< Lúcás 12 >
1 Fa a námsin, ar mbeith do phubal gan airmheadh ar na ccomhchruinniufgadh, ionnus go rabhadar ag saltairt ar a chéile, do thionnsgain sé a radh re na dheisciobluibh ar tús, Comhéaduigh sibh féin ar laibhin na Bhphairsineach, eadhon an fuarchrabhadh.
Pendant ce temps, comme une foule de plusieurs milliers de personnes s'était rassemblée, au point de se piétiner les unes les autres, il se mit à dire à ses disciples, tout d'abord: « Gardez-vous du levain des pharisiens, qui est l'hypocrisie.
2 Oír ní bhfuil einní foluightheach, nach dtiocfuidh chum sóillsi; ná seicreideach, nach bhfuighthear a fhios.
Mais il n'y a rien de caché qui ne soit révélé, ni de dissimulé qui ne soit connu.
3 Ar a nadhbharsin gidh bé neithe do labhrabhair an dorchadas cluinfidhthear iád satsolus; agus gidh bé ní do labhrabhair a gcluáis a seómruidhibh u aígneacha do dhéantar a ghairm ós na tighthibh.
C'est pourquoi tout ce que vous avez dit dans les ténèbres sera entendu dans la lumière. Ce que vous avez dit à l'oreille dans les chambres intérieures sera proclamé sur les toits.
4 Agus a deirim ribhse a chairde, Ná biodh eagla muinntire oraibh mhárbhus an corp, agus na dhiáigh sin leis nach éidir ní sa mhó do dhéanamh.
« Je vous le dis, mes amis, ne craignez pas ceux qui tuent le corps et qui, après cela, n'ont plus rien à faire.
5 Achd foillséochaidh mé dháoibh cía ré a mbia bhur neagla: Bíodh eagla an ti úd oraibh, agá bhfuil cumhachda tair éis duine a mharbhadh a theilgean go hifrionn; a seadh, a deirim ribh, Biodh eagla so oraibh. (Geenna )
Mais je vais vous avertir de qui vous devez avoir peur. Craignez celui qui, après avoir tué, a le pouvoir de jeter dans la géhenne. Oui, je vous le dis, craignez-le. (Geenna )
6 A né nach cceannaghthear cúig gnealbhain ar dhá fheórling, agus ni bhfuil áon aca ar dearmad a bhfiádhnuise Dé?
« Cinq moineaux ne sont-ils pas vendus pour deux pièces d'assaria? Aucun d'eux n'est oublié par Dieu.
7 Achd fós atá gruág bhar gcinnse uile ar na comhaíreamh. Ar a nadhbharsin na bíodh eagla oráibh: as fearr sibhse ná morán gealbhan.
Mais tous les cheveux de votre tête sont comptés. N'ayez donc pas peur. Vous avez plus de valeur que beaucoup de moineaux.
8 Agus fós a deirim ribh, Gidh bé ar bith aidmheóchus misi a bhfiádhnuise na ndáoine, aidmheóchaidh Mac an duine mar an gcéadna eisean a bhfiadhnari aingeal Dé:
« Je vous le dis, quiconque me confesse devant les hommes, le Fils de l'homme le confessera aussi devant les anges de Dieu;
9 Achd gidh bé shéanfus mise a bhfiadhnuise aingeal De.
mais celui qui me renie devant les hommes sera renié devant les anges de Dieu.
10 Agus gidh bé laibheóras focal a naghaidh Mhic an duine, maithfighthear dhó é: achd ní maithfighear don tí laibheóras blaisphéime a naghaidh an Spiorad Náoimh.
Quiconque dira une parole contre le Fils de l'homme sera pardonné, mais ceux qui blasphèmeront contre le Saint-Esprit ne seront pas pardonnés.
