Eclesiastes 10
1 Kas ti panangpabangsit dagiti natay a tumatayab iti pabanglo, kasta met a ringbawan ti bassit a kinamaag ti kinatan-ok ken kinasirib.
As dead flies bring a stench to the perfumer’s oil, so a little folly outweighs wisdom and honor.
2 Adda iti makannawan ti puso ti nasirib a tao, ngem adda ti makannigid ti puso ti maag.
A wise man’s heart inclines to the right, but the heart of a fool to the left.
3 No magmagna ti maag iti dalan, kurang ti panagpanpanunotna, panpaneknekanna iti tunggal maysa a maag isuna.
Even as the fool walks along the road, his sense is lacking, and he shows everyone that he is a fool.
4 No makaunget kenka ti mangiturturay, saanmo a panawan ti trabahom. Mapagulimek ti kinatalna ti kasta unay a pungtot.
If the ruler’s temper flares against you, do not abandon your post, for calmness lays great offenses to rest.
5 Adda kinadakes a nakitak iti baba ti init, maysa a biddut nga agtataud iti mangiturturay:
There is an evil I have seen under the sun— an error that proceeds from the ruler:
6 Maik-ikkan iti panangidaulo a saad dagiti maag, kabayatan a maikkan iti nababa a saad dagiti naballigi a lallaki.
Folly is appointed to great heights, but the rich sit in lowly positions.
7 Nakakitaak kadagiti tagabu nga agluglugan kadagiti kabalyo, ken magmagna iti daga a kasla tagabu dagiti naballigi a lallaki.
I have seen slaves on horseback, while princes go on foot like slaves.
8 Siasinoman nga agkali iti abut ket mabalin a matnag iti daytoy, ken no adda mangrebba iti pader, mabalin a kagaten isuna ti uleg.
He who digs a pit may fall into it, and he who breaches a wall may be bitten by a snake.
9 Siasinoman nga agtikap kadagiti bato ket mabalin a madangran babaen kadagitoy, ken ti tao nga agbalsig ti kayo ket agpeggad iti daytoy.
The one who quarries stones may be injured by them, and he who splits logs endangers himself.
10 No namudel ti landok a patadem, ken saan nga asaen ti tao daytoy, masapul ngarud nga ad-adu a pigsa ti usarenna, ngem mangipapaay ti kinasirib iti pagimbagan para iti panagballigi.
If the axe is dull and the blade unsharpened, more strength must be exerted, but skill produces success.
11 No kimmagat ti uleg sakbay a napaamo, ket awanen ngarud ti pagimbagan para iti mangpapaamo.
If the snake bites before it is charmed, there is no profit for the charmer.
12 Naparabur dagiti sasao ti nasirib a tao, ngem alun-unen dagiti bibig ti maag ti bagina.
The words of a wise man’s mouth are gracious, but the lips of a fool consume him.
13 Kas mangrugi a rummuar dagiti sasao iti ngiwat ti maag, rummuar ti kinamaag, ken iti pagleppasan ti panagsasaona ket rummuar ti nadangkes a kinamauyong.
The beginning of his talk is folly, and the end of his speech is evil madness.
14 Papaaduen ti maag dagiti sasao, ngem awan ti makaammo no ania ti dumteng. Siasino ti makaammo no ania ti dumteng kalpasanna?
Yet the fool multiplies words. No one knows what is coming, and who can tell him what will come after him?
15 Ti kinagaed nga agtrabaho dagiti maag ti mangbannog kadakuada, a saanda payen nga ammo ti dalan nga agturong iti ili.
The toil of a fool wearies him, for he does not know the way to the city.
16 Adda ti riribuk iti daga no ubing ti ariyo, ken mangrugi nga agrambak dagiti mangidadauloyo iti agsapa!
Woe to you, O land whose king is a youth, and whose princes feast in the morning.
17 Ngem naragsak ti daga no ti ariyo ket anak dagiti natatakneng, ken mangan dagiti mangidadauloyo no tiempon ti pannangan ken aramidenda dayta para iti pigsa ken saan a para iti kinamammartek!
Blessed are you, O land whose king is a son of nobles, and whose princes feast at the proper time— for strength and not for drunkenness.
18 Gapu iti kinasadut, agbayukyok ti atep, ken agtedted ti balay gapu kadagiti sadut nga ima.
Through laziness the roof caves in, and in the hands of the idle, the house leaks.
19 Agisagana dagiti tattao iti taraon para ti katkatawa, mangiyeg ti arak iti ragsak iti biag, ken sungbatan ti kuarta ti pagkasapulan para kadagiti amin a banbanag.
A feast is prepared for laughter, and wine makes life merry, but money is the answer for everything.
20 Saanmo nga ilunod ti ari, saan uray iti panunotmo, ken saanmo nga ilunod dagiti nababaknang a tattao iti kuartom. Ta mabalin nga awiten ti billit iti tangatang dagiti sasaom; mabalin nga iwaras ti aniaman nga adda payyakna ti maysa a banag.
Do not curse the king even in your thoughts, or curse the rich even in your bedroom, for a bird of the air may carry your words, and a winged creature may report your speech.
