj pa yutik, xane nujachom wibꞌ pa kamikal rumal rech ri ubꞌiꞌ ri Ajawxel je laꞌ pa ri tinimit Jerusalén.
Pe u Paulo akamula, “Muvomba kiki, mulila na kudenyania inumbula jango? Ulwakuva niling'anisie, nambe kukungua kweene, looli kange kufwila ukuo ku Yerusalemu vwimila vwa litavua ilya Mutwa Yesu.”
14 Man xujkwin ta kꞌut xqaqꞌatej, xaq xqaya chi jeriꞌ, Xwi xqabꞌij che: ¡Chubꞌana ri urayibꞌal ukꞌuꞌx ri Ajawxel awukꞌ!
Ulwakuva u Paulo nakale ilonda kuvulua, tukabuhilile na kujoova, “kange uvughane vwa Mutwa vuvombike.”
15 Are ikꞌowinaq chi kebꞌ oxibꞌ qꞌij, xqasukꞌumaj ri qajastaq xujeꞌ pa ri tinimit Jerusalén.
Ifighono ifi, tukatolile amafuko ghitu nakuluta ku Yerusalemu.
16 Xujkachiꞌlaj bꞌik jujun kojonelabꞌ aꞌj Cesarea. Jun chike ubꞌiꞌ Mnasón kel pa Chipre. Ojer laj kojonel, qachomam kꞌut chi kujkanaj kan rukꞌ cho ri rachoch.
Avavulanisivua vamo kuhuma ku Kaisaria tukafwatine nusue. Vakan'twala umuunhu jumo juno itambulivua Mnasoni, muunhu ghwa ku Kipro, um'bulanisivua ghwa pakali, juno tulikalile palikimo.
17 Are xujopan pa ri tinimit Jerusalén, xujkikꞌulaj ri qachalal, sibꞌalaj xekiꞌkot qukꞌ.
Ye tufikile ku Yerusalemu, avanyalukolo vakatuupile nulukelo.
18 Chukabꞌ qꞌij xeꞌ ri Pablo qukꞌ, xujeꞌ kꞌu chuchꞌabꞌexik ri Jacobo. Kimulim kꞌu kibꞌ konojel ri kꞌamal taq kibꞌe ri kojonelabꞌ rech Jerusalén chilaꞌ.
Ikighono kino kikwisa u Paulo akalutile palikimo nusue kwa Yakobo, nava ghogholo vooni vano pevakale.
19 Ri Pablo xuya rutzil kiwach konojel, kꞌa te riꞌ xutzijoj ronojel ri ubꞌanom ri Dios chkixoꞌl ri winaq ri man aꞌj Israel taj.
Ye tuhungile, akavapela imola jino ye jikyale ijinge amasio ghano uNguluve alyavombile mu vanave mu vapanji kuhumila mumbombele inofu ijaija ija mweene.
20 Are xkita ri xubꞌij, xkiya uqꞌij ri Dios. Xkibꞌij che ri Pablo: Jeꞌ, qachalal. Pune ta ne jeriꞌ, e kꞌi mil winaq aꞌj Israel e kojoninaq. Kakibꞌij chi rajawaxik wi kaqataqej u ubꞌanik ri kubꞌij ri utaqanik ri Moisés.
Unsiki ye vam'pulike agha, vakam'pala u Nguluve, pe vakam'bula, “Ghulola, nyalukolo kweghale amaelufu ghalingi vitiike muvala muva Yahuhudi. Aveene Vooni valinuvufumbue uvwakukola indaghilo.
21 Bꞌiꞌtal kꞌu chike we winaq riꞌ chi ri at tajin kaꞌtijoj konojel ri winaq aꞌj Israel chi man rajawaxik ta chik keꞌniman che ri xtaqan wi ri qamam Moisés. Xuqujeꞌ kakibꞌij chi kabꞌij chi man rajawaxik taj kokisax ketal xuqujeꞌ man rajawaxik taj kakaꞌn ri naqꞌatajibꞌal ke ri winaq aꞌj Israel.
