uMarko 6
1 Hangi akahega pang'wanso nu kulongola mu kisali kao, ni amanyisiga akwe akamutyata.
U u yǝrdin ketip, ɵz yurtiƣa kǝldi. Uning muhlislirimu uningƣa ǝgixip bardi.
2 Luhiku nula kusupya nai likapika. ai wandilye kumanyisa mu Itekeelo. Antu idu ai amigulye hangi akakuilwa. Akaligitya, Uligilye pii u umanyisa uwu?” Ingi upolo kii uwu nuinkiigwe?” Ukituma uli u ukuilwa uwu ku mikono akwe?”
Xabat küni kǝlgǝndǝ, u sinagogda tǝlim berixkǝ kirixti. Tǝlimini angliƣanlardin kɵp adǝm intayin ⱨǝyran boluxup: — Bu adǝm bularƣa nǝdin erixkǝndu? Uningƣa muxundaⱪ danaliⱪ ⱪandaⱪ berilgǝn? Uning ⱪolida muxundaⱪ mɵjizilǝr ⱪandaⱪ yaritilidiƣandu?
3 “Itii uyu shanga yuyo u mulanda mabada, ng'wana wang'wa Mariamu hangi muluna nuao ia Yakobo, Yose, Yuda nu Simioni? Itii i aluna akwe nia kisugu shanga ikie papa paapa palung'wi nu sese?” Hangi shanga ikaloeligwa nu Yesu.
U ⱨeliⱪi yaƣaqqi ǝmǝsmu, Mǝryǝmning oƣli, xundaⱪla Yaⱪup, Yosǝ, Yǝⱨuda wǝ Simonlarning akisiƣu? Uning singillirimu bu yǝrdǝ arimizda turuwatmamdu? — deyixti. Xuning bilǝn ular uningƣa ⱨǝsǝt-bizarliⱪ bilǝn ⱪaridi.
4 uYesu aka atambuila, “U munyakidagu shanga wiulyaa ikulyo, kwaala mu kisali nikakwe ni mukati a aluna akwe nia mi ito nilakwe.”
Xuning bilǝn Əysa ularƣa: — Ⱨǝrⱪandaⱪ pǝyƣǝmbǝr baxⱪa yǝrlǝrdǝ ⱨɵrmǝtsiz ⱪalmaydu, pǝⱪǝt ɵz yurti, ɵz uruⱪ-tuƣⱪanliri arisida wǝ ɵz ɵyidǝ ⱨɵrmǝtkǝ sazawǝr bolmaydu, — dedi.
5 Shanga ai uhumile kituma u ukuilwa pang'wanso, iti ai uaikiiye mikono alwae asheenyu aka aguna.
Xuning bilǝn ⱪollirini birⱪanqǝ bimarning üstigǝ tǝgküzüp, ularni saⱪaytⱪandin baxⱪa, xu yǝrdǝ u ⱨeqⱪandaⱪ mɵjizǝ yaritalmidi.
6 Ai ukuiwe nangaluu ku nsoko a kuhita kuhuiila kitalao. Uugwa ai uigendee i ijiji nia kisali waze manyisa.
Wǝ u ularning iman-ixǝnqsizlikidin ⱨǝyran ⱪaldi.
7 Ai uitangile awo i amanyisigwa ikumi na abiili akandya kualagiilya abiili a biili. Ai uinkiiye uhumi migulya a ahing'wi
Andin u ǝtraptiki yeza-kǝntlǝrni aylinip tǝlim bǝrdi. U on ikkiylǝnni yeniƣa qaⱪirdi wǝ [hǝlⱪ arisiƣa] ikki-ikkidin ǝwǝtixkǝ baxlidi. U ularƣa napak roⱨlarni ⱨǝydǝx ⱨoⱪuⱪini bǝrdi;
8 nu kualagiilya aleke kuhola kihi nialongoe kwaala mulanga udu. Aleke kuhola u mukate ang'wi mbogoshi, ang'wi mpia mu kilino;
wǝ ularƣa: — Sǝpǝrdǝ yeninglarƣa ⱨasidin baxⱪa nǝrsǝ eliwalmanglar, nǝ hurjun nǝ nan eliwalmanglar, bǝlwaƣⱪa pulmu salmanglar,
9 Kuiti atugale i latu, hangi shanga a mujulungu a biili.
putunglarƣa kǝxlǝrni kiyinglar, biraⱪ ikki yǝktǝk kiyiwalmanglar, — dǝp tapilidi.
