Proverbi 16
1 All'uomo appartengono i progetti della mente, ma dal Signore viene la risposta.
Ang mga laraw sa kasingkasing iya sa tawo, apan nagagikan kang Yahweh ang tubag sa iyang dila.
2 Tutte le vie dell'uomo sembrano pure ai suoi occhi, ma chi scruta gli spiriti è il Signore.
Ang tanan nga pamaagi sa tawo putli sa iyang kaugalingong panan-aw, apan sukdon ni Yahweh ang espiritu.
3 Affida al Signore la tua attività e i tuoi progetti riusciranno.
Itugyan kang Yahweh ang imong mga buluhaton ug ang imong mga laraw magmalamposon.
4 Il Signore ha fatto tutto per un fine, anche l'empio per il giorno della sventura.
Gibuhat ni Yahweh ang tanang butang nga adunay katuyoan, bisan ang mga daotan sa adlaw sa kalisdanan.
5 E' un abominio per il Signore ogni cuore superbo, certamente non resterà impunito.
Gidumtan ni Yahweh ang tanan nga adunay mapahitas-on nga kasingkasing, bisan tuod makabarog sila nga nagkahiusa, dili sila makalingkawas sa silot.
6 Con la bontà e la fedeltà si espia la colpa, con il timore del Signore si evita il male.
Pinaagi sa pagkamatinud-anon sa kasabotan ug pagkamasaligan ang sala napasaylo ug pinaagi sa pagkahadlok kang Yahweh ang mga tawo mobiya sa pagkadaotan.
7 Quando il Signore si compiace della condotta di un uomo, riconcilia con lui anche i suoi nemici.
Kung ang pamaagi sa usa ka tawo nakapahimuot kang Yahweh, himoon niya bisan pa ang kaaway nianang tawhana nga mapasig-uli kaniya.
8 Poco con onestà è meglio di molte rendite senza giustizia.
Mas maayo pa ang diyutay nga kinitaan uban ang pagkamatarong, kaysa dako nga uban pagkadili matarong.
9 La mente dell'uomo pensa molto alla sua via, ma il Signore dirige i suoi passi.
Sa iyang kasingkasing, ang tawo naglaraw sa iyang dalan, apan si Yahweh ang mogiya sa iyang mga lakang.
10 Un oracolo è sulle labbra del re, in giudizio la sua bocca non sbaglia.
Ang pagpanagna anaa sa ngabil sa hari, sa paghukom ang iyang baba dili gayod mosulti ug bakak.
11 La stadera e le bilance giuste appartengono al Signore, sono opera sua tutti i pesi del sacchetto.
Ang husto nga sukdanan nagagikan kang Yahweh; ang tibuok nga gibug-aton sa sudlanan mao ang iyang bulohaton.
12 E' in abominio ai re commettere un'azione iniqua, poiché il trono si consolida con la giustizia.
Kung ang mga hari magbuhat ug daotan nga mga butang, mao kana ang butang nga hinginlan, tungod kay ang trono gitukod sa pagbuhat ug maayo.
13 Delle labbra giuste si compiace il re e ama chi parla con rettitudine.
Ang hari malipay sa ngabil nga nagsulti sa matuod ug gihiguma niya ang nagsulti sa walay pagduhaduha.
14 L'ira del re è messaggera di morte, ma l'uomo saggio la placherà.
Ang kapungot sa hari usa ka mensahero sa kamatayon apan ang tawong maalamon mosulay sa paghupay sa iyang kasuko.
15 Nello splendore del volto del re è la vita, il suo favore è come nube di primavera.
Diha sa kahayag sa nawong sa hari mao ang kinabuhi, ug ang iyang pabor sama sa panganod nga nagdala ug ulan.
16 E' molto meglio possedere la sapienza che l'oro, il possesso dell'intelligenza è preferibile all'argento.
Mas maayo ang pagbaton ug kaalam kaysa bulawan. Ang pagbaton ug panabot kinahanglan pilion labaw sa plata.
