< Marko 6 >
1 Nasokao ao no kuja mumusi gwabho, na abheigisibhwa bhwae nibhamulubha.
Jesus saiu daquela região [da cidade ]de Cafarnaum e foi à sua vila natal de Nazaré. E seus discípulos foram com ele.
2 Isabhatho yejile yakinga, ambhile okwiingisha mu likofyanyisho. Abhanu bhafu nibhamungwa na mbatang'ang'asibhwa. Nibhaika, “Amagabhonaki ameigisho ganu? Ka ni bhwenge ki bhunu ayanilwe?” Angu kakola atiki ebhilugulo bhinu kwa amabhoko gae?”
No dia de sábado, ele entrou na sinagoga e ensinou o povo. Muitas das pessoas que o ouviram ficaram admiradas. Especificamente, alguns dos ouvintes diziam, -[Dificilmente vamos acreditar que este homem possa nos ensinar sobre estas coisas], que Deus o tenha feito muito sábio e que ele esteja praticando tais milagres;
3 Angu unu tiwe ulya omubhuya, omwana wa Mariamu no mumula wabho Yakobho, Yose, Yuda na Simoni? Na bhayala bhabho bhatekae anu amwi neswe?” Mbe bhatakondelesibhwe na Yesu.
este homem não passa de uma pessoa comum, como nós. Quer dizer, ele é somente um carpinteiro comum. Ele é o filho da Maria e o irmão maior de Tiago, José, Judas e Simão; suas irmãs menores moram aqui entre nós. Assim, eles ficaram ofendidos com ele.
4 Yesu nabhabhwila, “Omulagi atakubhulwa chibhalo, atali munsi yabho na muluganda lwabho na munyumba yae.”
Jesus disse a eles: -Os profetas são honrados em muitos lugares; mas as pessoas que moram nas vilas natais deles – seus parentes e vizinhos nas suas próprias casas – não os honram. [Está acontecendo assim comigo].
5 Atatulile kukola bhilugulo ao, nawe abhatuliyeko amabhoko abhalwae bhatoto-ela nabheulisha.
Mesmo curando uns poucos doentes naquele lugar, tocando-os, ele não pôde fazer muitos milagres ali [porque as pessoas não acreditavam nele].
6 Atang'ang'asibhwe muno kunsonga yo kulema okwikilisha kwebhwe. Okumala alibhatie emisi ja kuluguyo neigisha.
E ele ficou admirado da falta de fé dessas pessoas.
7 Abhabhilikiye abheigisibhwa bhalya ekumi na bhabhili namba okubhatuma bhabhili bhabhili. Abhayanile obhutulo ingulu ye misambwa mijabhi,
[Enquanto ele assim fazia], chamou os doze [discípulos ]e começou a mandá-los dois a dois a [diversas vilas]. Especificamente, antes de mandá-los, ele os capacitou para expulsar espíritos maus das pessoas.
8 no kubhalagilila bhasige okugega chinu chona chona bhakagenda atali isimbo ela. Bhasiga gega omukate, nolwo efwata nolwo jimpilya jo bhwiseleke;
Também os mandou levar consigo somente uma bengala para a viagem. Deu ordens para não levarem comida, nem sacola [de bagagem ]nem dinheiro, [pois as pessoas a quem eles iam ministrar deviam fornecer o necessário para eles].
9 Mbe nawe bhafwale ebhilato, nolwo bhasiga kubha na kanju ebhili.
Ele permitiu que calçassem sandálias, mas mandou que não levassem mais roupas.
10 Na bhabhwila,”Inyumba yona yonà eyo mulengilamo, mwinyanje awo okinga awo mulagendela.
Também disse a eles: -[Depois de entrarem numa vila e receberem convite para se hospedar na casa de alguém], fiquem naquela casa até saírem [do povoado, para não ofenderem o dono da casa].
11 No musi gwona gwona gukalema okubhalamila nolwo okubhategelesha, musokeo kubhene, mukukumule oluteli lwa magulu gemwe, koleleki bhubhe obhubhambasi kubhene.”
