Mani'zanti Mofo Nanekee 20

1 Waini tima nenea vahe'mofona azeri neginagi higeno, vahe'ma huhaviza hu kea nehigeno, aka timo'a vahe'mofona azeri negi nenkeno ke huhaviza nehuno hara hugahie. Waini ti neno neginagi hu vahe'mofona, agripina ama' antahi'zana omanegahie.

Vinen er ein spottar, rusdrykken ein ståkar, ingen som tumlar av honom, er vis.

2 Kinimofo arimpa akahe zamo'a, laionimo rankrafa hiankna hu'ne. Kini vahe'mofo azeri arimpa ahe'simofona, ahe frigahie.

Den rædsla kongen vekkjer, er som løveburing, den som fær hans vreide på seg, set livet sitt på spel.

3 Haframa hu'zanku'ma mani kore huno agatere'zamo'a, ra agi erigahie. Hianagi neginagi vahe'mo'za ame hu'za hafra nehaze.

Mannsens æra er å halda seg frå trætta, men kvar uviting glefser til.

4 Feru vahe'mo'ma hozama ante knare'ma mopama rekorino hozama ontesuno'a, hozama hamare knarera ne'zana ohamaregahie.

Letingen pløgjer ikkje um hausten, i skurdonni leitar han fåfengt etter grøda.

5 Vahe'mofo antahi'zamo'a tirukna huno me'neanagi, ama' antahi'zane vahe'mo'a ana tirupintira ana antahi'zana afi anaga netre.

Råd i mannsens hjarta er som vatn i djupet, men ein skynsam mann kann draga det upp.

6 Rama'a vahe'mo'za, tavesi negantone hugahazanagi, mago mago vahe'mo'za tamage hu'za kavesigantegahaze.

Mest kvar mann råkar ein som elskar honom, men kven finn ein som er å lita på?

7 Fatgo avu'ava'ene ne'mo'a, mani fatgo huno nemanie. Agri mofavre zagamo'za, asomu erigahaze.

Den som ferdast ulastande og er rettferdig, sæle er borni hans etter honom.

8 Kini vahe'mo'ma keagama refako hunakura trate mani'neno, keaga refko huno havi avu'ava zana ke fore nehie.

Ein konge som sit på domarstol, skil ut alt vondt med augo sine.

9 Nagu'amo'a fatgo higena, nagra agru hu'noankino nagripina kumira omane'ne huno iza hugahie?

Kven kann segja: «Eg hev halda hjarta reint og er fri frå syndi mi?»

10 Havige hu'za maka'zama refko hu'za kna'ama ke'zane, havige hu'za avamente refkoma osu'zanena Ra Anumzamo'a avesra huno agote'nezmante.

Tvo slag vegt og tvo slag mål er båe tvo ein styggedom for Herren.

11 Mofavremofona avu'avate negenka, agri avu'avamo'a agru hu'neanki, fatgo mofavre mani'neanki hugahane.

Alt guten syner i si gjerd um ferdi hans vert rein og rett.

12 Tagesama me'neana keaga antahi'zane, tavuragama me'neana tavuma ke'za me'neankino, tarega'zana Ra Anumzamo museza tami'ne.

Øyra som høyrer og auga som ser - Herren hev skapt deim båe tvo.

13 Kagrama kavu'ma masetenka manizankuma kavesi kavesima haniana, kamuntera omanegosie. Kavu'ma omasesanana ne'zama nesana zamo'a rama'a megahie.

Elska ikkje svevn, for då vert du fatig, haldt augo uppe, so fær du brød til mette.

14 Knare osu'ne! Knare osune! Huno mago'a zama mizama seku'ma himo'a nehie. Hianagi mizaseno kantegama nevuno'a, ana zankura knare'za erue huno rama'a musenke hume nevie.

«Klent, klent!» segjer kjøparen, men når han gjeng burt, so rosar han seg.

15 Antahi'zama ami kemo'a, goline zago'amo'ma marerisa havea agetere'ne.

Vel finst det gull og mange perlor, men dyraste gogni er lippor med kunnskap.

