uMarko 14
1 Ai yatulaa mahiku abiili duu ze yakilaa i siku kuu a pasaka nulu nula mikate Ni shanga I ikiwe i igai. Akuhani niakulu ni amanyi ai atulaa akuduma nzila akumuamba uYesu ku uhugu nu kumubulaga.
逾越节和除酵节前两天，祭司长和宗教老师想方设法用诡计逮捕耶稣，然后将其杀害。
2 Ku nsoko ai aligitya, “Shanga itungo lili nila siku kuu, antu aleke kuza kituma u minyomo.”
但他们暗想：“不可在节日期间下手，免得引发民众暴动。”
3 Matungo uYesu nai ukoli ku Bethania mi ito kung'wa Simioni munyambili, hangi nai wakatula utungile mu meza, musungu ung'wi ai uzile kitalakwe waze ukete i nsupa a manyunkiilo a nardo nziza ikete nsailo nkulu nangaluu, ai umibunangile i nsupa nu kumadubunsha migulya itwe nilakwe.
耶稣这段时间在伯大尼。一天他在麻风病人西门家里吃饭时，一个女人前来，拿着一瓶非常昂贵的甘松纯香膏。她打破瓶身，把香膏倒在耶稣的头上。
4 Kuiti ai akoli ang'wi ao nai atakile. Ai itambuie enso ku enso azeligitya, “Ingi ntuni insoko a ulimilyi uwu?
那里的人中，有人很生气地说：“为什么这样浪费香膏呢？
5 Manyunkiilo aya aza azeeguligwa ku dinari magana ataatu ni ikilo, hangi apegwe i aula.” Ni enso ai amupatilye.
这香膏的钱值一年的薪水，应该用来接济穷人。”他们对她感到很愤怒。
6 Kuiti uYesu ai uligitilye, “Muleki wing'wene duu. Ku niki mukumunyoma? Witumile ikani iza kitalane.
但耶稣说：“让她这么做！她对我做了一件美好的事情，为何要批判她？”
7 Mahiku ihi i aula muakete, hangi itungo lihi ni mukuhung'wa i nsula muhumile kituma ni maza kitalao, kuiti shanga mukutula nu nene itungo lihi.
你们常与穷苦人在一起，可以随时帮助他们。但你们不常和我在一起。
8 Witumile iko nukihumile, u upuguhie u muili nuane i makuta ku nsoko a uikwi.
她已尽其所能在我被安葬之前，提前用香膏涂上我的身体。
9 Tai kuimuili, kila i kianza i nkani ninza niuku tanantigwa mu unkumbigulu wihi, iko nukitumile u musugu uyu kikutambulwa ku ukimbukiilyi nuakwe.
告诉你们实话，无论福音传到世界何处，人们世界都会记得她的所作所为。
10 Uugwa uYuda Iskariote, ung'wi nua awo ikumi na abiili, ai ulongoe ku akulu a akuhani iti kina walije kuminkiilya kitalao.
这时，十二门徒中的的加略人犹大跑去见祭司长，要把耶稣出卖给他们。
11 Matungo i akulu a Akuhani nai igulye ili, ai iloile hangi akalaga kuminkiilya mpia. Ai wandilye kuduma ilyoma nila kuminkiilya kitalao.
他们听此甚是欢喜，就答应给他好处，于是犹大就开始寻找出卖耶稣的机会。
12 Mu luhiku nula ng'wandyo nula mkate nishanga uikiwe i igai, itungo nai apumilye u ng'waa nkolo nua pasaka, amanyisigwa niakwe ai amutambuie, “Uloilwe kulongole pii kuzipiilye iti ulije kulya u ludya nula pasaka?”
除酵节的第一天，也是宰杀逾越节羊羔的那一天，门徒问耶稣：“你想要我们到哪里为你预备逾越节晚餐呢？”
13 Ai ua lagiiye amanyisigwa akwe abiili nu kuatambuila, “Longoli mu kisali, nu mitunja naiza ukenkile i ntunda ukiona nu nyenye. Mutyati.
