Dagiti Proverbio 6
1 Anakko, no nangilasinka iti kuartam kas pammatalged iti utang ti kaarrubam, no nagkarika para iti utang ti maysa a tao a saanmo nga am-ammo,
My son, if thou hast become surety for another, If thou hast stricken hands for another,
2 nangipakatka ngarud iti palab-og ti bagim babaen iti karim, ket natiliwka babaen kadagiti sasaom.
If thou hast become ensnared by the words of thy mouth, If thou hast been caught by the words of thy mouth,
3 Iti kasta ngarud, anakko, aramidem daytoy ket isalakanmo ti bagim, ta addaka iti babaen ti asi ti kaarrubam. Mapanmo ipakumbaba ti bagim ket ipakaasim iti kaarrubam a wayawayaannaka.
Do this now, my son, and rescue thyself, —Since thou hast fallen into the hands of thy neighbor, —Go, prostrate thyself, and be urgent with thy neighbor!
4 Saanmo nga iridridep dagiti matam ken saanmo pagkidemen dagiti kalub ti matam.
Give not sleep to thine eyes, nor slumber to thine eyelids;
5 Isalakanmo ti bagim a kas iti ugsa manipud iti ima ti mangnganup, kas iti billit manipud iti ima ti sumisilo.
Rescue thyself, as a roe from the hand, And as a bird from the hand of the fowler.
6 Kitaem ti kuton, sika a sadut a tao, utobem dagiti wagasna ket agmasiribka.
Go to the ant, O sluggard! Consider her ways, and be wise!
7 Awan ti mangidadaulo iti daytoy, opisial wenno turay,
She hath no governor, Nor overseer, nor ruler;
8 ngem mangisagsagana daytoy iti taraon iti kalgaw, ken kabayatan ti panagapit ket mangiduldulin daytoy iti kanennanto.
Yet she prepareth in the summer her food, She gathereth in the harvest her meat.
9 Kasano pay aya a kabayag ti pannaturogmo, sika sadut a tao? Kaanokanto pay a mariing manipud iti pannaturogmo?
How long wilt thou lie in bed, O sluggard? When wilt thou arise from thy sleep?
10 “Iturogko pay bassit, iridepko laeng iti mabiit, idalikepkepko pay biit”-
“A little sleep, —a little slumber, —A little folding of the hands to rest:”
11 ket umayto ti kinakurapaymo a kas iti agtatakaw ket dagiti kasapulam a kasla nakaarmas a suldado.
So shall thy poverty come upon thee like a robber, Yea, thy want, as an armed man!
12 Ti awan pategna a tao - ti nadangkes a tao - ket agbibiag babaen iti kinaulbodna,
A worthless wretch is the unrighteous man, Who walketh with a deceitful mouth;
13 a kumanidday, sumanenyas babaen kadagiti sakana, ken agitudo-tudo babaen kadagiti ramayna.
Who winketh with his eyes, Speaketh with his feet, And teacheth with his fingers.
14 Iti pusona ket agpangpanggep isuna iti dakes babaen iti panangallilaw; kanayon isuna a mangparnuay iti riri.
Fraud is in his heart; He deviseth mischief continually; He scattereth contentions.
15 Ngarud, apagdarikmatto a kamaten isuna ti pannakadidigrana; apagkanitonto a madadael isuna ket saanen nga umimbag.
Therefore shall calamity come upon him suddenly; In a moment shall he be destroyed, and that without remedy;
16 Adda innem a banag a kagurgura ni Yahweh, adda pito a makarimon kenkuana:
These six things doth the LORD hate; Yea, seven are an abomination to him:
17 Dagiti mata ti napalangguad a tao, dila nga agul-ulbod, im-ima a mangpaspasayasay iti dara dagiti inosente a tattao,
Lofty eyes, a false tongue, And hands which shed innocent blood;
18 puso a mangparpartuat kadagiti dakes a panggep, saksaka a napartak a tumaray a mapan agaramid iti dakes,
A heart that contriveth wicked devices; Feet that are swift in running to mischief,
19 saksi a mangibagbaga kadagiti inuulbod, ken ti agparparnuay iti riri kadagiti agkakabsat.