11 Agus an tan do bhéaruíd said sibh chum na sinagóig, agus na núachdarán, agus na ndáoine gcumhachdach, na bíodh ná ro chúram oraibh cionnas no créd fhreagórtháoi, nó créd a déartháoi:
Quand on vous amènera devant les synagogues, les magistrats et les autorités, ne vous inquiétez pas de ce que vous répondrez ou de ce que vous direz;
12 Oír múinfidh an Spiorad Náomh dháoibh ar a nuársin féin, na neithe is coir dháoibh do rádh.
car l'Esprit Saint vous enseignera à l'heure même ce que vous devez dire. »
13 Agus a dubhairt óglach áirighe don tslúagh ris, A Mhaighisdír, abair rem dhearbhrathair, a noighreachd do rionn rium.
Un homme de la foule lui dit: « Maître, dis à mon frère de partager avec moi l'héritage. »
14 Agus a dubhairt séision ris, A dhuine, cia chur misi ós bhur gcionn am bhreitheamh nó am rannadóir?
Mais il lui dit: « Homme, qui m'a établi juge ou arbitre sur vous? »
15 Agus a dubhairt sé riú, Feachaidh, agus seachnuidh sibh ar a tsaint: oír ní a níomarcuigh an tsaídhbhris atá ag duine air bith atá a bheatha.
Il leur dit: « Prenez garde! Gardez-vous de la convoitise, car la vie d'un homme ne consiste pas dans l'abondance des choses qu'il possède. »
16 Agus a dubhairt sé cosamblachd riú, ag rádh, Tug fearann dhuine sháidhbhir áirighe toradh mór:
Il leur adressa une parabole, en disant: « La terre d'un homme riche produisait en abondance.
17 Agus do smuáin sé ann féin, ag radh, Créd do dhéana mé, oir ní bhfuil áit agam ann a gcruinneocha me mo thórthuighe?
Il raisonnait en lui-même, disant: « Que vais-je faire, car je n'ai pas de place pour stocker mes récoltes? »
18 Agus a dubhairt sé, Do dhéana mé so: leaghfaidh mé mo sgiobóil, agus toigeabhuidh mé sgionóil bhus mó ná íad; agus cruimnéochaidh mé mo thórtha nile agus mo mháoin ionnta.
Il répondit: « Voici ce que je vais faire. Je démolirai mes granges, j'en construirai de plus grandes, et j'y entreposerai tout mon grain et mes biens.
19 Agus a deara mé réim anam fein, A anaim, ata mórán máoine agad ar na gcur a dtaisge fa chomchair mhórán bliadhan; fan ad chomhnuidhe, ith, ibh, bí go súgach.
Je dirai à mon âme: « Âme, tu as beaucoup de biens accumulés depuis de nombreuses années. Prends ton aise, mange, bois, et sois joyeux. »'
20 Agus a dubhairt Diá ris, A amadáin, a nochd féin iárfaid said hanam ort: agus cia bhus leis na neithe so, do sholáthair tú?
Mais Dieu lui dit: « Insensé, ce soir, on te demande ton âme. Les choses que tu as préparées, à qui appartiendront-elles?
21 Is mar sin atá an té chrunnigheas ionnmhas dó féin, agus nach bhfuil sáidhbhir a Niliá.
Il en est de même de celui qui amasse un trésor pour lui-même, et qui n'est pas riche envers Dieu. »
22 Agus a dubhairt sé ré na dheisciobhluibh, Uime so a deirim ribhsi, Ná bidhidh, ro chúramach tá bhur gcorp, créd é an ní íosdáoi umuibh.
Il dit à ses disciples: « C'est pourquoi je vous dis: ne vous inquiétez pas pour votre vie, de ce que vous mangerez, ni pour votre corps, de ce que vous porterez.
23 As mó an tanam ná an biádh, agus an corp ná an téadach.
La vie est plus que la nourriture, et le corps plus que le vêtement.
24 Tabhraidh dá bhur naire ná preachaín: oír ní chuirid siás siól, agus ní bhéanuid said; agus ní bhfuili tigh sdórúis na sgioból aca; agus beathaigh Diá iád: agus a né nach fearr sibhsi go mór ná na héanlaith?
