Dagiti Proverbio 16
1 Dagiti panggep ti puso ket kukua ti makinpuso, ngem ti sungbat ni Yahweh ket agtaud iti mismo a dilana.
Ang mga laraw sa kasingkasing iya sa tawo, apan nagagikan kang Yahweh ang tubag sa iyang dila.
2 Amin a wagas ti maysa a tao ket nadalus iti panagkitana, ngem timtimbangen ni Yahweh dagiti pangpanggepenna.
Ang tanan nga pamaagi sa tawo putli sa iyang kaugalingong panan-aw, apan sukdon ni Yahweh ang espiritu.
3 Ikamangmo kenni Yahweh dagiti aramidmo, ket agballiginto dagiti panggepmo.
Itugyan kang Yahweh ang imong mga buluhaton ug ang imong mga laraw magmalamposon.
4 Inaramid ni Yahweh dagiti amin a banag para iti rumbeng a pakaaramatanda, uray dagiti nadangkes para iti aldaw ti riribuk.
Gibuhat ni Yahweh ang tanang butang nga adunay katuyoan, bisan ang mga daotan sa adlaw sa kalisdanan.
5 Kagurgura ni Yahweh ti amin nga addaan iti natangsit a puso, uray puotenyo, madusadanto.
Gidumtan ni Yahweh ang tanan nga adunay mapahitas-on nga kasingkasing, bisan tuod makabarog sila nga nagkahiusa, dili sila makalingkawas sa silot.
6 Babaen iti kinapudno ti tulag ken kinamatalek ket naakkoban ti kinamanagbasol, ken babaen iti panagbuteng kenni Yahweh ket matallikudan dagiti tattao ti panagar-aramidda iti dakes.
Pinaagi sa pagkamatinud-anon sa kasabotan ug pagkamasaligan ang sala napasaylo ug pinaagi sa pagkahadlok kang Yahweh ang mga tawo mobiya sa pagkadaotan.
7 No dagiti wagas ti maysa a tao ket makaay-ayo kenni Yahweh, uray dagiti kabusor dayta a tao ket pagbalinen ni Yahweh a gayyemna.
Kung ang pamaagi sa usa ka tawo nakapahimuot kang Yahweh, himoon niya bisan pa ang kaaway nianang tawhana nga mapasig-uli kaniya.
8 Nasaysayaat ti addaan iti bassit nga addaan iti kinalinteg, ngem ti addaan iti dakkel a sapul babaen iti kinadakes.
Mas maayo pa ang diyutay nga kinitaan uban ang pagkamatarong, kaysa dako nga uban pagkadili matarong.
9 Agplanplano ti maysa a tao iti kaunggan ti pusona, ngem iturturong ni Yahweh dagiti addangna.
Sa iyang kasingkasing, ang tawo naglaraw sa iyang dalan, apan si Yahweh ang mogiya sa iyang mga lakang.
10 Adda nadiosan a panggeddeng kadagiti bibig ti ari, saan nga agisawang ti ngiwatna iti makaallilaw a pangngeddeng.
Ang pagpanagna anaa sa ngabil sa hari, sa paghukom ang iyang baba dili gayod mosulti ug bakak.
11 Aggapu kenni Yahweh dagiti napudno a pagtimbangan; isuna ti mangikedkeddeng iti dagsen dagiti adda iti supot.
Ang husto nga sukdanan nagagikan kang Yahweh; ang tibuok nga gibug-aton sa sudlanan mao ang iyang bulohaton.
12 Tunggal agaramid dagiti ari iti nadangkes a banbanag, dayta ket maysa a rumbeng a malais, ta naipasdek ti trono babaen iti panagaramid iti nalinteg.
Kung ang mga hari magbuhat ug daotan nga mga butang, mao kana ang butang nga hinginlan, tungod kay ang trono gitukod sa pagbuhat ug maayo.
13 Maragragsakan ti maysa nga ari kadagiti bibig a mangibagbaga iti umno ken ay-ayatenna ti tao nga agsasao iti pudno.
Ang hari malipay sa ngabil nga nagsulti sa matuod ug gihiguma niya ang nagsulti sa walay pagduhaduha.
14 Ti pungtot ti maysa nga ari ket maiyarig a mensahero ti patay ngem padasen ti nasirib a tao a pagkalmaen isuna.
Ang kapungot sa hari usa ka mensahero sa kamatayon apan ang tawong maalamon mosulay sa paghupay sa iyang kasuko.
15 Ti kinaraniag ti rupa ti ari ket biag, ken ti paraburna ket kasla ulep a mangiyeg iti tudo.
Diha sa kahayag sa nawong sa hari mao ang kinabuhi, ug ang iyang pabor sama sa panganod nga nagdala ug ulan.
16 Anian a nasaysayaat ti maaddaan iti kinasirib ngem iti maaddaan iti balitok. Rumbeng nga ad-adda a mapili ti maaddaan iti pannakaawat ngem iti maaddaan iti pirak.
Mas maayo ang pagbaton ug kaalam kaysa bulawan. Ang pagbaton ug panabot kinahanglan pilion labaw sa plata.