16 Onke'nenana vahe'mo'ma nofi'ma nehinkeno magomo apasegahue hanigenka, anamofo anakreku'a huvame hunka eri'negeno, ana nofi'ma hu'neazana eme apaseno. Savri a'mo'ma nofi'ma hanigeno'ma mago'mo apasegahuema hanigenka, aza hu'na apasentegahue huno kaminia zana erio.

Tak klædi hans! for han hev borga for ein annan, og panta honom for framande!

17 Kumzafa kave'mo'a haganentake hugahianagi, refuzufupe havemo kagipi aviteno kagi traga hiankna henka'a hugahie.

Søtt er for mannen det brød han hev fenge med fals, men sidan vert munnen hans full av småstein.

18 Antahi'zana vahepinti eritenka eri'zama eri antahi'zana retro huo. Hagi knare antahi'zama mago'mofompinti'ma e'orinesunka hatera ovuo.

Råder vert stødige med rådleggjing, få då klok styring når du fører krig!

19 Vahe zamagenkema hu vahe'mokizmi oku'zana hu ama nehaze. E'ina hu'negu vahe zamagenkema hu vahe enena tragotenka omanio.

Den som fer med drøs, ber løynråd ut, og gapen skal du ikkje hava noko med.

20 Nerera nefama huhaviza huntesia vahe'mofona tavi'amo asu hanigeno kumazu hanimpi maniankna huno frigahie.

Den som bannar far og mor, hans lampa skal slokna i kolmyrkret.

21 Arera afama ofri mani'nesigeno'ma erisinti haregahanema hu'nesia zama ame'ama huno erisia mofavremo'a, atuparega asimu'a omanegosie.

Ein arv som ein i fyrstundes er for fus på, vert på slutten utan velsigning.

22 Kefo avu'ava'ma hugante'sagenka anahukna hu'na nona huzamantegahue osuo. Hagi avega antenegeno Ra Anumzamo kaza huno ana knazana erino.

Seg ikkje: «Eg vil løna med vondt!» Venta på Herren, han vil hjelpa deg.

23 Mago'azama mizaseku'ma hanigeno kna'ama refako huno kezama (skel) erinteno refako hu so'e osu avu'ava zana, Ra Anumzamo'a avesra huno agonete.

Tvo slag vegt er ein styggedom for Herren, og den falske skålvegt er ikkje god.

24 Vahe'mo'ma mika zama hiazana, Ra Anumzamoke azeri ante fatgo nehie. Inankna huno mago'a vahe'mo'a agra'ma nehia zana keno antahino hugahie?

Frå Herren kjem mannsens stig, og kor kann eit menneskje skyna sin veg?

25 Kagesa antahi ankeretenka Anumzamofontera huvempa huo. Ame'ama hunka huvempama hutesunka, henka'a anama hu'nesana kegu kagesa antahintahi nehunka kagraka'a kazeri haviza hugahane.

Fårlegt er det for eit menneskje å vigsla eitkvart tankelaust, og fyrst granska lovnaden etterpå.

26 Ama' antahi'zane kini ne'mo'a kefo zamavu'zamava nehaza vahera witi hona'a hareno eriherahe hianka huno rezaganeno ke ama huteno, henka knanentake havenu witi'a refuzafupeankna huno knazana zamigahie.

Ein vis konge skil ut dei gudlause og let hjulet ganga yver deim.

27 Ra Anumzamofo lampe tavi'mo'a, vahe'mofo kantu agu'afi ufreno mika kefo agu'agesama me'neana hakeno eri ama nehie.

Menneskjens ånd er Herrens lampa, og ho ransakar alle rom i hjarta.

28 Kini ne'mo'ma vahe'mokizmima avesi nezamanteno knare avu'ava huzamantesiana, agra knare huno mani'neno, za'za kna kva eri'zantera manino vugahie.

Kjærleik og truskap er vakt um kongen, og han styd sin kongsstol på kjærleik.

29 Nehazave ramimofona hanave zamimo ra zamagia nezamie. Hianagi ranra vahera efe'zmazoka nege'za vahe'mo'za husga hunezmantaze.

Ei æra for ungdomar er deira kraft, og ein prydnad for dei gamle er grått hår.

30 Hazenkema hania vahe'ma knokeve'ma ami'zamo, kefo avu'ava zana ahenati netreno, agu'a azeri agru hugahie.

Svidande sår reinser burt det vonde, ja, slag reinsar hjartans inste rom.