uMarko 12
1 Uugwa uYesu ai wandilye kuamanyisa ku mpyani. Akaligitya, “Muntu ai utemee mugunda nua mizabibu, akaukitiila ikito, hangi akahimba ikombo nila kugundikila u muvinyo. Akazenga i kilingasiilyo hangi uugwa aka wiliha u mugunda nua mizabibu ku alimi nia mizabibu. Uugwa ai utungile muhinzo nua kuli.
Andin, u ularƣa tǝmsillǝr bilǝn sɵzlǝxkǝ baxlidi: — Bir kixi bir üzümzarliⱪ bǝrpa ⱪilip, ǝtrapini qitlaptu; u bir xarab kɵlqiki ⱪeziptu wǝ bir kɵzǝt munarini yasaptu. Andin u üzümzarliⱪni baƣwǝnlǝrgǝ ijarigǝ berip, ɵzi yaⱪa yurtⱪa ketiptu.
2 Itungo nai lipikile, ai umulagiiye munyamulimo ku alimi nia mizabibu kusingiilya kihi kupuma kitalao ing'wi nia nkali nia mugunda nua mizabibu.
Üzüm pǝsli kǝlgǝndǝ, baƣwǝnlǝrdin üzümzarliⱪtiki mewilǝrdin [tegixlikini] ǝkelix üqün bir ⱪulini ularning yeniƣa ǝwǝtiptu.
3 Kuiti ai amuambile, akamukua, hangi akamuzunsa bila kintu.
Lekin ular uni tutuwelip dumbalap, ⱪuruⱪ ⱪol ⱪayturuptu.
4 Akalagiilya kitalao munya mulimo mungiiza, akamuaalya kitwe nu kumutendeela makani a minyala.
Hojayin yǝnǝ bir ⱪulni ularning yeniƣa ǝwǝtiptu. Uni bolsa ular qalma-kesǝk ⱪilip, bax-kɵzini yerip, ⱨaⱪarǝtlǝp ⱪayturuptu.
5 Ikili ai umulagiiye mungiiza, nuyu nu ng'wi akamubulaga. Ai a atendee ni auya idu makani anga yayo yaayo, aze akua ni auya kuabulaga.
Hojayin yǝnǝ birsini ǝwǝtiptu. Lekin uni ular ɵltürüptu. U yǝnǝ tola ⱪullarni ǝwǝtiptu, lekin ular bǝzilirini dumbalap, bǝzilirini ɵltürüptu.
6 Ai wakili ukete muntu ung'wi ikilo nua kumulagiilya, ng'wana mulowa. Nu ng'wenso ai watulaa wang'wisho nai ulagiigwe kitalao. Akaligitya, “Akumukulya u ng'wana nuane.”
Hojayinning yenida pǝⱪǝt uning sɵyümlük bir oƣlila ⱪalƣaqⱪa, ular oƣlumniƣu ⱨɵrmǝt ⱪilar dǝp, u uni ǝng ahiri bolup baƣwǝnlǝrning yeniƣa ǝwǝtiptu.
7 Kuiti i ilihwa akitambulya enso ku enso, “Uyu ng'wenso musali. Pembyi, si ni kumubulage, nu usali ukutula witu
Lekin xu baƣwǝnlǝr ɵzara: «Bu bolsa mirashor; kelinglar, uni ɵltürüwetǝyli, xuning bilǝn mirasi bizningki bolidu!» deyixiptu.
8 Ai amugilinkiiye, akamubulaga nu kumuguma kunzi a mugunda nua mizabibu.
Xunga ular uni tutup ɵltürüp, üzümzarliⱪning sirtiƣa taxliwetiptu.
9 Ku lulo, Itii! Ukituma ntuni u mukola hiu nua mugunda nua mizabibu? Ukupembya nu kualimilya i alimi nia mizabibu nu kuwinkiilya u mugunda nua mizabibu ku angiiza.
Əmdi üzümzarliⱪning hojayini ⱪandaⱪ ⱪilidu? U ɵzi kelip baƣwǝnlǝrni ɵltüridu wǝ üzümzarliⱪni baxⱪilarƣa beridu.
