< ରୋମିଅ 2 >

1 ଏ ବୋଞାଙ୍‌ଜି, ତନାନ୍‌ଜି, ଆମ୍ୱେନ୍‌ ଆନ୍ନାମରଞ୍ଜିଆଡଙ୍‌ ଇନିବା ଏବ୍‌ପନ୍‌ସୁଆତିତେ? ଆମ୍ୱେନ୍‌ ଏଙ୍ଗାଗୋମର୍‌ ଜନଙ୍‌ଡେନ୍‌ କେନ୍‌ ଆ କାବ୍ବାଡ଼ା ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ଆସନ୍‌ ମନଙ୍‌ ତଡ୍‌ । ଆନ୍ନାମରଞ୍ଜି ଆ ଡୋସା ଞମ୍‌ଲେ ଆମ୍ୱେନ୍‌ଡମ୍‌ ତିଆତେ ଏଲୁମ୍‌ତେ, ଏତ୍ତେଲ୍‌ଡେନ୍‌ ଆମ୍ୱେନ୍‌ଡମ୍‌ ଏବ୍‌ଡୋସାଡମ୍‌ତନ୍‌ ।
אולי תאמר:”אילו הם אנשים רשעים!“אך דע לך שאינך טוב מהם! באמירתך כי הם רשעים וכי יש להענישם, אתה שופט למעשה את עצמך, שכן אתה עושה בדיוק אותם מעשים.
2 ଆରି ଆନାଜି ଏନ୍ନେଗନ୍‌ ଆ କାବ୍ବାଡ଼ା ଲୁମ୍‌ତଜି ଇସ୍ୱରନ୍‌ ଆନିଞ୍ଜିଆଡଙ୍‌ ଅବ୍‌ପନ୍‌ସୁଆତିତଜି, କେନ୍‌ଆତେ ଇନ୍‌ଲେନ୍‌ ଜନା ।
ואנחנו יודעים שאלוהים מעניש בצדק את העושים מעשי תועבה כאלה.
3 ଏ ବୋଞାଙ୍‌ଜି, ତନାନ୍‌ଜି ଅଙ୍ଗା ଏର୍‌ମନଙ୍‌ କାବ୍ବାଡ଼ାଞ୍ଜି ଆସନ୍‌ ଆନ୍ନାମରଞ୍ଜିଆଡଙ୍‌ ଆମ୍ୱେନ୍‌ ଅବ୍‌ଡୋସାତଜି, ଇସ୍ୱରନ୍‌ ଆମଙ୍‌ ସିଲଡ୍‌ ପନ୍‌ସୁଆତିନ୍‌ ଏଃଞାଙାୟ୍‌ ଗାମ୍‌ଲେ ଆମ୍ୱେନ୍‌ ଏଇଃୟମ୍‌ତେ ପଙ୍‌?
הסבור אתה שבעשותך מעשי תועבה כמוהם, אלוהים ישפוט וירשיע את האחרים ויניח לך?
4 ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ଆବ୍‌ୟର୍‌ବୁଡ୍ଡିନେତଜି ଗାମ୍‌ଲେ ଇସ୍ୱରନ୍‌ ଜଗେତବେନ୍‌, କେନ୍‌ଆତେ ଏର୍‌ଜନନାନ୍‌ ଆମ୍ୱେନ୍‌ ସନାୟୁମନ୍‌, ସନଏନ୍‌ ଡ ଗୋଗୋୟ୍‌ ସନଏନ୍‌ ଏଆଲ୍ଲେତେ କେନ୍‌ଆତେ ଆମ୍ୱେନ୍‌ ଜନା ।
האם אתה לא רואה עד כמה אלוהים טוב, אורך רוח וסבלני איתך? האם אתה לא רואה שהטוב הזה מיועד להסב אותך מהחטא?
5 ବନ୍‌ଡ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ରଡୋ ଆରି ଉଗର୍‌ଲୋଙନ୍‌ ଏଃନ୍ନାବ୍‌ୟର୍‌ବୁଡ୍ଡିନେ ତିଆସନ୍‌ ଅନଞିଡ୍‌ ଡିନ୍ନାଇଙନ୍‌ ଇସ୍ୱରନ୍‌ ଆ ବନ୍‌ଡ୍ରାବ୍‌ ବାତ୍ତେ ଗୋଗୋୟ୍‌ ପନବ୍‌ରଡନ୍‌ ଏଞାଙ୍‌ତେ ।
דע לך כי בעקשנותך ובסירובך להפסיק לחטוא ולחזור בתשובה, אתה צובר לך עונש נורא ליום־הדין – היום שבו ישפוט אלוהים בצדק את העולם כולו.
