Luca 6
1 Un giorno di sabato passava attraverso campi di grano e i suoi discepoli coglievano e mangiavano le spighe, sfregandole con le mani.
Екхвар дэ суббота джялас Исусо сиклярнэнца маляґа, а сиклярнэ сщинэнас див, розкхосэнас вастэнца тай ханас ворзо.
2 Alcuni farisei dissero: «Perché fate ciò che non è permesso di sabato?».
Койсавэ фарисеендар пхэндэ Лэсти: — Сости тумэ терэн кода, со нащи тэ терэ дэ суббота?
3 Gesù rispose: «Allora non avete mai letto ciò che fece Davide, quando ebbe fame lui e i suoi compagni?
Исусо пхэнда лэнди: — Тумэ со, на динэнас, со терда Давидо, кала вов тай лэхкэрэ мануша ачиле бокхалэ?
4 Come entrò nella casa di Dio, prese i pani dell'offerta, ne mangiò e ne diede ai suoi compagni, sebbene non fosse lecito mangiarli se non ai soli sacerdoti?».
Вов заджиля дэ Дэвликуно Цэр, лиля мандро, свэнтисардо Дэвлэсти. Вов еджино лэ халя тай дэня пэхкэрэ манушэнди. А кодэва мандро нащи никасти сля тэ ха, кици рашаенди.
5 E diceva loro: «Il Figlio dell'uomo è signore del sabato».
Тунчи Исусо пхэнда лэнди: — Чяво Манушыкано исин субботакоро Хулай.
6 Un altro sabato egli entrò nella sinagoga e si mise a insegnare. Ora c'era là un uomo, che aveva la mano destra inaridita.
Дэ авэр суббота Исусо заджиля дэ синагога тай ачиля тэ сиклярэ. Котэ сля екх мануш, савэстэ чячё васт сля шуко.
7 Gli scribi e i farisei lo osservavano per vedere se lo guariva di sabato, allo scopo di trovare un capo di accusa contro di lui.
Сиклимаря пав Упхэнима тай фарисея дыкхэнас пала Исусо, чи састярэла Вов дэ суббота, соб тэ дошарэ Лэ.
8 Ma Gesù era a conoscenza dei loro pensieri e disse all'uomo che aveva la mano inaridita: «Alzati e mettiti nel mezzo!». L'uomo, alzatosi, si mise nel punto indicato.
Нэ Вов джянэлас лэнгоро гындо тай пхэнда манушэсти шукэ вастэґа: — Вщи тай выджя машкар! Мануш подлиляпэ тай ачиля машкар.
9 Poi Gesù disse loro: «Domando a voi: E' lecito in giorno di sabato fare del bene o fare del male, salvare una vita o perderla?».
Тунчи Исусо пхэнда лэнди: — Пхучяв тумэн: трэбуни дэ суббота тэ терэ лачимо чи бибахт? Тэ фирисарэ води чи тэ мулярэ?
10 E volgendo tutt'intorno lo sguardo su di loro, disse all'uomo: «Stendi la mano!». Egli lo fece e la mano guarì.
Тунчи Вов подыкхля пэ всавэрэн тай пхэнда манушэсти: — Процырдэ тиро васт! Вов стерда кади, и васт ачиля састо.
11 Ma essi furono pieni di rabbia e discutevano fra di loro su quello che avrebbero potuto fare a Gesù.
Вонэ фартэ мижыле тай ачиле тэ дэдумэ екх екхэґа, со лэнди тэ терэ Исусоґа.
12 In quei giorni Gesù se ne andò sulla montagna a pregare e passò la notte in orazione.
Дэ кодэлэн дивэн Исусо джиля пэ плай тэ мангэпэ тай мангляпэ Дэвлэсти котэ всавири рят.
