Eclesiastes 10
1 Kas ti panangpabangsit dagiti natay a tumatayab iti pabanglo, kasta met a ringbawan ti bassit a kinamaag ti kinatan-ok ken kinasirib.
Dead flies cause the oil of the perfumer to produce an evil odour; so does a little folly outweigh wisdom and honour.
2 Adda iti makannawan ti puso ti nasirib a tao, ngem adda ti makannigid ti puso ti maag.
A wise man’s heart is at his right hand, but a fool’s heart at his left.
3 No magmagna ti maag iti dalan, kurang ti panagpanpanunotna, panpaneknekanna iti tunggal maysa a maag isuna.
Yes also when the fool walks by the way, his understanding fails him, and he says to everyone that he is a fool.
4 No makaunget kenka ti mangiturturay, saanmo a panawan ti trabahom. Mapagulimek ti kinatalna ti kasta unay a pungtot.
If the spirit of the ruler rises up against you, don’t leave your place; for gentleness lays great offences to rest.
5 Adda kinadakes a nakitak iti baba ti init, maysa a biddut nga agtataud iti mangiturturay:
There is an evil which I have seen under the sun, the sort of error which proceeds from the ruler.
6 Maik-ikkan iti panangidaulo a saad dagiti maag, kabayatan a maikkan iti nababa a saad dagiti naballigi a lallaki.
Folly is set in great dignity, and the rich sit in a low place.
7 Nakakitaak kadagiti tagabu nga agluglugan kadagiti kabalyo, ken magmagna iti daga a kasla tagabu dagiti naballigi a lallaki.
I have seen servants on horses, and princes walking like servants on the earth.
8 Siasinoman nga agkali iti abut ket mabalin a matnag iti daytoy, ken no adda mangrebba iti pader, mabalin a kagaten isuna ti uleg.
He who digs a pit may fall into it; and whoever breaks through a wall may be bitten by a snake.
9 Siasinoman nga agtikap kadagiti bato ket mabalin a madangran babaen kadagitoy, ken ti tao nga agbalsig ti kayo ket agpeggad iti daytoy.
Whoever carves out stones may be injured by them. Whoever splits wood may be endangered by it.
10 No namudel ti landok a patadem, ken saan nga asaen ti tao daytoy, masapul ngarud nga ad-adu a pigsa ti usarenna, ngem mangipapaay ti kinasirib iti pagimbagan para iti panagballigi.
If the axe is blunt, and one doesn’t sharpen the edge, then he must use more strength; but skill brings success.
11 No kimmagat ti uleg sakbay a napaamo, ket awanen ngarud ti pagimbagan para iti mangpapaamo.
If the snake bites before it is charmed, then is there no profit for the charmer’s tongue.
12 Naparabur dagiti sasao ti nasirib a tao, ngem alun-unen dagiti bibig ti maag ti bagina.
The words of a wise man’s mouth are gracious; but a fool is swallowed by his own lips.
13 Kas mangrugi a rummuar dagiti sasao iti ngiwat ti maag, rummuar ti kinamaag, ken iti pagleppasan ti panagsasaona ket rummuar ti nadangkes a kinamauyong.
The beginning of the words of his mouth is foolishness; and the end of his talk is mischievous madness.
14 Papaaduen ti maag dagiti sasao, ngem awan ti makaammo no ania ti dumteng. Siasino ti makaammo no ania ti dumteng kalpasanna?
A fool also multiplies words. Man doesn’t know what will be; and that which will be after him, who can tell him?
15 Ti kinagaed nga agtrabaho dagiti maag ti mangbannog kadakuada, a saanda payen nga ammo ti dalan nga agturong iti ili.
The labour of fools wearies every one of them; for he doesn’t know how to go to the city.
16 Adda ti riribuk iti daga no ubing ti ariyo, ken mangrugi nga agrambak dagiti mangidadauloyo iti agsapa!
Woe to you, land, when your king is a child, and your princes eat in the morning!
17 Ngem naragsak ti daga no ti ariyo ket anak dagiti natatakneng, ken mangan dagiti mangidadauloyo no tiempon ti pannangan ken aramidenda dayta para iti pigsa ken saan a para iti kinamammartek!
Happy are you, land, when your king is the son of nobles, and your princes eat in due season, for strength, and not for drunkenness!
18 Gapu iti kinasadut, agbayukyok ti atep, ken agtedted ti balay gapu kadagiti sadut nga ima.
By slothfulness the roof sinks in; and through idleness of the hands the house leaks.
19 Agisagana dagiti tattao iti taraon para ti katkatawa, mangiyeg ti arak iti ragsak iti biag, ken sungbatan ti kuarta ti pagkasapulan para kadagiti amin a banbanag.
A feast is made for laughter, and wine makes the life glad; and money is the answer for all things.
20 Saanmo nga ilunod ti ari, saan uray iti panunotmo, ken saanmo nga ilunod dagiti nababaknang a tattao iti kuartom. Ta mabalin nga awiten ti billit iti tangatang dagiti sasaom; mabalin nga iwaras ti aniaman nga adda payyakna ti maysa a banag.
Don’t curse the king, no, not in your thoughts; and don’t curse the rich in your bedroom, for a bird of the sky may carry your voice, and that which has wings may tell the matter.
