Dagiti Proverbio 16
1 Dagiti panggep ti puso ket kukua ti makinpuso, ngem ti sungbat ni Yahweh ket agtaud iti mismo a dilana.
Del hombre son las preparaciones del corazón: mas de Jehová la respuesta de la lengua.
2 Amin a wagas ti maysa a tao ket nadalus iti panagkitana, ngem timtimbangen ni Yahweh dagiti pangpanggepenna.
Todos los caminos del hombre son limpios en su opinión: mas Jehová pesa los espíritus.
3 Ikamangmo kenni Yahweh dagiti aramidmo, ket agballiginto dagiti panggepmo.
Encomienda a Jehová tus obras; y tus pensamientos serán afirmados.
4 Inaramid ni Yahweh dagiti amin a banag para iti rumbeng a pakaaramatanda, uray dagiti nadangkes para iti aldaw ti riribuk.
Todas las cosas ha hecho Jehová por sí mismo; y aun al impío para el día malo.
5 Kagurgura ni Yahweh ti amin nga addaan iti natangsit a puso, uray puotenyo, madusadanto.
Abominación es a Jehová todo altivo de corazón: la mano junta a la mano, no será sin castigo.
6 Babaen iti kinapudno ti tulag ken kinamatalek ket naakkoban ti kinamanagbasol, ken babaen iti panagbuteng kenni Yahweh ket matallikudan dagiti tattao ti panagar-aramidda iti dakes.
Con misericordia y verdad será reconciliado el pecado; y con el temor de Jehová se aparta del mal.
7 No dagiti wagas ti maysa a tao ket makaay-ayo kenni Yahweh, uray dagiti kabusor dayta a tao ket pagbalinen ni Yahweh a gayyemna.
Cuando los caminos del hombre serán agradables a Jehová, aun sus enemigos pacificará con él.
8 Nasaysayaat ti addaan iti bassit nga addaan iti kinalinteg, ngem ti addaan iti dakkel a sapul babaen iti kinadakes.
Mejor es lo poco con justicia, que la muchedumbre de los frutos sin derecho.
9 Agplanplano ti maysa a tao iti kaunggan ti pusona, ngem iturturong ni Yahweh dagiti addangna.
El corazón del hombre piensa su camino: mas Jehová endereza sus pasos.
10 Adda nadiosan a panggeddeng kadagiti bibig ti ari, saan nga agisawang ti ngiwatna iti makaallilaw a pangngeddeng.
Adivinación está en los labios del rey: en juicio no prevaricará su boca.
11 Aggapu kenni Yahweh dagiti napudno a pagtimbangan; isuna ti mangikedkeddeng iti dagsen dagiti adda iti supot.
Peso y balanzas derechas son de Jehová: obra suya son todas las pesas de la bolsa.
12 Tunggal agaramid dagiti ari iti nadangkes a banbanag, dayta ket maysa a rumbeng a malais, ta naipasdek ti trono babaen iti panagaramid iti nalinteg.
Abominación es a los reyes hacer impiedad; porque con justicia será confirmado su trono.
13 Maragragsakan ti maysa nga ari kadagiti bibig a mangibagbaga iti umno ken ay-ayatenna ti tao nga agsasao iti pudno.
Los labios justos son el contentamiento de los reyes; y al que habla lo recto aman.
14 Ti pungtot ti maysa nga ari ket maiyarig a mensahero ti patay ngem padasen ti nasirib a tao a pagkalmaen isuna.
La ira del rey es mensajero de muerte: mas el hombre sabio la evitará.
15 Ti kinaraniag ti rupa ti ari ket biag, ken ti paraburna ket kasla ulep a mangiyeg iti tudo.
En la alegría del rostro del rey está la vida; y su benevolencia es como la nube tardía.
16 Anian a nasaysayaat ti maaddaan iti kinasirib ngem iti maaddaan iti balitok. Rumbeng nga ad-adda a mapili ti maaddaan iti pannakaawat ngem iti maaddaan iti pirak.
Mejor es adquirir sabiduría que oro preciado; y adquirir inteligencia vale más que la plata.