耶稣派出两名门徒，对他们说：“你们去城里，看到一个拿着水瓶之人向你们迎面走来，就跟着他。
14 Ito nuikingila, mutyati hangi mutambuili u mukola ito nilanso, ' Ung'walimu uligitilye, Kikoli pii i shumba nika aziila kianza ni nikalila i pasaka ni amanyisigwa ane?”
无论他进入谁家，就询问那家的主人，我和门徒应该在哪里庆祝逾越节。
15 Ukumulagiila i shumba nika migulya kikulu ni kikete i iseme niize kikoli kikondile. Itumi u uzipiilya ku nsoko itu pang'wanso.”
他必带你们去楼上一个大房间处，那里已经布置整齐，预备妥当，你们在那里为我们做准备就好了。”
16 Amanyisigwa ai ahegile akalongola mu kisali; ai ahangile kila ikintu anga nai watulaa uatambuie, hangi akazipiilya u ludya nula pasaka.
门徒离开了，他们进了城，果真遇到了耶稣所说之事，于是预备好了逾越节的晚餐。
17 Matungo nai yatula mpindi, ai upembilye ni awo ikumi na abili.
到了晚上，耶稣和十二门徒过来了。
18 Hangi nai akatula akumihumbeela i meza nu kulya, uYesu ai uligitilye, Tai kumutambuila, umg'wi kati anyu nukulya palung'wi nu nene ukungumaniilya.”
在用餐的过程中，耶稣说：“告诉你们实话，你们中间有一个人要出卖我。”
19 Ihi akasiga ikulu, hangi ung'wi ze yakilaa u muya ai amutambuie, “Kulu kuulu shanga u nene?”
门徒们都很震惊，纷纷询问：“是我吗，是吗？”
20 uYesu ai usukiiye nu kuatambuila, “Ingi ung'wi nua ikumi na abiili kati anyu, ung'wi naiza itungili ukuliilya ipuli mi bakuli palung'wi nu nene.
耶稣对他们说：“他是十二门徒里的一人，就是与我分享食物之人中的一个。”
21 Ku soko uNg'ana wang'wa Adamu ukulongola anga uu u ukilisigwa nu uligitilye migulya akwe. Kuiti ukia nuakwe u muntu uyo naiza kukiila nuanso u Ng'wana wang'wa Adamu ukugumaniilgwa! Aza izeetula iziza kunkilinkiila ku ng'wakwe anga ize u muntu nuanso ai uzeeleka kutugwa
正如经文所预言：“人子将逝，但出卖人子之人必有灾祸！而且那人如果没有降生才好。”
22 Hangi nai atula akulya, uYesu ai uhoile u mukate, akaukendepa, nu ku uega. Akainkiilya wazeligitya, “Holi. Uwu ingi muili nuane.”
他们用餐时，耶稣拿起饼，祝福后把饼分给众人，说：“拿去吃吧，这是我的身体。”
23 Ai uhoile i kikombe, akalumbiilya, hangi akainkiilya, hangi ihi akaking'wela.
他又拿起杯子，祝福后把它递给门徒，他们都喝了。
24 Ai uatambuie, “Iyi ingi sakami ane na wigombya, sakami ni hunuka ku nsoko a idu.
耶稣说：“这是我的血，为众人而流，用于立约。
25 Tai kumutambuila, shanga kung'wa hangi mu nkali iyi na muzabibu kupikiila u luhiku ulo ni nikang'wa nu upya mu utemi nuang'wa Itunda.”
告诉你们实话，从今后我不再喝葡萄酒，直到我在上帝之国品尝新酒。”
26 Nai akondya kimba u wimbo, ai alongoe kunzi mulugulu nula mizeituni.
他们吟唱完圣歌后开始向橄榄山而去。
27 uYesu ai uatambuie, “Unyenye mihi mukibagula kuli ku nsoko ane, ku nsoko ikilisigwe, 'Nikamukua u mudimi ni nkolo yukusapatila.'
耶稣告诉他们：“你们所有人都会放弃我，因为经文上记着：‘我要攻击牧人，羊群就彻底散了。’
28 “Kuiti ze yakila ku iuka kitalane, nikamutongeela ntongeela anyu ku Galilaya.”