A false witness, that uttereth lies, And him that soweth discord among brethren.
20 Anakko, tungpalem ti bilin ti amam, ken saanmo a baybay-an ti sursuro ti inam.
Keep, O my son! the commandment of thy father, And forsake not the precepts of thy mother!
21 Arigna nga igaluttmo a kanayon dagitoy iti pusom; arigna nga igalutmo dagitoy iti tengngedmo.
Bind them continually to thy heart, Tie them around thy neck!
22 Tunggal magnaka, idalandaka; tunggal maturogka, bantayandaka; ken tunggal agriingka, isurodaka.
When thou goest forth, they shall guide thee; When thou sleepest, they shall watch over thee; And, when thou awakest, they shall talk with thee.
23 Ta dagiti bilbilin ket arigna ti maysa a pagsilawan, ken ti panangisuro ket arigna ti maysa a silaw; dagiti panangilinteg ti pannakadisiplina ket isu ti dalan ti panagbiag.
For the commandment is a lamp, and instruction a light; Yea, the rebukes of correction lead to life.
24 Iyadayonaka daytoy manipud iti narugit a babai, manipud iti nalamuyot a sasao ti mannakimalala.
They shall guard thee from the evil woman, From the smooth tongue of the unchaste woman.
25 Saanmo a paggarteman iti pusom ti pintasna, ken saanmo nga itulok a tengngelennaka babaen kadagiti kurimatmatna.
Desire not her beauty in thy heart, Nor let her catch thee with her eyelids;
26 Mabalin nga aggatad iti maysa a tinapay ti bayad ti pannakikaidda iti maysa a balangkantis, ngem ti asawa ti dadduma ket mabalin a ti kakaisuna a biagmo ti gatadna.
For by a harlot a man is brought to a morsel of bread, And the adulteress layeth snares for the precious life.
27 Mabalin aya met a sakruyen ti maysa a tao ti apuy a saan a mapuoran dagiti pagan-anayna?
Can a man take fire into his bosom, And his clothes not be burned?
28 Mabalin aya met a magna ti maysa a tao iti rabaw dagiti beggang a saan a masinit dagiti sakana?
Can one walk upon burning coals, And his feet not be scorched?
29 Kasta ngarud ti lalaki a makikakaidda iti asawa ti kaarrubana; sigurado a madusa ti makikakaidda kenkuana.
So is it with him who goeth in to his neighbor's wife; Whoever toucheth her shall not go unpunished.
30 Saan nga umsien dagiti tattao ti agtatakaw no nagtakaw isuna tapno mapnek ti pagkasapulanna gapu iti bisinna.
Men do not overlook a thief, Though he steal to satisfy his appetite, when he is hungry;
31 Ngem no matiliw isuna, bayadannanto iti maminpito ti tinakawna; masapul nga itedna amin nga adda gatadna a banag iti uneg ti balayna.
If found, he must repay sevenfold, And give up all the substance of his house.
32 Awan pannakaawat ti tao a makikamkamalala; ti tao a mangar-aramid iti daytoy ket daddadaelenna ti bagina.
Whoso committeth adultery with a woman lacketh understanding; He that doeth it destroyeth himself;
33 Sugsugat ken pannakaibabain ti maikari kenkuana, ken saanto a mapunas ti pannakaibabainna.
Blows and dishonor shall he get, And his reproach shall not be wiped away.
34 Ta ti imon ket pagbalinenna a nauyong ti maysa a lalaki; saan isuna a mangipakita iti asi inton agibales isuna.
For jealousy is the fury of a man; He will not spare in the day of vengeance;
35 Saanto isuna nga umawat iti bayad, ken saan isuna a mapasuksukan, uray no ikkam isuna iti adu a sagut.
And he will not pay regard to any ransom, Nor be content, though thou offer many gifts.