Vavulilue kusimilisivua uve, kuuti ghu vulanisia ava Yahudi vino vikukala pakate pavapanji kulekana nu Musa, kuuti ghukuvavula vano navakekile avaana vavanave, kangekange navangafwataghe injio isa kali.
22 ¿Jas kꞌu kaqabꞌano? Kakimulij na kibꞌ riꞌ ri winaq are kakito chi at ulinaq waral.
Tunoghile tuvombe kiki? Vikagula kuuti vipulika uve ghwisile.
23 Are utz na we kabꞌan ri kaqabꞌij: e kꞌo kajibꞌ achyabꞌ qukꞌ ri kakaꞌn na jas ri xkitzuj u ubꞌanik cho ri Dios.
Lino vombagha kino usue tukukuvula: tuulinavoope vaanhu vane vano vavikile ulujigho.
24 Chaꞌkꞌama bꞌik we achyabꞌ riꞌ awukꞌ pa ri Templo, are kakesaj ri awas chikij, chabꞌana awe kukꞌ. Chaya ri pwaq ri rajawaxik chike rech kekwinik kakisokaj ri kiwiꞌ rech konojel kakilo chi man qas tzij ta riꞌ ri kabꞌix chawe, xane at kanimaj ri kubꞌij ri utaqanik ri Moisés.
Vatole avaanhu ava pe ghuvalasie ghwe mwene palikimo navene, pe uvahombele ighalama savanave, neke vakeete amatue ghavanave. Mu uluo umuunhu jumo akagule kuuti ghano gha vombilue vwimila uve gha vudesi. Vamanyile kuuti uve ghugadilile indaghilo.
25 Are kꞌu ri winaq ri e kojoninaq ri man aꞌj Israel taj, qatzꞌibꞌam bꞌik wuj chike, qabꞌim chike chi rajawaxik man kakitij ta ri tiꞌj ri yoꞌm chkiwach taq tyox ri xa e bꞌanom kumal winaq, man kakitij ta kikꞌ, man kakitij ta ki tiꞌjol awaj e jitzꞌatalik, xuqujeꞌ man kakaꞌn ta mak kukꞌ taq achyabꞌ xuqujeꞌ ixoqibꞌ.
Looli imola isa vapanji vaano viitiki, tulyalembile na kuhumia ululaghilo kuuti vanoghile kukujileka ni fiinu fino fihumisivue mumatekelo agha fihweni, ni danda, kuhuma ni kila kino kinyongilue, kange vavulekaghe uvuvafu.”
26 Xpe kꞌu ri Pablo, xuꞌkꞌam bꞌik kajibꞌ achyabꞌ rukꞌ. Chukabꞌ qꞌij xresaj ri awas chirij junam kukꞌ, kꞌa te riꞌ xok pa ri Templo chubꞌixik chike janipa qꞌij karaj na chi resaxik ri awas chikij, are kakitzuj aꞌwaj chi kijujunal cho ri Dios.
Pe pano, u Paulo akavatoola avaghosi, ikighono ikyavuvili, akinosisie jujuo palikimo na veene, akingila mu nyumba imbaha inyimike ijakufunyila, kupulisia unsiki ughwa kighono ikyakuvavulanisia na lilitekelo lihumisivue vwimila umuunhu ghweni ughwa vanave.
27 Jubꞌiqꞌ kꞌu karaj katzꞌaqat ri wuqubꞌ qꞌij, e kꞌo jujun winaq aꞌj Israel e petinaq pa ri tinimit Asia ri xkil ri Pablo kꞌo pa ri Templo. Xeꞌkimulij ri winaq, xkikoj kikꞌuꞌx,
Ifighono fila ifya budika lubale ye flipipi kusila, ava Yahudi vamo kuhuma ku Asia vakamwaghile u Paulo mu nyumba imbaha inyimike ija kufunyila, namapugha vakakalala, kange vakamugholokesia amavoko.
