Katuma 17
1 Anyimo atanu ti we me wa tarsi una u Amfibolis nan Aboloniya uhana ani pin ni utasalonika a hira sa udenge unigura na Yahudawa.
祿和息拉經過安非頗里和阿頗羅尼雅，來到得撒洛尼，在那裏有猶太人的會堂。
2 Bulus, gusi imum me sa ma harika uwuza me ma kem we waziki ti auto ta asabar ti taru uni gunguzino tize ta Asere nigo me.
保祿照常例，到他們那裏，一連三個安息日，根據聖經和他們辯論，
3 Sa mazi unu dungura uwe tize ti ugomo Asere unu bezi uwe abanga a vana ugomo Asere ini ijasi nan iwono me sa idi kem me, magun we Yesu ugeme sa inzini u boo shi me, me mani unu dang me.
闡明指出默西亞必須受難，並從死者中復活；且說：「我向你們所傳報的耶穌，就是默西亞。」
4 Sa wa kunna tize me, are ayahudawa wa dusa wa kabi tini, wa kuri ani kira ni Bulus nan Silas nan ni'ori na Ahelinawa ana katuma ka Asere wa ane adangdang.
他們中有些人信服了，便與保祿和息拉聯合，還有許多敬畏天主的人和希臘人，以及不少的顯貴婦女。
5 Abini me anu zatu tarsa Asere Ayahudawa wa kunna ni'eru amu ruba wa dusa ha wa tita aye anu dire ace wa ori anu gbardang wa hem wadi shagilka ni pin me; wadi muruba ma nu, abini me wa ribe akura a Jason, wa nyari asuso we Bulus nan Silas.
但是，猶太人卻起了嫉妒的心，聚集了一些市井敗類，結夥成群，擾亂城市；又闖進雅松家裏，搜尋保祿和息拉，要拉他們到民眾那裏。
6 Sa wa ribe daki wa ira a Bulus me ni ba, wa dusa waki Jason nan are anuhenu wa han we aje ati gomo wa gu “anu ageme wani wa cara ticukum tiru me, wa cara timumum kan.
但沒有搜到，就把雅松和幾個弟兄，拉到本城官長前，吶喊說：「這些擾亂天下的人，也到這裏來了，
7 Anu ageme sa Jason ma kaba wa cara cara tize me sa kaisar ma inki wa gusa ure ugomo ma kuri marani sa a tisa me Yesu.
雅松竟收留了他們；這些人都背叛凱撒諭令行事，說另有一位國王，就是耶穌。」
8 Sa ni'ori na nabu nan anu adangdang anipin wa kunna mu ruba.
他們使群眾和本城官長們聽了這事，都惶惶不安。
9 Adusa ari Jason ikirfi, barki imum me sa ma wuza, wadi ku ceki me ma dusa.
本城官長便由雅松及其餘的人取了保狀，便將他們釋放了。
10 Sa niye na euna nihenu ni ntuburko Bulus nan Silas ubiriya, sa wa biki abini me, wa ha udenge unigura wa Ayahudawa.
弟兄們便立即在夜間打發保祿和息拉去貝洛雅；他們到了那裏，就進了猶太人的會堂。
11 Abini me anu me wa bezi uruba iti nanu wa teki an desa wa ra Utasalonikawa, wa kabi tize me in tari ti re, wa gunguzuno tini konde uya uwui bati wa rusi ti mum me ti ra a ynimo tize me.
這裏的人比得撒洛尼人開明，接受這道，極其熱切，天天考究聖經，看這些事是否是真的。
12 Abini me maro ma nu me wa kabi tize ti ugomo Asere nan anu adang wa Heniyawa ahana arum nan ahana a e.
所以他們中有許多人信從了，還有許多希臘尊貴婦女，男子也不少。
13 Sa a yahudawa Utasalonika wa kunna Bulus ma zini uwuza tize ta Asere a Ubiriya wa ha wa ka samirka ni'ori na nume.
可是，得撒洛尼的猶太人，一知道保祿在貝洛雅也傳開了天主的聖道，就到那裏煽動擾亂群眾。
14 Nihenu anu tarsa Asere wa dusa wa tuburko Bulus uhana uraba udang; wadi ku ceki Silas nan Timoti abini me
弟兄們遂立即打發保祿往海邊去；息拉和弟茂德仍留在貝洛雅。
15 . Andesa wa bezi Bulus una me waka tibi piit uhana Antina. Wadi ku zen in kadura ka Bulus wa nya Silas nan Timoti. Kadura ka gu wa ha dibe.