6 ଇନିଆସନ୍‌ଗାମେଣ୍ଡେନ୍‌ ଇସ୍ୱରନ୍‌ ଅଡ଼୍‌କୋ ମନ୍‌ରାନ୍‌ ରମ୍ମଙ୍‌ ରମ୍ମଙ୍‌ ଆର୍‌ଲୁମେଞ୍ଜି ଆ ବଡି ତିୟ୍‌ତଜି ।
ביום זה ישלם אלוהים לכל איש את המגיע לו לפי מעשיו:
7 ଲାଙ୍‌ଲେନ୍ନେ ଗନୁଗୁ ପନେମେଙନ୍‌, ଲନୋମନ୍‌ ଡ ଅଃର୍ରବୁଏନ୍‌ ଆନମେଙ୍‌ ଆଞନାଙ୍‌ ଆସନ୍‌ ସଏଲେ ଅନୁୟୁବନ୍‌ ବାତ୍ତେ ମନଙ୍‌ କାବ୍ବାଡ଼ାନ୍‌ ଲୁମ୍‌ତଜି, ଆନିଞ୍ଜିଆଡଙ୍‌ ଇସ୍ୱରନ୍‌ ଅଃନ୍ନଞିଡେନ୍‌ ଆନମେଙ୍‌ ତିୟ୍‌ତଜି । (aiōnios g166)
אלה המשתדלים לעשות מעשים טובים, המצייתים לאלוהים והשואפים לכבוד והדר שלא מן העולם הזה, יזכו בחיי נצח. (aiōnios g166)
8 ଲାଙ୍‌ଲେନ୍ନେ ଞେନ୍‌ ତୁମ୍‌ ଆଗ୍ରାମ୍‌ତେନ୍‌ ଆ ମନ୍‌ରା, ଆରି ଆଜାଡ଼ିନ୍‌ ଆ ତଙର୍‌ ଅମ୍‌ରେଙ୍‌ଲେ ଆନ୍ନା ଆ ତଙର୍‌ଗଡ୍‌ ଞାତଞ୍ଜି, ଆମଙଞ୍ଜି ଇସ୍ୱରନ୍‌ ଆ ବନ୍‌ଡ୍ରାବ୍‌ ଲାତେ ।
ואילו הרשעים אשר מורדים בה׳ ואינם מצייתים לו, יקבלו עונש נורא.
9 ଆନାଜି ପେଲ୍ଲା କାବ୍ବାଡ଼ାଲୋଙନ୍‌ ମଗାଡ୍‌ତଜି, ଆନିଞ୍ଜି ଆସନ୍‌ ପନବ୍‌ରଡନ୍‌ ଡ ଡନଣ୍ଡାୟ୍‌ ଡିନ୍ନାନ୍‌ ଜିର୍ତାୟ୍‌, ପର୍ତମ୍ମୁ ଜିଉଦିମରଞ୍ଜି ଡ ଗ୍ରିକ୍‌ମରଞ୍ଜି ଆମଙ୍‌ବା ଅଡ଼ୋତାୟ୍‌ ।
צער וסבל יבואו על כל העושים מעשי חטא ועוול: על היהודי בראשונה, וגם על ה”גוי“.
10 ବନ୍‌ଡ ଆନାଜି ମନଙ୍‌ କାବ୍ବାଡ଼ାନ୍‌ ଲୁମ୍‌ତଜି, ଇସ୍ୱରନ୍‌ ଆନିଞ୍ଜିଆଡଙ୍‌ ମାନ୍ନେତଜି, ଗନୁଗୁ ପନେମେଙନ୍‌ ଡ ସନୟୁନ୍‌ ତିୟ୍‌ତଜି । ଆମ୍ମୁଙ୍‌ ଜିଉଦିମରଞ୍ଜି ଆରି ଆତନିକ୍କି ଏର୍‌ଜିଉଦିମରଞ୍ଜି ତିୟ୍‌ତଜି ।
לעומת זאת, כל אלה שיצייתו לאלוהים ויעשו מעשים טובים יזכו לכבוד, להדר ולשלום מאת האלוהים – היהודי בראשונה, וגם הגוי.