13 Quando fu giorno, chiamò a sé i suoi discepoli e ne scelse dodici, ai quali diede il nome di apostoli:
Кала авиля диво, Исусо акхарда Пэхкэрэн сиклярнэн тай вытидэня лэндар дэшудуен, савэнди дэня лав «апостолуря»:
14 Simone, che chiamò anche Pietro, Andrea suo fratello, Giacomo, Giovanni, Filippo, Bartolomeo,
Симоно, савэ акхарэнас Пётро, лэхкоро пхрал Андреи, Иаково, Иоанно, Филиппо, Варфоломеи,
15 Matteo, Tommaso, Giacomo d'Alfeo, Simone soprannominato Zelota,
Матфеи, Фома, Иаково Алфеехкоро, Симоно, пэ савэ пхэнэнас «Зилото»,
16 Giuda di Giacomo e Giuda Iscariota, che fu il traditore.
Иуда Иаковохкоро тай Иуда Искариото, саво ачиля здымареґа.
17 Disceso con loro, si fermò in un luogo pianeggiante. C'era gran folla di suoi discepoli e gran moltitudine di gente da tutta la Giudea, da Gerusalemme e dal litorale di Tiro e di Sidone,
Тунчи Исусо змукляпэ лэнца плаестар пэ маля. Паша Лэстэ стидэняпэ фартэ бут манушэн: Лэхкэрэ сиклярнэ, мануша всавиря Иудеятар тай Ерусалимостар, кади ж Тиростар тай Сидоностар, форонэндар, савэ ачен паша море.
18 che erano venuti per ascoltarlo ed esser guariti dalle loro malattie; anche quelli che erano tormentati da spiriti immondi, venivano guariti.
Вонэ авиле тэ шунэ Лэхкэрэ лава тай тэ састярэпэ пэхкэрэ дукхэндар. Тай мануша, савэн марэнас нажужэ, састярэнаспэ.
19 Tutta la folla cercava di toccarlo, perché da lui usciva una forza che sanava tutti.
Всавэрэ вонэ камле тэ лэпэ Исусостэ, колэсти со Лэстар выджялас бари зор тай састярэлас манушэн.
20 Alzati gli occhi verso i suoi discepoli, Gesù diceva: «Beati voi poveri, perché vostro è il regno di Dio.
Тунчи Исусо подыкхля пэ Пэхкэрэн сиклярнэн тай пхэнда: — Бахталэ тумэ, чёрорэ! Тумаро исин Тхагаримо Дэвлэхкоро.
21 Beati voi che ora avete fame, perché sarete saziati. Beati voi che ora piangete, perché riderete.
Бахталэ тумэ, бокхалэ акана! Тумэ авэна чялярдэ. Бахталэ, савэ ровэн акана! Тумэ авэна тэ лошавэ.
22 Beati voi quando gli uomini vi odieranno e quando vi metteranno al bando e v'insulteranno e respingeranno il vostro nome come scellerato, a causa del Figlio dell'uomo.
Бахталэ тумэ, кала мануша тумэн на камэна, кала авэна тэ вытрадэ тумэн, тэ кошэ тумаро лав, тэ пхэнэ пэ тумэн налаче лава пала Чявэ Манушыканэ.
23 Rallegratevi in quel giorno ed esultate, perché, ecco, la vostra ricompensa è grande nei cieli. Allo stesso modo infatti facevano i loro padri con i profeti.
Кадики ж теренас англунаренца и дада кадэлэ манушэнгэрэ! Лошавэн тунчи тай хукэн лошатар! Бари цимин потинэна тумэнди пэ упралима.
24 Ma guai a voi, ricchi, perché avete gia la vostra consolazione.
Нэ бида тумэнди, барвалэ! Тумэ катэ ужэ чялиле джювимаґа.
25 Guai a voi che ora siete sazi, perché avrete fame. Guai a voi che ora ridete, perché sarete afflitti e piangerete.
Бида тумэнди, чялэ! Тумэ авэна бокхалэ. Бида тумэнди, ко асалпэ акана! Тумэ авэна тэ ровэ и ваздэна типимо дэ грыжа.