17 Arigna a ti dalan dagiti nalinteg a tattao ket adayo iti kinadakes; ti tao a mangsalsalaknib iti biagna ket arigna a banbantayanna ti dalanna.
Ang dalan sa mga tawong matarong maglikay kanila gikan sa daotan; kadtong mopanalipod sa iyang kinabuhi mobantay sa iyang dalan.
18 Umuna ti kinatangsit sakbay ti pannakadadael, ken umuna ti napalangguad nga espiritu sakbay ti pannakatinnag.
Ang garbo mosangpot sa kalaglagan ug ang mapahitas-on nga espiritu sa pagkapukan.
19 Nasaysayaat ti agbalin a napakumbaba a kadua dagiti napanglaw a tattao ngem ti makibingay kadagiti napalangguad a tattao kadagiti sinamsamda.
Mas maayo ang pagpaubos diha sa mga kabos nga mga tawo kaysa pagbahin sa mga inilog uban sa mga mapahitas-on nga mga tawo.
20 Makabirok iti nasayaat ti siasinoman a mang-utob kadagiti naisuro kadakuada, ken agragsak dagiti agtalek kenni Yahweh.
Si kinsa kadtong namalandong sa gitudlo kanila makakaplag ug maayo ug kadtong nagsalig kang Yahweh magmalipayon.
21 Ti tao a nasirib iti kaungganna ket makuna a nanakem, ken ti kinasam-it ti balikas pasayaatenna ti kabaelan a mangisuro.
Siya nga maalamon sa iyang kasingkasing gitawag nga adunay panabot ug ang katam-is sa pagpanulti magdugang sa iyang katakos sa pagtudlo.
22 Ti pannakaawat ket maiyarig a burayok ti biag ti tao nga addaan iti daytoy, ngem ti dusa dagiti maag ket ti kinamaagda.
Ang panabot mao ang tuboran sa kinabuhi alang kaniya nga nagbaton niini, apan ang silot sa mga buangbuang mao ang ilang pagkabuang-buang.
23 Ti puso ti nasirib a tao ket mangmangted iti saririt iti ngiwatna ken mangnaynayon iti panangallukoy dagiti bibigna.
Ang kasingkasing sa maalamon nga tawo maghatag ug panabot sa iyang baba ug makadugang sa pagkamadanihon sa iyang mga ngabil.
24 Ti makaay-ayo a sasao ket maiyarig a balay ti ayukan—nasam-it iti kararua ken pannakapaimbag kadagiti tulang.
Ang malumo nga mga pulong sama sa dugos— tam-is alang sa kalag ug kaayohan alang sa kabukogan.
25 Adda dalan a kasla nalinteg iti maysa a tao, ngem ti murdongna ket dalan nga agturong iti patay.
Adunay dalan nga ang hunahuna sa tawo husto, apan ang tumoy niini dalan paingon sa kamatayon.
26 Ti ganas iti pannangan ti maysa a mangmangged ket mangparegta kenkuana nga agtrabaho; guyguyugoyen isuna ti bisinna nga agtultuloy nga agtrabaho.
Ang tinguha sa usa ka mamumuo ang makapakaon kaniya; ang iyang kagutom mao ang nag-aghat kaniya nga magpadayon.
27 Agkalkali iti dakes ti awan serserbina a tao, ken ti sasaona ket kasla makasinit nga apuy.
Ang walay pulos nga tawo nangita ug kagubot ug ang iyang sinultihan sama sa makapaso nga kalayo.
28 Ti ballikug a tao ket rubrubanna ti riri, kasta met a pagsisinaen ti tsismis dagiti nasinged nga aggagayyem.
Ang mga tawong daotan makapasamot sa panagbangi ug ang pagpanglibak makapabulag sa suod nga mga managhigala.
29 Ul-ulbodan ti naranggas a tao ti kaarrubana ken iturturongna daytoy a pababa iti dalan a saan a nasayaat.
Ang tawo nga mangtas mamakak sa iyang silingan ug maggiya kaniya sa dalan nga dili matarong.
30 Ti tao nga agkidda-kidday ket agpangpanggep iti dakes; dagiti mangikakaem iti bibigda ket agar-aramid iti dakes.
Siya nga mokidhat sa iyang mata naglaraw ug daotang mga butang; kadtong mongisi magabuhat ug daotan.
31 Ti uban ket korona ti kinadayag; magun-od daytoy babaen iti panagbiag iti nalinteg a wagas.
Ang puti nga buhok mao ang purongpurong sa himaya; naangkon kini tungod sa pagkinabuhi sa husto nga pamaagi.
32 Nasaysayaat ti saan a nalaka a makaunget ngem ti agbalin a maingel, ken ti tao nga iturturayanna ti espirituna ket napigpigsa ngem iti tao a makababael a mangsakup iti maysa a siudad.
Mas maayo nga dili daling masuko kaysa mahimong manggugubat ug ang nagdumala sa iyang espiritu mas kusgan pa sa usa ka tawo nga makalupig ug siyudad.
33 Maipuruak iti saklot dagiti bato a mangikeddeng iti gasat, ngem ti pangngeddeng ket aggapu kenni Yahweh.
Ang ripa giitsa ngadto sa sabakan, apan ang pagbuot nagagikan kang Yahweh.
