< 3 Mose 19 >

1 Ra Anumzamo'a amanage huno Mosesena asami'ne,
El Señor le dijo a Moisés,
2 Ama nanekea Israeli vahera zamasamio, mani ruotage huta maniho, na'ankure Ra Anumzana tamagri Anumzamo'na ruotage hu'noe.
“Dile a todos los israelitas: Sean santos porque yo soy santo; yo soy el Señor su Dios.
3 Mago magomota tamarera tamafa ke antahita agoraga'a nemanita, Sabatia mani fruhu kna kegava hiho. Nagra Ra Anumzana tamagri Anumzane.
“Muestra respeto por tu madre y tu padre y guarda mis sábados. Yo soy el Señor tu Dios.
4 Kaza osu havi anumzantera tamentintia osuge, tamagra ainiretira kreta havi anumzantamia trora osiho. Nagra Ra Anumzana tamagri Anumza mani'noe.
“Noacudas a los ídolos en busca de ayuda ni hagas imágenes metálicas de dioses. Yo soy el Señor tu Dios.
5 Rimpa fru ofama Ra Anumzamofonte'ma kresramna nevanutma, kasege avariritma fatgo huta ofa hinke'na musena ha'neno.
“Cuando sacrifiques una ofrenda de paz al Señor, asegúrate de hacerlo correctamente para que Dios te acepte.
6 Anama ofama hanaza ne'zana ana knare'ene anante knareke neho. Hagi nege atrege'ma hanaza ne'zamo'ma tagufa knama mesia ne'zana erita kre fanane hiho.
Debe ser comida el día que la sacrificas, o al día siguiente. Lo que quede al tercer día debe ser quemado.
7 Hagi tagufa knama mesia ne'zamo'a haviza hugahiankino, ana ne'zama nesimo'a agru osugahiankino, Ra Anumzamo'a musena huontegahie.
Si comes algo de ello al tercer día, el sacrificio se vuelve repulsivo y no será aceptado.
8 Iza'o ana ne'zama nesimo'a ruotage hu'nea ne'zankino Ra Anumzamofo agi'a eri haviza hugahiankino, vaheni'afintira ahenatitregahaze.
El que lo coma se hará responsable de su culpa, porque ha ensuciado lo que es santo para el Señor. Deben ser expulsados de su pueblo.
9 Hagi hozatamifinti'ma ne'zama nehamaresuta refaregama me'nesiama'a netreta, nehamaresage'noma evuraminiama'a zo'onkita atrenkeno meno.
“Cuando cosechen los cultivos de su tierra, no lo hagan hasta los límites del campo, ni recojan lo que se ha perdido.
10 Hagi waini rgama ko'ma tagita vutesuta, ete eta mago'anena eme oragige, tagita nevanageno mopafima evuramisiama'a zoraonkita, atrenke'za zamunte omane vahero, rurega vahe'ma tamagranema enemanisaza vahe'mo'za zogiho. Nagra Ra Anumzana tamagri Anumzamo'na nehue.
No recojas hasta la última uva de tu viñedo ni recojas las que han caído. Déjalas para los pobres y los extranjeros. Yo soy el Señor tu Dios.
11 Tamagra kumazafa oseta, havige havage huta rumofozana avazua osuta, rumokizmia havigea huozmanteho.
“No robes. No mientas. No engañes.
12 Hagi havigea huta Nagri nagirera huvempa huta kea osiho, ana'ma hanuta tamagra'a Anumzamofo agi eri haviza hugahaze. Nagra Ra Anumzamo'na nehue.
“No hagas juramentos en mi nombre que no sean verdaderos, de lo contrario difamarás el carácter de tu Dios. Yo soy el Señor.
13 Hagi iza'o tavaontamire'ma nemanisimofona azeri havizana nehuta, kumazafa seta nanazazmia e'oriho. Zagore'ma eri'za eri'nesia ne'mofo zagoa azerigeno zazatera kagranena me'nenkeno hanina huno nanterana oseno.
“No engañes a los demás ni les robes. No te niegues a pagar los salarios que se deben a los trabajadores hasta la mañana.