26 Guai quando tutti gli uomini diranno bene di voi. Allo stesso modo infatti facevano i loro padri con i falsi profeti.
Бида тумэнди, кала авэна тэ ашарэ тумэн всавэрэ мануша! Колэсти со лэнгэрэ дада кади ж ашарэнас хохавнэн англунарен.
27 Ma a voi che ascoltate, io dico: Amate i vostri nemici, fate del bene a coloro che vi odiano,
Тумэнди, ко шунэн, Мэ пхэнав: камэн тумарэн врыжымашэн. Терэн лачимо кодэлэнди, ко тумэн на камэн.
28 benedite coloro che vi maledicono, pregate per coloro che vi maltrattano.
Пхэнэн бахталэ лава кодэлэнди, савэ придэн тумэн мрая. Мангэн Дэвлэ пала кодэлэн, ко акошэл тумэн.
29 A chi ti percuote sulla guancia, porgi anche l'altra; a chi ti leva il mantello, non rifiutare la tunica.
Ко дэла палма тут пав екх чямни, бандяр лэсти авэр. Ко залэл тутар упралуни їда, дэ лэсти тэ отлэ и гад тиро.
30 Dà a chiunque ti chiede; e a chi prende del tuo, non richiederlo.
Всавэрэнди, ко мангэл тутэ, дэ. Кодэлэстар, ко отлэл тутар, на манг павпалэ.
31 Ciò che volete gli uomini facciano a voi, anche voi fatelo a loro.
Сар тумэ камэн, соб тумэнди тэ терэн мануша, кади и тумэ терэн лэнди.
32 Se amate quelli che vi amano, che merito ne avrete? Anche i peccatori fanno lo stesso.
Кала камэн кици кодэлэн, ко камэл тумэн, пала со тумэн тэ ашарэ? Кади ж мануша дэ бэзима камэн кодэлэн, ко лэн камэл.
33 E se fate del bene a coloro che vi fanno del bene, che merito ne avrete? Anche i peccatori fanno lo stesso.
Кала терэн лачимо кодэлэнди, ко тумэнди терэл лачимо, пала со тумэн тэ ашарэ? Мануша дэ бэзима кади ж терэн.
34 E se prestate a coloro da cui sperate ricevere, che merito ne avrete? Anche i peccatori concedono prestiti ai peccatori per riceverne altrettanto.
Кала дэн ловэ дэ вуджилима кодэлэнди, кастар думисарэн тэ лэ павпалэ, тунчи пала со тумэн тэ ашарэ? Мануша дэ бэзима кади ж залэн кодэлэнди, кастар думисарэн тэ лэ павпалэ.
35 Amate invece i vostri nemici, fate del bene e prestate senza sperarne nulla, e il vostro premio sarà grande e sarete figli dell'Altissimo; perché egli è benevolo verso gl'ingrati e i malvagi.
Нэ тумэ камэн тумарэн врыжымашэн, терэн лачимо лэнди, залэн дэ вуджилима тай на дожутярэн, со тумэнди отдэна павпалэ. Тунчи бари цимин тумэнди потинэна. Тумэ авэна Барэдэрэхкэрэ чявэнца, колэсти со Вов терэл лачимо и налаченди, и мижэнди.
36 Siate misericordiosi, come è misericordioso il Padre vostro.
Сар ковло їло тумарэ Дадэстэ, кади тумэ ковлисарэн тумарэ їлэ манушэндэ.
37 Non giudicate e non sarete giudicati; non condannate e non sarete condannati; perdonate e vi sarà perdonato;
На сундисарэн, тай еджинэ на авэна сундисардэ. На дошарэн, тай тумэн на дошарэна. Эртисарэн, тай тумэнди авэла эртисардо.
38 date e vi sarà dato; una buona misura, pigiata, scossa e traboccante vi sarà versata nel grembo, perché con la misura con cui misurate, sarà misurato a voi in cambio».
Дэнтэ, и тумэнди дэлапэ. Дэлапэ дэ бэрг тумэнди пхэрдо, кади чувэлапэ, со авэла прытасавдо и авэла тэ вычувэпэ аври. Сар тумэ дэна, кади и тумэнди дэно авэла.
