< Aposolo 17 >
1 Hagi amfipolisine Apolonia rankumatre ugatere'za vute'za, henka Tesalonaika rankumate Jiu vahe osi mono no (sinagog) anantega me'nere e'naze.
一行は、アムピポリスとアポロニヤとをとおって、テサロニケに行った。ここにはユダヤ人の会堂があった。
2 Poli'a Jiu vahe'mo'za osi mono nozmifi mani'nageno marerino, korapa agrama nehiaza huno, tagufa mani fruhu kna (Sabat) zupa avontafepinti kea zamasmino,
パウロは例によって、その会堂にはいって行って、三つの安息日にわたり、聖書に基いて彼らと論じ、
3 ana kemofo agafa'a eriama nehuno huzamasamino, Kraisina ahesnageno ata eriteno fripintira otigahie hu'ne. Ama ana Jisasinku'ma nehuana e'i Kraisi'e.
キリストは必ず苦難を受け、そして死人の中からよみがえるべきこと、また「わたしがあなたがたに伝えているこのイエスこそは、キリストである」とのことを、説明もし論証もした。
4 Mago'a Jiu vahe'mo'zane, rama'a Anumzanku koro nehaza Griki vahe'mo'zane, zamagine a'nemo'zanena Poline Sailasi ene tragote'za hagerafi'za mani'naze.
ある人たちは納得がいって、パウロとシラスにしたがった。その中には、信心深いギリシヤ人が多数あり、貴婦人たちも少なくなかった。
5 Hu'neanagi zamarimpa zamazeri otige'za Jiu vahe'mo'za antahi haviza hunezmante'za, kanivere'za kefo vahe maketi kumapi zamazeritru hu'za, ran kumapi ranke hute'za ana vahe'mo'za Jasoni nona tagana taganu vazi'za, Poline Sailasi kiznigu hake'za zanavre'za atru nehazafi vunaku hu'naze.
ところが、ユダヤ人たちは、それをねたんで、町をぶらついているならず者らを集めて暴動を起し、町を騒がせた。それからヤソンの家を襲い、ふたりを民衆の前にひっぱり出そうと、しきりに捜した。
6 Ana vahe'mo'za Poline Sailasi kizanima hake'za erifore nosu'za, Jasonine, mago'a zamentinti nehaza afuhe'inena zamazu hu'za rankumamofo kva (siti ofisa) vahete vu'za ranke hu'za anage huzmante'naze, ama vahe'mo'za mopane mopane hazenke eri fore nehaza vahera ama e'naze.
しかし、ふたりが見つからないので、ヤソンと兄弟たち数人を、市の当局者のところに引きずって行き、叫んで言った、「天下をかき回してきたこの人たちが、ここにもはいり込んでいます。
7 Hagino Jasoni'a muse huno nantu vahe noma'afi osi'agna manihogu zamarente'ne! Zamagra Sisa hanave tra kea ha' renente'za anage hu'naze, mago kinima mani'neana agi'a Jisasi'e hu'za nehaze!
その人たちをヤソンが自分の家に迎え入れました。この連中は、みなカイザルの詔勅にそむいて行動し、イエスという別の王がいるなどと言っています」。
8 Ana vahe'mo'za rama'a vahe'zaga zamazeri savri nehazageno, rankumamofo kva vahe'mo'za ana kea antahi'naze.
これを聞いて、群衆と市の当局者は不安に感じた。
9 Anante ran kumamofo kva vahe'mo'za Jasoni ene zamentinti naga'mo'za mizasaza zago erite'za, henka zamatrage'za vu'naze.
そして、ヤソンやほかの者たちから、保証金を取った上、彼らを釈放した。
10 Hagi zamentintima nehaza naga'mo'za ame hu'za Poline Sailasinena kenageke huznantageke, Beria rankumate vu'na'e. Uhanatiteke Jiu vahe osi mono nonte vu'na'e.
そこで、兄弟たちはただちに、パウロとシラスとを、夜の間にベレヤへ送り出した。ふたりはベレヤに到着すると、ユダヤ人の会堂に行った。
11 Ana Jiu vahe'mo'za antahi'za zamimo'a knare huno ama' hu'negu, Tesalonaikama nemaniza Jiu vahe'mo'za nehazaza osu'naze. Na'ankure mono kema ha'ana muse hu'za eneri'za, ama kemo'a tamage hu'nefi hu'za maka zupa avontafepi rezaganeza ke'naze.
ここにいるユダヤ人はテサロニケの者たちよりも素直であって、心から教を受けいれ、果してそのとおりかどうかを知ろうとして、日々聖書を調べていた。
12 E'ina hu'negu rama'a Jiu vahe'mo'za zamentinti nehazage'za, zamagima me'nea Griki a'nene vene'nemo'zanena zamentinti hu'naze.
