< Mani'zanti Mofo Nanekee 26 >
1 Neginagi vahe'ma ragima amizamo'a, zage knafi ko' ariankna nehigeno, ne'zamo afure knafi ko' ariankna huno knarera nosie.
COMO la nieve en el verano, y la lluvia en la siega, así conviene al necio la honra.
2 Mago'mo'ma hazenkema osu'nenigeno kazusi hunte kema hanigeno'a, ana kazusi kemo'a kisave namamo mika zupa manigsa osuno hareno vano vano nehiankna huno, vahetera ana kazusi kemo'a forera osugahie.
Como el gorrión en su vagar, y como la golondrina en su vuelo, así la maldición sin causa nunca vendrá.
3 Hosi afura sefu knonu ahe'za azeri ante fatgo nehazageno, donki afumofona aeni zamagipina rente'naza zante zamavazu hu'za zamazeri fatgo nehaze. Hagi neginagi vahera kanonteti zamagumpi zamahe'za zamazeri fatgo hugahaze.
El látigo para el caballo, y el cabestro para el asno, y la vara para la espalda del necio.
4 Neginagi vahe'mofona neginagi naneke zamirera kenona huozamanto, anama hananana zamagri kna hunka neginagi vahe manigahane.
Nunca respondas al necio en conformidad á su necedad, para que no seas tú también como él.
5 Antahiso'e hutenka neginagi vahe'mo'za, neginagi nanekema hanaza nanekerera, kenona zmia huzamanto, ru zamagra antahisazana knare antahiza eri'none hugahaze.
Responde al necio según su necedad, porque no se estime sabio en su opinión.
6 Neginagi vahe'mofoma katogema huntesankeno kema erino vaniazamo'a, mago kaga akafri atreankna nehuno, avuatga ti neankna hugahane.
Como el que se corta los pies y bebe su daño, así es el que envía algo por mano de un necio.
7 Neginagi vahe'mo'ma knare nomanizamofo nanekema hu'zamo'a, vahe'mofoma frino sti'nea agamo eri'za e'oriankna huno, ana naneke'amo'a erizana e'origahie.
Alzar las piernas del cojo, así es el proverbio en la boca del necio.
8 Neginagi antahi'zane vahe'ma ra zamagima zmizamo'a, kumi'atifima have erinteno ahe atrenaku anteankna nehie.
Como quien liga la piedra en la honda, así [hace] el que al necio da honra.
9 Neginagi antahi'zane vahe'mo'zama knare nomanizamofo naneke hanazana, negi ti neno neginagi hu'nea vahe'mo, ave'ave nofi azampi azerineno traka truku huno vano hiankna nehie.
Espinas hincadas en mano del embriagado, tal es el proverbio en la boca de los necios.
10 Neginagi antahi'zane vahe'ene karankama enevanaza vahe'ma zagore'ma eri'za erisazegu'ma zamavaresia zamo'a, keve ome ahetre emehetre huno rama'a vahe zamaheankna hugahie.
El grande cría todas las cosas; y da la paga al insensato, y la da á los transgresores.
11 Kramo'ma amu'ma atitrenere'ma eteno viaza hu'za neginagi vahe'mo'za koma nehaza neginagi zamavu'zmavara hutere nehaze.
Como perro que vuelve á su vómito, así el necio que repite su necedad.
12 Neginagi vahe'mo'za amuhama hazazamo'a, ama' antahi'zane vahe'ma mani'none hu'za antahiza vahera zamagateneraze.
¿Has visto hombre sabio en su opinión? más esperanza hay del necio que de él.
13 Kampine ra kumamofo kantamimpina ha' zaga laioni manine hu'za feru vahe'mo'za nehaze!
Dice el perezoso: El león está en el camino; el león está en las calles.
14 Kafamo'ma hantintenare'ma me'neno anagino erigino hiankna hu'za, feru vahe'mo'za nemasaza tafe zamire, rukrahe rukrahe nehaze.
Las puertas se revuelven en sus quicios: así el perezoso en su cama.
15 Feru vahe'mo'a ne'zama ante tafepintira ne'zana erigahianagi, agipina erinteno nezankura avesra hugahie.
Esconde el perezoso su mano en el seno; cánsase de tornarla á su boca.
16 Feru vahe'mo'a agragu'ma antahiana, 7nia knare antahi'zane vahera, nagra zamagetere'noe huno nentahie.
A su ver es el perezoso más sabio que siete que [le] den consejo.
17 Rumozama ha' frama nehazafima, anintaka huno kema hu'zamo'a, kramofo agesare avazu huno viankna nehie.
El que pasando se deja llevar de la ira en pleito ajeno, es [como] el que toma al perro por las orejas.
18 Tava'oma'are nemanimofoma revatga nehuno, kiza zokago ke hugantoe huno'ma nehimo'a, negi ne'mo teve nerea keve ome ahetre eme ahetre hiankna nehie.
Como el que enloquece, y echa llamas y saetas y muerte,
Tal es el hombre que daña á su amigo, y dice: Ciertamente me chanceaba.
20 Hagege teve rampama omanesigeno'a, tevea rukru huno ontegahie. Hagi vahe zamefi kema hu'zama omanesigeno'a, ha' frama hu'zana omanegosie.
Sin leña se apaga el fuego: y donde no hay chismoso, cesa la contienda.
21 Tevemo'a tanknuzare tevea nereno hagage teve rampare rukru huno tevea nereankna hu'za keframa vazi vahe'mo'za, ha'ma hu'zana eri agafa nehaze.
El carbón para brasas, y la leña para el fuego: y el hombre rencilloso para encender contienda.
22 Vahe'ma amefi agenke hu kemo'a, haganentake ne'zankna hu'neankino, vahe'mofo agu'afinka unefre.
Las palabras del chismoso parecen blandas; mas ellas entran hasta lo secreto del vientre.
23 Vahe'ma azeri havizahu antahi'zama kagu'afima me'negenka, amne kagiteti'ma fru kema humisanana, mopa kavomofo amega'a silva masave frenteno eri knare hiankna hugahane.
[Como] escoria de plata echada sobre el tiesto, son los labios enardecidos y el corazón malo.
24 Mago'mo'ma avesra hunentesia vahe'mofoma amega agiteti avurera so'e ke humigahianagi, agu'afina antahi muginente.
Otro parece en los labios el que aborrece; mas en su interior pone engaño.
25 Knare kema hanigenka ana kegura tamage hunka antahiomio, na'ankure agu'afina 7ni'a kasrino agote'zamo avite'ne.
Cuando hablare amigablemente, no le creas; porque siete abominaciones hay en su corazón.
26 E'i ana kefo antahi'zana frakigahianagi, mika veamo'za, kefo avu'ava'afi eama hanige'za kegahaze.
Encúbrese el odio con disimulo; mas su malicia será descubierta en la congregación.
27 Iza'o kerima asentesimo'a, anama asentesia kerifi agra'a tamisigeno, iza'o havema rezahe huno marenerinimofona, ana havemo'a ete eramino havema retufeno marerino nevanimofona eme rehapatigahie.
El que cavare sima, caerá en ella: y el que revuelva la piedra, á él volverá.
28 Havi kema hu vahe'mo'a, avesrama hunentea vahera, havige huno azeri havizahu ke hunente. Rumofo zante ke'neno masave kema hu'zamo'a, ruga'a vahera azeri haviza nehie.
La falsa lengua atormenta al que aborrece: y la boca lisonjera hace resbaladero.