< Mani'zanti Mofo Nanekee 3 >
1 Mofavrenimoke, nagrama rempima hugamua kea kage'okanio. Hianagi kasegeni'a kagu'tumote erintegeno meno.
Hijo mío, no olvides mis enseñanzas, pero que tu corazón guarde mis mandamientos,
2 Na'ankure kaza nehanigenka, karimpa frune zaza kafuzage knare hunka maninka vugahane.
porque te añadirán la duración de los días, años de vida, y la paz.
3 Atregeno vahe'ma knare kavukvama huntezamo'ene, tamage avu'avamo'a katreno ovino. Hagi knankempi nofi kintegeno me'ne'na kagu'tumote avonkrentegeno meno.
No dejes que la bondad y la verdad te abandonen. Átalos alrededor de tu cuello. Escríbelos en la tabla de tu corazón.
4 E'ina'ma hanankeno'a, Anumzamo'ene vahe'mo'zanena kavesinegante'za, husga hugantegahaze.
Así encontrarás el favor, y buen entendimiento ante Dios y los hombres.
5 Anumzamofona mika kagu'areti hunka antahi'neminka, nagrani'a antahintahiretira makazana hugahue hunka osuo.
Confía en Yahvé con todo tu corazón, y no te apoyes en tu propio entendimiento.
6 Hanki mikazama hanampina antahiminka agihanta nevazigeno, vanana kana azeri ante fatgo hugantegahie.
Reconócelo en todos tus caminos, y él enderezará tus caminos.
7 Kagraka'a antahizankura knare hu'ne hunka eri antesga osunka, Anumzamofonku koro huntenka agorga'a nemaninka, havi avu'ava zana kamefi humio.
No seas sabio en tus propios ojos. Teme a Yahvé y apártate del mal.
8 E'i ana'ma hanankeno'a, kavufa kazeri neganamreno, zaferina ka'a kazeri hanavetigahie.
Será salud para tu cuerpo, y alimento para tus huesos.
9 Feno zanka'anu'ene hozakafima pusama nenama hania nezanteti'ene Ra Anumzamofona aminka, agia erintesga huo.
Honra a Yahvé con tu sustancia, con las primicias de todo su incremento;
10 Ana hanankeno Anumzamo'a kaza nehina nezama ante nonka'amo'a aviteno herafi neramina, waini tintafemofona kasefa waini timo aviteno tagiramigahie.
para que tus graneros se llenen de abundancia, y sus cubas rebosarán de vino nuevo.
11 Mofavre'nimoka Ra Anumzamoma, kazeri fatgo hania kegura, kamefira huomige, kazeri fatgoma hunaku kazeri akorisiana karimpagna osuo.
Hijo mío, no desprecies la disciplina de Yahvé, ni te canses de su corrección;
12 Na'ankure mago ne'mo'ma mofavre'ama avesima nenteno azeri fatgo nehiankna huno, Ra Anumzamo'a avesimantea vahera azeri fatgo nehie.
porque al que ama Yahvé, lo corrige, como un padre reprende al hijo en el que se deleita.
13 Iza'o knare antahintahigu hakreno e'nerino, antahi ama'huzama erisimo'a, muse hugahie.
Feliz es el hombre que encuentra la sabiduría, el hombre que consigue la comprensión.
14 Na'ankure ana knare antahintahimofona mizama'amo'a, silvaretima e'neriza zagoa agateneregeno, goliretima e'neriza zagoa, mago'ane agatere'ne.
Para ella es mejor la ganancia que la obtención de plata, y su retorno es mejor que el oro fino.
15 Knare antahintahimo'a mizama'amo mreri'nea havea agatere'ne, mago'a zankuma nentahinka kavesi kavesima nehana zantamina ageterene.
Ella es más preciosa que los rubíes. Ninguna de las cosas que puedes desear se puede comparar con ella.
16 Zaza knama maninka vuzamo'a, knare antahintahimofona tmaga azampi megeno, hoga kaziga azampina fenone, agi husaga hu'za me'ne.
La duración de los días está en su mano derecha. En su mano izquierda hay riquezas y honor.
17 Knare antahintahimofo avu'ava'ma huzamo'a, krimpafru nehunka muse hugahane.
Sus caminos son caminos de placer. Todos sus caminos son la paz.