Nos lugares onde as pessoas não derem as boas-vindas para vocês ou não ouvirem a sua mensagem, sacudam o pó das suas sandálias na hora da saída, para mostrar às pessoas [que elas ficam com a culpa como ficam com a poeira].
12 Nabho nibhagenda nibhalasha abhanu bhate no kusiga ebhikayo byebhwe.
Depois de saírem [os discípulos ]para todos esses povoados, eles iam pregando que as pessoas deviam se arrepender;
13 Bhabhilimishe emisambwa myafu, nabhabhambaga amafuta abhalwàye ni bheulisibhwa.
expulsavam muitos espíritos maus das pessoas, e curavam muitos doentes, pondo azeite na cabeça deles.
14 Omukama Herode ejile ongwa ago, kwo kubha lisina lya Yesu lyaliga lyamenyekene muno. Abhandi bhaikile,”Yohana omubhatija asukile na kusonga eyo, nikwo kutyo amanaga obhuinga obhukola emilimu munda yae.”
O Rei Herodes ouviu todas estas coisas, pois muitas pessoas falavam sobre aquilo que Jesus [fazia e ensinava]. Especificamente, algumas pessoas diziam [sobre Jesus: ] -João, o batizador, foi ressuscitado [milagrosamente ]dos mortos [por Deus]. Por isso, ele consegue fazer esses milagres.
15 Abhandi bhebhwe nibhaika,” unu ni Eliya,” Bhachali ao abhandi ni bhaika,”unu ni mulagi, ati ni umwi wa bhalagi bhalya abhainyuma.”
E outros diziam [sobre Jesus]: -Ele é o [antigo profeta ]Elias, [que Deus prometeu mandar novamente]. Outros diziam [sobre Jesus]: -Não, ele é um profeta [diferente], como um dos profetas [de antigamente].
16 Mbe nawe Herode ejile ongwa ganu naika,” Yohana, unu natemeleko omutwe asukile.”
Depois que o [Rei ]Herodes ouviu [o que as diversas pessoas diziam], ele afirmava: -Quem [faz esses milagres ]é João, cuja cabeça [mandei ]cortar e que acaba de ressuscitar.
17 Kunsoga Herode omwene amulagilie Yohana agwatwe na mubhoyele mwibhoyelo kusonga ya Herodia (omugasi wa mutabhaniwabho Filipo) Ku songa omwene aliga amutwae.
O motivo do [Rei Herodes tirar esta conclusão foi o seguinte: Algum tempo antes], ele tinha casado com Herodias, a esposa de Filipe, irmão [menor ]dele.
18 Kusonga Yohana amubhwiliye Herode,”Itali kisi okumutwala omugasi wa mutabhaniwanyu.”
João dizia sempre a Herodes: -A lei de Deus não permite você se casar com a esposa do seu irmão [enquanto ele estiver vivo]. Já que Herodias [instigava Herodes a colocar João na cadeia], Herodes mesmo mandou [homens prenderem o João ]e botarem no cárcere. Herodias desejava matar o João, mas não conseguiu fazer isso.
19 Mbe nawe ambile okumubhiililwa aliga nenda okumwita, nawe atatulile,
Por querer se vingar dele, Herodias desejava que outra pessoa o matasse. Mas ela não conseguiu nada porque o Rei Herodes [protegia ]o João na prisão.
20 Kusonga Herode amubhaile Yohana; amenyele ati ni mulegelesi munu mwelu, na àmusigile kwo mulembe. Ejile agendelela omutegelesha asulumbae munu, nawe akondelewe okumutegelesa.
Herodes fazia assim porque ele respeitava e tinha medo do João, por saber que João era um homem justo e santo. Mesmo ficando perplexo por causa [das coisas que João pregava], Herodes gostava de ouvi-lo.
21 Mbe gwejile gwakingila omwanya ogwo gwaliga gwaikilwe nilufogela olunaku lyo kwibhulwa Herode nabhatelao amalya nabhatekela ebhilyo abhakulubhae, na bhàkuru bhe Chalo cha Galilaya.