39 Disse loro anche una parabola: «Può forse un cieco guidare un altro cieco? Non cadranno tutt'e due in una buca?
Тунчи Исусо пхэнда кацави дума: — Чи лиджяла коро корэ? Чи на пэрэна вонэ лэдуй?
40 Il discepolo non è da più del maestro; ma ognuno ben preparato sarà come il suo maestro.
Сиклярно на барэдэр сиклимарестар, нэ сар высиклёлапэ, авэла, сар сиклимари.
41 Perché guardi la pagliuzza che è nell'occhio del tuo fratello, e non t'accorgi della trave che è nel tuo?
Со ту дыкхэх сулуморы дэ якха тирэ пхралэстэ, нэ дэ пэхкиря якха баро кашт на дыкхэх?
42 Come puoi dire al tuo fratello: Permetti che tolga la pagliuzza che è nel tuo occhio, e tu non vedi la trave che è nel tuo? Ipocrita, togli prima la trave dal tuo occhio e allora potrai vederci bene nel togliere la pagliuzza dall'occhio del tuo fratello.
Сар пхэнэґа тирэ пхралэсти: «Пхрала, дэ, вылава сулуморы тиря якхатар!» — кала ту дэ пэхкиря якха баро кашт на дыкхэх? Домуенгоро, англал вылэ кашт тиря якхатар, тунчи мишто дыкхэґа, сар тэ вылэ сулуморы якхатар тирэ пхралэстэ.
43 Non c'è albero buono che faccia frutti cattivi, né albero cattivo che faccia frutti buoni.
Лачё кашт на анэл цэрно барило. А цэрно кашт на анэл лачё барило.
44 Ogni albero infatti si riconosce dal suo frutto: non si raccolgono fichi dalle spine, né si vendemmia uva da un rovo.
Пав барило уджянэлпэ кашт. На стидэн инжыро пусанэ рандендар, на стидэн виноградо пусанэ чярендар.
45 L'uomo buono trae fuori il bene dal buon tesoro del suo cuore; l'uomo cattivo dal suo cattivo tesoro trae fuori il male, perché la bocca parla dalla pienezza del cuore.
Лачё мануш вылэл лачимо мищимастар, саво исин лэстэ дэ їлэ. Налачё мануш вылэл пэхкэрэ їлэстар бибахт. Кода, со пхэрдо дэ їлэ, выджял чибатар манушэстэ.
46 Perché mi chiamate: Signore, Signore, e poi non fate ciò che dico?
Со тумэ акхарэн Ман: «Рае! Рае!» — а на терэн, сар Мэ тумэнди пхэнав?
47 Chi viene a me e ascolta le mie parole e le mette in pratica, vi mostrerò a chi è simile:
Мэ пхэнава тумэнди, пэ кастэ счувэлпэ мануш, саво авэл Мандэ, ашунэл, со Мэ пхэнав, и терэл кода.
48 è simile a un uomo che, costruendo una casa, ha scavato molto profondo e ha posto le fondamenta sopra la roccia. Venuta la piena, il fiume irruppe contro quella casa, ma non riuscì a smuoverla perché era costruita bene.
Вов — сар кодэва мануш, саво выґанавда пхув ды барэн и ваздэня пэхкоро цэр пэ баруно фундаменто. Кала дэня пэ цэр баро пани лэнятар, вов на аравда цэр, колэсти со вов сля мишто стердо.
49 Chi invece ascolta e non mette in pratica, è simile a un uomo che ha costruito una casa sulla terra, senza fondamenta. Il fiume la investì e subito crollò; e la rovina di quella casa fu grande».
Мануш, саво шунэл Муро лав, нэ на джювэл пав лэ, счувэлпэ пэ манушэ, саво ваздэня цэр пэ пхуя. Тунчи дэня пэ цэр баро пани лэнятар, екхатар аравда кодэва цэр и фартэ розмарда лэ.
