Proverbi 22
1 La buona riputazione è da preferirsi alle molte ricchezze; e la stima, all’argento e all’oro.
Яхши нам зор байлиққа егә болуштин әвзәл; Қәдир-қиммәт алтун-күмүчтин үстүндур.
2 Il ricco e il povero s’incontrano; l’Eterno li ha fatti tutti e due.
Гадай билән бай бир зиминда яшар; Һәр иккисини яратқан Пәрвәрдигардур.
3 L’uomo accorto vede venire il male, e si nasconde; ma i semplici tirano innanzi, e ne portan la pena.
Зерәк киши балайиқазани алдин көрүп қачар; Саддилар алдиға берип зиян тартар.
4 Il frutto dell’umiltà e del timor dell’Eterno è ricchezza e gloria e vita.
Өзини төвән тутуп, Пәрвәрдигардин әйминишниң бәрикити — баяшатлиқ, иззәт-һөрмәт вә һаяттур.
5 Spine e lacci sono sulla via del perverso; chi ha cura dell’anima sua se ne tien lontano.
Һейлигәрләрниң йолида тикәнләр, қапқанлар ятар; Өз йолиға һези болған киши улардин жирақ болар.
6 Inculca al fanciullo la condotta che deve tenere; anche quando sarà vecchio non se e dipartirà.
Балиға кичигидә мүҗәзигә қарап дурус тәрбийә бәрсәң, Чоң болғанда у шу йолдин чиқмас.
7 Il ricco signoreggia sui poveri, e chi prende in prestito è schiavo di chi presta.
Байлар мискинләрни башқурур; Қәриздар қәриз егисиниң қулидур.
8 Chi semina iniquità miete sciagura, e la verga della sua collera è infranta.
Наһәқлиқ уруғини чачқанниң алидиған һосули балаю-апәттур; Униң ғәзәп-һәйвиси чүшәр.
9 L’uomo dallo sguardo benevolo sarà benedetto, perché dà del suo pane al povero.
Сехий адәм бәрикәт тапар; Чүнки у мискинләргә өз ненидин бөлүп бәргүчидур.
10 Caccia via il beffardo, se n’andranno le contese, e cesseran le liti e gli oltraggi.
Һакавурни қоғливәтсәң, җедәл-маҗира бесилар; Келишмәсликләр вә шәрмәндичиликләр түгәр.
11 Chi ama la purità del cuore e ha la grazia sulle labbra, ha il re per amico.
Пак нийәтни қәдирләйдиған кишиниң сөзлири гөзәлдур; Шуңа падиша униң билән дост болар.
12 Gli occhi dell’Eterno proteggono la scienza, ma egli rende vane le parole del perfido.
Пәрвәрдигарниң көзи илим-һәқиқәтни сақлар; У ипласларниң сөзлирини ечип ташлап бекар қилар.
13 Il pigro dice: “Là fuori c’è un leone; sarò ucciso per la strada”.
Һорун адәм: «Ташқирида бир шир туриду, Кочиға чиқсам өлтүрүлимән!» — дәйду.
14 La bocca delle donne corrotte è una fossa profonda; colui ch’è in ira all’Eterno, vi cadrà dentro.
Зинахор аялниң ағзи чоңқур бир оридур; Пәрвәрдигар нарази болған киши униңға чүшүп кетәр.
15 La follia è legata al cuore del fanciullo, ma la verga della correzione l’allontanerà da lui.
Наданлиқ сәбий балиларниң қәлбигә бағлағлиқтур; Бирақ тәрбийә тайиғи буни униңдин жирақ қилар.
16 Chi opprime il povero, l’arricchisce; chi dona al ricco, non fa che impoverirlo.
Мискинләрни езиш билән бай болған, Вә байларға соғат сунидиған киши, Ахири пәқәт йоқсуллуқта қалар.
17 Porgi l’orecchio e ascolta le parole dei Savi ed applica il cuore alla mia scienza.
Қулақ сал, саңа ақиланиләрниң сөзлирини үгитәй; Көңүл қоюп билимимни үгәнгин.
18 Ti sarà dolce custodirle in petto, e averle tutte pronte sulle tue labbra.
Уларни қәлбиңдә чиң тутсаң, Улар саңа шерин болар, Ләвлириңдә сәп болуп тәйяр туриду.
19 Ho voluto istruirti oggi, sì, proprio te, perché la tua fiducia sia posta nell’Eterno.
Чин қәлбиң билән Пәрвәрдигарға тайинишиң үчүн, Бүгүн [бу һекмәтлик сөзләрни] башқа бирисигә әмәс, Бәлки саңа йәткүздум.
20 Non ho io già da tempo scritto per te consigli e insegnamenti
Униңдин мана оттузни яздим, Буниң ичидә несиһәтләр һәм билим бар.
21 per farti conoscere cose certe, parole vere, onde tu possa risponder parole vere a chi t’interroga?
Булар билән һәқиқәтниң сөзлириниң дәрвәқә һәқиқәт екәнлигини биләләйсән, Вә шундақ қилип сени әвәткүчиләргә һәқиқәтниң сөзлири билән җавап қайтуралайсән.
22 Non derubare il povero perch’è povero, e non opprimere il misero alla porta;
Йоқсулдин булап алма, у кәмбәғәл турса, Аҗиз мөминләрни сорақ орнида бозәк қилма.
23 ché l’Eterno difenderà la loro causa, e spoglierà della vita chi avrà spogliato loro.
Чүнки Пәрвәрдигар уларниң дәвасини көтирәр, Улардин булап алғанлардин булап алар.
24 Non fare amicizia con l’uomo iracondo e non andare con l’uomo violento,
Мүҗәзи иштик адәм билән дост болма, Қәһрлик адәм билән арилашма,
25 che tu non abbia ad imparare le sue vie e ad esporre a un’insidia l’anima tua.
Болмиса, униң яман йолини үгинип қелип, қилтаққа чүшисән.
26 Non esser di quelli che dan la mano, che fanno sicurtà per debiti.
Башқиларға [кепил болуп] қол бәргүчиләрдин болма, Қәризләрни төләшкә капаләт бәргүчиләрдин болма;
27 Se non hai di che pagare, perché esporti a farti portar via il letto?
Сениң қайтуралиғидәк нәрсәң болған болса, Улар орун-көрпилириңни бекардин-бекар астиңдин елип кәтмигән болатти!
28 Non spostare il termine antico, che fu messo dai tuoi padri.
Ата-бовилириң пасилни бәлгүләп бәргән кона чегара ташлирини йөткимә.
29 Hai tu veduto un uomo spedito nelle sue faccende? Egli starà al servizio dei re; non starà al servizio della gente oscura.
Ишни әстайидил вә чаққан беҗиридиған кишини көргәнмидиң? У пәс адәмләрниң хизмитидә болмас; Падишаһларниң алдида турар.