11 ଇନିଆସନ୍‌ଗାମେଣ୍ଡେନ୍‌ ଇସ୍ୱରନ୍‌ ଅଡ଼୍‌କୋ ମନ୍‌ରାନ୍‌ଆଡଙ୍‌ ଆବସରିନ୍‌ ପନ୍‌ସୁଆତିତଜି ।
כי אלוהים אינו מפלה בין בני־האדם.
12 ଏର୍‌ଜିଉଦିମରଞ୍ଜି ମୋସାନ୍‌ ଆ ବନାଁୟ୍‌ବର୍‌ ଅଣ୍ଡ୍ରଙ୍‌ ଞାଙେଜି, ବନାଁୟ୍‌ବରନ୍‌ ଏର୍‌ଞନାଙନ୍‌ ଇର୍ସେନ୍‌ ଲୁମେଞ୍ଜି ଆନିଞ୍ଜି ବନାଁୟ୍‌ବରନ୍‌ ଏର୍‌ଞନାଙନ୍‌ ଅସେଡ୍‌ତଜି । ଜିଉଦିମରଞ୍ଜି ବନାଁୟ୍‌ବରନ୍‌ ଆଜନାଜି ବନ୍‌ଡ ଆନିଞ୍ଜି ଇର୍ସେନ୍‌ ଲୁମେଞ୍ଜି, ତିଆସନ୍‌ ବନାଁୟ୍‌ବରନ୍‌ ଅନ୍ତମ୍‌ ଆନିଞ୍ଜି ପନବ୍‌ରଡନ୍‌ ଞାଙ୍‌ତଜି ।
אלוהים יעניש את כל החוטאים! אלה שחטאו בלי שהכירו את התורה ייענשו גם בלי להתחשב בתורה; אלה שהכירו את התורה וחטאו, יישפטו וייענשו על־פי התורה.
13 ଇନିଆସନ୍‌ଗାମେଣ୍ଡେନ୍‌ ବନାଁୟ୍‌ବରନ୍‌ ଆରମ୍‌ଡଙ୍‌ତେନ୍‌ ଆ ମନ୍‌ରାଜି ଇସ୍ୱରନ୍‌ ଆମଙ୍‌ ଡରମ୍ମମର୍‌ ଡେଲେ ଅଃର୍ରପ୍ତିଏ, ବନ୍‌ଡ ବନାଁୟ୍‌ବରନ୍‌ ଆମ୍ରାନ୍ନେତେଞ୍ଜି ଆ ମନ୍‌ରାଜି ଡରମ୍ମମର୍‌ ଡେତଜି ।
שהרי אלוהים אינו מצדיק את אלה שמכירים את התורה, כי אם את אלה שמקיימים אותה הלכה למעשה.
14 ଏର୍‌ଜିଉଦିମରଞ୍ଜି ଆମଙ୍‌ ଆ ବନାଁୟ୍‌ବରନ୍‌ ଅବୟ୍‌ ତଡ୍‌, ବନ୍‌ଡ ଆନିଞ୍ଜି ବନାଁୟ୍‌ବରନ୍‌ ମାନ୍ନେତଜି, ତିଆତେ ମା ଆ ବନାଁୟ୍‌ବରଞ୍ଜି ଅନ୍ତମ୍‌ ।
כאשר הגויים, שאין להם את התורה, מקיימים את עיקר חוקיה מתוך חוש טבעי, הרי שחוש זה הוא תורתם ולפיו הם יישפטו.