Considérez les corbeaux: ils ne sèment pas, ils ne moissonnent pas, ils n'ont ni grenier ni étable, et Dieu les nourrit. Combien vous êtes plus précieux que les oiseaux!
25 Achd ciá agaibhsi lé na iomad curium fhéadas áon bhannlamh a mháin do chur air airde féin.
Lequel d'entre vous, en s'inquiétant, peut ajouter une coudée à sa taille?
26 Ar a nadhbharsin muna bhfuil ar bhur gcumas an ní as lugha, créd fa bhfuil cúram na neitheann eíle oraibh?
Si donc vous n'êtes pas capables de faire les moindres choses, pourquoi vous inquiétez-vous du reste?
27 Tabhraidh dá bhur naire na lilidhe ciondus fhásaid said: ní dhéanuid said sáothar, agus ní shníomhuid said; achd a deirim ribh, nach raibh Solamh féin ann a ghlóir uile ar na éadughadh mar áon díobh so.
Considérez les lys, comment ils croissent. Je vous le dis, Salomon lui-même, dans toute sa gloire, n'était pas vêtu comme l'un d'eux.
28 Agus má éaduigheann Diá már sin an fér, atá a niu ar an machaire, agus chuithear a márach ann sa núamhaifh; a né nach mó ná sin do dhéana sé dhibhse, a luchd an chreidimh bhig?
Mais si c'est ainsi que Dieu habille l'herbe des champs, qui existe aujourd'hui et qui demain sera jetée au four, à combien plus forte raison vous habillera-t-il, vous, les gens de peu de foi?
29 Ar a nadhbharsin, na fiáfruidhidhsi créd iosdáoi, nó créd iobhtháoi, agus na bíthi amharusach.
« Ne cherchez pas ce que vous mangerez ni ce que vous boirez, et ne vous inquiétez pas.
30 Oír a said na neithesi uile iárraid cinidheacha an domhain: achd atá a fhios ag bhur Nathairse go bhfuil a ríachdanas so oraibh.
Car les nations du monde recherchent toutes ces choses, mais votre Père sait que vous en avez besoin.
31 Achd cheanna Iárruidhsi rioghachd Dé; agus teilgfidhthear na neithesi uile chuguibh.
Cherchez le royaume de Dieu, et toutes ces choses vous seront données en plus.
32 Ná bíodh eagla ort, a thréd bheag; oir a si toil bhur Nathar an rioghachd do thabhairt dáoibh.
« Ne crains pas, petit troupeau, car le bon plaisir de ton Père est de te donner le Royaume.
33 Réacaidh a bhfuil aguibh, agus tabhruidh déire úaibh; déannidh sparáin dhibh féin nach rachta a narsaidheachd, cisde ar nach racha caitheamh ar neamh, a náith nach dtig gaduidhe a ngar dhó, agus nach dtruáilligheann an míol críon.
Vendez ce que vous avez et faites des dons aux indigents. Faites-vous des bourses qui ne vieillissent pas, un trésor inaltérable dans les cieux, où aucun voleur ne s'approche et où aucune mite ne détruit.
34 Oír gidh bé aít iona bhfuil bhur ceisde, is am sin fós bhías bhur bhurgcroidhe.
Car là où est ton trésor, là aussi sera ton cœur.
35 Bíodh bhur leasrach ceangailte timchioll, agus bhur lóchráinn ar lasadh;
« Que votre taille soit habillée et vos lampes allumées.
36 Agus sibh féin comhchosmhud ré dáoinibh ag fuireach ré na dthighearna, gá húair do fhillfeadh sé ón phósadh; ionnas ar dteachd agus ar mbuáladh an doruis dó, go noisgeolaidis gan fhuireach.
Soyez comme des hommes qui guettent leur maître au retour des noces, afin que, lorsqu'il viendra frapper, ils lui ouvrent aussitôt.