17 Arigna a ti dalan dagiti nalinteg a tattao ket adayo iti kinadakes; ti tao a mangsalsalaknib iti biagna ket arigna a banbantayanna ti dalanna.
El camino de los rectos es apartarse del mal: su alma guarda, el que guarda su camino.
18 Umuna ti kinatangsit sakbay ti pannakadadael, ken umuna ti napalangguad nga espiritu sakbay ti pannakatinnag.
Antes del quebrantamiento es la soberbia; y antes de la caída, la altivez de espíritu.
19 Nasaysayaat ti agbalin a napakumbaba a kadua dagiti napanglaw a tattao ngem ti makibingay kadagiti napalangguad a tattao kadagiti sinamsamda.
Mejor es abajar el espíritu con los humildes, que partir despojos con los soberbios.
20 Makabirok iti nasayaat ti siasinoman a mang-utob kadagiti naisuro kadakuada, ken agragsak dagiti agtalek kenni Yahweh.
El entendido en la palabra, hallará el bien; y el que confía en Jehová, bienaventurado él.
21 Ti tao a nasirib iti kaungganna ket makuna a nanakem, ken ti kinasam-it ti balikas pasayaatenna ti kabaelan a mangisuro.
El sabio de entendimiento es llamado entendido; y la dulzura de labios aumentará la doctrina.
22 Ti pannakaawat ket maiyarig a burayok ti biag ti tao nga addaan iti daytoy, ngem ti dusa dagiti maag ket ti kinamaagda.
Manadero de vida es el entendimiento al que le posee: mas la erudición de los insensatos es locura.
23 Ti puso ti nasirib a tao ket mangmangted iti saririt iti ngiwatna ken mangnaynayon iti panangallukoy dagiti bibigna.
El corazón del sabio hace prudente su boca; y con sus labios aumenta la doctrina.
24 Ti makaay-ayo a sasao ket maiyarig a balay ti ayukan—nasam-it iti kararua ken pannakapaimbag kadagiti tulang.
Panal de miel son las hablas suaves, suavidad al alma, y medicina a los huesos.
25 Adda dalan a kasla nalinteg iti maysa a tao, ngem ti murdongna ket dalan nga agturong iti patay.
Hay camino que es derecho al parecer del hombre: mas su salida son caminos de muerte.
26 Ti ganas iti pannangan ti maysa a mangmangged ket mangparegta kenkuana nga agtrabaho; guyguyugoyen isuna ti bisinna nga agtultuloy nga agtrabaho.
El alma del que trabaja, trabaja para sí; porque su boca le constriñe.
27 Agkalkali iti dakes ti awan serserbina a tao, ken ti sasaona ket kasla makasinit nga apuy.
El hombre perverso cava en busca del mal; y en sus labios es como llama de fuego.
28 Ti ballikug a tao ket rubrubanna ti riri, kasta met a pagsisinaen ti tsismis dagiti nasinged nga aggagayyem.
El hombre perverso levanta contienda; y el chismoso aparta los príncipes.
29 Ul-ulbodan ti naranggas a tao ti kaarrubana ken iturturongna daytoy a pababa iti dalan a saan a nasayaat.
El hombre malo lisonjea a su prójimo; y le hace caminar por el camino no bueno:
30 Ti tao nga agkidda-kidday ket agpangpanggep iti dakes; dagiti mangikakaem iti bibigda ket agar-aramid iti dakes.
Cierra sus ojos para pensar perversidades: mueve sus labios, efectúa el mal.
31 Ti uban ket korona ti kinadayag; magun-od daytoy babaen iti panagbiag iti nalinteg a wagas.
Corona de honra es la vejez: en el camino de justicia se hallará.
32 Nasaysayaat ti saan a nalaka a makaunget ngem ti agbalin a maingel, ken ti tao nga iturturayanna ti espirituna ket napigpigsa ngem iti tao a makababael a mangsakup iti maysa a siudad.
Mejor es el que tarde se aira, que el fuerte; y el que se enseñorea de su espíritu, que el que toma una ciudad.
33 Maipuruak iti saklot dagiti bato a mangikeddeng iti gasat, ngem ti pangngeddeng ket aggapu kenni Yahweh.
La suerte se echa en el seno: mas de Jehová es todo su juicio.
