Roma 11
1 Hagi amanage hu'na nehue, Anumzamo'a Agra'a vahera avesra huzmantenefi? I'o anara osugahie. Na'ankure nagranena Israeli nere, Benzamini nagapinti Abrahamu negehone.
Basi, nauliza: je, Mungu amewakataa watu wake? Hata kidogo! Mini binafsi ni Mwisraeli mzawa wa Abrahamu, wa kabila la Benyamini.
2 Anumzamo'a Agra'a vahe korapa huhampri'zmante'nea vahekino ozmatre'ne. Ontahi'nazafi mono Avontafe'moma kasnampa ne' Ilaijanku'ma hu'neana? Elaija'a Israeli vahekura amanage huno Anumzamofontega nunamuna hu'ne,
Mungu hakuwakataa watu wake aliowateua tangu mwanzo. Mnakumbuka yasemavyo Maandiko Matakatifu juu ya Eliya wakati alipomnung'unikia Mungu kuhusu Israeli:
3 Ramoke, kasnampa vaheka'a zamahe nefriza, kre'sramna vu itaraminka'a tgana vazinetre'za, nagrake mani'noge'za nahe frinaku nehakraze. (1 Kin 19:10)
“Bwana, wamewaua manabii wako na kubomoa madhabahu yako. Ni mimi tu peke yangu niliyebaki, nao wanataka kuniua?”
4 Hu'neanagi na'ane huno Anumzamo'a ke nona'a hunte'ne? 7 tauseni'a vahera, Bali havi anumzantera zamarena re'za monora huonte'namokizmia zamazeri frakuge'za mani'naze. (1 Kin 19:18)
Je, Mungu alimjibu nini? Alimwambia: “Nimejiwekea elfu saba ambao hawakumwabudu Baali.”
5 E'inahu kna menina hu'ne. Maka Israeli vahe'mo'za Anumzamofona zamagena humizafinti, osi'a naga Anumzamo'a asuragi zamanteno huhampri zamantenemo'za mani'naze.
Basi, ndivyo ilivyo pia wakati huu wa sasa: ipo idadi ya waliobaki ambao Mungu aliwateua kwa sababu ya neema yake.
6 Hagi Anumzamo'ma asunku huzmanteno huhamprima zmantene'sniana, e'i eriza enerizazante anara osu'ne. Hagi eri'za enerizazantema huhamprima zmante'simpga asuntagizamo'a, asuntagizana omnesine.
Uteuzi wake unatokana na neema yake, na si kwa sababu ya matendo yao. Maana, kama uteuzi wake ungetegemea matendo ya watu, neema yake haingekuwa neema tena.
7 Hagi na'a fore hu'ne? Israeli vahe'mo'za fatgo vahe manisune hute'za ana'ana hu'za vu'nazanagi, fatgo vahera osenazanagi, huhamprima zmante'nea vahe'mo'za fatgo vahera sazageno, ruga'amokizmia zmarimpamo'a hanavetige'za, Anumzamofo kea ontahi'naze.
Sasa, je? Watu wa Israeli hawakukipata kile walichokuwa wanakitafuta; lakini wote walioteuliwa walikipata. Wengine walipumbazwa,
8 Avontafepi krente'neana, Anumzamo'a zamazeri zmavutoko hu avamu nezmino, zmavua onke'sazegu reso nehuno, ke ontahisazegu zmagesa renknirege'za, ontahiza manime e'za ama knare ehanati'naze. (Diu-Kas 29:4, Ais 29:10)
kama yasemavyo Maandiko Matakatifu: “Mungu ameifanya mioyo yao kuwa mizito, na mpaka leo hii hawawezi kuona kwa macho yao wala kusikia kwa masikio yao.”
9 Hagi Devitia amanage huno hu'ne, Zamatrenkeno rama'a ne'zama ne tratema eri atru huno nezamo'a, kukomo zamazeriankna nehuno, zmagigo zmi havere tanafa hazankna nehina mizazmia eriho.
