Dagiti Aramid 7
1 Kinuna ti kangatoan a padi, “Pudno kadi dagitoy a banbanag?”
And the prynce of prestis seide to Steuene, Whethir these thingis han hem so?
2 Kinuna ni Esteban, “Kakabsat ken amma, dumngegkayo kaniak: Nagparang ti nadayag a Dios iti amatayo a ni Abraham idi adda isuna idiay Mesopotamia, sakbay a nagnaed isuna idiay Haran;
Which seide, Britheren and fadris, here ye. God of glorie apperide to oure fadir Abraham, whanne he was in Mesopotamie, bifor that he dwelte in Carram, and seide to hym,
3 kinunana kenkuana, “Panawam ti dagam ken dagiti kakabagiam, ket mapanka iti daga nga ipakitakto kenka.
Go out of thi loond, and of thi kynrede, and come in to the loond, which Y schal schewe to thee.
4 Ket pimmanaw isuna iti daga dagiti Caldeo ket nagnaed idiay Haran; manipud sadiay, kalpasan ti ipapatay ti amana, inyeg isuna ti Dios iti daytoy a daga a pagnanaedanyo ita.
Thanne he wente out of the loond of Caldeis, and dwelte in Carram. And fro thens aftir that his fader was deed, he translatide him in to this loond, in which ye dwellen now.
5 Awan iti daytoy ti intedna a kas tawid kenkuana, awan, awan ti uray umanay laeng a pagbaddekan ti saka. Ngem inkarina - uray no awan pay laeng iti anak ni Abraham - nga itednanto ti daga kenkuana ken kadagiti kaputotanna a sumaruno kenkuana kas sanikuana.
And he yaf not to hym eritage in it, nethir a paas of a foot, but he bihiyte to yyue hym it in to possessioun, and to his seed aftir hym, whanne he hadde not a sone.
6 Nagsasao ti Dios kenkuana iti kas iti daytoy, nga agnaedto dagiti kaputotanna iti sabali a daga, iti adu a tawen, ken tagabuento ida dagiti tattao sadiay ken parigatendanto ida iti las-ud iti uppat a gasut a tawen.
And God spak to hym, That his seed schal be comling in an alien lond, and thei schulen make hem suget to seruage, and schulen yuel trete hem, foure hundrid yeris and thritti;
7 Ket ukomekto ti pagilian a pagbalinanda a tagabu,' kinuna ti Dios, 'ket kalpasan dayta, rummuardanto ken agdayawdanto kaniak iti daytoy a lugar.'
and Y schal iuge the folk, to which thei schulen serue, seith the Lord. And after these thingis thei schulen go out, and thei schulen serue to me in this place.
8 Ket intedna kenni Abraham ti tulag iti pannakakugit, ket naaddaan ni Abraham iti putot nga isu ni Isaac ket kinugitna isuna iti maikawalo nga aldaw; imputot met ni Isaac ni Jacob, ket imputot met ni Jacob dagiti sangapulo ket dua a nalatak a kapuonan iti puli.
And he yaf to hym the testament of circumcisioun; and so he gendride Ysaac, and circumcidide hym in the eiyt dai. And Isaac gendride Jacob, and Jacob gendride the twelue patriarkis.
9 iti apal, napagandat dagiti kapuonan ti puli a maibusor kenni Jose ket inlakoda isuna idiay Egipto, ket ti Dios adda kenkuana,
And the patriarkis hadden enuye to Joseph, and selden hym in to Egipt.
10 insalakanna isuna manipud kadagiti amin a panagsagsagabana, ken pinagbalinna isuna a makaay-ayo ken nasirib iti imatang ni Faraon, nga ari iti Egipto. Pinagbalin isuna ni Faraon a gobernador iti Egipto ken iti entero a sangkabalayanna.
And God was with hym, and delyuerede hym of alle hise tribulaciouns, and yaf to hym grace and wisdom in the siyt of Farao, king of Egipt. And he ordeynede hym souereyn on Egipt, and on al his hous.
