< Maki 1 >
1 Hagi Anumzamofo Mofavre Jisas Kraisi Knare Musenkea ama agafa hu'ne.
Ἀρχὴ τοῦ εὐαγγελίου Ἰησοῦ Χριστοῦ, υἱοῦ τοῦ Θεοῦ.
2 Kasnampa ne' Aisaia'a amanage huno avona krentene, Antahiho, nagra huntanenkeno nagri naneke erino ome huamahu ne'mo'a ugagota kagrira huganteno, kana retro hugahie.
Ὡς γέγραπται ἐν τοῖς προφήταις, Ἰδού, ἐγὼ ἀποστέλλω τὸν ἄγγελόν μου πρὸ προσώπου σου, ὃς κατασκευάσει τὴν ὁδόν σου ἔμπροσθέν σου.
3 Ka'ma kopinti mago'mofo agerumo amanage huno kezanetie, ramofo kana retro nehutma, kama vania kana erinte fatgo hiho.
Φωνὴ βοῶντος ἐν τῇ ἐρήμῳ, Ἑτοιμάσατε τὴν ὁδὸν Κυρίου· εὐθείας ποιεῖτε τὰς τρίβους αὐτοῦ.
4 Ka'ma mopafinti mono ti frezmante Joni'a eama nehuno, agafa huno kumi'zmigu zamagu'ama rukrahe hanageno apasezmante mono tima fresaza'zanku huama huno zamasmi'ne.
Ἐγένετο Ἰωάννης βαπτίζων ἐν τῇ ἐρήμῳ, καὶ κηρύσσων βάπτισμα μετανοίας εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν.
5 Maka Judia kazigati vahe'mo'zane Jerusaleti'ene, agrite maka'mo'za vu'za huama kumizmia ome hazageno, Jodani timpina mono tina frezmante'ne.
Καὶ ἐξεπορεύετο πρὸς αὐτὸν πᾶσα ἡ Ἰουδαία χώρα, καὶ οἱ Ἱεροσολυμῖται, καὶ ἐβαπτίζοντο πάντες ἐν τῷ Ἰορδάνῃ ποταμῷ ὑπ᾿ αὐτοῦ, ἐξομολογούμενοι τὰς ἁμαρτίας αὐτῶν.
6 Hagi Joni'a kemori azokate tro hu'nea anakre ku'a hu'neno, zagagafa akruteti tro hu'nea amu nofi afafafi rugagino hu'neno, kenu'ene afi' tumemofo tima'ane nenea nere.
Ἦν δὲ Ἰωάννης ἐνδεδυμένος τρίχας καμήλου, καὶ ζώνην δερματίνην περὶ τὴν ὀσφὺν αὐτοῦ, καὶ ἐσθίων ἀκρίδας καὶ μέλι ἄγριον.
7 Hanki mago'ma henkama ne-emo'a nagrira nagetereno hanave'ane ne' neankina, prihu'na aga anomofonte anakinea nofira kazufega osu'noe.
Καὶ ἐκήρυσσε, λέγων, Ἔρχεται ὁ ἰσχυρότερός μου ὀπίσω μου, οὗ οὐκ εἰμὶ ἱκανὸς κύψας λῦσαι τὸν ἱμάντα τῶν ὑποδημάτων αὐτοῦ.
8 Nagra tintfanu mono tina freneramantoe. Hianagi Agra Ruotge Avamunu, mono tina freramantegahie, huno huama huno zmasamine.
Ἐγὼ μὲν ἐβάπτισα ὑμᾶς ἐν ὕδατι· αὐτὸς δὲ βαπτίσει ὑμᾶς ἐν πνεύματι ἁγίῳ.
