Dagiti Proverbio 22
1 Rumbeng a ti nasayaat a nagan ti pilien saan ket a tay adu a kinabaknang, ken nasaysayaat ti pabor ngem ti pirak ken balitok.
A good name is to be chosen aboue great riches, and louing fauour is aboue siluer and aboue golde.
2 Addaan kadagitoy dagiti nabaknang ken nakurapay a tattao - ni Yahweh ti nangaramid amin kadakuada.
The rich and poore meete together: the Lord is the maker of them all.
3 Ti masirib a tao ket makitana ti riribuk ket iliklikna ti bagina, ngem sarakusuken daytoy dagiti tattao nga awan kapadasanna ket agsagabada gapu iti daytoy.
A prudent man seeth the plague, and hideth himselfe: but the foolish goe on still, and are punished.
4 Ti gunggona iti panagpakumbaba ken panagbuteng ken ni Yahweh ket kinabaknang, dayaw, ken biag.
The rewarde of humilitie, and the feare of God is riches, and glory, and life.
5 Adda sisiit ken silsilo iti dalan dagiti dakes; ti siasinoman a mangsaluad iti biagna ket maiyadayo kadagitoy.
Thornes and snares are in the way of the frowarde: but he that regardeth his soule, will depart farre from them.
6 Isurom ti ubing iti wagas a rumbeng a panagbiagna, ket inton dumakkel isuna, saanto isuna a sumiasi iti dayta a panursuro.
Teache a childe in the trade of his way, and when he is olde, he shall not depart from it.
7 Iturayan dagiti nabaknang a tattao dagiti napanglaw, ken ti nakautang ket tagabu ti nagpautang.
The rich ruleth the poore, and the borower is seruant to the man that lendeth.
8 Ti agimula iti kinadangkes ket agapitto iti riribuk, ket awanton ti serserbi ti baot ti pungtotna.
He that soweth iniquitie, shall reape affliction, and the rodde of his anger shall faile.
9 Mabendisionanto ti managparabur a tao, gapu ta ibingbingayanna iti tinapayna dagiti napanglaw.
He that hath a good eye, he shalbe blessed: for he giueth of his bread vnto the poore.
10 Papanawem ti mananglais, ket mapukaw ti panagririri; sumardeng dagiti panagsusuppiat ken panangin-insulto.
Cast out the scorner, and strife shall go out: so contention and reproche shall cease.
11 Ti mangayat iti nasin-aw a puso ken nasayaat ti panagsasaona, ket agbalinto a gayemna ti ari.
Hee that loueth purenesse of heart for the grace of his lippes, the King shalbe his friend.
12 Kanayon a sipsiputan dagiti mata ni Yahweh ti pannakaammo, ngem daddadaelenna dagiti sasao dagiti mangliliput.
The eyes of the Lord preserue knowledge: but hee ouerthroweth the wordes of the transgressour.
13 Kuna ti sadut a tao, “Adda leon iti kalsada! Matayak la ketdi no rummuarak.”
The slouthfull man saith, A lyon is without, I shall be slaine in the streete.
14 Ti ngiwat ti mannakikamalala a babai ket kasla nauneg nga abut; mapasgedan ti pungtot ni Yahweh iti siasinoman a matnag iti daytoy.
The mouth of strage women is as a deepe pit: he with whom the Lord is angry, shall fall therein.
15 Siguden nga adda kinamaag iti puso ti maysa nga ubing, ngem ikkaten daytoy ti baut ti panangisuro.
Foolishnesse is bounde in the heart of a childe: but the rodde of correction shall driue it away from him.
16 Ti mangidaddadanes kadagiti nakurapay a tattao tapno umadu ti kinabaknangna, wenno ti mangmangted kadagiti nabaknang a tattao, ket pumanglawto.
Hee that oppresseth the poore to increase him selfe, and giueth vnto the riche, shall surely come to pouertie.
17 Ipangagmo ken denggem dagiti sasao dagiti masirib, ket imulam dita pusom ti pannakaammo nga isursurok,
Incline thine eare, and heare the wordes of the wise, and apply thine heart vnto my knowledge.
18 ta nasayaat para kenka no salimetmetam dagitoy iti kaunggam, no nakasagana amin dagitoy kadagiti bibigmo.
For it shalbe pleasant, if thou keepe them in thy bellie, and if they be directed together in thy lippes.
19 Tapno ti panagtalekmo ket adda kenni Yahweh, isurok dagitoy ita kenka-uray pay kenka.
That thy confidence may be in the Lord, I haue shewed thee this day: thou therefore take heede.
20 Saan kadi a nangisuratak para kenka iti tallopulo a bilbilin ken pannakaammo,
Haue not I written vnto thee three times in counsels and knowledge,
21 a mangisuro kenka iti kinapudno nga adda kadagitoy a sasao, tapno makaitedka kadagiti nasayaat a sungbat kadagiti nangibaon kenka?
That I might shewe thee the assurance of the wordes of trueth to answere the wordes of trueth to them that sende to thee?
22 Saanmo a takawan ti napanglaw a tao, gapu ta napanglaw isuna, wenno ibaddebaddek dagiti marigrigat nga adda iti ruangan,
Robbe not the poore, because hee is poore, neither oppresse the afflicted in iudgement.
23 ta ninto Yahweh ti mangikalintegan iti kasoda, ket pukawennanto ti biag dagiti nagtakaw kadakuada.
For the Lord will defende their cause, and spoyle the soule of those that spoyle them.
24 Saanka a makigayyem iti tao nga iturturayan ti unget, ken saanka a makikuykuyog iti tao a managpungpungtot,
Make no friendship with an angrie man, neither goe with the furious man,
25 amangan no masursuromton dagiti wagasna, ket saankaton a makalapsut iti silo.
Least thou learne his wayes, and receiue destruction to thy soule.
26 Saanka nga agkari no maipapan iti kuarta, ken saanka a mangted iti pammaneknek iti utang ti sabali.
Be not thou of them that touch the hand, nor among them that are suretie for debts.
27 No saankanto a makabayad, ania koma ngay ti makalapped iti tao a nagkariam inton alaenna ti katre a pagid-iddaam?
If thou hast nothing to paye, why causest thou that he should take thy bed from vnder thee?
28 Saanmo nga ikkaten ti nagkakauna a mohon nga impasdek dagiti ammayo.
Thou shalt not remooue the ancient bounds which thy fathers haue made.
29 Makakitaka ngata iti tao a nalaing iti trabahona? Iti sangoanan ngarud dagiti ar-ari ti pagtakderanna; saan nga iti sangoanan dagiti kadawyan a tattao.
Thou seest that a diligent man in his businesse standeth before Kings, and standeth not before the base sort.