但在我复活后，要比你们先到加利利。”
29 uPetro ai umutambuie, “Anga itye ihi ga akuuleka, unene shanga kuuleka.”
彼得对他说：“就算所有的人都弃你而去，我也不会。”
30 uYesu ai umutambuie, “Tai nakutambuila, u utiku uwu, ze ikili i nsambaligugu ku kunkula nkua ibiili, wikatula wanihita nkua itaatu.”
耶稣对他说：“我告诉你实话，就在今天晚上，鸡叫两遍以前，你会有三次不肯认我的情况。”
31 Kuiti uPetro ai uligitilye, “Anga insinje ga nu kusha palung'wi nu ewe, shanga ku uhita.”Ihi ai apumilye ilago lilo liilo.
彼得坚决地说：“就算必须与你同死，我也决不会不认你！”众人也这样说。
32 Ai apembilye mu nkika nai itangwaa Gethsemane, nu Yesu ai uatambuie i amanyisigwa akwe, “Ikii papa itungo ni kikumbika.”
他们来到一个名叫客西马尼的地方；耶稣对门徒说：“你们坐在这里，我去祷告了。”
33 Ai uahoile u Petro, Yakobo nu Yohana palung'wi nu ng'wenso, akandya kuhung'wa kinya uwai nu kaga nangaluu.
他带上彼得、雅各和约翰，这时开始感到心烦意乱，非常难过。
34 Ai uatambuie ung'yenyi nuane ukete kinya uwai nangaluu, ga insha. Sagi papa nu kelya.”
耶稣对他们说：“这痛苦如此煎熬，我感到快死了一样。请留在这里，保持警醒。”
35 uYesu ai ulongoe ntongeela iniino, akagwa pihi, akalompa, anga ize ihumikile, kina isaa iyi aza ize muhuga.
耶稣稍往前了几步，伏在地上祷告，请求如果可能，那必然发生的事情就不要发生。
36 Ai uligitilye, “Aba, Tata, Makani ihi kitalako ahumikile. Nihegelye i kikombe iki. Kuiti shanga ku ulowa nuane, ila ulowa nuako.”
他说：“上帝啊，吾父，你无所不能，那么求你让这次的痛苦远离我。但这不应是我所求的，而是你所要的。”
37 Ai ugomokile nu kua hanga alala, hangi aka mutambuila uPetro, “Simioni, itii walalane? Shanga wahuma kelya ga i saa ing'wi?
耶稣回来后发现门徒睡着了，就对彼得说：“西门，你睡着了吗？难道你连一个小时也不能清醒吗？
38 Huguki hangi mulompe muleke kingila mu mageng'wa. Kulu kuulu i nkolo ikoli iziza, kuiti u muili ingi unementaalu.”
保持清醒进行祷告，以免被诱惑征服。你们精神虽然有意愿，但肉体却很软弱。”
39 Ai ulongoe hangi nu kulompa, hangi ai utumie makani yayo yaayo.
耶稣再次离开去祷告，祷告的内容相同。
40 Ai upembilye hangi waka ahanga alala, kunsoko miho ao ai atulaa malito hangi shanga ai alingile ntuni nika kumutambuila.
他再回来的时候，看见门徒都睡着了，因为他们实在太疲倦了，也不知道该说些什么。
41 Ai uzile nkua aka taatu nu kuatambuila, Mukili mulae nu kusupyaa? Yakonda! isaa apikaa. Goza! uNg'wana wang'wa Adamu ukugumaniiligwa mu mikono a anya milandu.
耶稣第三次回来，对他们说：“你们还在睡觉吗？还在休息吗？那么现在就休息够了，因为时间到了！看，人子即将遭受背叛，将其交给一群罪人。
42 Uki, kwini. Goza, uyo nuendaa ngumaniilya ukoli pakupi.”
起来吧，我们走！出卖我的人来了。”
43 Itungo udu nai watula wakili ukuligitya, uYuda, ung'wi nua awo ni ikumi na abiili, ai upikile, ni idale ikulu kupuma kuakulu a akuhani, amanyi ni anyampala akete i mpanga ni idunkuli.