28 xkiraq kichiꞌ, xkibꞌij: ¡Achyabꞌ aꞌj Israel! ¡Chujitoꞌ! We achi riꞌ kawaꞌkat pa ronojel taq ri tinimit. Kuya kꞌutuꞌn chike ri winaq puꞌwi ri man utz taj kakibꞌan ri qawinaqil, chrij ri utaqanik ri Moisés, xuqujeꞌ chrij we loqꞌalaj ja riꞌ. Uꞌkꞌamom kꞌu bꞌik jujun winaq aꞌj Grecia ri man e qawinaqil taj pa ri Templo, ubꞌanom ri awas ubꞌanik pa we loqꞌalaj kꞌolibꞌal riꞌ.
Valyale vijeghela, “Avaanhu ava ku Israeli, mututange, uju ghwe muunhu jula juno ivulanisia avaanhu kwooni amasio ghano gha pungine na vaanhu, indaghilo pano tulipuo apa. Kange avaletile ava Yunani mu nyumba inyimike ijakufunyila na piku panyasia apa pa vwimike.”
29 Je xkibꞌij waꞌ rumal cher kilom chi ri Pablo kꞌo pa ri tinimit Jerusalén, rachiꞌl ri Trófimo aj Éfeso, man aj Israel taj. Pa kikꞌuꞌx kꞌut chi xukꞌam bꞌik pa ri Templo.
Ulwakuva pavwasio valyale vamwaghile u Trofimo mu Efeso alyale nu mwene palikimo kulikaja, aveene vyalale viiti u Paulo akan'twala ku nyumba imbaha inyimike ija kufunyila.
30 Konojel ri winaq pa ri tinimit Jerusalén xeꞌl chꞌuꞌj. Aninaq xkimulij kibꞌ, xkichap ri Pablo, xkichararej loq chupam ri Templo, xkitzꞌapij kꞌu kan ri uchiꞌ ri tinimit.
Ilikaja lyooni lilyale nuludegho, na vaanhu vakakimbiila palikimo na ku n'kola u Paulo. Vakamumia kunji mu nyumba imbaha ijakufunyila, kaange amalyango ghakadindua.
31 Tajin kakitzukuj jas kakibꞌan chukamisaxik are xuta ri achi, ri kinimal ri ajchꞌoꞌjabꞌ chajil tinimit aꞌj Roma, chi konojel ri winaq pa ri tinimit Jerusalén e chꞌuꞌjarinaq.
Ye valyale vighela kukum'buda imola sikam'fikila um'baha ghwa kipugha ikya valoleli kuuti i Yerusalemu jooni jilyale jimemile ulunjughanjugha.
32 Ri nim taqanel riꞌ xuꞌmulij jujun aꞌj chꞌoꞌjabꞌ chajil tinimit, xuqujeꞌ jujun chike ri kinimal taq ri aꞌj chꞌoꞌjabꞌ chajil tinimit, aninaq xebꞌe jawjeꞌ e kꞌo wi ri winaq. Are xkil ri winaq ri nim taqanel e rachiꞌl ri ajchꞌoꞌjabꞌ chajil tinimit, xkitanabꞌaꞌ uchꞌayik ri Pablo.
Pa uluo akavatola avasikari nava jemedari akakimbilila ikipugha. Unsiki ghuno avaanhu ye vamwaghile um'baha ughwa valoleli navasikari, vakamuleka kun'tova u Paulo.
33 Xpe kꞌu ri achi riꞌ ri kataqan pa kiwiꞌ ri aꞌj ajchꞌoꞌjabꞌ chajil tinimit, xuꞌchapa ri Pablo. Kꞌa te riꞌ xtaqan chuyutik rukꞌ kebꞌ chꞌichꞌ ximbꞌal. Xuta kꞌu chike ri winaq jachin riꞌ ri Pablo, xuqujeꞌ jas ri umak.
Kange um'baha ghwa kipugha ye alipipi akan'kosa u Paulo, pe akalaghila akungue namanyololo mu m'biili. Akam'posia umwene kaange ghwe veeni kange ghwe veeni avombile kicking.