9 Ana knafi Galili kaziga Nazareti kumateti Jisasi'a egeno, Joni'a Jodani timpi mono tina frente'ne.
Καὶ ἐγένετο ἐν ἐκείναις ταῖς ἡμέραις, ἦλθεν Ἰησοῦς ἀπὸ Ναζαρὲθ τῆς Γαλιλαίας, καὶ ἐβαπτίσθη ὑπὸ Ἰωάννου εἰς τὸν Ἰορδάνην.
10 Timpinti anama Jisasi'a marerino ne-egeno, mona kamo hagro nehigeno Ruotge Avamumo maho namagna huno hareno Agrite emanine.
Καὶ εὐθέως ἀναβαίνων ἀπὸ τοῦ ὕδατος, εἶδε σχιζομένους τοὺς οὐρανούς, καὶ τὸ πνεῦμα ὡσεὶ περιστερὰν καταβαῖνον ἐπ᾿ αὐτόν·
11 Monafinti mago agerumo'a amanage hu'ne, Kagra navesimanegantoa mofavre'nimokagina muse hugantoe.
καὶ φωνὴ ἐγένετο ἐκ τῶν οὐρανῶν, Σὺ εἶ ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητός, ἐν ᾧ εὐδόκησα.
12 Avamumo'a ame huno ka'ma kopi atufegeno vu'ne.
Καὶ εὐθὺς τὸ πνεῦμα αὐτὸν ἐκβάλλει εἰς τὴν ἔρημον.
13 Ka'ma kopina 40'a kna umani'negeno, Sata'a revatga hu'ne. Agra afizaga kfane maninegeno, ankero vahe'mo'za aza hu'naze.
Καὶ ἦν ἐκεῖ ἐν τῇ ἐρήμῳ ἡμέρας τεσσαράκοντα πειραζόμενος ὑπὸ τοῦ Σατανᾶ, καὶ ἦν μετὰ τῶν θηρίων, καὶ οἱ ἄγγελοι διηκόνουν αὐτῷ.
14 Hagi Jonima kina huntageno, Jisasi'a ana knafi Galili vuno Anumzamofo knare so'e naneke huama huno,
Μετὰ δὲ τὸ παραδοθῆναι τὸν Ἰωάννην, ἦλθεν ὁ Ἰησοῦς εἰς τὴν Γαλιλαίαν, κηρύσσων τὸ εὐαγγέλιον τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ,
15 Anumzamo'ma huhampri'nea kna hago eforehie. Anumzamofo kumamo'a hago eravao hie. Tamagu'a rukrahe huta Knare Musenkere tamentinti hiho.
καὶ λέγων ὅτι Πεπλήρωται ὁ καιρός, καὶ ἤγγικεν ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ· μετανοεῖτε, καὶ πιστεύετε ἐν τῷ εὐαγγελίῳ.
16 Galili timofo ankenare Jisasi'a nevuno Saimoni'ene Endrukea, koganararemoke, kuko timpi netrakeno ome znagene. Na'ankure zanagra nozame ahe ne'trene.
Περιπατῶν δὲ παρὰ τὴν θάλασσαν τῆς Γαλιλαίας εἶδε Σίμωνα καὶ Ἀνδρέαν τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ βάλλοντας ἀμφίβληστρον ἐν τῇ θαλάσσῃ· ἦσαν γὰρ ἁλιεῖς.
17 Jisasi'a anage huno znasami'ne, Enamage antenkena, Nagra vahe'ma avazu hu'zana huranami'neno.
Καὶ εἶπεν αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς, Δεῦτε ὀπίσω μου, καὶ ποιήσω ὑμᾶς γενέσθαι ἁλιεῖς ἀνθρώπων.
18 Higeke ame huke kuko zani'a netre'ne amage anteke vu'na'e.
Καὶ εὐθέως ἀφέντες τὰ δίκτυα αὐτῶν, ἠκολούθησαν αὐτῷ.
19 Ananteti Jisasi'a mago'ene osi'a nevuno, Jemisi'a Zebeti nemofokino nefu'ene votifi mani'ne'za kukozamia nehatizageno ome zamage'ne.