10 Hangi aka atamuila, “Ito lihi ni mukingila, ikii papo kupikiila ni mikahega.
U yǝnǝ: — [Bir yurtⱪa barƣininglarda], kimning ɵyigǝ [ⱪobul ⱪilinip] kirsǝnglar, u yurttin kǝtküqǝ xu ɵydila turunglar.
11 Ni kisali kihi nishanga kikumusingiilya ang'wi kumutegeelya, hegi kitalao, kununti u lunkundi nula migulu anyu, itule ukuiili kitalao.”
Ⱪaysi yǝrdikilǝr silǝrni ⱪobul ⱪilmisa, xundaⱪla sɵzünglarni anglimisa, u yǝrdin kǝtkininglarda, ularƣa agaⱨ-guwaⱨ bolsun üqün ayiƣinglardiki topini ⱪeⱪiwetinglar! — dedi.
12 Ni enso akalongola azetanantya antu ile itunu nu kuleka i milandu ao.
Xuning bilǝn ular yolƣa qiⱪip, kixilǝrni gunaⱨliriƣa towa ⱪilixⱪa jar selip ündidi.
13 Ai a anuzunsilye i ahing'wi idu, hangi ai apuguhie i makuta i alwae hangi akagunwa.
Ular nurƣun jinlarni ⱨǝydidi, nurƣun bimarlarni zǝytun meyi bilǝn mǝsiⱨ ⱪilip saⱪaytti.
14 uMutemi Herode nai wakija nanso, ku nsoko i lina nilang'wa Yesu ai latulaa lakumuka nangaluu. Ang'wi ai aligitilye, uYohana ni moganyi wiuka hangi ku nsoko nanso, iyi ngulu a ukuilwa ikituma u mulimo mukati akwe.”
Uning nami mǝxⱨur bolƣaqⱪa, Ⱨerod padixaⱨ uning ⱨǝⱪⱪidǝ anglap: «Bu adǝm [qoⱪum] ɵlümdin tirilgǝn Qɵmüldürgüqi Yǝⱨyadur. Xuning üqün muxu alaⱨidǝ ⱪudrǝtlǝr uningda küqini kɵrsitidu» dǝytti.
15 Ang'wi ao akaligitya, “Uyu ingi Eliya,” Ikili i auya akaligitya, “Uyu ingi munyakidagu, anga ung'wi nua awo anyakidagu nia kali.”
Baxⱪilar: «U Ilyas [pǝyƣǝmbǝr]» desǝ, yǝnǝ bǝzilǝr: «Burunⱪi pǝyƣǝmbǝrlǝrdǝk bir pǝyƣǝmbǝr bolsa kerǝk» deyixǝtti.
16 Kuiti uHerode nai wakija aya akaligitya, “uYohana, nai numudumue itwe wiukigwa.”
Biraⱪ bularni angliƣan Ⱨerod: — Mǝn kallisini alƣan Yǝⱨyaning ɵzi xu — u ɵlümdin tiriliptu! — dedi.
17 Ndogoelyo uHerode mukola ai ulagiiye uYohana waambwe nu kutungwa mu kadulumu ku nsoko ang'wa Herodia (musungu nua muluna nuakwe uFilipo) ku nsoko nuanso ai watulaa wamutenaa.
Ⱨerodning bundaⱪ deyixining sǝwǝbi, u [ɵgǝy] akisi Filipning ayali Ⱨerodiyǝning wǝjidin adǝm ǝwǝtip Yǝⱨyani tutup, zindanƣa taxliƣanidi. Qünki u xu ayal bilǝn nikaⱨlanƣanidi; Yǝⱨya Ⱨerodⱪa [tǝnbiⱨ berip]: «Akangning ayalini tartiwelixing Tǝwrat ⱪanuniƣa hilap» dǝp ⱪayta-ⱪayta degǝnidi.