10 Mukili kulija kusoma u ukilisigwa uwu? “Igwe naiza ia zengi ai alihitile, latulaa igwe nila kumpelo.
Əmdi silǝr muⱪǝddǝs yazmilardin munu ayǝtni oⱪup baⱪmiƣanmusilǝr? — «Tamqilar taxliwǝtkǝn tax bolsa, Burjǝk texi bolup tiklǝndi.
11 Ili ai lipumile ku Mukulu, hangi ingi nila ukuilwa mu miho itu”
Bu ix Pǝrwǝrdigardindur, Kɵzimiz aldida karamǝt bir ixtur»
12 Ai adumile kumuamba uYesu, Kuiti ai aogopile i anyianza, Kuiti ai alingile kina ai watulaa utambue i mpyani nanso ki italao. Iti gwa ai amulekile akalongola yao.
Ular uning bu tǝmsilni ɵzlirigǝ ⱪaritip eytⱪanliⱪini qüxǝndi; xunga ular uni tutux yolini izdǝxti; ⱨalbuki, halayiⱪtin ⱪorⱪuxup, uni taxlap ketip ⱪaldi.
13 Uugwa aka alagiilya ang'wi a afarisayo ni a herode kitalakwe iti ku mugema ku nkani.
Xuningdin keyin, ular birnǝqqǝ Pǝrisiy wǝ Ⱨerodning tǝrǝpdarlirini uni ɵz sɵzi bilǝn ⱪiltaⱪⱪa qüxürüx mǝⱪsitidǝ uning aldiƣa ǝwǝtti.
14 Nai akapika, akamuila, “Ng'walimu, kulingile kina shanga ukee i masigo a wihi hangi shanga ulagiie ukuiili kati a antu. Ukumanyisa i nzila ang'wa Itunda mu tai. Itii! ingi tai ane kupumya i kodi kung'wa Kaisari ang'wi ishi? Itii! Kuhumile kupumya ang'wi ishi?
Ular kelip uningƣa: — Ustaz, silini sǝmimiy adǝm, adǝmlǝrgǝ ⱪǝt’iy yüz-hatirǝ ⱪilmaydu, ⱨeqkimgǝ yan basmaydu, bǝlki kixilǝrgǝ Hudaning yolini sadiⱪliⱪ bilǝn ɵgitip keliwatidu, dǝp bilimiz. [Siliqǝ], [Rim imperatori] Ⱪǝysǝrgǝ baj-seliⱪ tapxurux Tǝwrat ⱪanuniƣa uyƣunmu-yoⱪ?
15 Kuiti uYesu ai ulingile u udosi nuao nu kuatambuila, “Kuniki mukungema? Ninkiilyi i dinari nihume kumigoza.”
Zadi baj tapxuramduⱪ-tapxurmamduⱪ? — deyixti. Lekin u ularning sahtipǝzlikini bilip ularƣa: — Nemixⱪa meni sinimaⱪqisilǝr? Manga bir «dinar» pulni ǝkelinglar, mǝn kɵrüp baⱪay, — dedi.
16 Akaleta ing'wi kung'wa Yesu, Aka atambuila, Itii! ingi ikelu lang'wa nyenyu nu ukilisigwa nu ukoli apa ingi wang'wa nyenyu? Akaligitya, “Wang'wa Kaisari.”
Ular pulni elip kǝldi, u ulardin: — Buning üstidiki sürǝt wǝ nam-isim kimning? — dǝp soridi. — Ⱪǝysǝrning, — deyixti ular.
17 uYesu aka atambuila, Minkiilyi u Kaisari i intu niang'wa Kaisari nu Itunda i intu niang'wa Itunda.” Akamukuilwa.
Əysa ularƣa jawabǝn: — [Undaⱪ bolsa], Ⱪǝysǝrning ⱨǝⱪⱪini Ⱪǝysǝrgǝ, Hudaning ⱨǝⱪⱪini Hudaƣa tapxurunglar, — dedi. Xuning bilǝn ular uningƣa intayin ⱨǝyran ⱪelixti.
18 Uugwa iAsadukayo, ni iligitya kutili u wiuki, ai akamutyata. Akamukolya, azeligitya.
Andin «Ɵlgǝnlǝr tirilmǝydu» dǝydiƣan Saduⱪiylar uning aldiƣa kelip ⱪistap soal ⱪoydi:
19 Ng'walimu, uMusa ai ukukilisiiye kina, 'Anga itule u muluna washe nu kumuleka u mukima ku nyuma akwe, Kuiti shanga ulekile ung'wana, muntu ukumuhola u mukima nua muluna nuakwe, nu kiligilya u ng'wana ku nsoko a muluna nuakwe.'