18 Iza'o ana knare antahintahima azerimo'a, asimu eri zafagna hu'neankino, agri avesizama azeri hampo'na hanimo'a muse hugahie.
Ella es un árbol de vida para los que se aferran a ella. Feliz es todo aquel que la retiene.
19 Ra Anumzamo'a knare antahi'zama'areti, ama mopamofo tra'a erifore nehuno, antahi ama' hu antahi'zama'areti mona eri fore hu'ne.
Por la sabiduría, Yahvé fundó la tierra. Mediante el entendimiento, estableció los cielos.
20 Agra'a antahizanteti higeno timo'a mopa agu'afintira katati huno marerigeno, hampomo'a atakora nerie.
Por su conocimiento, las profundidades se rompieron, y los cielos dejan caer el rocío.
21 Mofavre'nimoke atregeno knare antahintahizane, havizane knare zanema antahinka refkohu kavukva'zana kagripintira fanane osina, kegava huo.
Hijo mío, que no se aparten de tus ojos. Mantén la sensatez y la discreción,
22 Hagi ana antahizamo'a kasimu kaminigenka za'za kna nemaninankeno, asunku'zamo'a knankempi kavasese huganteaza hugahie.
así serán la vida de tu alma, y gracia para tu cuello.
23 Ana nehunka kama vananana, kva hugantenkenka traka osunka, knare hunka vugahane.
Entonces, seguirás tu camino con seguridad. Tu pie no tropezará.
24 Kavu'ma masesanana kore osunka, haganentake kavu masegahane.
Cuando te acuestes, no tendrás miedo. Sí, te acostarás y tu sueño será dulce.
25 Ame huno hazenkema esigenka kagra korera nosunka, kefo vahe'ma knazamo'ma azeri haviza hanigenka, korera osuo.
No tengas miedo del miedo repentino, ni de la desolación de los malvados, cuando llegue;
26 Na'ankure Ra Anumzamo kagrira kegava hugante'nesigeno, kagafina krifumo'a aze'origahie.
porque Yahvé será tu confianza, y evitará que te cojan el pie.
27 Kagrama azama huga kankamunte'ma mani'nesunka, atupa'ma hu'ne'naza vahera amane aza huo.
No niegues el bien a quien se lo merece, cuando está en el poder de tu mano hacerlo.
28 Tva'onkare nemani'simofona amiga'ma hu'nesunka, oki ege'na kami'neno hunka osuo.
No digas a tu prójimo: “Vete y vuelve”; mañana te lo daré”. cuando lo tengas a tu lado.
29 Tva'onkare nemanisaza vahera hazenke zamikea retro osuo. Na'ankure kagrikura taza hugahie hu'za antahinegamize.
No trates de hacer el mal a tu prójimo, ya que habita con seguridad junto a ti.
30 Kegafa'a omaneno, mago kefozama huogante'nesnigenka, mago nera azerinka keaga huonto.
No te pelees con un hombre sin motivo, si no te ha hecho ningún daño.
31 Hazenkema hanaza vahe'mokizmi zamavu'zmavakura kegasane nosunka, zamagrama hanaza zamavu'zmavara osuo.
No envidies al hombre violento. No elijas ninguno de sus caminos.
32 Na'ankure Ra Anumzamo'a akrehe krehe zamavu'zmava'ene vahekura avesra huno agote'nezmanteno, fatgo zamavu'zmava'ma nehaza vaheku avesi'nezmante.
Porque el perverso es una abominación para Yahvé, pero su amistad es con los rectos.
33 Kefo zamavu'zmava'ma nehaza vahe'mokizmi naga'zmimofona, Ra Anumzamo'a kazusi hunezmante. Hianagi fatgo ne'mofo nagapina asomu hunezmante.
La maldición de Yahvé está en la casa de los malvados, pero bendice la morada de los justos.
34 Vahe'mokizmima azanava kema huzmante vahe'mofona, Ra Anumzamo'a agri'enena azanava ke huntegahie. Hianagi anteramino manimofona, asunku hunente.
Seguramente se burla de los burlones, pero da gracia a los humildes.
35 Knare antahi'zane vahe'mo'a, ra agi erigahianagi, neginagi antahi'zane vahe'mo'za, zamagazegu hugahaze.
Los sabios heredarán la gloria, pero la vergüenza será la promoción de los tontos.