18 Ku ndogoelyo uYohana ai umutambuie uHerode, “Shanga tai ako kumutina u musungu nuang'wa heu nuako.”
19 Kuiti uHerode ai wandilye kumubipilwa hangi ai watulaa uloilwe kumubulaga, kuiti shanga wikahuma,
Xuning üqün Ⱨerodiyǝ Yǝⱨyaƣa adawǝt saⱪlaytti; uni ɵltürmǝkqi bolƣan bolsimu, lekin xundaⱪ ⱪilalmaytti.
20 ndogoelyo u Herode aizaa umitumbile uYohana; ai ulingile kina ingi munya tai ane muntu ni ng'welu, hangi ai umulekile iziza. Hangi nai ulongolekile kumutegeelya akahusha nangaluu, kuiti ai wiloile kumutegeelya.
Qünki Ⱨerod Yǝⱨyani diyanǝtlik wǝ muⱪǝddǝs adǝm dǝp bilip, uningdin ⱪorⱪatti, xunglaxⱪa uni ⱪoƣdaytti; u uning sɵzlirini angliƣan qaƣlirida alaⱪzadǝ bolup ketǝtti, lekin yǝnila sɵzlirini anglaxⱪa amraⱪ idi.
21 Nai lipikile ga ni itungo niligombekile anga itule lahumbeela u luhiku nula kutugwa uHerode aka azipiililya i aopisa akwe isiku kuu, nia mboi, nia lukolongo nia ku Galilaya.
Əmma [Ⱨerodiyǝ kütkǝn] pǝyt ahir yetip kǝldi; Ⱨerod tuƣulƣan künidǝ ɵz ǝmǝldarliri, mingbexiliri wǝ Galiliyǝ ɵlkisidiki katta ǝrbablarni ziyapǝt bilǝn kütüwaldi;
22 Uugwa u munaano nuang'wa Herodia akingila kiginsa ntongeela ao, akamuloeelya uHerode ni aziila nai ikie itungo nila ndya nia mpindi. Uugwa u mutemi akamuila umu nanso, “Nompe kihi nukiloilwe nu nene nikaki nkiilya.'
ⱨeliⱪi Ⱨerodiyǝning ⱪizi sorunƣa qüxüp ussul oynap bǝrdi. Bu Ⱨerod wǝ ⱨǝmdastihan bolƣanlarƣa bǝkmu yarap kǝtti. Padixaⱨ ⱪizƣa: — Mǝndin nemǝ tǝlǝp ⱪilsang, xuni berimǝn, — dedi.
23 Akamulapila nu kuligitya, kihi nui kanompa, nika kinkiilya, ga ni ikinda nila utemi nuane.”
Andin u ⱪǝsǝm ⱪilip yǝnǝ: — Mǝndin nemǝ tǝlǝp ⱪilsang, ⱨǝtta padixaⱨliⱪimning yerimini desǝngmu xuni berimǝn, — dedi.
24 Akapuma kunzi akamukolya u nyinya nuakwe, “Nompe ntuni?” Akaligitya, “Itwe lang'wa Yohana nuojaa.”
Ⱪiz sirtⱪa qiⱪip, anisidin: — Nemǝ tǝlǝp ⱪilay? — dǝp soriwidi, anisi: — Qɵmüldürgüqi Yǝⱨyaning kallisini tǝlǝp ⱪil, — dedi.
25 Ni itungo ling'wi akingila ku mutemi akandya kuligitya, “Ndoilwe uninkiilye mukati a sahani, itwe nilang'wa Yohana Nuojaa.”
Ⱪiz dǝrⱨal padixaⱨning aldiƣa aldirap kirip: — Qɵmüldürgüqi Yǝⱨyaning kallisini ⱨazirla bir tǝhsigǝ ⱪoyup ǝkilixlirini halaymǝn, — dedi.
26 uMutemi akahusha nangaluu, kuiti ku nsoko a ilapo nilakwe hangi ku nsoko a aziila, shanga ai uhumile kumuhitilya ilompi nilakwe.