耶稣正说话之际，十二门徒中的犹大和一群手拿刀棒之人前来，这些人都是祭司长、宗教老师和长老所派。
44 Itungo nilanso u mugumaniilyi nuakwe ai watulaa uinkiiye kilingasiilyo, wazeligitya. Uyo ni nikamulungila, ng'wenso. Muambi nu kumutwala pihi a usunji.”
这个叛徒和他们约好一个暗号：“我亲吻谁，谁就是耶稣。抓住他，让士兵把他押走。”
45 Itungo u Yuda nai upikile, kang'wi duu ai ulongoe kung'wa Yesu nu kuligitya, “Ng'walimu!” Hangi akamulungila.
犹大来了，对耶稣说：“拉比！”然后亲吻耶稣。
46 Uugwa akamuika pihi a usunji nu kumuamba.
其他人动手抓住耶稣，把他逮捕。
47 Kuiti ung'wi kati ao nai wimikile pakupi nu ng'wenso ai uhopoe i mpanga akwe akamukua u munyamilimo wang'wa kuhani nu mukulu nu kumutema u kutwi.
但站在耶稣身边的一个人拔出自己的刀，砍了大祭司的仆人一刀，削掉他的一只耳朵。
48 uYesu ai uatambuie, “Mupembilye kumamba ku mapanga ni idunkuli anga muhegelanyi?
耶稣对他们说：“你们带着刀棒而来，是把我当作危险的罪犯捉拿吗？
49 Matungo kila luhiku ai nkoli nu nyenye hangi nizemanyisa mi itekeelo, shanga ai mumambile. Kuiti ili litumikile iti ukilisigwa ukondaniile.
我每天在圣殿中教导众人，跟你们在一起，你们却没有捉拿我。这一切就是为了应验经文所述。”
50 Hangi awo ihi nai akoli nu Yesu ai amulekile nu kumanka.
这时候，所有门徒都逃跑了，弃他而去。
51 Muhumba ung'wi ai umutyatile, hangi ai watulaa utugae u mugolole udu ai watulaa wikumbile kitaligiilya; ai amuambile kuiti
（有一个年轻的追随者，披着一块麻布。
52 ai uatigie akauleka u mugolole papo akamanka kipwi.
众人捉住他时，他丢掉麻布，赤身逃跑了。）
53 Nai akamutongeela uYesu kung'wa kuhani nu mukulu. Pang'wanso ai ilundiie palung'wi nu ng'wenso i akuhani ni akulu ihi, anyampala, ni amanyi.
他们把耶稣押到大祭司那里，所有的祭司长、长老和宗教老师都聚集在一起。
54 uPeto nu ng'wenso ai umutyatile uYesu ku kuli, kutunga mi itando nilang'wa kuhani nu mukulu. Ai wikie palung'wi ni asunja, nai atulaa pakupi nu moto akaze ota iti kulija upyu.
彼得远远跟着耶稣，走进大祭司的官邸，和差役们一起火炉旁取暖。
55 Matungo nanso akuhani niakulu ihi ni ianza lihi ai atulaa akuduma ukuiili kung'wa Yesu iti alije kumubulaga. Kuiti shanga ikaulija.
屋子内，祭司长和公议会的所有人都在试图找证据控告耶稣，要把他处死，但什么都没有找到。
56 Ku nsoko antu idu ai aletile ukuiili nua uteele ku ngwaakwe, kuiti ga nu ukuiili nuao shanga ukimpyana
虽然有许多人作假证控告他，但他们的证供相互矛盾。
57 Ang'wi ao ai imikile nu kuleta ukuiili nua uteele ku ng'waakwe; azeligitya,
有几个人站起来，作假证控告他说：
58 “Aza kigulye ukuligitya, 'Nikalibipya itekeelo ili nai lizipigwe ku mikono, nu mukati a mahiku a taatu nikikalizenga ingiiza ni shanga lizipigwe ku mikono.”