Naye Daudi anasema: “Karamu zao na ziwe mtego wa kuwanasa, waanguke na kuadhibiwa.
10 Zamatregeno zamurgamo'a hanintiri nehinke'za nonkeza, zamagenamo fagagina pri hute'zage maka kna maniho. (Sam-Zga 69:22-23)
Macho yao yatiwe giza wasiweze kuona. Migongo yao ipindike kwa taabu daima!”
11 Hagi mago'ane zmantahinegoe, Israeli vahe'mo'zama tanafa hu'za traka hu'nazana ete oraotinaku traka hu'nazafi? I'o trakama hu'nazana otigahaze. Hu'neanagi Anumzamofo zmefi humiza nona'a, Anumzamo'a megia vahe'mokizmia havi avu'ava'zampintira zmaresige'za, Israeli vahe'mo'za megi'a vahera kanive rezmantegahaze.
Basi, nauliza: je, Wayahudi wamejikwaa hata wakaangamia kabisa? Hata kidogo! Kutokana na kosa lao ukombozi umewajia watu wa mataifa mengine, ili Wayahudi wapate kuwaonea wivu.
12 Hagi Israeli vahe'mo'za kumi'ma hu'naza zamo, kokankoka vahetega marerisa asomura vu'ne. Trakama hu'naza zamo'a marerisa asomura megi'a vahe'mokizmia huzmante'ne. Hu'neanagi Israeli vahe'mo'za Anumzamofoma zamefima huomizasina, inanknahu asomu kokankoka vahe'mo'za erizasine.
Kosa la Wayahudi limesababisha baraka nyingi kwa ulimwengu, na utovu wao kwa kiroho umeleta baraka nyingi kwa watu wa mataifa mengine. Basi, ni dhahiri zaidi kwamba utimilifu wao utasababisha baraka nyingi zaidi.
13 Ana maka kema nehuana, megi'a vahe'mota tamagriku nehue. Anumzamo'a megi'a vahe'mokizmi aposol manio huno huhampri'nantenegu ama ana eri'zamo'a nagripina kota eri'zani'a me'ne.
Basi, sasa nawaambieni ninyi watu wa mataifa mengine: Maadamu mimi nimekuwa mtume kwa watu wa mataifa mengine, ninajivunia huduma yangu,
14 Mago'a kankamumpinti megi'a vahe'mota tamagripi eri'zani'a enerisugeno, Jiu vahe'nimo'za kniveneresageno, zmahoke ahesiegu nehue.
nipate kuwafanya wananchi wenzangu wawaonee ninyi wivu, na hivyo nipate kuwaokoa baadhi yao.
15 Na'ankure Israeli vahe'mo'za Anumzamofo zmefi humiza zamo, kokankoka vahera Agrane zamazeri mago zamarimpa hu'ne. Hagi inankna hugahie Israeli vahe'ma Anumzamo'ma ete zmaresnia zamo'a, e'i fripinti oti'za zamasimu erizankna hugahaze!
Maana ikiwa kukataliwa kwao kulisababisha ulimwengu upatanishwe na Mungu, itakuwaje wakati watakapokubaliwa na Mungu? Wafu watafufuka!
16 Bretima krenaku heru'ma anteneza anampintima esema refko hu'za kre'za Anumzamofoma nemisageno'a, ana maka herunte'naza bretimo'a ruotage hugahie. Zafa'mofo rafunamo'ma ruotgema hu'nenkeno'a, ana maka azankunamo'enena ruotge hugahie.
Ikiwa kipande cha kwanza cha mkate kimewekwa wakfu, mkate wote umewekwa wakfu; mizizi ya mti ikiwa mizuri, na matawi yake huwa mazuri pia.
17 Hu'neanagi olivi zafamofo mago'a azankuna'aramina hantagi netreno, tamagrira afi olivi zafamofo azankuna'a mani'nazageno, tamavreno olivi zafare rukamrermantegeta amunozmifi mani'neta, zamagrane knare masavena agafafinti enerize.
