Dagiti Proverbio 26
1 Niebe iti panawen ti tikag wenno tudo iti panawen iti panagapit ti pakaiyarigan ti maag a saan a maikari a mapadayawan.
La neige n’est pas de saison en été ni la pluie au temps de la moisson: tout aussi peu les honneurs sont faits pour le sot.
2 Ti panagakar-akar ti billit tuleng ken ti napartak a panagtayab ti sallapingaw ti pakaiyarigan ti lunod a saan a maikari nga agdissuor.
Comme le passereau s’enfuit à tire d’aile et comme s’envole l’hirondelle, ainsi la malédiction gratuite manque son but.
3 Ti baut ket para iti kabalio, ti busal ket para iti asno ken ti kayo a pagbaut ket para kadagiti maag.
Le fouet pour le cheval, le licou pour l’âne, et le bâton pour l’épaule du sot.
4 Saanmo a sungsungbatan ken danggayan ti maag iti kinamaagna, ta no aramidem dayta ket agbalinka a kas kenkuana.
Ne réplique pas au sot dans le sens de son ineptie; car toi aussi serais comme lui.
5 Sungbatam iti minamaag ti tao a maag ken danggayam iti kinamaagna tapno saan isuna nga agbalin a nasirib iti bukodna a panagkita.
Réplique au sot selon son ineptie, sans cela il se prendrait pour un sage.
6 Ti siasinoman a mangipatulod iti mensahe iti maysa a maag ket arigna a putputdenna ti sakana ken in-inumenna ti pakadangranna.
C’Est se couper les jarrets et s’abreuver de dépit que de charger d’une mission le sot.
7 Dagiti agbitbitin a saka ti maysa a paralitiko ket maiyarig iti maysa a proverbio iti ngiwat dagiti maag.
Comme le boiteux cloche sur ses jambes, ainsi fait une maxime sur les lèvres des sots.
8 Ti panangigalut iti bato iti maysa a palsiit ket kapada ti panangpadayaw iti maysa a maag.
Autant fixer une pierre dans la fronde que de décerner des honneurs au sot.
9 Ti sisiit nga igi-iggem ti maysa a nabartek ket kasla proverbio iti ngiwat dagiti maag.
Une épine qui perce la main d’un homme ivre, telle une maxime dans la bouche des sots.
10 Ti pumapana a mangsugsugat iti uray siasinoman ket kasla tay tao a mangtangtangdan iti maag wenno uray siasinoman a lumabas.
Le puissant fait tout trembler: il prend à sa solde sots et vagabonds.
11 Aso a mangdildilpat iti sarwana ti pakaiyarigan ti maysa a maag a mangulit-ulit iti minamaag nga aramidna.
Comme le chien retourne à son vomissement, ainsi le sot rabâche ses inepties.
12 Adda kadi makitkitam a nasirib iti bukodna a panagkita? Adda ad-adu a namnama para iti maysa a maag ngem iti kas kenkuana.
Vois-tu un homme qui se prend pour un sage. il y a plus à attendre d’un sot que de lui.
13 Ibagbaga ti sadut a tao nga, “Adda leon iti dalan! Adda leon kadagiti plasa!”
Le paresseux s’écrie: "Il y a un chacal qui barre la route, un lion parcourt les rues!"
14 Ti panagpusipos ti ridaw iti bisagrana ti pakaiyarigan ti panagbalibalikid ti nasadut a tao iti pagid-iddaanna.
Telle la porte tourne sur ses gonds, tel le paresseux sur son lit.
15 Ti sadut a tao ket ikabilna ti imana iti pinggan, ngem saanna man laeng a maingato daytoy nga isubo iti ngiwatna.
Le paresseux introduit sa main dans le plat: c’est trop de fatigue pour lui de la porter à sa bouche.
16 Iti panagkita ti maysa a sadut a tao ket nasirsirib isuna ngem iti pito a lallaki nga addaan iti kinatimbeng.
Le paresseux se targue de plus de sagesse que sept conseillers avisés:
17 Ti tao a lumabas a makaunget iti panagsisinnupiat a saanna met a pakaseknan ket kasla tay tao a mangtengngel kadagiti lapayag ti maysa nga aso.
Saisir un chien par les oreilles, c’est le fait du passant qui se met en rage pour la querelle d’autrui.
18 Agmauyong a tao a mangibibiat iti umap-apuy a pana
Comme un dément qui lance des brandons, des flèches meurtrières,
19 ti kaiyarigan ti tao a mangal-allilaw iti karrubana sana kuna, “Agang-angawak laeng!”
ainsi fait l’homme qui dupe son prochain et dit: "Mais je plaisantais!"
20 Ta no awan ti kayo, maiddep ti apuy, ken no awan ti manangperdi iti padana a tao, agsardeng ti panagaapa.
Faute de bois, le feu s’éteint, et en l’absence d’un boutefeu, les rixes s’apaisent.
21 Uging a bumegbeggang ken kayo nga agapuy ti kaiyarigan ti mannakiapa a tao a mangpakaro iti panagririri.
Le charbon ardent donne la braise, le bois alimente le feu, et l’homme hargneux attise des querelles.
22 Dagiti sasao a pammadpadakes ket maiyarig iti sangkasakmol a naimas a makan; umunegda iti kaunggan a paset ti bagi.
Les paroles d’un boutefeu sont comme des coups qui retentissent au plus profond des entrailles.
23 Ti pirak a naikalupkop iti banga ket kasla umap-apuy a bibig ken dakes a panagpuspuso.
De l’alliage d’argent recouvrant un vase d’argile, telles sont des lèvres brûlantes d’amitié et un cœur méchant.
24 Ti siasinoman a gumurgura iti dadduma ket kalkalubanna ti riknana babaen kadagiti ibagbagana, ken ur-urnongenna ti kinaulbodna iti kaungganna.
Un ennemi peut faire le sournois avec ses lèvres, et dans son intérieur il prépare de mauvais coups;
25 Agsao isuna iti nasayaat, ngem saanmo a patpatien isuna, ta adda pito a makarimon iti pusona.
s’il prend une voix caressante, ne te fie pas à lui, car son cœur est plein d’horreurs.
26 Uray no ti gurana ket nakaluban iti panangallilaw, maammoanto ti sangkagimongan ti kinadangkesna.
La haine a beau se couvrir d’un masque: sa méchanceté éclatera au grand jour.
27 Ti siasinoman a mangkali iti abut ket matnag iti daytoy, ken agtulid nga agsubli ti bato iti siasinoman a nangiduron iti daytoy.
Celui qui creuse une fosse y tombera; celui qui lance une pierre s’en trouvera atteint.
28 Kagurgura ti ulbod a dila dagiti tattao nga irurrurumenna, ken mangipapaay iti pannakadadael ti manangpatiray-ok a ngiwat.
La langue mensongère hait ses victimes et la bouche du flatteur opère des chutes.