11 Ita, adda dimteng a panagbisin iti entero nga Egipto ken Canaan ken nakaro a panagsaba: ket awan ti nasarakan dagiti ammatayo a taraon.
And hungur cam in to al Egipt, and Canaan, and greet tribulacioun; and oure fadris founden not mete.
12 Ngem idi nangngegan ni Jacob nga adda trigo idiay Egipto, imbaonna dagiti amaentayo iti umuna a gundaway.
But whanne Jacob hadde herd, that whete was in Egipt, he sente oure fadris first.
13 Iti maikadua a gundaway, impakaammo ni Jose ti bagina kadagiti kakabsatna; ket naam-ammo ni Faraon ti pamilia ni Jose.
And in the secounde tyme Joseph was knowun of hise britheren, and his kyn was maad knowun to Farao.
14 Imbaon ni Jose dagiti kakabsatna a mapanda ibaga kenni Jacob nga amana nga umay isuna idiay Egipto, kasta met dagiti amin a kakabagianna, pito-pulo ket limada amin.
And Joseph sente, and clepide Jacob, his fadir, and al his kynrede, seuenti and fyue men.
15 Napan ngarud ni Jacob idiay Egipto; ket natay isuna, isuna ken dagiti ammatayo.
And Jacob cam doun in to Egipt, and was deed, he and oure fadris;
16 Naiyakarda idiay Sikem ket naipunponda idiay tanem a ginatang ni Abraham iti pirak manipud kadagiti annak ni Hamor idiay Sikem.
and thei weren translatid in to Sichen, and weren leid in the sepulcre, that Abraham bouyte bi prijs of siluer of the sones of Emor, the sone of Sichen.
17 Idi ngannganin ti tiempo nga inkari ti Dios kenni Abraham, dimmakkel ken immadu dagitoy a tattao idiay Egipto,
And whanne the tyme of biheeste cam niy, which God hadde knoulechid to Abraham, the puple waxede, and multipliede in Egipt,
18 agingga a nagturay iti Egipto ti maysa nga ari a saan a makaammo iti maipanggep kenni Jose.
til another kyng roos in Egipt, which knewe not Joseph.
19 Inallilaw daytoy nga ari dagiti tattaotayo ken rinanggasanna dagiti amaentayo, isu nga tapno agbiagda, uray da la ibelleng iti ruar dagiti maladagada.
This bigilide oure kyn, and turmentide oure fadris, that thei schulden putte awey her yonge children, for thei schulden not lyue.
20 Iti dayta a tiempo, naipasngay ni Moises; nakaim-imnas unay isuna iti imatang ti Dios ket naaywanan isuna iti las-ud iti tallo a bulan iti balay ti amana.
In the same tyme Moyses was borun, and he was louyd of God; and he was norischid thre monethis in the hous of his fadir.
21 Idi naibelleng isuna iti ruar, innala isuna iti anak a babai ni Faraon ket pinadakkelna isuna a kas bukodna nga anak.
And whanne he was put out in the flood, the douyter of Farao took hym vp, and nurischide hym in to hir sone.
22 Naadal ni Moises dagiti amin a sursuro dagiti Egipcio; ken nabileg isuna iti sasao ken ar-aramid.
And Moises was lerned in al the wisdom of Egipcians, and he was myyti in his wordis and werkis.
23 Ngem idi agarup uppat a pulo ti tawenna, immay iti panunotna a sarungkaranna dagiti kakabsatna a lallaki, dagiti annak ti Israel.
But whanne the tyme of fourti yeer was fillid to hym, it roos vp `in to his herte, that he schulde visite hise britheren, the sones of Israel.
24 Iti pannakakitana iti saan a nasayaat a pannakatrato iti maysa nga Israelita, inkanawana isuna ken imbalesanna isuna a naparigat, babaen iti panangpatayna iti Egipcio:
And whanne he say a man suffringe wronge, he vengide hym, and dide veniaunce for hym that suffride the wronge, and he killide the Egipcian.
25 impagarupna a maawatan dagiti kakabasatna nga isalakan ida ti Dios babaen iti imana, ngem saanda a naawatan.