15 ଆଞଣ୍ଡ୍ରମ୍‌ନେଞ୍ଜି ବାତ୍ତେ ଗିୟ୍‌ଲେ ରପ୍ତିତବୋ ବନାଁୟ୍‌ବରଞ୍ଜି ଆ ଉଗର୍‌ଲୋଙଞ୍ଜି ଆଇଡିଡ୍‌ ଡକୋ । କେନ୍‌ ଆଜାଡ଼ିବରଞ୍ଜି ଆନିଃୟମଞ୍ଜି ବାତ୍ତେ ଜନାଲଙ୍‌ତନ୍‌, ମନଙ୍‌ ଅନିଃୟମ୍‌ ଆଡିଡ୍‌ ବୁଡ୍ଡିନ୍‌ ଆଡ଼ତେ ଆରି ମନଙ୍‌ତଡନ୍‌ ଆନିଃୟମ୍‌ ଆଡିଡ୍‌ ଆ ବୁଡ୍ଡିନ୍‌ ଅବ୍‌ଡୋସାତେ ।
התנהגותם מוכיחה שדרישות התורה כתובות למעשה על לבם; מצפונם אומר להם מה מותר ומה אסור, ומחשבותיהם מצדיקות או מאשימות אותם.
16 ଅଙ୍ଗା ଡିନ୍ନା ଇସ୍ୱରନ୍‌ ଜିସୁ କ୍ରିସ୍ଟନ୍‌ ବାତ୍ତେ ମନ୍‌ରାନ୍‌ ଆ ସନସବର୍‌ଜି ପନ୍‌ସୁଆତିତେ ତି ଆ ଡିନ୍ନା ଞେନ୍‌ ବରର୍ରନାଞନ୍‌ ଆ ମନଙ୍‌ବର୍‌ ଅନ୍ତମ୍‌ କେନ୍‌ଆତେ ଅଡ଼୍‌କୋନ୍‌ ଡେତେ ।
הם יישפטו ביום־הדין – היום שבו ישפוט אלוהים, באמצעות המשיח, את הצד הנסתר בחייו של כל אדם. זהו חלק מתוכניתו של ה׳ שאותה אני מבשר.
17 ମୋସାନ୍‌ ଆ ବନାଁୟ୍‌ବର୍‌ଲୋଙ୍‌ ଆସାଡାଲନ୍‌ ଆରି ଇସ୍ୱରନ୍‌ ବୟନ୍‌ ମାୟ୍‌ଲନ୍‌ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ଆମ୍ୱେନ୍‌ଡମ୍‌ ଜିଉଦିମର୍‌ ଗାମ୍‌ଡମ୍‌ଲନ୍‌ ଏବ୍‌ସୋଡ଼ାଡମ୍‌ତନ୍‌ ।
אתם, היהודים, מתגאים שאתם ידידיו הנבחרים של אלוהים; אתם חושבים שהואיל ונתן לכם את תורתו, הכול כשורה ביניכם לבינו.
18 ଆରି ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ବନାଁୟ୍‌ବରନ୍‌ ସିଲଡ୍‌ ଞନଙନ୍‌ ଞାଙ୍‌ଲେ ଆ ଇସ୍ସୁମନ୍‌ ଇନି ଏଜନାତେ, ଆରି ଅଙ୍ଗାତେ ମନଙ୍‌ ଅଙ୍ଗାତେ ମନଙ୍‌ ତଡ୍‌ ଜନାଲେ ଏରପ୍ତିଏନ୍‌ ।
אתם יודעים מהו רצונו של אלוהים; אתם יודעים להבחין בין טוב לרע, שכן למדתם את תורתו עוד לפני זמן רב.
19 ଆଜାଡ଼ିଡମ୍‌ ଜନାଜି ଆରି ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ଆ କାଡ଼ୁମରଞ୍ଜି ଆନବ୍‌ତୁରିୟ୍‌ମର୍‌ଜି, ଆଲୋଙଡ୍‌ରେଙନ୍‌ ଡକୋନ୍‌ ଆ ମନ୍‌ରାଜି ଆସନ୍‌ ଆମ୍ୱେନ୍‌ ସନାଆରନ୍‌ ଅନ୍ତମ୍‌,
אתם משוכנעים שהנכם מוכשרים וראויים ללמד את אלה שאינם יודעים את הדרך לה׳, ולשמש כלפידי אור המדריכים אל ה׳ את אלה שתעו בחשכה.