Καὶ προβὰς ἐκεῖθεν ὀλίγον, εἶδεν Ἰάκωβον τὸν τοῦ Ζεβεδαίου, καὶ Ἰωάννην τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ, καὶ αὐτοὺς ἐν τῷ πλοίῳ καταρτίζοντας τὰ δίκτυα.
20 Neznageno zanagi higeke, neznafa Zebetine eri'za vahe'a ana votifi nezmatreke ame huke amage eme ante'ne vu'na'e.
Καὶ εὐθέως ἐκάλεσεν αὐτούς· καὶ ἀφέντες τὸν πατέρα αὐτῶν Ζεβεδαῖον ἐν τῷ πλοίῳ μετὰ τῶν μισθωτῶν ἀπῆλθον ὀπίσω αὐτοῦ.
21 Hagi zamagrama Kapaneam kumate'ma umahanatite'za, mani fruhu knama egeno'a ame huno Jisasi'a osi mono nompi vuno rempi ome huzami'ne.
Καὶ εἰσπορεύονται εἰς Καπερναούμ· καὶ εὐθέως τοῖς σάββασιν εἰσελθὼν εἰς τὴν συναγωγήν, ἐδίδασκε.
22 Vahe zagamo'za tusiza hu'za rempima huzamia zankura antri hu'naze. Na'ankure kasegere ugagota hu'naza vahe'mo'za nehazaza osu'neanki, hanave'ane agi me'nea vahe'mo rempi hu'nezamiankna hu'ne.
Καὶ ἐξεπλήσσοντο ἐπὶ τῇ διδαχῇ αὐτοῦ· ἦν γὰρ διδάσκων αὐτοὺς ὡς ἐξουσίαν ἔχων, καὶ οὐχ ὡς οἱ γραμματεῖς.
23 Anama nehigeno'a mago'mofona agu'afi havi avamu fre'nea ne'mo osi mono nompinti kezatino,
Καὶ ἦν ἐν τῇ συναγωγῇ αὐτῶν ἄνθρωπος ἐν πνεύματι ἀκαθάρτῳ, καὶ ἀνέκραξε,
24 Nazareti Jisasiga na'a hurantenaku nehane? Tagri tazeri haviza hunaku neampi? Nagra antahi'noe, Kagra Anumzamofona Ruotge hunamoke.
λέγων, Ἔα, τί ἡμῖν καὶ σοί, Ἰησοῦ Ναζαρηνέ; Ἦλθες ἀπολέσαι ἡμᾶς; Οἶδά σε τίς εἶ, ὁ ἅγιος τοῦ Θεοῦ.
25 Hianagi Jisasi'a kesuno, Taganenka atrenka atiramio!
Καὶ ἐπετίμησεν αὐτῷ ὁ Ἰησοῦς, λέγων, Φιμώθητι, καὶ ἔξελθε ἐξ αὐτοῦ.
26 Ana havi avamumo'a azeri hirahi hirahi nehuno, tusiza huno krafage nehuno ana ne' agu'afinti atiramino evu'ne.
Καὶ σπαράξαν αὐτὸν τὸ πνεῦμα τὸ ἀκάθαρτον καὶ κράξαν φωνῇ μεγάλῃ, ἐξῆλθεν ἐξ αὐτοῦ.
27 Ana'ma hige'za vahe'mo'za tusiza hu'za zmagogogu nehu'za, ontahige antahige hu'za, amazana na'a fore nehie, kahefaza hanave'ane rempi nehuno, havi avamumofona kea higeno ke'a amagenente.