Padixaⱨ buningƣa naⱨayiti ⱨǝsrǝt qǝkkǝn bolsimu, ⱪǝsǝmliri tüpǝylidin wǝ dastihanda olturƣanlar wǝjidin, uningƣa bǝrgǝn sɵzidin yanƣusi kǝlmidi.
27 Iti gwa, umutemi akalagiilya i a asikali pakati a asunja akwe nu kualagiilya kulongola kuleta itwe lang'wa Yohana. uMusunja ai ulongoe kumutema itwe waze ukoli mu kitungo.
Xunga padixaⱨ dǝrⱨal bir jallat ǝwǝtip, uning kallisini elip kelixni ǝmr ⱪildi. Jallat zindanƣa berip Yǝⱨyaning kallisini elip,
28 Akaleta itwe nilakwe mu sahani nu kuminkiilya u munanso, nu munanso akaminkiilya u nyinya nuakwe.
uni bir tǝhsigǝ ⱪoyup, ⱪizning aldiƣa elip kelip uningƣa bǝrdi. Ⱪiz uni anisiƣa tapxurdi.
29 Hangi i amanyisigwa akwe nai akija nanso, ai alongoe ku uhola u muili nuakwe akalongola ku uika mu kibiila.
Bu ixni angliƣan Yǝⱨyaning muhlisliri kelip, jǝsǝtni elip ketip bir ⱪǝbrigǝ ⱪoydi.
30 Ni itumi, ai ilundiie palung'wi ntongeela ang'wa Yesu, akamuganuila ihi nai itumile hangi nai amanyisilye.
Ⱪaytip kǝlgǝn rosullar Əysaning yeniƣa yiƣildi, nemǝ ⱪilƣanliri ⱨǝm nemǝ tǝlim bǝrgǝnlirini uningƣa mǝlum ⱪilixti.
31 Nu ng'wenso aka atambuila, Pembyi akola i kianza nika kinkunku hangi kusupye ku itungo.” Antu idu ai atulaa akupembya nu kuhega, shanga ai aligilye ga nilyoma nila kulya.
Kelip-ketiwatⱪanlar naⱨayiti kɵplikidin ularƣa tamaⱪlinixⱪimu waⱪit qiⱪmidi. Xunga u ularƣa: — Yürünglar, mǝn bilǝn hilwǝt bir jayƣa berip, birdǝm aram elinglar, — dedi.
32 Iti gwa akanankila i mashua akalongola kianza nika kinkunku i ng'wene duu.
Buning bilǝn ular kemigǝ qüxüp, hilwǝt bir qɵl yǝrgǝ ⱪarap mangdi.
33 Kuiti ai uihengile ni akuhega hangi idu aka alinga, ku palung'wi ai amankile ku migulu kupuma mu isali yihi, ni enso akapika ze ikili ni anso.
Biraⱪ nurƣun kixilǝr ularning ketiwatⱪanliⱪini bayⱪap, ularni tonuweliwidi, ǝtraptiki barliⱪ xǝⱨǝrlǝrdin piyadǝ yolƣa qiⱪip, yügürüp, ulardin burun u yǝrgǝ berip yiƣilixti.
34 Nai apilkile ku nkilimbwaa, ai wihengile i umbi ikulu hangi aka a aisiilya, ku nsoko ai atulaa anga i nkolo ni ngila anga mudimi. Hangi akandya kuamanyisa makani idu.
Əysa kemidin qüxüp, zor bir top adǝmni kɵrüp, ularning padiqisiz ⱪoy padisidǝk bolƣanliⱪiƣa iq aƣritti. Xunga u ularƣa kɵp ixlarni ɵgitixkǝ baxlidi.
35 Itungo ai lilongolekile nangaluu, amanyisigwa akamuziila akamutambuila, “Apa ingi kianza nika kinkunku ni itungo lalongolekaa.
Kǝq kirip ⱪalƣanda, muhlisliri uning yeniƣa kelip: — Bu qɵl bir jay ikǝn, kǝq kirip kǝtti.