Mas certo dia Herodias conseguiu alguém para matar o João. Foi o aniversário de Herodes e ele convidou os principais oficiais do governo, os [principais ]líderes militares e os grandes cidadãos [do distrito ]de Galileia para um banquete festivo em casa dele.
22 Nio omuyansha wa Herodia nengila no kubhina imbele yebhwe, namukondelesha Herode na bhagenyi bhanu bhaliga bheyanjile omwanya gwe bhilyo bya kegolo. Nio omukama na mubhwila omuyansha,”niusabhwe chona chona chinu owenda anyone enikuyana.”
Enquanto eles todos [estavam jantando], a filha de Herodias chegou na sala e, pela dança que ela executava, agradava o Rei Herodes e seus convidados. O rei disse a ela: -Peça qualquer coisa que você quiser e eu dou para você.
23 Na mulailila no kwaika, chona chona echo ulasabhwa, enikuyana, nolwo libhala elyo bhukama bhwani.”
Ele também disse a ela: -Dou tudo que você desejar. Vou dar até metade de tudo aquilo que tenho e governo, se você assim quiser. Que Deus me castigue se não cumprir com esta promessa.
24 Nasoka anja namubhusha nyilamwene “Nisabhwe chiya?” Naika, “omutwe gwa Yohana omubhatija.”
A moça saiu da sala, foi ter com sua mãe [e lhe contou aquilo que Herodes tinha dito]; então perguntou: -O que [você quer ]que eu peça a ele? [Para obrigar Herodes a matar o João, ]Herodias respondeu: -[Peça ao Rei Herodes ]a cabeça de João o batizador.
25 Na ao nao negila kumukama namba okwaika,” Enenda unanile Munda ya isaani, omutwe gwa Yohana omubhatijaji.”
A moça voltou depressa para a sala de banquetes, foi ter com o rei e pediu assim: -Quero que você corte a cabeça de João o batizador.
26 Omukama nasulumbala muno, nawe ku songa ye chilailo chae kusonga ya bhagenyi atatulile kumulemelela lisabhwa lyae.
Mesmo ficando muito triste ao ouvir o pedido dela, o rei não podia recusar, pois ele tinha prometido em presença de todos os convidados dar a ela tudo que ela pedisse.
27 Kwibyo, omukama natuma omusilikale okusoka kubhalisi bhae no kubhalagilila okugenda bhamuletele omutwe gwa Yohana. Omulisi agendele okumubhutula omutwe ali mwibhoyelo.
Por isso o rei mandou logo ao executor (o homem que executa os presos) que cortasse a cabeça de João e trouxesse a ele. Aquele oficial foi à cadeia e cortou a cabeça de João.
28 Naguleta omutwe gwae ku saani no kumuyana omuyansha, no omuyansha namuyana nyilamwene.
Trouxe a cabeça, colocou num prato e entregou à moça. Ela o levou à sua mãe.
29 Na bhweigisibhwa bhae, bhejile bhogwa ago bhagendele okugega omubhili gwae nibhageda okugusika muchitulo.
Depois que os discípulos do João souberam disso, vieram levar o corpo de João para enterrar.
30 Na jitumwa, nijikofyanya amwi imbele ya Yesu, nibhamubhwila gona ago bhakolele nago bheigisishe.
Os apóstolos voltaram a Jesus [desde os diversos lugares aonde tinham se espalhado]. Eles contaram a ele aquilo que tinham feito e o que tinham ensinado ao povo.
31 Omwene nabhabhwila ati, “Muje emwe abhene-la mwibhala lyobhwitebhe na chiumule kwo mwanya. “Abhanu bhafu bhaliga nibhaja no kugenda, nolwo bhatabhwene omwanya gwo kulya.
Ele disse a eles: -Venham [comigo ]a um lugar onde não há gente, para podermos ficar sozinhos e descansar um pouquinho. Ele disse isso porque havia tantas pessoas chegando [e saindo ]que Jesus e os discípulos nem tinham tempo para comer [ou fazer outras coisas].