Καὶ ἐθαμβήθησαν πάντες, ὥστε συζητεῖν πρὸς αὐτούς, λέγοντας, Τί ἐστι τοῦτο; Τίς ἡ διδαχὴ ἡ καινὴ αὕτη, ὅτι κατ᾿ ἐξουσίαν καὶ τοῖς πνεύμασι τοῖς ἀκαθάρτοις ἐπιτάσσει, καὶ ὑπακούουσιν αὐτῷ;
28 Anama hiazamofo agenkemo'a maka Galili kaziga ame huno vuno eno hu'ne.
Ἐξῆλθε δὲ ἡ ἀκοὴ αὐτοῦ εὐθὺς εἰς ὅλην τὴν περίχωρον τῆς Γαλιλαίας.
29 Hanki osi mono nompinti' atirami'za Saimonine Endru kizini nonte Jemisi'ene Joniza vu'za umareri'naze.
Καὶ εὐθέως ἐκ τῆς συναγωγῆς ἐξελθόντες, ἦλθον εἰς τὴν οἰκίαν Σίμωνος καὶ Ἀνδρέου, μετὰ Ἰακώβου καὶ Ἰωάννου.
30 Hagi Saimoni nenaro nerera'a avufa amuhohu kri erino maseno maninegeno, Jisasina krima eri'nea kea ame hu'za ome asami'naze.
Ἡ δὲ πενθερὰ Σίμωνος κατέκειτο πυρέσσουσα, καὶ εὐθέως λέγουσιν αὐτῷ περὶ αὐτῆς·
31 Anama hige'za ana a'te vuno azante ome azeriotigeno, avufgama tevehama nehiazamo'a atrentegeno, otino ne'za krezamante'ne.
καὶ προσελθὼν ἤγειρεν αὐτήν, κρατήσας τῆς χειρὸς αὐτῆς· καὶ ἀφῆκεν αὐτὴν ὁ πυρετὸς εὐθέως, καὶ διηκόνει αὐτοῖς.
32 Hagi zagea uramino kinagasegeno, vahe'zagamo'za krima eri'naza vahe'ene, havi avamu'mo'ma zamagu'afi mani'nea vahera zamavare'za Jisasinte e'naze.
Ὀψίας δὲ γενομένης, ὅτε ἔδυ ὁ ἥλιος, ἔφερον πρὸς αὐτὸν πάντας τοὺς κακῶς ἔχοντας καὶ τοὺς δαιμονιζομένους·
33 Ana rankumate vahe'mo'za ana kasante eme eritru huvagare'naze.
καὶ ἡ πόλις ὅλη ἐπισυνηγμένη ἦν πρὸς τὴν θύραν.
34 Ana nehazageno rama'a ruzahu ruzahu krima eri'naza vahera zamazeri so'e nehuno, havi avamu'mo'zama rama'a zamagu'afi mani'nazana hufegi netreno, ama anazankura kea osiho huno havi avamura i'o huzmante'ne. Na'ankure havi avamumo'za Agrira ke'za antahi'za hu'naze.
Καὶ ἐθεράπευσε πολλοὺς κακῶς ἔχοντας ποικίλαις νόσοις, καὶ δαιμόνια πολλὰ ἐξέβαλε, καὶ οὐκ ἤφιε λαλεῖν τὰ δαιμόνια, ὅτι ᾔδεισαν αὐτόν.
35 Hagi kotu hanimpi Jisasi'a ana nompinti atiramino vuno vahe omani'afi umani'neno, anantega nunamu hu'ne.
Καὶ πρωῒ ἔννυχον λίαν ἀναστὰς ἐξῆλθε, καὶ ἀπῆλθεν εἰς ἔρημον τόπον, κἀκεῖ προσηύχετο.
36 Hagi Saimoni ene mago'amo'za oti'za hake'naze.
Καὶ κατεδίωξαν αὐτὸν ὁ Σίμων καὶ οἱ μετ᾿ αὐτοῦ·
37 Hagi ome age'za erifore nehu'za, mika vahe'mo'za kagriku nehakraze hu'za asami'naze.
καὶ εὑρόντες αὐτὸν λέγουσιν αὐτῷ ὅτι Πάντες ζητοῦσί σε.