— Ustaz, Musa [pǝyƣǝmbǝr] Tǝwratta bizgǝ: «Bir kixi ɵlüp ketip, ayali tul ⱪelip, pǝrzǝnt kɵrmigǝn bolsa, uning aka yaki inisi tul ⱪalƣan yǝnggisini ǝmrigǝ elip, ⱪerindixi üqün nǝsil ⱪalduruxi lazim» dǝp yazƣan.
20 Ai akoli ni aluna mupungati, nu ang'wandyo ai uhoile u mukima ni hangi akasha, shanga ai ulekile u ng'wana.
Burun yǝttǝ aka-uka bar idi. Qongi ɵylinip pǝrzǝnt ⱪaldurmayla ɵldi.
21 Uugwa nua kabiili ai umuhoile nung'wenso akasha, shanga ai ulekile u ng'wana. hangi nua kataatu ga ni iti.
Ikkinqi ⱪerindixi yǝnggisini ǝmrigǝ elip, umu pǝrzǝnt kɵrmǝy ɵldi. Üqinqisining ǝⱨwalimu uningkigǝ ohxax boldi.
22 Hangi nua mupungati shanga akaleka u ng'wana. Mpelo akwe ga nu musungu akasha.
Xu tǝriⱪidǝ yǝttisi ohxaxla uni elip pǝrzǝnt kɵrmǝy kǝtti. Ahirda, u ayalmu alǝmdin ɵtti.
23 Itungo nila wiukigwa, ni ikiukigwa hangi, Itii! Ukutula mukima wang'wa nyenyu? Kuiti awo i aluna ihi mupungati ai atulaa agoha akwe.”
Əmdi tirilix künidǝ ular tirilgǝndǝ, bu ayal ⱪaysisining ayali bolidu? Qünki yǝttisining ⱨǝmmisi uni hotunluⱪⱪa alƣan-dǝ! — deyixti.
24 uYesu ai uatambuie, “Itii! Ili shanga nsoko kutula malimiligwaa, ku nsoko shanga mulingile u ukilisigwa ang'wi ngulu niang'wa Itunda?”
Əysa ularƣa mundaⱪ jawab bǝrdi: — Silǝr nǝ muⱪǝddǝs yazmilarni nǝ Hudaning ⱪudritini bilmigǝnlikinglar sǝwǝbidin muxundaⱪ azƣan ǝmǝsmusilǝr?
25 Itungo nila kiukigwa puma ku ashi, shanga akutina ang'wi kingila mu utinwa, ila akutula anga i amalaika nia kilunde
Qünki ɵlümdin tirilgǝndǝ insanlar ɵylǝnmǝydu, ǝrgǝ tǝgmǝydu, bǝlki ǝrxtiki pǝrixtilǝrgǝ ohxax bolidu.
26 Kuiti, kutula ashi naiza akiukigwa, Itii! Shanga ai musomile kupuma mu mbugulu ang'wa Musa, mu nkani ni yi tunku, iti Itunda nai uligitilye nu kumuila, 'Unene ingi Itunda nuang'wa Abrahamu, hangi Itunda wang'wa Isaka, hangi Itunda wang'wa Yakobo?'
Əmdi ɵlgǝnlǝrning tirilixi mǝsilisi ⱨǝⱪⱪidǝ [Tǝwratta], yǝni Musaƣa qüxürülgǝn kitabtiki «tikǝnlik» wǝⱪǝsidǝ, Hudaning uningƣa ⱪandaⱪ eytⱪinini, yǝni: «Mǝn Ibraⱨimning Hudasi, Isⱨaⱪning Hudasi wǝ Yaⱪupning Hudasidurmǝn!» deginini oⱪumidinglarmu?
27 Nuanso shanga Itunda nua ashi, ila nua ni akoli apanga. Ingi i kihenga malimilaa.”
U ɵlüklǝrning Hudasi ǝmǝs, bǝlki tiriklǝrning Hudasidur! Xunga silǝr ⱪattiⱪ ezip kǝtkǝnsilǝr!
