Dagiti Proverbio 16
1 Dagiti panggep ti puso ket kukua ti makinpuso, ngem ti sungbat ni Yahweh ket agtaud iti mismo a dilana.
Del hombre son los planes del corazón, Pero de Yavé la respuesta de la boca.
2 Amin a wagas ti maysa a tao ket nadalus iti panagkitana, ngem timtimbangen ni Yahweh dagiti pangpanggepenna.
Al hombre le parecen limpios todos sus caminos, Pero Yavé pesa los espíritus.
3 Ikamangmo kenni Yahweh dagiti aramidmo, ket agballiginto dagiti panggepmo.
Encomienda a Yavé tus obras, Y tus pensamientos serán afirmados.
4 Inaramid ni Yahweh dagiti amin a banag para iti rumbeng a pakaaramatanda, uray dagiti nadangkes para iti aldaw ti riribuk.
Yavé mismo hizo todas las cosas para Él, Aun al perverso para el día malo.
5 Kagurgura ni Yahweh ti amin nga addaan iti natangsit a puso, uray puotenyo, madusadanto.
Repugnancia es a Yavé todo altivo de corazón, Ciertamente no quedará impune.
6 Babaen iti kinapudno ti tulag ken kinamatalek ket naakkoban ti kinamanagbasol, ken babaen iti panagbuteng kenni Yahweh ket matallikudan dagiti tattao ti panagar-aramidda iti dakes.
Por la misericordia y la verdad se borra la iniquidad, Y por el temor a Yavé se aparta uno del mal.
7 No dagiti wagas ti maysa a tao ket makaay-ayo kenni Yahweh, uray dagiti kabusor dayta a tao ket pagbalinen ni Yahweh a gayyemna.
Cuando los caminos del hombre agradan a Yavé, Él hace que aun sus enemigos estén en paz con él.
8 Nasaysayaat ti addaan iti bassit nga addaan iti kinalinteg, ngem ti addaan iti dakkel a sapul babaen iti kinadakes.
Mejor es un poco con justicia, Que gran ganancia con injusticia.
9 Agplanplano ti maysa a tao iti kaunggan ti pusona, ngem iturturong ni Yahweh dagiti addangna.
El corazón del hombre traza su camino, Pero Yavé afirma sus pasos.
10 Adda nadiosan a panggeddeng kadagiti bibig ti ari, saan nga agisawang ti ngiwatna iti makaallilaw a pangngeddeng.
Hay una decisión divina en los labios del rey: Que su boca no yerre en la sentencia.
11 Aggapu kenni Yahweh dagiti napudno a pagtimbangan; isuna ti mangikedkeddeng iti dagsen dagiti adda iti supot.
Peso y balanzas justas son de Yavé. Todas las pesas de la bolsa son obra suya.
12 Tunggal agaramid dagiti ari iti nadangkes a banbanag, dayta ket maysa a rumbeng a malais, ta naipasdek ti trono babaen iti panagaramid iti nalinteg.
Repugnancia es que los reyes cometan perversidad, Porque el trono se afianza con la justicia.
13 Maragragsakan ti maysa nga ari kadagiti bibig a mangibagbaga iti umno ken ay-ayatenna ti tao nga agsasao iti pudno.
Los reyes aprueban los labios sinceros, Y aman al que habla lo recto.
14 Ti pungtot ti maysa nga ari ket maiyarig a mensahero ti patay ngem padasen ti nasirib a tao a pagkalmaen isuna.
La ira del rey es mensajero de muerte, Pero el hombre sabio lo apaciguará.
15 Ti kinaraniag ti rupa ti ari ket biag, ken ti paraburna ket kasla ulep a mangiyeg iti tudo.
En la serenidad del rostro del rey está la vida, Y su favor es como nube de lluvia tardía.
16 Anian a nasaysayaat ti maaddaan iti kinasirib ngem iti maaddaan iti balitok. Rumbeng nga ad-adda a mapili ti maaddaan iti pannakaawat ngem iti maaddaan iti pirak.
Mejor es adquirir sabiduría que oro, Y obtener entendimiento es más que plata.