そういうわけで、彼らのうちの多くの者が信者になった。また、ギリシヤの貴婦人や男子で信じた者も、少なくなかった。
13 Hu'neanagi Tesalonaika mani'naza Jiu vahe'mo'za antahizama, Poli'a Anumzamofo kea Beria ome huama nehie kema nentahi'za, zamagranena anantega e'za, keomente emente hu'za, zamagu zamagesa eri savari hu'naze.
テサロニケのユダヤ人たちは、パウロがベレヤでも神の言を伝えていることを知り、そこにも押しかけてきて、群衆を煽動して騒がせた。
14 Anante Anumzante mani'naza naga'mo'za, Polina huntageno ame huno hagerinkena vu'ne, hianagi Sailasi'ene Timotikea anante Beria kumate mani'na'e.
そこで、兄弟たちは、ただちにパウロを送り出して、海べまで行かせ、シラスとテモテとはベレヤに居残った。
15 Hanki Poli'ene vu'naza vahe'mo'za, avega hu'za Atens rankumate ome netrazageno, Sailasine Timoti kiznigu nagritega ame huke e'o kema humazamantetege'za, atre'za ete Beria vu'naze.
パウロを案内した人たちは、彼をアテネまで連れて行き、テモテとシラスとになるべく早く来るようにとのパウロの伝言を受けて、帰った。
16 Poli'ma Atens kumate zanavega anteno mani'negeno, rimpamo'a kna nehigeno asunku hu'ne, na'ankure ana kumapina havige anumza tro'ma hunte'naza'zamo'a, rama'a me'negeno negeno ana hu'ne.
さて、パウロはアテネで彼らを待っている間に、市内に偶像がおびただしくあるのを見て、心に憤りを感じた。
17 Ana huteno mago'a Jiu vahe'ene, Anumzamofonku koro nehaza megi'a vahe'ene osi mono nompi ome zamaretru huno nezamasmino, maketi kumapi maka kna emeri atruma haza vahera nanekea zamasmi'ne.
そこで彼は、会堂ではユダヤ人や信心深い人たちと論じ、広場では毎日そこで出会う人々を相手に論じた。
18 Anahu kna huno mago'a Epikurien vahe'ene, Stoik vahe'mo'zanena vahe'mofo nomani'zama rezagane'zama negaza vahe'mo'za (Filosofa) kehakare hunentageno mago'amo'za anage hu'za antahi'naze, nankna ke ama neginagi vahe'mo'a hunaku nehie? Ruga'amo'za hu'za, agra ru anumzanku nehia nere. Na'ankure Jisasi agi agenkene, fripinti'ma oti'nea Knare Musenkegu hu'naze.
また、エピクロス派やストア派の哲学者数人も、パウロと議論を戦わせていたが、その中のある者たちが言った、「このおしゃべりは、いったい、何を言おうとしているのか」。また、ほかの者たちは、「あれは、異国の神々を伝えようとしているらしい」と言った。パウロが、イエスと復活とを、宣べ伝えていたからであった。
19 Ana hutege'za Polina avre'za (areopagus) kanisol vahe'mo'za ke erifatgo nehazare vu'za anage hu'naze, Knare ama'i kahefa kema rempima hunezamina kea hananketa antahisumpi?
そこで、彼らはパウロをアレオパゴスの評議所に連れて行って、「君の語っている新しい教がどんなものか、知らせてもらえまいか。
20 Na'ankure tagra tagesa hakare huna ke kagra nehane, hagi ke agafa'amo'a na'ane hu'nefi antahinaku nehune.
君がなんだか珍らしいことをわれわれに聞かせているので、それがなんの事なのか知りたいと思うのだ」と言った。
21 Maka Atensi vahe'ene ru mopareti vahe'mo'za ana kumapi emani'naza vahe'mo'za knazimi'a atre'za manine'za kahefa zama fore hia zamofo naneke huge antahige hu'naze.
いったい、アテネ人もそこに滞在している外国人もみな、何か耳新しいことを話したり聞いたりすることのみに、時を過ごしていたのである。
22 Ana higeno Poli'a kanisol vahe'mo'za ke erifatgo nehazare otino (Areopagus) anage hu'ne, Atensi vahe'mota, nagrama koana hakarezante tamagra monora hunentaze.
そこでパウロは、アレオパゴスの評議所のまん中に立って言った。「アテネの人たちよ、あなたがたは、あらゆる点において、すこぶる宗教心に富んでおられると、わたしは見ている。
23 Na'ankure nagra vano nehu'na urava'o hu'na rezagane'na mono'ma hunentaza'zama koana, mago itama (alta) husga huntenarera anage hutma krente'naze, ontahinona Anumzantege hutma hu'naze. E'ina hu'negu ontahinetma mono'ma hunentaza zamofonku, e'i nagra huama hu'na neramasmue.
