Dagiti Proverbio 6
1 Anakko, no nangilasinka iti kuartam kas pammatalged iti utang ti kaarrubam, no nagkarika para iti utang ti maysa a tao a saanmo nga am-ammo,
My son, if thou be surety for thy friend, [if] thou hast stricken thy hand with a stranger,
2 nangipakatka ngarud iti palab-og ti bagim babaen iti karim, ket natiliwka babaen kadagiti sasaom.
Thou art snared with the words of thy mouth, thou art taken with the words of thy mouth.
3 Iti kasta ngarud, anakko, aramidem daytoy ket isalakanmo ti bagim, ta addaka iti babaen ti asi ti kaarrubam. Mapanmo ipakumbaba ti bagim ket ipakaasim iti kaarrubam a wayawayaannaka.
Do this now, my son, and deliver thyself, when thou art come into the hand of thy friend; go, humble thyself, and make sure thy friend.
4 Saanmo nga iridridep dagiti matam ken saanmo pagkidemen dagiti kalub ti matam.
Give not sleep to thine eyes, nor slumber to thine eyelids.
5 Isalakanmo ti bagim a kas iti ugsa manipud iti ima ti mangnganup, kas iti billit manipud iti ima ti sumisilo.
Deliver thyself as a roe from the hand [of the hunter], and as a bird from the hand of the fowler.
6 Kitaem ti kuton, sika a sadut a tao, utobem dagiti wagasna ket agmasiribka.
Go to the ant, thou sluggard; consider her ways, and be wise:
7 Awan ti mangidadaulo iti daytoy, opisial wenno turay,
Which having no guide, overseer, or ruler,
8 ngem mangisagsagana daytoy iti taraon iti kalgaw, ken kabayatan ti panagapit ket mangiduldulin daytoy iti kanennanto.
Provideth her meat in the summer, [and] gathereth her food in the harvest.
9 Kasano pay aya a kabayag ti pannaturogmo, sika sadut a tao? Kaanokanto pay a mariing manipud iti pannaturogmo?
How long wilt thou sleep, O sluggard? when wilt thou arise out of thy sleep?
10 “Iturogko pay bassit, iridepko laeng iti mabiit, idalikepkepko pay biit”-
[Yet] a little sleep, a little slumber, a little folding of the hands to sleep:
11 ket umayto ti kinakurapaymo a kas iti agtatakaw ket dagiti kasapulam a kasla nakaarmas a suldado.
So shall thy poverty come as one that travelleth, and thy want as an armed man.
12 Ti awan pategna a tao - ti nadangkes a tao - ket agbibiag babaen iti kinaulbodna,
A naughty person, a wicked man, walketh with a froward mouth.
13 a kumanidday, sumanenyas babaen kadagiti sakana, ken agitudo-tudo babaen kadagiti ramayna.
He winketh with his eyes, he speaketh with his feet, he teacheth with his fingers;
14 Iti pusona ket agpangpanggep isuna iti dakes babaen iti panangallilaw; kanayon isuna a mangparnuay iti riri.
Frowardness [is] in his heart, he deviseth mischief continually; he soweth discord.
15 Ngarud, apagdarikmatto a kamaten isuna ti pannakadidigrana; apagkanitonto a madadael isuna ket saanen nga umimbag.
Therefore shall his calamity come suddenly; suddenly shall he be broken without remedy.
16 Adda innem a banag a kagurgura ni Yahweh, adda pito a makarimon kenkuana:
These six [things] doth the LORD hate: yea, seven [are] an abomination unto him:
17 Dagiti mata ti napalangguad a tao, dila nga agul-ulbod, im-ima a mangpaspasayasay iti dara dagiti inosente a tattao,
A proud look, a lying tongue, and hands that shed innocent blood,
18 puso a mangparpartuat kadagiti dakes a panggep, saksaka a napartak a tumaray a mapan agaramid iti dakes,
An heart that deviseth wicked imaginations, feet that be swift in running to mischief,
19 saksi a mangibagbaga kadagiti inuulbod, ken ti agparparnuay iti riri kadagiti agkakabsat.