36 Ualage alongole mu isali nia kisali ni ijiji iti ende iguilye indya.”
Halayiⱪni yolƣa seliwǝtkǝn bolsang, ular ǝtraptiki kǝnt-ⱪixlaⱪlarƣa berip, ɵzlirigǝ nan setiwalsun; qünki ularda yegüdǝk nǝrsǝ yoⱪ, — dedi.
37 Kuiti aka asukiilya akaligitya, “Api nyenye indya.” Aka atambuila, “Kuhumile kulongola nu kugula i mikate nikete i nsailo a dinari magana abiili nu kuinkiilya alye?”
Lekin u ularƣa jawabǝn: — Ularƣa ɵzünglar ozuⱪ beringlar, — dedi. Muhlislar uningdin: — Ikki yüz kümüx dinarƣa ularƣa nan ǝkelip ularni ozuⱪlanduramduⱪ? — dǝp soridi.
38 Aka atambuila, “Mukete mikate inga? Longoli mugoze.” nai aligilye akamutambuila, “Mikate itaano ni nsamaki ibiili.'
Əysa ularƣa: — Ⱪanqǝ neninglar bar? Berip ⱪarap beⱪinglar, — dedi. Ular ⱪarap baⱪⱪandin keyin: — Bǝxi bar ikǝn, yǝnǝ ikki beliⱪmu bar ikǝn, — deyixti.
39 Aka alagiilya i antu ikie mu madale migulya a mafwa ni matotu. Aka ikalinsha mu madale; madale a magana ni ku makumi ataano.
U ularƣa kixilǝrni top-top ⱪilip yexil qimǝndǝ olturƣuzuxni buyrudi.
Halayiⱪ yüzdin, ǝlliktin sǝp-sǝp bolup olturuxti.
41 Uugwa akahola i mikate itaano ni nsamaki ibiili, nu kugoza kilunde, akamikendepa uugwa aka inkiilya i amanyisigwa aike ntongeela a iumbi. Hangi uugwa ai ugalanilye i nsamaki ibiili ku antu ihi.
U bǝx nan bilǝn ikki beliⱪni ⱪoliƣa elip, asmanƣa ⱪarap [Hudaƣa] tǝxǝkkür-mǝdⱨiyǝ eytti, andin nanlarni oxtup, kɵpqilikkǝ tutup berix üqün muhlisliriƣa berip turatti; ikki beliⱪnimu ⱨǝmmǝylǝngǝ tarⱪitip bǝrdi.
42 Ai alie ihi kupikiila akakondaniila.
Ⱨǝmmǝylǝn yǝp toyundi.
43 Ai ilingiie i mapuli a mikate nai isigile. Yikizula nkapu ikumi na ibiili, ga ni mapuli a nsamaki.
[Muhlislar] exip ⱪalƣan nan wǝ beliⱪ parqilirini liⱪ on ikki sewǝtkǝ teriwaldi.
44 Hangi ai atulaa agoha magana a nzogu ataano nai alie i mikate.
Nanlarni yegǝn ǝrlǝrning sanila bǝx mingqǝ idi.
45 Itungo aka atambuila anankile mu mashua alongole nkuka i ngiiza, kupikiila ku Bethsaida, itungo Nuanso waze alaga anyianza.
Bu ixtin keyinla, u muhlisliriƣa ɵzüm bu halayiⱪni yolƣa seliwetimǝn, angƣiqǝ silǝr kemigǝ olturup, dengizning ⱪarxi ⱪirƣiⱪidiki Bǝyt-Saida yezisiƣa ɵtüp turunglar, dǝp buyrudi.
46 Nai akatula akondyaa kuhega, akalongola mu lugulu kulompa.
Ularni yolƣa seliwǝtkǝndin keyin, u dua-tilawǝt ⱪilix üqün taƣⱪa qiⱪti.
47 Nai ikatula mpindi, ni mashua ao itungo ni lanso ize ikoli pakati a luzi, nu ng'wenso ai ukoli wing'wene duu mihi ni nyumu.