14 Zamagesama ankanirenesia vahera huhavizana huozamantege, zamavu asuhu vahera zamazeri tanafa hania zane huta kampina onteho. Hagi tamagra'a Anumzamofo korora hunteho. Nagra Ra Anumzamo'na nehue.
“No hables mal de los sordos. No pongas objetos en el camino de los ciegos para hacerlos tropezar. En vez de eso, muestra respeto a tu Dios. Yo soy el Señor.
15 Keagama refko hu trate'ma keagama refkoma hanazana afufenozimi omne nesnia vahetega antege, afufenozimi me'nesnia vahetega antegera osutma, mago avamenteke refko huzmanteho.
“No seas un juez corrupto. No muestres favoritismo a los pobres o a los ricos. Juzga a los demás con justicia.
16 Ru vahe'mofo amefi agenkea huta vano osu tava'ontamire nemanisimofoma keagama hunentesagenka, azahunka keaga huga'ma hu'nesigenka amne aza hunka hugahane. Na'ankure Nagra Ra Anumzamo'na nehue.
“No vayas por ahí difundiendo falsos rumores sobre la gente. No te quedes callado cuando las vidas de otros están en peligro. Yo soy el Señor.
17 Hagi negafuna kagu'afina antahi havizana huontenka, havizama nehanigenka ana havi avu'avazama'a eri ama hunka haviza nehane hunka azeri fatgo huo. Ru antahi haviza huntesunka kumi hugahane.
“No te aferres a sentimientos de odio hacia los demás. Habla honestamente con tus vecinos, para no pecar por ellos.
18 Hagi havi avu'ava'ma hugantesia zante'ma nonama hu kankura ohakenka, kagragu'ma kavesintanaza hunka rumofona kavesinto. Nagra Ra Anumzamo'na nehue. Hianagi tava'onkare'ma nemanisimofona kagragu'ma kavesintana kna hunka avesinto. Nagra Ra Anumzamo'na nehue.
No busques venganza ni guardes rencor a nadie, sino ama a tu prójimo como a ti mismo. Yo soy el Señor.
19 Tamagra tra keni'a amage'anteta, magopina ruzahu ruzahu zagagafa kegava hu'nenkeno ru zagagafamo'a ru zagagafa oharareno. Magoke hozafina ru avimzana ru avimzana oseho. Tare nofitetima hatino tro'ma hu'nesia kukena ontaniho.
“¡Haz lo que te digo! No hagas que diferentes tipos de ganado se reproduzcan juntos. No siembren sus campos con dos tipos diferentes de semillas. No uses ropa confeccionada con dos materiales distintos.
20 Hagi kazokzo eri'za mofa'ma mago nete'ma manigahiema hu'nesia mofa'ma anteno mase'nia ne'mofona, ahe ofriho. Na'ankure ana mofara miza osazageno, eri'zama'afintira katufeno fru huno omani'ne.
“Si un hombre tiene relaciones sexuales con una sirvienta a la que se le ha prometido ser la esposa de otro hombre, pero que aún no ha sido comprada o liberada, entonces se debe pagar una compensación. Sin embargo, no deben ser asesinados, porque ella no ha sido liberada.
21 Hagi ana'ma hania ne'mo'a ve sipisipi afu avreno, atruhu seli mono nomofo kafante kefozama hu'nea zantera Ra Anumzamofontera ome ofa hugahie.
Pero el hombre debe llevar un carnero como ofrenda de culpa al Señor a la entrada del Tabernáculo de Reunión.
22 Hagi anama avreno'ma esia sipisipia, pristi vahe'mo'za ahe'za Ra Anumzamofontera kumi'a apasente ofa hinkeno, ana nera kumi'a Ra Anumzamo'a atrentegahie.
El sacerdote arreglará las cosas para él ante el Señor usando el carnero de la ofrenda por el pecado que ha cometido, y su pecado será perdonado.
23 Hagi ana mopare'ma umanisuta, ese 3'a kafufina, rgama rente zafama krisaza zafamofo raga tagita oneho.
“Cuando entres en la tierra y plantes cualquier tipo de árbol frutal, trata la fruta al principio como impura. Durante tres años tienes prohibido comerlo.