Naam, baadhi ya matawi ya mzeituni bustanini yalikatwa, na mahali pake tawi la mzeituni mwitu likapandikizwa. Ninyi watu wa mataifa mengine ndio hilo tawi la mzeituni mwitu; na sasa mnashiriki nguvu na utomvu wa mzeituni bustanini.
18 Hu'negu tamagra azankuna'a mani'none hutma rantmagia e'oriho. Na'ankure tamagra rafunamofona aza nosazanki, arfunafinti tamaza hu'zana enerize.
Basi, msiwadharau wale waliokatwa kama matawi! Na, hata kama kuna la kujivunia, kumbukeni kwamba si ninyi mnaoitegemeza mizizi, bali mizizi ndiyo inayowategemeza ninyi.
19 Tamagra anage hugahaze, tagri rukamare'rantesnigu azankuna'aramina hantgi zmatrene.
Lakini utasema: “Matawi yalikatwa kusudi mimi nipandikizwe mahali pake.”
20 E'i tamage, Jiu vahe'mo'za zamentinti osazagu hantgi netreno, megi'a vahe'mota tamentinti hazagu tamazeri rukamareramante'ne. Tamagra'agura antahisga osutma, Anumzamofonku koro hunteho.
Sawa! Yalikatwa kwa sababu ya kukosa imani, bali wewe unasimama kwa imani yako. Lakini usijivune; ila uwe na tahadhari.
21 Na'ankure Anumzamo'ma olivi zafamofo azankuna'a eri hantgima zamatrenesuno'a, tamagri enena tamatresigeta omanigosaze.
Kwa maana, ikiwa Mungu hakuwahurumia Wayahudi ambao ni kama matawi ya asili, je, unadhani atakuhurumia wewe?
22 E'ina hu'negu Anumzamofo fru avu'ava ene hihamu avu'ava'anenku tamagesa antahiho. Trakama hzamokizmia Anumzamo'a zamazeri haviza nehie. Hianagi tamagrira fru avu'ava hurmantegahie. Tamagrama Anumzamofo fru avu'avazama huta ovanageno'a, ru tamagri'enena ana zanke huno ru hantagi tamatregahie.
Kumbuka, basi, jinsi Mungu alivyo mwema na mkali. Yeye ni mkali kwa wale walioanguka, na ni mwema kwako wewe ikiwa utaendelea katika wema wake; la sivyo, nawe pia utakatwa.
23 Hagi Israeli vahe'mo'za zamentinti osu zamavuzmavapinti'ma zamagu'a rukrehe hanageno'a, ete Anumzamo'a ana azankunara erino zafa'arera rukamregahie. Na'ankure Anumzamo'a amne anara huga hu'neankino, amne anara hugahie.
Nao Wayahudi, hali kadhalika; wakiacha utovu wao wa imani, watapandikizwa tena. Maana Mungu anao uwezo wa kuwapandikiza tena.
24 Na'ankure tamagra afi olivi zafamofo azankuna'a mani'nazageno, taga huno olivi zafa fatgore rukamreramante'neankino, Olivi zafa azankuna'a erino ete olivi zafa fatgorera rukamare zmantesigeno'a, knarezantfa hugahie.
Ninyi watu wa mataifa mengine, kwa asili ni kama tawi la mzeituni mwitu, lakini mmeondolewa huko, mkapandikizwa katika mzeituni bustanini mahali ambapo kwa asili si penu. Lakini, Wayahudi kwa asili ni kama mzeituni bustanini, na itakuwa jambo rahisi zaidi kwao kupandikizwa tena katika mti huohuo wao.
25 Hagi nafuhetane nasaraheta, ama oku kea antahini hanazegu nagrira nave'nesie. Antahi'zantmifina antahi'zane vahe' mani'none huta rantmagia e'oriho. Mago'a Israeli vahe'mokizmi zmarimpamo'a erigineankino, mani'nenageno Anumzamo'a megi'a vahera zamavregahie hu'neama'a efregahaze.