送保祿的人領他一直到了雅典；他們領了保祿的命令，叫息拉和弟茂德趕快來到他那裏，以後就走了。
16 Sa Bulus mazin unu be uwe Utina iruba imeme ya corno sa ma ira anu unu tarsa umakiri.
保祿在雅典等候他們時，見城裏滿是偶像，心神很是悲憤。
17 konda umaya wake wa wuzi matara nan Ayahudawa udenge uni gura na hana Asere nan anu me sa ahira abipkija kpija
所以他就在會堂裏，同猶太人和敬畏天主的人辯論，每天也在街市上，同所遇到的人辯論。
18 Are Abikuriya nan sitokiya anu poko aje wa dusa wa hiri wa tonno ani ce ni Bulus. Unu igizo nyanini unu ipirkan igeme mazini ubo me? Aye unu gusa, aye unu gusa mazini bo utize anice ni mare makiri unu tisa niza ni Yesu nan uhira amu cau.
有幾個伊壁鴆魯派和斯多噶派的哲士同他爭論，有的說：「這個饒舌多言的人想說什麼﹖」有的說：「看來他是個外國鬼神的宣傳者」──因為保祿宣講耶穌及復活的福音。
19 Wadusa wa ziki wa han me ani po ni Urasa wa iki me uya udungura usso uni mazini?
他門遂帶保祿，領他到了阿勒約帕哥，說： 「我們可以知道你所講的這新道理是什麼嗎﹖
20 Wagu “ta ira wa aye intire tize tisso atitui tiru sa daki ta mu kunna tini. Barki ani me ti nyara ti rusi tini ti gusa nyanini?
我們聽見你說了一些新奇的事，所以我們想知道這到底有什麼意思。」
21 Ta ira Antaniya nan agenu aweme wa huza uganiya uweme unu kunna tize tisso.
原來所有的雅典人和僑居在那裏的外國人，不管其他的事，只是論談或探聽一些新奇的事。
22 Ba Bulus ma dusa ma tonno ani po ni urasa magu”ma ira usassana una me sa itarsa agi itarsa Asere. “
保祿遂即站在阿勒約帕哥當中說：「眾位雅典人，我看你們在各方面都更敬畏神明，
23 Ma iri imum me sa itarsa, in kuri in iri ahira sa i nonzizo makiri mashi me sa ya nyertike ani ce na Asere sa ada rusa ni ba”nyanini ya wuna i haka amare ma buka shi imum igeme.
因為我行經各處，細看你們所敬之物，也見到一座祭壇，上面寫著「給未識之神。」現在，我就將你們所敬拜而不認識的這一位，傳告給你們。
24 Ugomo Asere madi sa ma barka Asere nan adizi nan utimumun sa first anyimo meme, mada ciki me udenge sa a barka Ontari ba.
創造宇宙及其中萬物的天主，既是天地的主宰，就不住人手所建的殿宇，
25 Ada nonzo me Asere in tari tu nu ba, gusi ma nyari iri mum, sa me mani ma nyiza anu nihuma, bivai nan ukasu utimumum me.
也不受人手的侍候，好像需要什麼似的，而是他將生命、呼吸和一切賞給了眾人。
26 Usuro unu u'inde ma barka anu sa wa ra une ugeme sa a nya we ibinani nan uganiya barki ticukum ti nu.
他由一個人造了全人類，使他們住在全地面上，給他們立定了年限，和他們所居處的疆界；
27 Ca anu wa nyari ugomo Asere wadi kem me.
如他們尋求天主，或者可以摸索而找到他；其實，他離我們每人並不遠，
28 Anyimo ameme ani ti cikini ti kenzi nihuma, gusi ure uni gyerte ira ishi me ma buki” haru anu abisana ameme wani”.
因為我們生活、行動、存在，都在他內，正如你們的某些詩人說的：「原來我們也是他的子孫。」
29 Ucukuno uru bisana bi ugomo Asere kati gusi ugomo Asere mazi gusi nipo, nani are asiba unu.
我們既是天主的子孫，就不該想：神就像由人的藝術及思想所製的金銀石刻的東西一樣。
30 Ugomo Asere mada bassa timumum sa uganiya uzatu rusa utize ta Asere. Barki ani me mamu inko uwui sa madi inki une aje ameme, konde vi ma nya timumum me sa ma wuza.
天主對那愚昧無知的時代，原不深究；如今卻傳諭各處的人都要悔改，
31 Usuro unu me zauka, Asere ma nya unu ugeme bati ma bezi unu ugeme ahira uhirza usur icau.
因為他已定了一個日期，要由他所立定的人，按正義審判天下，他為給眾人一個可信的憑據，就叫這人從死者中復活了。」
32 Sa anu Antaniya wa kunna abanga uhira inki unu ma wono, aye wa zuzi Bulus aye wagu “tidi kuri ti kunna abanga ageme”.
他們一聽見死人復活，有的譏笑，有的卻說：「關於這事，我們後來再聽你罷！」
33 Sa a mara Bulus ma ceki a bini me.
這樣，保祿便從他們當中出去了。
34 Aye wa kabi tize tasere wa tarsi me, gusi Diyonisiyas una aka tuma, Arasa nan ure une una niza ni Damarisa nan unu kasu.
可是，也有幾個人依附保祿而信從了，其中有阿勒約帕哥的官員狄尼約削，和一個名叫達瑪黎的婦人；同他們一起信從的，還有其他一些人。