実は、わたしが道を通りながら、あなたがたの拝むいろいろなものを、よく見ているうちに、『知られない神に』と刻まれた祭壇もあるのに気がついた。そこで、あなたがたが知らずに拝んでいるものを、いま知らせてあげよう。
24 Ama mopane maka'zama me'neaza tro hu'nea Anumzamo, Agra'a monafine mopafinena Ra mani'neno, vahe'mo'za zamazanu ki'naza mono nompina nomanie.
この世界と、その中にある万物とを造った神は、天地の主であるのだから、手で造った宮などにはお住みにならない。
25 Mago'a zankura atupara nosigeno vahe'mo'za zamazanu tro hu'za aza nosaze. Na'ankure agra'a asimu anteno mani'zana zamige'za zamasimu antageno, maka'zana hakare vahe'mofona nezamie.
また、何か不足でもしておるかのように、人の手によって仕えられる必要もない。神は、すべての人々に命と息と万物とを与え、
26 Magoke vahepinti Agra maka kaziga kuma ante'za manisaza vahera tro hu'ne. Mopafi manivitesazegu nehuno, manisnaza kna'a nenteno, kuma'ma manisaza kumara, kankamu zamino e'ire manigahaze huno huzmantetere hu'ne.
また、ひとりの人から、あらゆる民族を造り出して、地の全面に住まわせ、それぞれに時代を区分し、国土の境界を定めて下さったのである。
27 Anumzamofonku hake'za nege'za, agrikura zamazama hu'za hake'za erifore hu'nazanagi, Agra tagrira magoke magokemota afetera omani'ne.
こうして、人々が熱心に追い求めて捜しさえすれば、神を見いだせるようにして下さった。事実、神はわれわれひとりびとりから遠く離れておいでになるのではない。
28 Na'ankure agripi manineta mika'zana nehuta, ama mopafina manita neone, mago'a tamagri fronka kemo'a anage hu'ne. Na'ankure tagranena agripinti fore hu'none huta nehaze.
われわれは神のうちに生き、動き、存在しているからである。あなたがたのある詩人たちも言ったように、『われわれも、確かにその子孫である』。
29 Anumzampinti fore huta mani'none hanuta, golima silvare'ma, havereti'ma vahe'mo'zama antahintahi zamireti'ma tro huntaza zankura Anumzamo'a e'inahu kna hu'ne huta ontahisune.
このように、われわれは神の子孫なのであるから、神たる者を、人間の技巧や空想で金や銀や石などに彫り付けたものと同じと、見なすべきではない。
30 E'inahu hu'za zamagena humi'za e'naza kna'a, Anumzamo'a agesa ontahi'ne. Hagi menina agra miko kaziga vahera hankavenentake ke huno, tamagu'a rukarehe hiho huno hu'ne.
神は、このような無知の時代を、これまでは見過ごしにされていたが、今はどこにおる人でも、みな悔い改めなければならないことを命じておられる。
31 Na'ankure ama mopama Agrama refako hania kna, agra'a fatgo avu'ava zampi ko huhamprintegeno me'ne. Mago ne' huhampri ante'neana miko vahera amate huzameri huno fri'nefinti azeri oti'ne.
神は、義をもってこの世界をさばくためその日を定め、お選びになったかたによってそれをなし遂げようとされている。すなわち、このかたを死人の中からよみがえらせ、その確証をすべての人に示されたのである」。
32 Fri'nefinti azeri oti'nea naneke nehige'za nentahiza, mago'amo'za agiza re'naze. Hianagi mago'amo'za anage hu'naze, mago'ane ama nanekea hananketa antahigahune hu'naze.
死人のよみがえりのことを聞くと、ある者たちはあざ笑い、またある者たちは、「この事については、いずれまた聞くことにする」と言った。
33 Poli'a havige mono kumara (Areopagus) atreno vu'ne.
こうして、パウロは彼らの中から出て行った。
34 Hu'neanagi mago'a vahe'mo'za Poli'ene hagerafi'za zamentinti hu'naze. Anampintira magora Dionisiosi'e nehaza nera kanisol vahe'mo'za ke erifatgo nehaza kumate kanisol nere, magora Damarisi'e nehaza a'ene mago'amo'za zamentinti hu'naze.
しかし、彼にしたがって信じた者も、幾人かあった。その中には、アレオパゴスの裁判人デオヌシオとダマリスという女、また、その他の人々もいた。