“我们听他说过：‘我要拆毁这由人手所建之所，三日之内另建一座并非人手所造的神庙。’”
59 Kuiti ga nu ukuiili nuao shanga ukimpyana.
但就是这样的证词，也并不能自圆其说。
60 Kuhani nu mukulu ai wimikile pakati ao nu kumukolya uYesu, “Itii umugila isosho? Antu awa akukuiila ntuni kitalako?”
大祭司站起来，走到议会面前，问耶稣：“这些人作证控告你的是什么？你没有什么想说的吗？”
61 Kuiti ai wikie ihi twii hangi shanga ai usukiiye kihi. Itungo u kuhani nu mukulu ai umukoiye hangi, “Itii u ewe ingi wi Kristo, ng'wana wang'wa Mukendepwa?”
耶稣沉默。大祭司又问他：“你是被祝福的圣子基督吗？”
62 uYesu ai uligitilye, “Unene ng'wenso. Hangi wikumihenga uNg'wana wang'wa Adamu wikie mukono nua kigoha nua ngulu upembilye ni malunde a kilunde.”
耶稣说：“我是。你们会看到人子站在万能上帝的右边，驾天上云彩降临。”
63 uKuhani nu mukulu ai utamue i ang'wenda akwe nu kuligitya, “Itii, kukili kuloilwe akuiili?
大祭司于是撕开自己的衣服，说：“我们还要什么证人呢？
64 Migulye i kimeli. Ulamuli nuanyu nu uli?” Hangi ihi ai amulamue anga ung'wi nai utakiwe insha.
你们都听见这亵渎之语了。你们认为如何？” 他们都认为他有罪，要求将其处决。
65 Ang'wi akandya kumutyila i mati nu kumukunikila u usu nu kumukua nu kumutambuila, “Lota!” A ofisa ai amuhoile nu kumukua.
于是有人开始向他吐唾沫，蒙住他的脸，用拳头打他，对他说：“现在你怎么不预言了，你这个‘预言家’！”士兵把他带到一旁，开始殴打他。
66 Hangi uPetro nai wakatula wakili ukoli pihi mitando, munyamulimo ung'wi nua kisungu nuang'wa kuhani nu mukulu akapembya kitalakwe.
这时候，彼得坐在外面的院子里，大祭司的一个婢女走过来，
67 Ai umihengile uPetro nai wimikile ukota u moto, hangi ai umugozile ku kumuhumbeela. Uugwa ai uligitilye, “Nu ewe ga aza ukoli nu Munazareti, uYesu.”
看见彼得在烤火，那婢女径直看着他说：“你也是那拿撒勒人耶稣一伙的！”
68 Kuiti ai uhitile, wazeligitya, “Shanga ningile hangi shanga manyile kutula iko nukuligitya!” Uugwa ai upumile akalongola kunzi itando. (Komaniilya; U lukiili ulu, “Hangi i nsambaligugu ikakunkula” umutili mu mbugulu nia akali).
彼得却否认说：“我不知道你在说什么，不知道你什么意思！”他于是走到前院，这时鸡叫了。
69 Kuiti munyamulimo nua kisungu pang'wanso, ai umihengile nu kandya kuatambuila hangi awo naza akoli imikile pang'wanso, “uMuntu uyu ingi ung'wi ao!”
那婢女看见他在那里，就又对旁边的人说：“这个人也是他们一伙的！”
70 Kuiti ai uhitile hangi. Panyambele iniino awo nai atulaa imikile pang'wanso ai atulaa akumumbuila uPetro, “Kulu kuulu u ewe ingi wi ung'wi ao, ku ndogoelyo ga nu ewe ingi wi Mugalilaya.”
彼得再次否认。过了一会，其他人对彼得说：“你真是他们一伙的，因为你也是加利利人。”
71 Kuiti ai wandilye ki ika u mukola pihi a kizumo nu kulapa, “Shanga numulingile u muntu uyu ni muku mutambula.”
彼得就诅咒发誓说：“我不认得你们说的这个人！”
72 Uugwa i nsambaligugu ikakunkula kabiili. Uugwa uPetro ai ukimbukiiye i makani naiza uYesu ai watulaa umutambuie; “Ze ikili i nsambaligugu ku kunkula nkua ibiili, ukunihita nkua itaatu.” Hangi ai ugwie pihi nu kulila.
此刻听到公鸡第二次打鸣。彼得想起耶稣对他说过的话：“鸡叫两遍以前，你会有三次不肯认我的情况。”想到这里，他痛哭起来。