37 Is beannaighe na searbhfhoghantaidhe úd, do gheibh an tighearna ag déanamh faire an tan do thig sé: a deirim ribh go fírinneach, go gccangalfuigh sé é féin timchioll, agus go gcuirfidh sé iádsan na suidhe chum bidh, agus ar dteachd amach dhó go ndéanuidh sé fríothólamh dhóibh.
Heureux ces serviteurs que le maître trouvera veillant quand il viendra. Je vous le dis avec certitude, il s'habillera lui-même, les fera s'allonger et viendra les servir.
38 Agus má thig sé sa dara faire, agus má thig sé sa treas faire, agus go bhfuighe só mar sin iád, is beannaighe na scarbhfhoghantuighe sin.
Ils seront bénis s'il vient à la deuxième ou à la troisième veille et les trouve ainsi.
39 Achd biodh a dheimhin só aguibh, dá mbeith a fhios ag fear an tighe cía a núair a dtiocfadh an gaduighe, go ndéanadh sé faire, agus nach bhfuilcóngadh sé a thigh féin do thollodh thríd.
Mais sachez que si le maître de maison avait su à quelle heure le voleur allait venir, il aurait veillé et n'aurait pas permis qu'on entre dans sa maison.
40 Agus ar a nadhbharsin fós bithisi ullamh: oír is a núair nach saoiltí thiocfus Mac an duine.
C'est pourquoi, vous aussi, tenez-vous prêts, car le Fils de l'homme vient à l'heure où vous ne l'attendez pas. »
41 Agus a dubhairt Peadar ris, A Thighearna, an linne a deir tú an chosamhlachd so, nó fós ré cach uíle?
Pierre lui dit: « Seigneur, est-ce que tu racontes cette parabole à nous, ou à tout le monde? ».
42 Agus a dubhairt an Tighearna, Cía atá na fheadhmannach fhírinneach ghlic, chuirfeas a thighearna ós cionn a mhuinntie féin, ionnus go dtiobhradh sé a miosúr bidh dhóibh na am fein?
Le Seigneur dit: « Quel est donc l'intendant fidèle et avisé que son maître établira sur sa maison, pour lui donner sa part de nourriture aux moments opportuns?
43 Is beannaighe an searbhfhoghantuidhe úd, agá bhfuighe a thighearna an tan thiocfus sé dhá dhéanamh mar sin.
Heureux ce serviteur que son maître trouvera en train de faire cela quand il viendra.
44 Go fírinneach a deirim ribh, Go gcuirfe sé ós cionn a bhfuill aige é.
Je vous le dis en vérité, il l'établira sur tout ce qu'il possède.
45 Achd má deir an seanbhfhoghantuighe úd ann a chroidhe féin, Cuirfidh mo thighearna a theachd a ríghneas; agus go dtionnsgónuidh sé gabháil ar na buáchailidh agus ná cailinidh, agus bheith ag ithe agus ag ól, agus ar meisge;
Mais si ce serviteur dit en son cœur: « Mon maître tarde à venir », et qu'il se mette à battre les serviteurs et les servantes, à manger, à boire et à s'enivrer,
46 Tiocfa tighearna an tsearbhfhoghantuighe úd sa lá nach saoileann sé é, agus ann sa núair nach bhfuil a fhios aige, agus dealóchaidh sé úaidh é, agus do bhéara sé a chuid dhó a bhfochair na ndaoine gan chreideamh.
le maître de ce serviteur viendra le jour où il ne l'attend pas et à l'heure qu'il ne connaît pas, il le coupera en deux et mettra sa part avec les infidèles.
47 Achd an searbhfhoghantnidhe úd, agá raibh fios tola a thighearna féin, agus nar ullmhuidh é féin, agus nach dearna do réir a thola, géubhthar mórán air.