32 Kutyo nibhalinya obhwato nibhagenda mulubhala lwo bhwitebhe omwene-la.
Então eles se foram sozinhos num barco até um lugar onde não morava ninguém.
33 Mbe nawe bhabhalolele nibhagenda na bhafu bhabhamenyele, kwa amwi bhabhilimile kwa magulu okusoka mu misi jona, nabho nibhakinga nibhabhatanga abhene.
Muitas pessoas viram quando eles saíram e conseguiram identificar Jesus e os discípulos. As pessoas correram adiante deles por terra, de todos os povoados vizinhos, e chegaram lá antes de Jesus e os discípulos.
34 Bhejile bhakinga ku njejekela, abhwene liijo enene na bhafwilwa echigogo, ku songa bhaliga bhali lwà jinyabhalega ejo jitali na mulefi. Nibhamba okubheigisha emisango myafu.
Quando Jesus e os seus discípulos saíram do barco, Jesus viu essa grande multidão. Ele teve pena das pessoas porque andavam [confusas], como ovelhas sem pastor. Por isso, [ele passou algum tempo com elas e ]ensinava muitas coisas a elas.
35 Omwanya gwejile gwageda muno, abheigisibhwa nibhamujako nibhamubhwila,” Anu nilubhala lwo bhwitebhe no mwanya gwa gendelee
Quando já estava caindo [a tarde], os discípulos vieram a ele e disseram: -Este é um lugar onde não mora ninguém, e está ficando tarde.
36 Nu bhalage bhagende mumisi Jo luguyo jinu jisijene koleleki bhegulile ebhyokulya.”
Portanto, mande essa gente embora para ir [aos lugares da vizinhança ]e às aldeias comprar comida.
37 Mbe nawe nabhasubya naika, “Mubhayane emwe echokulya. “Nibhamubhwila,” Echitula okugenda no kugula emikate Jo bhugusi bhwa jimpilya magana ghabhili no kubhayana bhalye?”
Porém Jesus respondeu a eles: -Deem comida para eles! Eles responderam: -[É absurdo pensar ]que possamos conseguir dinheiro suficiente – o ordenado de 200 dias de trabalho – para comprar pão para tantas pessoas e dar a elas, [pois não temos dinheiro para isso e, mesmo assim, não seria suficiente].
38 Nabhabhwila,” Muli ne mikate elinga? Mugende mulole.” Bhejile bhabhona nibhamubhwila,”emikate etanu na jinswi ebhili.”
Porém, ele respondeu a eles: -Quantos pães vocês têm aí? Vão lá ver. Eles foram contar e depois contaram a ele: -Temos [somente ]cinco pães e dois peixes [cozidos].
39 Nabhalagilila abhanu bheyanje mu mekofyanyisho ingulu ya manyasi mabhisi.
Ele mandou [os discípulos fazerem ]todas as pessoas sentarem em grupos na grama.
40 Nabheyanja mu bhise bhya magana na mu ghatanu.
Todas se sentaram em grupos de 50-100 pessoas.
41 Okumala nagega emikate etanu na jinswi ebhili, na kulola ingulu kulwile, nabhisabhwilwa okumala nabhayana abheigisibhwa bhatule imbele ya liijo. No kumala nagabha jinswi ebhili ku bhanu bhona.
Jesus pegou os cinco pães e os dois peixes; olhou para o céu; deu graças a Deus pela comida; partiu os pães em pedacinhos; e depois deu para os discípulos distribuírem ao povo. Depois, partiu da mesma forma os peixes para dar a todos eles.
42 Bhalie bhona nibheguta.
Todos comeram até ficar satisfeitos.
43 Nibhakumanya ebhibhala bye mikate ebyo byasigae nibhijula bhikapo ekumi na bhibhili, ne bhibhala bya jinswi one.
Os discípulos recolheram doze cestos cheios [de pedaços de ]pão e peixe [que sobravam].
44 Na bhaliga bhalume bhiumbi bhitanu abho bhalie emikate.
Uns 5.000 homens comeram do pão e do peixe, sem contar as mulheres e as crianças.