38 Anage huno Agra kenona zamirera zamasmi'ne, Erinketa tava'onte'ma me'nea kumatamimpi vuta, anantega mono kea huama haneno. Na'ankure Nagra e'ina agafare e'noe.
Καὶ λέγει αὐτοῖς, Ἄγωμεν εἰς τὰς ἐχομένας κωμοπόλεις, ἵνα κἀκεῖ κηρύξω· εἰς τοῦτο γὰρ ἐξελήλυθα.
39 Anage nehuno maka Galili kaziga vano nehuno, osi mono nontamimpi mono naneke huama nehuno, havi avamutmina zamagu'afima freneana hufegi atrezmante'ne.
Καὶ ἦν κηρύσσων ἐν ταῖς συναγωγαῖς αὐτῶν εἰς ὅλην τὴν Γαλιλαίαν, καὶ τὰ δαιμόνια ἐκβάλλων.
40 Hagi mago fugo namurenea ne'mo Jisasinte eno kepri huno agiafi traka humaseno, Muse hugantoanki Kagrama nazeri knamrenaku hanunka, amne nazeri agru huo, huno antahigene.
Καὶ ἔρχεται πρὸς αὐτὸν λεπρός, παρακαλῶν αὐτὸν καὶ γονυπετῶν αὐτόν, καὶ λέγων αὐτῷ ὅτι Ἐὰν θέλῃς, δύνασαί με καθαρίσαι.
41 Higeno Jisasi'a asunku hunenteno, azana asuteno avako nehuno anage hu'ne, Nagri'ma navesiana knare huo! Higeno,
Ὁ δὲ Ἰησοῦς σπλαγχνισθείς, ἐκτείνας τὴν χεῖρα, ἥψατο αὐτοῦ, καὶ λέγει αὐτῷ, Θέλω, καθαρίσθητι.
42 ana fugo namumo'a ame huno vagarentegeno agru hu'ne.
Καὶ εἰπόντος αὐτοῦ εὐθέως ἀπῆλθεν ἀπ᾿ αὐτοῦ ἡ λέπρα, καὶ ἐκαθαρίσθη.
43 Hanki Jisasi'a amazama hugantoazankura vahera ozamasamio huno hanave avumro nenteno, ame huno hunenteno,
Καὶ ἐμβριμησάμενος αὐτῷ, εὐθέως ἐξέβαλεν αὐτόν,
44 Kama antahio, ama'nazama hugantoa zankura mago'mofona osamitfa huo. Hianagi pristi nete vunka kavufga ome averi hugeno keno. Anante Mosese'ma ko'ma huno kazeri agrumahu ofa ome hugahane hu'nea kante ome hugeno, veamo'za nege'za hago agru hu'ne hu'za hiho.
καὶ λέγει αὐτῷ, Ὅρα μηδενὶ μηδὲν εἴπῃς· ἀλλ᾿ ὕπαγε, σεαυτὸν δεῖξον τῷ ἱερεῖ, καὶ προσένεγκε περὶ τοῦ καθαρισμοῦ σου ἃ προσέταξε Μωσῆς, εἰς μαρτύριον αὐτοῖς.
45 Hianagi ana ne'mo nevuno, kri'ama azeri knamare neazankura vahepi huama nehige'za, rama'a vahe'mo'za nentahizageno, ana kemo'a ra hiazanku, rankumapina Jisasi'a eamara huno omeno, megia rama'a vahera omani'naza kumapi umaninege'za rama'a vahe'mo'za anantega eme ke'naze.
Ὁ δὲ ἐξελθὼν ἤρξατο κηρύσσειν πολλὰ καὶ διαφημίζειν τὸν λόγον, ὥστε μηκέτι αὐτὸν δύνασθαι φανερῶς εἰς πόλιν εἰσελθεῖν, ἀλλ᾿ ἔξω ἐν ἐρήμοις τόποις ἦν· καὶ ἤρχοντο πρὸς αὐτὸν πανταχόθεν.