28 Ung'wi nua amanyi akapembya nu kija i ntambu ao; ai wihengile kina uYesu ai uasukiiye iziza. Ai umukoiye, Itii! ingi ilagiilyo ni liuli nilikete u usanigwa ikilo mu ihi?”
Ularƣa yeⱪin kǝlgǝn, munazirilǝxkǝnlirini angliƣan wǝ Əysaning ularƣa yahxi jawab bǝrgǝnlikini kɵrgǝn bir Tǝwrat ustazi uningdin: — Pütün ǝmrlǝrning iqidǝ ǝng muⱨimi ⱪaysi? — dǝp soridi.
29 uYesu ai umusukiiye, “Nila kusanigwa ingi sili, “Ije, Israeli, Mukulu Itunda nuitu, Mukulu ingi ung'wi.
Əysa mundaⱪ jawab bǝrdi: — Əng muⱨim ǝmr xuki, «Angliƣin, ǝy Israil! Pǝrwǝrdigar Hudayimiz bolƣan Rǝb birdur.
30 Kusinja u mulowe uMukulu Itunda nuako, ku nkolo ako ihi, ku Ngwau ng'welu nuako wihi, ku mahala ako ihi, nu ku ngulu niako yihi.'
Pǝrwǝrdigar Hudayingni pütün ⱪǝlbing, pütün jening, pütün zeⱨning wǝ pütün küqüng bilǝn sɵygin». Mana bu ǝng muⱨim ǝmr.
31 Ilagiilyo nila ka biili ingi sili, 'Kusinja umulowe u munyakisali nuako anga nuiloilwe u mukola.' Kutili ilagiilyo ingiiza ni ikulu kukila aya.”
Uningƣa ohxaydiƣan ikkinqi ǝmr bolsa: — «Ⱪoxnangni ɵzüngni sɵygǝndǝk sɵy». Heqⱪandaⱪ ǝmr bulardin üstün turmaydu.
32 uMumanyi akaligitya, “Iziza Ng'walimu! Uligitilye tai kina Itunda ini ung'wi, ni kina kutili nu mungiiza kukila nuanso.
Tǝwrat ustazi uningƣa: — Toƣra eyttingiz, ustaz, ⱨǝⱪiⱪǝt boyiqǝ sɵzlidingiz; qünki U birdur, Uningdin baxⱪisi yoⱪtur;
33 Kumulowa nuanso ku nkolo ihi, nu ku ulingi wihi nu ku ngulu yihi, nu kumulowa u munyakisali anga u mukola, ingi kusanigwa nangaluu kukila i masongelyo ang'wi ipolya nila kulimiligwa.”
insanning Uni pütün ⱪǝlbi, pütün ǝⱪli, pütün jeni wǝ pütün küqi bilǝn sɵyüxi ⱨǝm ⱪoxnisinimu ɵzini sɵygǝndǝk sɵyüxi barliⱪ kɵydürmǝ ⱪurbanliⱪlar ⱨǝm baxⱪa ⱪurbanliⱪ-ⱨǝdiyǝlǝrdinmu artuⱪtur.
34 Itungo uYesu nai wakihenga kina wapumya isosho nila upolo, akamutambuila, “Uewe shanga ukoli kuli nu utemi nuang'wa Itunda.” Ze yakilaa pang'wanso kutili ga nung'wi nai ugemile kumukolya uYesu makolyo ihi.
Əysa uning aⱪilanilik bilǝn jawab bǝrginini kɵrüp: — Sǝn Hudaning padixaⱨliⱪidin yiraⱪ ǝmǝssǝn, — dedi. Xuningdin keyin, ⱨeqkim uningdin soal soraxⱪa petinalmidi.
35 Hangi uYesu ai usukiiye, itungo nai watula ukumanyisa mu itekeelo, akaligitya, “Itii! amanyi iligitya kina uKristo ingi ng'wana wang'wa Daudi?
Ibadǝthana ⱨoylilirida tǝlim bǝrgǝndǝ, Əysa bularƣa jawabǝn mundaⱪ soalni otturiƣa ⱪoydi: Tǝwrat ustazlirining Mǝsiⱨni «Dawutning oƣli» deginini ⱪandaⱪ qüxinisilǝr?