Ndugu zangu, napenda mjue ukweli huu uliofichika msije mkajiona wenye akili sana. Ukaidi wa Wayahudi ulikuwa ni wa muda tu, mpaka watu wa mataifa mengine watakapokuwa wamemfikia Mungu.
26 Anumzamo'a ana maka Israeli vahera eteno zamavregahie. Anumzamofo avontafepi anage huno krente'ne, Vahe'ma knazampintima zamavre nera, Saioniti egahie. Agra Jekopu nagapintira Anumzane tragoteno omani avu'ava zana emeri atregahie.
Hapo ndipo taifa lote la Israeli litakapookolewa, kama yesemavyo Maandiko Matakatifu: “Mkombozi atakuja kutoka Sioni, atauondoa uovu wa Yakobo.
27 Koma Nagrama huvempa huhagerafi kema huzmante'noa kemofo amage antena, kumi'zmia eritre zamantegahue hu'ne. (Ais 59:20-21)
Hili ndilo agano nitakalofanya nao wakati nitakapoziondoa dhambi zao.”
28 Israeli vahe'mo'za Anumzamofo ha' vahekna hu'nazageno, Knare Musenkemo'a megi'a vahemotarega ne-e. Hianagi zamagrira huhampri zamante'neankino, zamesizmente'ne. Na'ankure zamagehemofonku huno zamesizmante'ne.
Kwa sababu wanaikataa Habari Njema, Wayahudi wamekuwa adui wa Mungu, lakini kwa faida yenu nyinyi watu wa mataifa. Lakini, kwa kuwa waliteuliwa, bado ni rafiki wa Mungu kwa sababu ya baba zao.
29 Na'ankure Anumzamo'ma musezama zami'nea vahepintira, ete ana zana antahintahi'a ete ruzahera hunora e'origahie.
Maana Mungu akisha wapa watu zawadi zake na kuwateua, hajuti kwamba amefanya hivyo.
30 Korapara tamagra megi'a vahe'mota Anumzamofo kea amagera onte'nazanagi, Anumzamofo kema Israeli vahe'mo'za menina ontahizageno, Anumzamo'a tamagrira asuragi tamante'ne.
Hapo awali ninyi mlikuwa mmemwasi Mungu, lakini sasa mmepata huruma yake kutokana na kuasi kwao.
31 Ana hu'negu Jiu vahe'mo'za Anumzamofo kea amagera ontazageno, Anumzamofo rimpa fruzamo'a megi'a vahe'mota tmagrite e'neankino, ana hukna huno tamagritetira ete vugahie.
Hali kadhalika, kutokana na huruma mliyojaliwa ninyi, Wayahudi wanamwasi Mungu sasa ili nao pia wapokee sasa huruma ya Mungu.
32 Anumzamo'a maka vahe'mokizmi asuragizmantenaku ana maka'mokizmi zmatrege'za keontahi avu'avazamifi, kina hu'za mani'naze. (eleēsē g1653)
Maana Mungu amewafunga watu wote katika uasi wao ili wapate kuwahurumia wote. (eleēsē g1653)
33 Iza Anumzamofo marerisa fenozama'agi, antahizama'agi, knare antahintahizama'anena refko huno kegahie? Anumzamofo knare antahintahizama'ane avu'avazama'a refako huta antahiamara huga osu'none.
Utajiri, hekima na elimu ya Mungu ni kuu mno! Huruma zake hazichunguziki, na njia zake hazieleweki! Kama yasemavyo Maandiko Matakatifu:
34 Iza Ramofo antahi'zana antahino keno hu'ne? Hifi iza antahintahi'amo agaterenesigeno Ramofona antahintahia amigahie?
“Nani aliyepata kuyajua mawazo ya Bwana? Nani awezaye kuwa mshauri wake?
35 Hagi iza Ramofona esera agatereno razana ami'nesigu, ete Ramo'a nona huno mizasentegahie? (Jop 35:7)
Au, nani aliyempa yeye kitu kwanza hata aweze kulipwa tena kitu hicho?”