For he gesside that his britheren schulden vndurstonde, that God schulde yyue to hem helthe bi the hoond of hym; but thei vndurstoden not.
26 Iti simmaruno nga aldaw, adda nadanunanna nga Israelita a madama nga agap-apa; pinadasna ida a pagkapia-en; kinunana, 'Lallaki, agkabsatkayo; apay a dangranyo iti tunggal maysa?'
For in the dai suynge he apperide to hem chidinge, and he acordide hem in pees, and seide, Men, ye ben britheren; whi noyen ye ech othere?
27 Ngem daydiay nangdangran iti karrubana, induronna isuna ket kinunana, 'Siasino iti namagbalin kenka a mangituray ken ukom kadakami?
But he that dide the wronge to his neiybore, puttide hym awey, and seide, Who ordeynede thee prince and domesman on vs?
28 Kayatnak met kadi a patayen iti Egipcio idi kalman?'
Whethir thou wolt sle me, as yistirdai thou killidist the Egipcian?
29 Timmaray ni Moises kalpasan a nangngeganna daytoy; nagbalin isuna a ganggannaet iti daga ti Midian, a nagbalinanna nga ama iti dua nga annak a lallaki.
And in this word Moises flei, and was maad a comeling in the loond of Madian, where he bigat twei sones.
30 Idi napalabas iti uppat a pulo a tawen, adda anghel a nagparang kenkuana idiay let-ang iti Bantay Sinai, iti gil-ayab ti apuy iti bassit a kayo.
And whanne he hadde fillid fourti yeer, an aungel apperide to hym in fier of flawme of a buysch, in desert of the mount of Syna.
31 Idi nakita ni Moises ti apuy, nagsiddaaw isuna iti nakitana; ket iti yaasidegna a mangkita iti daytoy, nagsao ti Apo a kunana,
And Moises siy, and wondride on the siyt. And whanne he neiyede to biholde, the vois of the Lord was maad to hym,
32 'Siak ti Dios dagiti ammam, ti Dios ni Abraham, ken ni Isaac, ken ni Jacob.' Uray la nagpigerger ni Moises ken saanna a maitured ti kumita.
and seide, Y am God of youre fadris, God of Abraham, God of Ysaac, God of Jacob. Moises was maad tremblynge, and durste not biholde.
33 Kinuna ti Apo kenkuana, 'Ikkatem dagita sandaliasmo, gapu ta ti disso a pagtaktakderam ket nasantoan a disso.
But God seide to hym, Do of the schoon of thi feet, for the place in which thou stondist is hooli erthe.
34 Pudno a nakitak ti panagsagaba dagiti tattaok nga adda idiay Egipto; Nangngegak dagiti un-unnoyda, ket bimmabaak tapno isalakanko ida; ita umayka, ibaonka idiay Egipto.'
Y seynge say the turmentyng of my puple that is in Egipt, and Y herde the mornyng of hem, and Y cam doun to delyuere hem. And now come thou, and Y schal sende thee in to Egipt.
35 Daytoy Moises nga inumsida, idi kinunada, 'Siasino ti namagbalin kenka a mangituray ken ukom?' - isuna ti imbaon ti Dios kas mangituray ken mangisalakan. Imbaon isuna ti Dios babaen iti ima ti anghel a nagparang kenni Moises iti bassit a kayo.
This Moises whom thei denyeden, seiynge, Who ordeynede thee prince and domesman on vs? God sente this prince and ayenbiere, with the hoond of the aungel, that apperide to hym in the busch.
36 Indaulloan ida ni Moises a pimmanaw idiay Egipto, kalpasan a nangar-aramid isuna kadagiti milagro ken pagilasinan idiay Egipto ken iti Baybay dagiti Runo, ken idiay let-ang bayat iti uppat a pulo a tawen.
This Moises ledde hem out, and dide wondris and signes in the loond of Egipt, and in the reed see, and in desert fourti yeeris.
37 Daytoy metlaeng a Moises ti nangibaga kadagiti tattao iti Israel iti, 'Mangpataudto ti Dios iti profeta para kadakayo manipud kadagiti kakabasatyo a lallaki, maysa a profeta a kas kaniak.'