45 Ao nao nabhabhwila bhalinye mubhwato bhagende lubhala olundi, okukinga Bethasaida, Omwanya ogwo omwene nabhalaga amekofyanyisho.
Logo Jesus mandou seus discípulos entrarem num barco e irem adiante dele até [a vila ]de Betsaida, [mais adiante, beirando o Lago da Galileia]. Ele [ia ficar ]para despedir a multidão que lá estava.
46 Bhejile bhakamala okugenda, nagenda kuchima okusabhwa.
Mais tarde, depois da saída dos discípulos e da despedida da multidão, ele subiu no monte para orar.
47 Yejile yakinga kegoro, no bhwato bhwebhwe mu mwanya ogwo bhuli agatigati ya inyanja, omwene aligali enyele kuchalo echumu.
Quando já era noite, o barco dos discípulos se encontrava no meio do lago, enquanto Jesus estava sozinho em terra.
48 Na abhalolaga nibhanyaka okufuga jingai kusonga yo muyaga gwabhaganyishe. Yejile yalebhelela okukinga katondo nabhalubha, nalibhata ingulu ya manji, na aliga nenda okubhalabhako.
Ele viu que, ao remarem, eles estavam tendo problemas, pois o vento [soprava ]contra eles. Ele se aproximou deles de madrugada, andando em cima da água. Ele quis passar adiante deles.
49 Mbe nawe bhejile bhamulola nalibhata ingulu ya manji nibhabha no bhubha bhaliga nibhetogela ati ni sambhwa nibhamba injongele.”
Quando eles viram algo que andava em cima da água, achavam que eram um fantasma. Por isso começaram a gritar,
50 Ku songa bhejile bhamulolele nibhejusibhwa no bhubha. Ao nao naika nabho nabhabhwila, “Mubhe bhakomee! nanye! Mutabha no bhubha.”
pois todos viram Jesus e ficaram apavorados. Mas ele falou com eles; especificamente, disse a eles, -Calma! Não tenham medo, pois sou eu.
51 Nengila Munda yo bhwato, no muyanga nigusiga okuyemba, nabho nibhalugula muno.
Ele entrou no barco onde eles estavam, e o vento deixou de soprar. Eles ficaram admirados [por causa do tipo de pessoa que ele era; ]
52 Kutyo bhaliga bhachali kumenya isonga ye mikate ilya. Kusonga obhwenge bhwebhwe bhwaliga no bhwengeso bhutoto.
[mesmo tendo observado como Jesus multiplicou ]os pães [e os peixes], eles não entenderam [o poder dele], pois não conseguiram pensar claramente sobre isso.
53 Nabho bhejile bhambuka echigobho, nibhakinga kuchalo chumu cha Genesareti obhwato nibhalasa lisikyo.
Depois de atravessarem [o Lago da Galileia num barco], eles chegaram a terra perto [da vila ]de Genesaré, onde amarraram o barco na praia.
54 Bhejile bhauluka anja yo bhwato, ao nao nibhamumenya.
Logo que saíram do barco, as pessoas de lá reconheceram Jesus.
55 Nibhabhilima okulasha mu chalo chona no kwamba okubhaleta abhalwae ku malili ga abhalwae bhuli eyo bhongwaga ati kaja.
Elas foram correndo pelo distrito inteiro, [contando a outros que Jesus estava lá]; logo [acomodaram ]os doentes em macas e os levaram aonde [ouviram dizer ]que Jesus estava.
56 Wona wona ao aliga nengila mu luguyo, amwi mu misi amwi mu chalo, bhabhatee abhalwae mulubhala lwa ligulilo, nibhamwilembeleja abhabhwile bhakunyeko lifwata lye chifalo chae. Na bhona abho bhamukunisheko bhaolele.
Em qualquer aldeia, vila ou lugar onde ele entrava, os moradores levavam os doentes para as praças públicas. Então os doentes rogavam que Jesus os deixasse tocar nele, mesmo na barra da sua roupa, [para ficarem curados por ele]. Todos aqueles que tocavam [nele ou ]nas suas vestes ficavam curados.