A false witness [that] speaketh lies, and he that soweth discord among brethren.
20 Anakko, tungpalem ti bilin ti amam, ken saanmo a baybay-an ti sursuro ti inam.
My son, keep thy father’s commandment, and forsake not the law of thy mother:
21 Arigna nga igaluttmo a kanayon dagitoy iti pusom; arigna nga igalutmo dagitoy iti tengngedmo.
Bind them continually upon thine heart, [and] tie them about thy neck.
22 Tunggal magnaka, idalandaka; tunggal maturogka, bantayandaka; ken tunggal agriingka, isurodaka.
When thou goest, it shall lead thee; when thou sleepest, it shall keep thee; and [when] thou awakest, it shall talk with thee.
23 Ta dagiti bilbilin ket arigna ti maysa a pagsilawan, ken ti panangisuro ket arigna ti maysa a silaw; dagiti panangilinteg ti pannakadisiplina ket isu ti dalan ti panagbiag.
For the commandment [is] a lamp; and the law [is] light; and reproofs of instruction [are] the way of life:
24 Iyadayonaka daytoy manipud iti narugit a babai, manipud iti nalamuyot a sasao ti mannakimalala.
To keep thee from the evil woman, from the flattery of the tongue of a strange woman.
25 Saanmo a paggarteman iti pusom ti pintasna, ken saanmo nga itulok a tengngelennaka babaen kadagiti kurimatmatna.
Lust not after her beauty in thine heart; neither let her take thee with her eyelids.
26 Mabalin nga aggatad iti maysa a tinapay ti bayad ti pannakikaidda iti maysa a balangkantis, ngem ti asawa ti dadduma ket mabalin a ti kakaisuna a biagmo ti gatadna.
For by means of a whorish woman [a man is brought] to a piece of bread: and the adulteress will hunt for the precious life.
27 Mabalin aya met a sakruyen ti maysa a tao ti apuy a saan a mapuoran dagiti pagan-anayna?
Can a man take fire in his bosom, and his clothes not be burned?
28 Mabalin aya met a magna ti maysa a tao iti rabaw dagiti beggang a saan a masinit dagiti sakana?
Can one go upon hot coals, and his feet not be burned?
29 Kasta ngarud ti lalaki a makikakaidda iti asawa ti kaarrubana; sigurado a madusa ti makikakaidda kenkuana.
So he that goeth in to his neighbour’s wife; whosoever toucheth her shall not be innocent.
30 Saan nga umsien dagiti tattao ti agtatakaw no nagtakaw isuna tapno mapnek ti pagkasapulanna gapu iti bisinna.
[Men] do not despise a thief, if he steal to satisfy his soul when he is hungry;
31 Ngem no matiliw isuna, bayadannanto iti maminpito ti tinakawna; masapul nga itedna amin nga adda gatadna a banag iti uneg ti balayna.
But [if] he be found, he shall restore sevenfold; he shall give all the substance of his house.
32 Awan pannakaawat ti tao a makikamkamalala; ti tao a mangar-aramid iti daytoy ket daddadaelenna ti bagina.
[But] whoso committeth adultery with a woman lacketh understanding: he [that] doeth it destroyeth his own soul.
33 Sugsugat ken pannakaibabain ti maikari kenkuana, ken saanto a mapunas ti pannakaibabainna.
A wound and dishonour shall he get; and his reproach shall not be wiped away.
34 Ta ti imon ket pagbalinenna a nauyong ti maysa a lalaki; saan isuna a mangipakita iti asi inton agibales isuna.
For jealousy [is] the rage of a man: therefore he will not spare in the day of vengeance.
35 Saanto isuna nga umawat iti bayad, ken saan isuna a mapasuksukan, uray no ikkam isuna iti adu a sagut.
He will not regard any ransom; neither will he rest content, though thou givest many gifts.