17 Arigna a ti dalan dagiti nalinteg a tattao ket adayo iti kinadakes; ti tao a mangsalsalaknib iti biagna ket arigna a banbantayanna ti dalanna.
El camino de los rectos es apartarse del mal, El que guarda su camino preserva su vida.
18 Umuna ti kinatangsit sakbay ti pannakadadael, ken umuna ti napalangguad nga espiritu sakbay ti pannakatinnag.
Antes del quebrantamiento está la soberbia, Y antes de la caída, la altivez de espíritu.
19 Nasaysayaat ti agbalin a napakumbaba a kadua dagiti napanglaw a tattao ngem ti makibingay kadagiti napalangguad a tattao kadagiti sinamsamda.
Es mejor ser humilde de espíritu con los humildes Que repartir despojos con los soberbios.
20 Makabirok iti nasayaat ti siasinoman a mang-utob kadagiti naisuro kadakuada, ken agragsak dagiti agtalek kenni Yahweh.
El que atiende la palabra hallará el bien, Y el que confía en Yavé es inmensamente feliz.
21 Ti tao a nasirib iti kaungganna ket makuna a nanakem, ken ti kinasam-it ti balikas pasayaatenna ti kabaelan a mangisuro.
El sabio de corazón será llamado entendido, Y la dulzura de labios aumenta el saber.
22 Ti pannakaawat ket maiyarig a burayok ti biag ti tao nga addaan iti daytoy, ngem ti dusa dagiti maag ket ti kinamaagda.
Manantial de vida es el entendimiento para el que lo posee, Pero el castigo de los necios es su misma necedad.
23 Ti puso ti nasirib a tao ket mangmangted iti saririt iti ngiwatna ken mangnaynayon iti panangallukoy dagiti bibigna.
El corazón del sabio muestra prudente su boca, Y sus labios aumentan el saber.
24 Ti makaay-ayo a sasao ket maiyarig a balay ti ayukan—nasam-it iti kararua ken pannakapaimbag kadagiti tulang.
Panal de miel son las palabras agradables. Dulces para el alma y saludables para los huesos.
25 Adda dalan a kasla nalinteg iti maysa a tao, ngem ti murdongna ket dalan nga agturong iti patay.
Hay camino que al hombre [parece] derecho, Pero su fin es camino de muerte.
26 Ti ganas iti pannangan ti maysa a mangmangged ket mangparegta kenkuana nga agtrabaho; guyguyugoyen isuna ti bisinna nga agtultuloy nga agtrabaho.
La persona que labora para ella misma Trabaja porque su boca lo obliga.
27 Agkalkali iti dakes ti awan serserbina a tao, ken ti sasaona ket kasla makasinit nga apuy.
El hombre perverso desentierra el mal, Y lleva en sus labios fuego abrasador.
28 Ti ballikug a tao ket rubrubanna ti riri, kasta met a pagsisinaen ti tsismis dagiti nasinged nga aggagayyem.
El hombre perverso provoca contienda, Y el chismoso separa a los mejores amigos.
29 Ul-ulbodan ti naranggas a tao ti kaarrubana ken iturturongna daytoy a pababa iti dalan a saan a nasayaat.
El hombre violento persuade a su amigo, Y lo hace andar por camino no bueno,
30 Ti tao nga agkidda-kidday ket agpangpanggep iti dakes; dagiti mangikakaem iti bibigda ket agar-aramid iti dakes.
El que guiña los ojos trama perversidades, El que frunce los labios realiza el mal.
31 Ti uban ket korona ti kinadayag; magun-od daytoy babaen iti panagbiag iti nalinteg a wagas.
Corona de honra es la cabeza cana, Se halla en el camino de la justicia.
32 Nasaysayaat ti saan a nalaka a makaunget ngem ti agbalin a maingel, ken ti tao nga iturturayanna ti espirituna ket napigpigsa ngem iti tao a makababael a mangsakup iti maysa a siudad.
El lento para la ira es mejor que el valiente, Y el que domina su espíritu que el que captura una ciudad.
33 Maipuruak iti saklot dagiti bato a mangikeddeng iti gasat, ngem ti pangngeddeng ket aggapu kenni Yahweh.
Las suertes se echan sobre la ropa, Pero toda decisión es de Yavé.