This is Moises, that seide to the sones of Israel, God schal reise to you a profete of youre bretheren, as me ye schulen here him.
38 Daytoy ti lalaki nga adda idi iti taripnong idiay let-ang a kaduana ti anghel a nagsao kenkuana idiay Bantay Sinai. Daytoy ti lalaki a kinadkaddua idi dagiti amaentayo; daytoy ti lalaki a nangawat kadagiti sibibiag a sasao tapno itedna kadatayo.
This it is, that was in the chirche in wildirnesse, with the aungel that spak to hym in the mount of Syna, and with oure fadris; which took words of lijf to yyue to vs.
39 Daytoy ti lalaki a saan a kinayat a pagtulnogan dagiti amaentayo; induronda isuna a paadayo manipud kadagiti bagbagida, ket kadagiti puspusoda nagsublida idiay Egipto.
To whom oure fadris wolden not obeie, but puttiden hym awei, and weren turned awei in hertis in to Egipt,
40 Iti dayta a tiempo imbagada ken ni Aaron, 'Iyaramidandakami kadagiti dios a mangidaulo kadakami. No maipapan iti daytoy a Moises, a nangidaulo kadatayo a pumanaw iti daga ti Egipto, saanmi nga ammo no ania iti napasamak kenkuana.'
seiynge to Aaron, Make thou to vs goddis, that schulen go bifore vs; for to this Moyses that ledde vs out of the lond of Egipt, we witen not what is don to hym.
41 Isu a nangaramidda iti urbon a baka kadagidiay nga al-aldaw ket nangiyegda iti daton iti didiosen, ket nagragsakda gapu iti inaramid dagiti imada.
And thei maden a calf in tho daies, and offriden a sacrifice to the mawmet; and thei weren glad in the werkis of her hondis.
42 Ngem timmalikod ti Dios ket binaybay-anna ida nga agdayaw kadagiti bitbituen iti tangatang; kas naisurat iti libro dagiti profeta, 'Nangisagut kadi kaniak kadagiti natay nga atap nga ayup ken kadagiti daton iti uppat a pulo a tawen idiay let-ang, balay ti Israel?
And God turnede, and bitook hem to serue to the knyythod of heuene, as it is writun in the book of profetis, Whether ye, hous of Israel, offriden to me slayn sacrificis, ether sacrificis, fourti yeris in desert?
43 Inawatyo ti tabernakulo ni Molec ken ti bituen iti dios a ni Refan, ken dagiti inaramidyo a kalanglanga ti maysa a banag tapno dayawenyo: Ket ipankayto iti ad-adayo pay ngem iti Babilonia.'
And ye han take the tabernacle of Moloc, and the sterre of youre god Renfam, figuris that ye han maad to worschipe hem; and Y schal translate you in to Babiloyn.
44 Adda idi kadagiti amaentayo ti tabernakulo iti testimonio, idiay let-ang, kas imbilin ti Dios idi imbagana kenni Moises a masapul nga aramidenna daytoy a kas iti pagtuladan a nakitana.
The tabernacle of witnessing was with oure fadris in desert, as God disposide to hem, and spak to Moyses, that he schulde make it aftir the fourme that he say.
45 Daytoy ti tolda a dagiti ammaentayo, iti batangda, ket inyegda iti daga a kaduada ni Josue. Napasamak daytoy idi simrekda a nangtagikua kadagiti nasion a pinapanaw ti Dios iti imatang dagiti amaentayo. Kastoyen agingga kadagiti aldaw ni David,
Which also oure fadris token with Jhesu, and brouyten in to the possessioun of hethene men, whiche God puttide awey fro the face of oure fadris, til in to the daies of Dauid,
46 a nakasarak iti pabor iti imatang ti Dios; dinawatna a mangsapul iti pagnaedan a lugar para iti Dios ni Jacob.
that fonde grace anentis God, and axide that he schulde fynde a tabernacle to God of Jacob.
47 Ngem ni Solomon ti nangipatakder iti balay para iti Dios.
But Salomon bildide the hous `to hym.