Kǝq kirgǝndǝ, kemǝ dengizning otturisiƣa yǝtkǝnidi, u ɵzi yalƣuz ⱪuruⱪluⱪta idi.
48 Hangi ai uihengile akagisha kukua i makasia ku nsoko a ng'wega ukuagilya. nai ihumbee i kidaudau aka alondoola, wazegenda migulya a mazi, hangi ai uloilwe kuakila.
U muhlislirining palaⱪni küqǝp uruwatⱪanliⱪini kɵrdi; qünki xamal tǝtür yɵnilixtǝ qiⱪⱪanidi. Keqǝ tɵtinqi jesǝk waⱪtida, u dengizning üstidǝ mengip, muhlisliri tǝrǝpkǝ kǝldi wǝ ularning yenidin ɵtüp ketidiƣandǝk ⱪilatti.
49 Kuiti nai akamihenga ukugenda migulya a mazi, akingiilwa nu mitumbo aze asigile ingi mintunga akakua ga ni ogo.
Lekin ular uning dengizning üstidǝ mengip keliwatⱪanliⱪini kɵrüp, uni alwasti ohxaydu, dǝp oylap quⱪan selixti.
50 Ku nsoko ai amihengile akizuilwa nu woa, Itungo akaligita ni enso aka atambuila, “Mutule akamatiku ingi nene! Leki kutuli nu woa.
Qünki ularning ⱨǝmmisi uni kɵrüp sarasimigǝ qüxti. Lekin u dǝrⱨal ularƣa: — Yürǝklik bolunglar, bu mǝn, ⱪorⱪmanglar! — dedi.
51 Akingila mukati a mashua, nu g'wega ukaleka ku kunka, ni enso akakuilwa lukulu.
U kemigǝ, ularning yeniƣa qiⱪⱪandila, xamal tohtidi. Ular buningdin ⱨoxidin kǝtküdǝk dǝrijidǝ ⱪattiⱪ ⱨǝyran ⱪelixip, nemini oylaxni bilmǝytti;
52 Iti gwa shanga ikatula alingaa i ndogoelyo a iyo i mikate. Ndogoelyo i mahala ao ai akete ulingi uniino.
qünki ular nan berix [mɵjizisini] tehiqǝ qüxǝnmigǝnidi, ularning ⱪǝlbi bihud ⱨalǝttǝ turatti.
53 Ni enso kaputa kitumbi, akapika mihi a Genesareti imashua ikaika i nanga.
Ular dengizning ⱪarxi tǝripigǝ ɵtüp, Ginnisarǝt degǝn yurtta [ⱪuruⱪluⱪⱪa] qiⱪip, kemini baƣlap ⱪoydi.
54 Nai akapuma kunzi a mashua, itungo akamulinga.
Ular kemidin qüxüxi bilǝnla, [halayi’ⱪ] uni dǝrⱨal tonuwelip,
55 Akamanka kutanantya mu mukoa wihi hangi akandya kualeta i alwae ku ulili, kila nai igulye upembilye.
ǝtraptiki ⱨǝmmǝ jaylarƣa yügürüxüp bardi wǝ «U palanqi yǝrgǝ qüxüptu» dǝp anglixi bilǝnla, bimarlarni zǝmbilgǝ selip, xu yǝrgǝ [uning aldiƣa] elip berixti.
56 Pihi nai wingie mu ijiji, ang'wi mu isali, ang'wi mi ihi, ai a aikile i alwae kianza ni kisoko, hangi akamusinja waagombye kutenia ukunzilo nua ng'wenda nuakwe. Hangi ihi nai amutenilye ai agunilwe
U mǝyli yeza, mǝyli xǝⱨǝr yaki ⱪixlaⱪlarƣa barsun, hǝlⱪ aƣriⱪlarni bazarlarƣa elip qiⱪip yatⱪuzatti; ular uningdin aƣriⱪlar ⱨeq bolmiƣanda sening yepinqangning pexigǝ bolsimu ⱪolini tǝgküzüwalsaⱪ dǝp ɵtündi. Uningƣa ⱪolini tǝgküzgǝnlǝrning ⱨǝmmisi saⱪaydi.