34 Are kꞌu ri winaq xkiraq kichiꞌ, jaljoj ri kakibꞌij. Ri achi man xkwin ta chuchꞌobꞌik jas ri xkꞌulmatajik rumal cher man kꞌyaqal ta ri kakibꞌij. Xtaqan kꞌu bꞌik chukꞌamik ri Pablo pa ri ja ri e kꞌo wi ri aꞌj ajchꞌoꞌjabꞌ chajil tinimit.
Vamo avaanhu mukipugha valyale vilalatila ikiiinu iiki navange ikinge. Ulwakuva u jemedari naghelile kukuvavula ikinu kye kyoni kila ulwakuva lwa njeghelo sila, akalaghila u Paulo ise munkate mu lilinga.
35 Are xoꞌpan cho taq ri wiq rech ri ja, ri aꞌj ajchꞌoꞌjabꞌ chajil tinimit ri e kꞌamowinaq bꞌik ri Pablo xkitelej, xkipaqabꞌaꞌ, rumal cher konojel ri winaq kakaj kakesaj kan ri Pablo rech kakichꞌayo.
Kange ye afikile pa ngasi, pe akatolua nu nsikari ughwa kipugha vwimila uvwa lunjughanjugha.
36 Konojel kꞌu ri winaq ri e teren chikij kakiraq kichiꞌ, kakibꞌij: ¡Kamisaxoq!
Pe ikipugha kikam'bingilila na kughendelela ni njeghelo, “M'busie uju!”
37 Are xkꞌam bꞌik ri Pablo pa ri ja ri e kꞌo wi ri aꞌj ajchꞌoꞌjabꞌ chajil tinimit, xuta che ri achi ri kataqan pa kiwiꞌ, xubꞌij: ¿La utz kintzijon jubꞌiqꞌ ukꞌ la? Ri achi xuta che, xubꞌij: ¿La awetaꞌm katchꞌaw pa chꞌabꞌal griego?
U Paulo ye itwalua munkate mu ngome, akam'bula um'baha ghwa kipugha, “Lunoghile kukum'bula ikinu?” Um'baha jula ughwa kipugha akaati, “Ghujova ikii Yunani?
38 ¿La man at riꞌ ri achi, ri at aj Egipto, ri chi kebꞌ oxibꞌ qꞌij xwaꞌjil chirij ri qꞌatbꞌal tzij, kꞌa te riꞌ xuꞌmulij kajibꞌ mil achyabꞌ kamisanelabꞌ, xukꞌam bꞌik pa ri juyubꞌ ri katzꞌinowik?
Asi, uve naveve mu Misri juno pavutengulilo alongosia uvugalusi kaange atoola avalugu imbilima shine kulukuve?”
39 Xubꞌij kꞌu ri Pablo che: In in jun chike ri winaq aꞌj Israel, xinalax pa ri tinimit Tarso, jun tinimit rech Cilicia ri nim u ubꞌanik. Bꞌana la jun toqꞌobꞌ chwe, ya la bꞌe chwe kenchꞌabꞌej ri winaq.
U paulo akaati, “Une nili Muyahudi kuhuma mulikaja ilya Tarso ilya ku Krikia. UneUne nili muholua ghwa likaja lino litanbulike. Nikuvasuma, munitavule nijove na vaanhu.”
40 Ri achi xuya bꞌe che ri Pablo, ri Pablo kꞌut xtakꞌiꞌ puꞌwiꞌ taq ri wiq, xuyak ri uqꞌabꞌ chkiwach ri winaq rech man kechꞌaw taj. Are xetaniꞌ ri winaq, ri Pablo xuchꞌabꞌej pa ri tzijobꞌal hebreo, xubꞌij:
Unsiki ghuno u jemedari atavwile, u Paulo Akiva pa ngasi akahumia indaghilo ku vaanhu kuluvoko lwa mwene. Unsiki ghuno ghukalilime fiijo pe akajova navoope kuki Hebrania. Akaati,