Le serviteur qui connaissait la volonté de son maître et qui ne s'est pas préparé et n'a pas fait ce qu'il voulait, sera battu de plusieurs coups;
48 Achd an tí úd ag nach raibh a fhios, agus fós do rinne na neithe do thuill buillidhe, buáilfabhear beagán air. Oír gidh bé dár tugadh morán, iárrfuidhthear morán a dtaisge, iarrfuidhthear ni sa mhó air.
mais celui qui ne connaissait pas et qui a fait des choses dignes de coups, sera battu de peu de coups. A celui à qui on a beaucoup donné, on demandera beaucoup; et à celui à qui on a beaucoup confié, on demandera davantage.
49 Taínic misi do chur teineadh air an talamh; agus créd eile diárrfuinn, ma atá sí ar na lasadh cheana?
« Je suis venu jeter du feu sur la terre. Je voudrais qu'il soit déjà allumé.
50 Achd is éigin damhsa mo bhaisdeadh lé baisdeagh; agus créd a mhéd chuibhrighthear mé no go gcríochnuighthear é!
Mais j'ai un baptême à recevoir, et combien je suis affligé jusqu'à ce qu'il soit accompli!
51 An sáoilti gur ab chum sióthchána do thabhairt ar an dtalamh tháinic misi? a deirim ribh, Nach eadh; achd ceannairce:
Pensez-vous que je sois venu pour donner la paix sur la terre? Je vous le dis, non, mais plutôt la division.
52 Oír ó so amach, béid cúigear a néintigh ar na roinn, triúr a naghuidh deisi, agus diás a naghuidh trír.
Car désormais, dans une même maison, il y aura cinq personnes divisées, trois contre deux, et deux contre trois.
53 Biáidh an tathair a naghuidh an mhic, agus an mac a naghuidh a nathair; an mhathair a naghuidh na hiughine, agus a ninghean a naghuidh na mathara; agus mathair an fhir phósada a naghuidh a mhná, agus an bhean phósda a naghuidh mathar a fir.
Ils seront divisés, père contre fils, et fils contre père; mère contre fille, et fille contre sa mère; belle-mère contre sa belle-fille, et belle-fille contre sa belle-mère. »
54 Agus a dubhairt sé mar an gcéadna ris an bpobal, An tan do chithi néull ag éighe ón táoibh a nsiár a deirthí ar ball, Atá cioth ag teachd; agus is amhluidh bhíos.
Il dit aussi à la foule: « Quand vous voyez un nuage s'élever à l'ouest, vous dites aussitôt: « Il va y avoir une averse », et cela arrive.
55 Agus an tráth do chithí an gháoth ó dheas ag séideadh, a deirthí, Bíaidh teasmhach ann; agus bí sé mar sin.
Quand un vent du sud souffle, vous dites: « Il y aura une chaleur torride », et cela arrive.
56 A luchd an fhuárchrabhuigh, as éol dáoibh aghaidh neimhe agus talmhan do bhreathnughthí na naimsirse?
Hypocrites! Vous savez interpréter l'aspect de la terre et du ciel, mais comment se fait-il que vous n'interprétiez pas ce temps?
57 Agus, créd fá nach breathnuighthí úaibh féin créd is cóir ann?
« Pourquoi ne jugez-vous pas par vous-mêmes ce qui est juste?
58 Agus fós an tan théid tá réd easgcaruid chum a núachdaráin, déana do dhícheall ar slighe, air thú féin do reíteach úadh; deagla go dtairrngeadh sé chum an bhreithimh thú, agus go dtiobhradh an bhreitheamh don tsirríam thú, agus go dteilgfeadh an sirriam thú a bpriosím.
En effet, lorsque tu vas avec ton adversaire devant le magistrat, efforce-toi en chemin de te libérer de lui, de peur qu'il ne te traîne devant le juge, que le juge ne te livre à l'officier, et que l'officier ne te jette en prison.
59 A deirim riot, nách dtiocfa tú a mach as sín, no go nióca tú an fheóirlinn deigheanach.
Je vous le dis, vous ne sortirez nullement de là avant d'avoir payé jusqu'au dernier sou. »