24 Hagi nampa 4 kafufima rentesia zafa rgaramina ruotage hugahiankita, mika erita Ra Anumzamofo Ra agi ami ofa hugahaze.
El cuarto año todo el fruto debe ser dedicado al Señor como ofrenda de alabanza.
25 Hagi nampa 5fu kafufima rentesia zafa raga negahaze. E'inahu hanageno ne'zamo'a rama'a hugahie. Nagra Ra Anumzana tamagri Anumzamo'na nehue.
Sin embargo, el quinto año podrán comer el fruto y así tendrán una cosecha aún mayor. Yo soy el Señor tu Dios.
26 Korama me'nenia ame'a oneho. Zagoma reno ke avu'ava zana osuge, afa avu'ava zana osiho.
“No comas carne con sangre. No uses la adivinación o la brujería.
27 Hagi kagesa tavaonte'ma me'nea kazoka'ene kagemazampa kazokara ase rampagera osuo.
“No se corten el cabello a los lados de la cabeza ni se corten la barba,
28 Hagi frisia vahetera kasunkura hunka kavufga taga osuo. Hagi kavufga taga hunka avona onkro. Nagra Ra Anumzamo'na nehue.
no se corten el cuerpo en algún ritual pagano para los muertos y se hagan tatuajes. Yo soy el Señor.
29 Mofanetami'a zamatrenke'za mizantera monko avu'ava zana osiho. Ana'ma hanazana monko avu'avazamo'a avitenkeno, ama mopamo'a haviza hugahie.
“No causen vergüenza a su hija convirtiéndola en una prostituta, de lo contrario la tierra se volverá moral y espiritualmente depravada.
30 Hagi mani fruhu knani'a Sabatia kegava nehuta, seli mono noni'a kegava hiho. Nagra Ra Anumzamo'na nehue.
“Guarden mis sábados y mostrad respeto por mi santuario. Yo soy el Señor.
31 Hagi iza'o fri'nea vahe'enema keaga nehanaza vahetero, havi avamu'enema keagama nehanaza vahetera, vuta knare antahintahigura ome zamantahi onkeho. Tamagra'a tamazeri haviza hugahaze. Nagra Ra Anumzana tamagri Anumzamo'na nehue.
“No intentes encontrar ayuda de médiums o espiritistas, ni siquiera vayas a buscarlos, de lo contrario te corromperán. Yo soy el Señor tu Dios.
32 Hagi ranra vahe'mokizmi kea antahizamita eri'zafa nehuta, Nagri agorga'a maniho. Nagra Ra Anumzamo'na nehue.
“Levántate y respeta a los ancianos. Muestra reverencia por tu Dios. Yo soy el Señor.
33 Hagi tamagri mopafima rurega vahe'ma emani'ne'naza vahera, zamazeri havizana osiho.
“No maltrates a los extranjeros que viven en tu país.
34 Hagi miko vahe'ma antahi zaminankna hunka antahi neminka, kagra'agu'ma kavesinentanankna hunka avesinto Tamagesa antahiho, Isipia e'inahukna huta rurega vahe umani'nazane. Nagra tamagri Ra Anumzamo'na nehue.
Trátalos como a un conciudadano, y átalos como a ti mismo, porque una vez fuisteis extranjeros viviendo en Egipto. Yo soy el Señor tu Dios.
35 Hagi vahe'mofozama sigerima huta kna'ama kesazano, zaza'ama mesarimima hanazano, afiviteta kesazana havige kazigatira anara osiho.
“No uses pesos y medidas deshonestas.
36 Hagi sigeritamimo'ene mesarimima hu zantamimo'a fatgo huno meno. Hagi ne'one zantamima refakohu tamavutamavamo'a, fatgo huno meno. Nagra Isipiti'ma tamavre'na e'noa Ra Anumzamo'na tamagri Anumzamo'na nehue.
Asegúrate de que tus balanzas y pesos sean exactos, que tus medidas de efa y hin sean correctas. Yo soy el Señor tu Dios que te sacó de Egipto.
37 Hagi miko tra keniane, kasegeni'anena amage anteho. Nagra Ra Anumzamo'na nehue.
“Guarda todas mis reglas y regulaciones, y asegúrate de que las sigues. Yo soy el Señor”.

< 3 Mose 19 >