20 ଆମ୍ୱେନ୍‌ ଏର୍‌ବୁଡ୍ଡିମରଞ୍ଜି ଆ ଞନଙ୍‌ଞଙ୍‌ମର୍‌ଜି, ଆଉଲ୍ଲୁମରଞ୍ଜି ଆ ଞନଙ୍‌ତିୟ୍‌ମର୍‌ । ଆଜାଡ଼ିନ୍‌ ଡ ବୁଡ୍ଡିନ୍‌ ବନାଁୟ୍‌ବର୍‌ଲୋଙନ୍‌ ସିଲଡ୍‌ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ଏଞାଙେନ୍‌ ଗାମ୍‌ଲେ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ଏଡର୍ତନ୍‌ ।
אתם משוכנעים שהנכם מוכשרים ללמד את הבורים, את התמימים ואת הילדים, שכן אתם מכירים את תורת ה׳.
21 ଆମ୍ୱେନ୍‌ ଆନ୍ନାମରଞ୍ଜିଆଡଙ୍‌ ଞନଙନ୍‌ ଏତିୟ୍‌ତେ, ବନ୍‌ଡ ଇନିବା ଆମ୍ବେନ୍‌ଡମ୍‌ ଏଃଞଙ୍‌ନେ? “ଏରାଉଡଙ୍‌ନେ” ଗାମ୍‌ଲେ ଆମ୍ୱେନ୍‌ ଞନଙନ୍‌ ଏତିୟ୍‌ତେ, ବନ୍‌ଡ ଆମ୍ୱେନ୍‌ ଇନିବା ଏରାଉତନ୍‌?
אבל אתם המוכנים תמיד ללמד את האחרים – מדוע אינכם מלמדים את עצמכם? אתם מצווים על אחרים לא לגנוב – האם אתם בעצמכם נקיי כפיים?
22 ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି “ଏଡାରିଡଙ୍‌ନେ” ଏଗାମ୍‌ତେ, ବନ୍‌ଡ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ଇନିବା ଏଡାରିତନ୍‌? ଆମ୍ୱେନ୍‌ କୋଙ୍‌ଡାୟ୍‌ପୁରନ୍‌ ଏବାସ୍ସେତେ ବନ୍‌ଡ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ସରେବାସିଂଲୋଙନ୍‌ଆତେ ଇନିବା ଏରାଉତନ୍‌?
אתם מצווים על אחרים לא לנאוף – האם אינכם נואפים בעצמכם? אתם מתנגדים לעבודת האלילים – האם אינכם גוזלים את כלי הקדושה שלהם?
23 ଇସ୍ୱରନ୍‌ ଆ ବନାଁୟ୍‌ବର୍‌ ଏଞାଙ୍‌ଲାୟ୍‌ ଗାମ୍‌ଲେ ଏବ୍‌ସୋଡ଼ାଡମ୍‌ତନ୍‌ ବନ୍‌ଡ ବନାଁୟ୍‌ବରଞ୍ଜି ଏର୍‌ଞଣ୍ଡ୍ରମ୍‌ନେନ୍‌ ଇନିବା ଆମ୍ୱେନ୍‌ ଇସ୍ୱରନ୍‌ଆଡଙ୍‌ ଏଆଲ୍ଲେତେ?
אתם גאים בעובדת ידיעתכם את תורת אלוהים, אך באי־קיימכם את מצוותיו אתם מבזים למעשה את אלוהים.
24 ଇନିଆସନ୍‌ଗାମେଣ୍ଡେନ୍‌ ସାସ୍ତ୍ରଲୋଙନ୍‌ ଆଇଡିଡ୍‌, ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ଆସନ୍‌ “ଏର୍‌ଜିଉଦିମରଞ୍ଜି ଆମଙ୍‌ରେଙ୍‌, ଇସ୍ୱରନ୍‌ ଆଞୁମ୍‌ ଗନବ୍‌ରୟ୍‌ଗୋ ଡେତେ ।”
אין פלא שכתבי־הקודש אומרים:”בגללכם שם אלהים מחולל בגוים“!
25 ଇନିଆସନ୍‌ଗାମେଣ୍ଡେନ୍‌ ଆମ୍ୱେନ୍‌ ବନାଁୟ୍‌ବରନ୍‌ ଏମାନ୍ନେଏନ୍‌ ଡେନ୍‌, ଗନବ୍‌ରେଡନ୍‌ ଆଜାଡ଼ିନ୍‌ମା ଞଣ୍ଡ୍ରମ୍‌ନେନ୍‌ ଡେତେ; ବନ୍‌ଡ ବନାଁୟ୍‌ବରନ୍‌ ଏଃମ୍ମାନ୍ନେଲୋ ଡେନ୍‌, ଗନବ୍‌ରେଡନ୍‌ ଏର୍‌ଗନବ୍‌ରେଡନ୍‌ ଅନ୍ତମ୍‌ ଡେତେ ।
לברית־המילה יש ערך ומשמעות רק אם אתה שומר את מצוות ה׳. אם אינך שומר את מצוות ה׳, אינך טוב מהגויים.