36 uDaudi mukola mu Ng'wau Ng'welu, ai uligitilye, 'uMukulu ai uligitilye ku Mukulu nuane, ikie mu mukono nuane nua kugoha, kupikiila niazipye i alugu niako kutula pihi a migulu ako.'
Qünki Dawut ɵzi Muⱪǝddǝs Roⱨta mundaⱪ degǝnƣu: — «Pǝrwǝrdigar mening Rǝbbimgǝ eyttiki: — «Mǝn sening düxmǝnliringni tǝhtipǝring ⱪilƣuqǝ, Mening ong yenimda olturƣin!».
37 uDaudi mukola wimitangaa uKristo, 'Mukulu' Itii! ingi ng'wana wang'wa Daudi kinya uli?” Hangi milundo ukulu ai umutegeeye ku ulowa.
Dawut [Mǝsiⱨni] xundaⱪ «Rǝbbim» dǝp atiƣan tursa, ǝmdi [Mǝsiⱨ] ⱪandaⱪmu [Dawutning] oƣli bolidu? U yǝrdiki top-top hǝlⱪ uning sɵzini hursǝnlik bilǝn anglaytti.
38 Mu umanyisigwa nuakwe uYesu ai uligitilye, “Ikendegeeli nia manyi, niakete i nsula akugenda nia mujulungu nialipu nu kulamukigwa mu masoko
U ularƣa tǝlim bǝrginidǝ mundaⱪ dedi: — Tǝwrat ustazliridin ⱨoxyar bolunglar. Ular uzun tonlarni kiyiwalƣan ⱨalda kerilip yürüxkǝ, bazarlarda kixilǝrning ularƣa bolƣan [uzun] salamliriƣa,
39 nu kikie mu matuntu a akulu mu matekeelo nu mu siku kuu ku nkika nia akulu.
sinagoglarda aldinⱪi orunlarda, ziyapǝtlǝrdǝ tɵrdǝ olturuxⱪa amraⱪ kelidu.
40 Akulya ga ni mato a ahimbi hangi akulompa malompi malipu iti kina i antu aihenge. Antu awa akusingiilya u ulamula nu ukulu.”
Ular tul ayallarning barliⱪ ɵy-besatlirini yǝwalidu wǝ kɵz-kɵz ⱪilip yalƣandin uzundin-uzun dualar ⱪilidu. Ularning tartidiƣan jazasi tehimu eƣir bolidu!
41 Uugwa uYesu ai wikie pihi pakupi ni isandiko nila masongelyo mukati a nkika itekeelo; Ai watula ukugoza antu nai atulaa akuikila i mpia niao mukati i sandiko. Antu idu i agoli ai aikie ngele nkulu a ampia.
U ibadǝthanidiki sǝdiⱪǝ sanduⱪining udulida olturup, uningƣa pullirini taxlawatⱪan halayiⱪⱪa ⱪarap turatti. Nurƣun baylar uningƣa heli kɵp pul taxlaxti.
42 Uugwa musungu muhimbi muula ai uzile nu kuikila ipande ibiili, nsailo a senti.
Namrat bir tul ayalmu kelip, tiyinning tɵttin biri ⱪimmitidiki ikki lǝptonni taxlidi.
43 Uugwa akaitanga i amanyisigwa akwe nu kuatambuila, Huiili kumutambuila, u musungu uyu nu muhimbi uikie ngele nkulu ikilo a ihi naza akondya pumya mu isandiko nila masongelyo.
U muhlislirini yeniƣa qaⱪirip, ularƣa mundaⱪ dedi: — Mǝn silǝrgǝ bǝrⱨǝⱪ xuni eytip ⱪoyayki, bu namrat tul ayalning ianǝ sanduⱪiƣa taxliƣini baxⱪilarning ⱨǝmmisining taxliƣanliridin kɵptur.
44 Kuiti ihi apumilye kupumiila nu widu nua upuli nuao. Kuiti u musungu uyu nu muhimbi, kupuma mu uula nuakwe, uikie i mpia yihi naza ai utakiwe kuitumila ku likalo nu lakwe.
Qünki baxⱪilar ɵzlirining exip taxⱪanliridin sǝdiⱪǝ ⱪildi; lekin bu ayal namrat turupmu, ɵzining bar-yoⱪini — tirikqilik ⱪilidiƣinining ⱨǝmmisini sǝdiⱪǝ ⱪilip taxlidi.