17 La strada degli uomini retti è evitare il male, conserva la vita chi controlla la sua via.
Ang dalan sa mga tawong matarong maglikay kanila gikan sa daotan; kadtong mopanalipod sa iyang kinabuhi mobantay sa iyang dalan.
18 Prima della rovina viene l'orgoglio e prima della caduta lo spirito altero.
Ang garbo mosangpot sa kalaglagan ug ang mapahitas-on nga espiritu sa pagkapukan.
19 E' meglio abbassarsi con gli umili che spartire la preda con i superbi.
Mas maayo ang pagpaubos diha sa mga kabos nga mga tawo kaysa pagbahin sa mga inilog uban sa mga mapahitas-on nga mga tawo.
20 Chi è prudente nella parola troverà il bene e chi confida nel Signore è beato.
Si kinsa kadtong namalandong sa gitudlo kanila makakaplag ug maayo ug kadtong nagsalig kang Yahweh magmalipayon.
21 Sarà chiamato intelligente chi è saggio di mente; il linguaggio dolce aumenta la dottrina.
Siya nga maalamon sa iyang kasingkasing gitawag nga adunay panabot ug ang katam-is sa pagpanulti magdugang sa iyang katakos sa pagtudlo.
22 Fonte di vita è la prudenza per chi la possiede, castigo degli stolti è la stoltezza.
Ang panabot mao ang tuboran sa kinabuhi alang kaniya nga nagbaton niini, apan ang silot sa mga buangbuang mao ang ilang pagkabuang-buang.
23 Una mente saggia rende prudente la bocca e sulle sue labbra aumenta la dottrina.
Ang kasingkasing sa maalamon nga tawo maghatag ug panabot sa iyang baba ug makadugang sa pagkamadanihon sa iyang mga ngabil.
24 Favo di miele sono le parole gentili, dolcezza per l'anima e refrigerio per il corpo.
Ang malumo nga mga pulong sama sa dugos— tam-is alang sa kalag ug kaayohan alang sa kabukogan.
25 C'è una via che pare diritta a qualcuno, ma sbocca in sentieri di morte.
Adunay dalan nga ang hunahuna sa tawo husto, apan ang tumoy niini dalan paingon sa kamatayon.
26 L'appetito del lavoratore lavora per lui, perché la sua bocca lo stimola.
Ang tinguha sa usa ka mamumuo ang makapakaon kaniya; ang iyang kagutom mao ang nag-aghat kaniya nga magpadayon.
27 L'uomo perverso produce la sciagura, sulle sue labbra c'è come un fuoco ardente.
Ang walay pulos nga tawo nangita ug kagubot ug ang iyang sinultihan sama sa makapaso nga kalayo.
28 L'uomo ambiguo provoca litigi, chi calunnia divide gli amici.
Ang mga tawong daotan makapasamot sa panagbangi ug ang pagpanglibak makapabulag sa suod nga mga managhigala.
29 L'uomo violento seduce il prossimo e lo spinge per una via non buona.
Ang tawo nga mangtas mamakak sa iyang silingan ug maggiya kaniya sa dalan nga dili matarong.
30 Chi socchiude gli occhi medita inganni, chi stringe le labbra ha gia commesso il male.
Siya nga mokidhat sa iyang mata naglaraw ug daotang mga butang; kadtong mongisi magabuhat ug daotan.
31 Corona magnifica è la canizie, ed essa si trova sulla via della giustizia.
Ang puti nga buhok mao ang purongpurong sa himaya; naangkon kini tungod sa pagkinabuhi sa husto nga pamaagi.
32 Il paziente val più di un eroe, chi domina se stesso val più di chi conquista una città.
Mas maayo nga dili daling masuko kaysa mahimong manggugubat ug ang nagdumala sa iyang espiritu mas kusgan pa sa usa ka tawo nga makalupig ug siyudad.
33 Nel grembo si getta la sorte, ma la decisione dipende tutta dal Signore.
Ang ripa giitsa ngadto sa sabakan, apan ang pagbuot nagagikan kang Yahweh.