26 ଅସମୟ୍‌ ଏର୍‌ଗନବ୍‌ରେଡ୍‌ ଏର୍‌ଜିଉଦିମରନ୍‌ ବନାଁୟ୍‌ବରନ୍‌ ମାନ୍ନେଏନ୍‌ ଡେନ୍‌, ଇସ୍ୱରନ୍‌ ଆନିନ୍‌ଆଡଙ୍‌ ଗନବ୍‌ରେଡ୍‌ମରନ୍‌ ଅନ୍ତମ୍‌ ଅଃଡ୍ଡିଡିଏ ପଙ୍‌?
ואם גוי, שלא נימול, ישמור את מצוות ה׳, האם לא יעניק לו אלוהים את הזכויות שהתכוון להעניק ליהודים?
27 ଏର୍‌ଗନବ୍‌ରେଡ୍‌ ଏର୍‌ଜିଉଦିମରଞ୍ଜି ବନାଁୟ୍‌ବରନ୍‌ ମାନ୍ନେତଜି, ଆନିଞ୍ଜି ଆମ୍ୱେଞ୍ଜିଆଡଙ୍‌ ପନ୍‌ସୁଆତିତବେଞ୍ଜି, ଇନିଆସନ୍‌ଗାମେଣ୍ଡେନ୍‌ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ଏଗବ୍‌ରେଡ୍‌ଲନ୍‌ ଜନଙ୍‌ଡେନ୍‌ ତିଆତେ ଏଃମ୍ମାନ୍ନେଏ ।
למעשה, הגוי המקיים את התורה הוא שישפוט אותך, היהודי, למרות שנמולת ושניתנה לך תורת ה׳ שאותה הפרת.
28 ଇନିଆସନ୍‌ଗାମେଣ୍ଡେନ୍‌ ଗନବ୍‌ରେଡନ୍‌ ଞାଙେନ୍‌ ଗାମ୍‌ଲେ ମନ୍‌ରାନ୍‌ ଆଗନିୟ୍‌ଗିୟ୍‌ଲୋଙ୍‌ ଡର୍ନେମର୍‌ ଅଃଡ୍ଡେଏ,
הרי אינך יהודי אמיתי רק משום שנולדת להורים יהודים, או משום שנמולת.
29 ଆ ଞନଣ୍ଡ୍ରମନ୍‌ ଗିୟ୍‌ଲେ ଆନିନ୍‌ ଆଜାଡ଼ି ଜିଉଦିମର୍‌ ଗାମ୍‌ତବୋ, ଆନା ପୁରାଡ଼ାନ୍‌ ବାତ୍ତେ ଆ ଉଗର୍‌ଲୋଙନ୍‌ ଗନବ୍‌ରେଡନ୍‌ ଡେଏନ୍‌, ଆନିନ୍‌ ଆଜାଡ଼ିନ୍‌ ଗନବ୍‌ରେଡନ୍‌ ଡେଏନ୍‌, ଏନ୍ନେଗନ୍‌ ଆ ମନ୍‌ରାଜି ମନ୍‌ରାନ୍‌ ଆମଙ୍‌ ସିଲଡ୍‌ ସନେନ୍‌ସେନନ୍‌ ଅଃଞାଙେ, ବନ୍‌ଡ ଇସ୍ୱରନ୍‌ ଆମଙ୍‌ ସିଲଡ୍‌ ଞାଙ୍‌ତେ ।
יהודי אמיתי הוא זה שאוהב את ה׳. כי אלוהים אינו מעוניין באלה שכל יהדותם מסתכמת בקיום ברית־המילה בלבד, כי אם באלה שלבם וחייהם השתנו, ולאלה הוא יעניק כבוד ושבח לא בעיני בני אדם, כי אם בעיני אלוהים.

< ରୋମିଅ 2 >