< Proverbi 19 >
1 Meglio un povero di condotta integra che un ricco di costumi perversi.
Gowwaa daba dubbatuu mannaa hiyyeessa amanamummaadhaan jiraatu wayya.
2 Lo zelo senza riflessione non è cosa buona, e chi va a passi frettolosi inciampa.
Namni beekumsa hin qabne gaarii miti; miilli jarjarus karaa irraa jalʼata.
3 La stoltezza intralcia il cammino dell'uomo e poi egli si adira contro il Signore.
Gowwummaan namaa karaa isaa jalʼisa; garaan isaa immoo Waaqayyotti aara.
4 Le ricchezze moltiplicano gli amici, ma il povero è abbandonato anche dall'amico che ha.
Badhaadhummaan michoota hedduu nama argachiisa; hiyyeessi garuu michoota isaa irraa gargar baʼa.
5 Il falso testimone non resterà impunito, chi diffonde menzogne non avrà scampo.
Namni sobaan dhugaa baʼu utuu hin adabamin hin hafu; namni soba odeessuus jalaa hin baʼu.
6 Molti sono gli adulatori dell'uomo generoso e tutti sono amici di chi fa doni.
Namni hedduun bulchaa biratti surraa argachuu barbaada; namni hundis michuu nama waa namaa kennuu ti.
7 Il povero è disprezzato dai suoi stessi fratelli, tanto più si allontanano da lui i suoi amici. Egli va in cerca di parole, ma non ci sono.
Obboloonni hiyyeessaa hundinuu isa jibbu; yoos michoonni isaa hammam caalaa isa irraa haa fagaatan ree! Inni kadhachaa isaan duukaa buʼu iyyuu isaan eessattuu hin argaman.
8 Chi acquista senno ama se stesso e chi agisce con prudenza trova fortuna.
Namni qalbii qabu ofii isaa jaallata; namni hubannaa jaallatu ni milkaaʼa.
9 Il falso testimone non resterà impunito, chi diffonde menzogne perirà.
Namni sobaan dhugaa baʼu utuu hin adabamin hin hafu; namni soba odeessus ni bada.
10 Allo stolto non conviene una vita agiata, ancor meno a un servo comandare ai prìncipi.
Jireenya qananii jiraachuun gowwaaf hin malu; yoos ilmaan mootii bulchuun garbichaaf hammam caalaa haa hammaatu ree?
11 E' avvedutezza per l'uomo rimandare lo sdegno ed è sua gloria passar sopra alle offese.
Ogummaan nama tokkoo obsa kennaaf; balleessaa namaa irra darbuunis isaaf ulfina.
12 Lo sdegno del re è simile al ruggito del leone e il suo favore è come la rugiada sull'erba.
Dheekkamsi mootii akkuma aaduu leencaa ti, surraan isaa immoo akkuma fixeensa marga irratti.
13 Un figlio stolto è una calamità per il padre e i litigi della moglie sono come stillicidio incessante.
Ilmi gowwaan abbaa isaatiif badiisa; niitiin nyakkiftunis akka mana yeroo hundumaa dhimmisuu ti.
14 La casa e il patrimonio si ereditano dai padri, ma una moglie assennata è dono del Signore.
Manaa fi qabeenyi warra ofii irraa dhaalamu; niitii qalbii qabdu garuu Waaqayyotu namaaf kenna.
15 La pigrizia fa cadere in torpore, l'indolente patirà la fame.
Dhibaaʼummaan hirriba guddaa namatti buusa; namni hojii malee taaʼus ni beelaʼa.
16 Chi custodisce il comando custodisce se stesso, chi trascura la propria condotta morirà.
Namni ajaja eegu lubbuu isaa eeggata; kan karaa isaa tuffatu immoo ni duʼa.
17 Chi fa la carità al povero fa un prestito al Signore che gli ripagherà la buona azione.
Namni hiyyeessaaf garaa laafu Waaqayyoof liqeessa; Waaqnis waan inni hojjete sanaaf isa badhaasa.
18 Correggi tuo figlio finché c'è speranza, ma non ti trasporti l'ira fino a ucciderlo.
Yeroo abdiin jirutti ilma kee adabadhu; akka inni duʼuufis calʼistee hin ilaalin.
19 Il violento deve essere punito, se lo risparmi, lo diventerà ancora di più.
Namni dafee aaru adabamuu qaba; ati yoo isa oolchite, amma illee akkasuma gochuu qabda.
20 Ascolta il consiglio e accetta la correzione, per essere saggio in avvenire.
Gorsa namaa dhaggeeffadhu; sirreeffamas fudhadhu; dhuma irratti ati nama ogeessa taata.
21 Molte sono le idee nella mente dell'uomo, ma solo il disegno del Signore resta saldo.
Garaa namaa keessa karoora baayʼeetu jira; garuu wanni fiixaan baʼu kaayyoo Waaqayyoo ti.
22 Il pregio dell'uomo è la sua bontà, meglio un povero che un bugiardo.
Wanni namni hawwu jaalala dhuma hin qabnee dha; sobduu taʼuu mannaa hiyyeessa taʼuu wayya.
23 Il timore di Dio conduce alla vita e chi ne è pieno riposerà non visitato dalla sventura.
Waaqayyoon sodaachuun jireenyatti nama geessa; yoos namni boqonnaadhaan jiraata; rakkinnis isa hin argatu.
24 Il pigro tuffa la mano nel piatto, ma stenta persino a riportarla alla bocca.
Dhibaaʼaan harka isaa waciitii keessa kaaʼa; gara afaan isaattis hin deebifatu!
25 Percuoti il beffardo e l'ingenuo diventerà accorto, rimprovera l'intelligente e imparerà la lezione.
Qoostuu garafi; wallaalaan hubannaa argataa; nama qalbii qabu ifadhu; inni beekumsa argataatii.
26 Chi rovina il padre e fa fuggire la madre è un figlio disonorato e infame.
Namni abbaa isaa saamu, haadha isaas kan manaa ariʼu, ilma qaanii fi salphina fiduu dha.
27 Figlio mio, cessa pure di ascoltare l'istruzione, se vuoi allontanarti dalle parole della sapienza.
Yaa ilma ko, mee qajeelfama dhaggeeffachuu dhiisi; ati dubbii beekumsaa irraa ni baddaa.
28 Il testimone iniquo si beffa della giustizia e la bocca degli empi ingoia l'iniquità.
Dhuga baʼaan faayidaa hin qabne murtii qajeelaa tuffata; afaan hamootaa immoo hammina liqimsa.
29 Per i beffardi sono pronte le verghe e il bastone per le spalle degli stolti.
Qoostotaaf adabbii, dugda gowwootaatiif immoo rukuttaatu qopheeffama.