48 Nupay kasta, ti Kangangatoan ket saan nga agnanaed kadagiti balay a naaramid babaen kadagiti im-ima; daytoy ket kas iti ibagbaga iti profeta,
But the hiy God dwellith not in thingis maad bi hoond,
49 'Ti langit ti tronok, ket ti lubong, isu ti pagbatayan dagiti saksakak. Ania a kita iti balay ti maipatakdermo para kaniak? kuna ti Apo: Wenno sadino ti lugar a paginanak?
as he seith bi the profete, Heuene is a seete to me, and the erthe is the stool of my feet; what hous schulen ye bilde to me, seith the Lord, ether what place is of my restyng?
50 Saan kadi a ti imak ti nangaramid kadagitoy amin a banbanag?'
Whether myn hoond made not alle these thingis?
51 Dakayo a tattao a simikkil ti tengngedna ken saan a nakugit ti puso ken laplapayagna, kanayonyo a suksukiren ti Espiritu Santo; agtigtignaykayo a kas iti pinagtignay dagiti amaenyo.
With hard nol, and vncircumcidid hertis and eris ye withstoden eueremore the Hooli Goost; and as youre fadris, so ye.
52 Siasino kadagiti profeta ti saan nga indadanes dagiti amaenyo? Pinapatayda dagiti profeta a nagparang sakbay iti iyuumay ti Nalinteg; ket ita, dakayo, kasla liniputan ken pinatayyo met isuna,
Whom of the profetis han not youre fadris pursued, and han slayn hem that bifor telden of the comyng of the riytful man, whos traitouris and mansleeris ye weren now?
53 dakayo a tattao nga immawat iti linteg nga impasdek dagiti anghel, ngem saanyo a tinungpal daytoy.”
Whiche token the lawe in ordynaunce of aungels, and han not kept it.
54 Ita, idi nangngegan dagiti kamkameng ti konseho dagitoy a banbanag, nasugat ti pusoda, ket nagngaretngetda dagiti ngipenda kenni Esteban.
And thei herden these thingis, and weren dyuersli turmentid in her hertis, and grenneden with teeth on hym.
55 Ngem isuna, a napnoan iti Espiritu Santo, timmangad ket pimmereng idiay langit ket nakitana ti dayag ti Dios; ket nakitana ni Jesus nga agtaktakder iti makannawan nga ima ti Dios.
But whanne Steuene was ful of the Hooli Goost, he bihelde in to heuene, and say the glorie of God, and Jhesu stondinge on the riythalf of the vertu of God.
56 Kinuna ni Esteban, “Kitaenyo, makitak a naglukat ti langit, ket agtaktakder ti Anak ti Tao iti makanawan nga ima ti Dios.”
And he seide, Lo! Y se heuenes openyd, and mannus sone stondynge on the riythalf of the vertu of God.
57 Ngem nagpukkaw iti napigsa dagiti kamkameng iti konseho, sinullatanda dagiti lapayagda, ket sangsangkamaysada a nangdarup kenkuana:
And thei crieden with a greet vois, and stoppiden her eris, and maden with o wille an assauyt in to hym.
58 impanda isuna iti ruar iti siudad ket binatbatoda isuna: ket indisso dagiti saksi dagiti makinruar a kawesda iti sakaanan ti agtutubo a lalaki a managan Saulo.
And thei brouyten hym out of the citee, and stonyden. And the witnessis diden of her clothis, bisidis the feet of a yong man, that was clepid Saule.
59 Bayat a batbatoenda ni Esteban, saan a nagsardeng nga immawag iti Apo a kunana, “Apo Jesus, awatem ti espirituk.”
And thei stonyden Steuene, that clepide God to help, seiynge, Lord Jhesu, resseyue my spirit.
60 Nagparintumeng isuna ket babaen iti napigsa a timek, immawag a kunana, “Apo, saanmo koma ida a pagbayaden gapu iti daytoy a basol.” Idi naisaona daytoy, naturog isuna.
And he knelide, and criede with a greet vois, and seide, Lord, sette not to hem this synne. And whanne he hadde seid this thing, he diede.
