2 Ar-ari 18
1 Ita, iti maikatlo a tawen a panagturay ni Oseas nga ari ti Israel nga anak ni Ela, nangrugi nga agturay ni Hezekias nga anak ni Ahaz a kas ari iti Juda.
Isarel siangpahrang Elah capa Hosi a bawinae kum pâthum navah, Judah siangpahrang Ahaz capa Hezekiah teh siangpahrang lah ao.
2 Agtawen idi isuna iti duapulo ket lima idi nangrugi nga agturay; nagturay isuna iti duapulo ket siam a tawen idiay Jerusalem. Ti nagan ti inana ket Abiha nga anak a babai ni Zacarias.
Bawi a kamtawng navah, ahni teh kum 25 touh a pha. Jerusalem vah 29 a bawi teh a manu min teh Abi, Zekhariah canu doeh.
3 Inaramidna ti umno iti imatang ni Yahweh, sinurotna ti pagwadan kadagiti amin nga inaramid ti kapuonanna a ni David.
A na min Devit ni a sak e pueng a sak teh BAWIPA mithmu vah kalan e hah ouk a sak.
4 Inikkatna dagiti disso a pagdaydayawan, dinadaelna dagiti nasagradoan a bato nga adigi, ken pinutedna dagiti imahen ni Asera. Binurakna ti bronse a sinan-uleg nga inaramid ni Moises, gapu ta kadagidiay nga al-aldaw, nagpupuor iti insenso dagiti tattao ti Israel iti daytoy; naawagan daytoy iti “Nehustan.”
Hmuenrasang hah a pahnawt teh meikaphawknaw a raphoe awh. Mosi ni a sak e rahum tahrun hah rep a dei awh. Hote atueng totouh Isarelnaw ni ahni koe hmuitui a thueng awh teh, hot teh Nehushta atipouh awh.
5 Nagtalek ni Hezekias kenni Yahweh a Dios ti Israel, ket awanen ti simmaruno a kas kenkuana kadagiti amin nga ar-ari ti Juda, wenno kadagiti ar-ari nga immun-una kenkuana.
Ahni teh Isarel BAWIPA Cathut a kângue. Hahoi ahni hnukkhu hoi Judah siangpahrangnaw thung dawk ahni patetlah apihai awm hoeh, a hnukkhu hai awm hoeh.
6 Ta nagkapet isuna kenni Yahweh. Saan isuna a simmardeng a sumursurot kenkuana ket tinungpalna dagiti bilbilinna, nga imbilin ni Yahweh kenni Moises.
Bangkongtetpawiteh, BAWIPA hah kacaklah a kuet. A hnuk pou a kâbang. BAWIPA ni Mosi koe a kâpoelawknaw a poe e hah a tarawi.
7 Isu nga adda ni Yahweh kenni Hezekias, ket sadinoman ti papananna, agballigi isuna. Binusorna ti ari ti Asiria ken saan a nagserbi kenkuana.
BAWIPA ni ahni koe ao pouh, a tâco a ceio nah pueng koe a lamcawn pouh. Assiria siangpahrang hah a tuk teh a san lah awm pouh hoeh.
8 Ginubatna dagiti Filisteo idiay Gaza ken dagiti nagbebeddengan iti aglawlaw, manipud iti tore dagiti agbanbantay agingga iti dakkel a nasarikedkedan a siudad.
Filistinnaw hoiyah, Gaza totouh kacakpounge khopuinaw hoi ramvengimnaw hah koung a tâ awh.
9 Iti maikapat a tawen a panagturay ni Ari Hezekaias, a maikapito met a tawen a panagturay nga ari iti Israel ni Oseas nga anak ni Ela, rinaut ni Salmaneser nga ari ti Asiria ti Samaria ket linnakubda daytoy.
Hezekiah siangpahrang a bawinae kum 4 navah Isarel siangpahrang Elah capa Hosi a bawinae kum 7 nah hettelah doeh ao. Assiria siangpahrang Shalmaneser ni Samaria a tuk teh king a kalup.
10 Kalpasan iti tallo a tawen, nasakupda daytoy, iti maikanem a tawen a panagturay ni Hezekias, a maika-siam met a tawen a panagturay ni Oseas nga ari ti Israel; iti kastoy a wagas, nasakup ti Samaria.
A kum pâthum abaw tawmlei nah a la. Hezekiah a bawi kum 6 navah Isarel siangpahrang Hosi a bawi kum 9 nah Samaria koung a la.
11 Isu nga impan ti ari ti Asiria ti Israel idiay Asiria ket impanna ida idiay Hala, iti Karayan Habor ti Gosan, ken kadagiti siudad ti Media.
Isarelnaw ni BAWIPA e kâpoelawk a ngâi awh hoeh, kecu dawk Samaria teh Assiria ni a la awh. BAWIPA e san Mosi koehoi Isarelnaw hai BAWIPA e lawkkam a sak awh e teh a ek awh teh, tarawi ngai awh hoeh. Lawk ngai awh hoeh teh a lawkkam hai tarawi awh hoeh.
12 Inaramidna daytoy gapu ta saanda a tinungpal ti timek ni Yahweh a Diosda, ngem sinalungasingda ti katulaganna, dagiti amin nga imbilin ni Moises nga adipen ni Yahweh. Saanda a dinengngeg daytoy wenno inaramid daytoy.
Assiria siangpahrang ni Isarelnaw hah, Assiria ram koung a hrawi teh, Gozan palang teng, Medes khopui Halah, Habor naw dawkvah a ta.
13 Iti maikasangapulo ket uppat a tawen a panagturay ni Ari Hezekias, ginubat ni Senakerib nga ari ti Asiria dagiti amin a nasarikedkedan a siudad ti Juda ket tiniliwda ida.
Siangpahrang Hezekiah ni Judah ram a uknae kum 14 nah, Assiria siangpahrang Sennacherib ni Judah ram thung rapan hoi king kalup e khopuinaw a tuk teh koung a tâ.
14 Isu a nangipatulod ti sao ni Hezekias nga ari ti Juda iti ari ti Asiria, nga adda sadiay Lakis, a kinunana, “Pinabainanka. Panawannak. Aniaman nga ipabaklaymo kaniak, baklayek.” Kinalikaguman ti ari ti Asiria nga agbayad ni Hezekaias nga ari ti Juda iti tallo gasut a talento ti pirak ken tallopulo a talento ti balituk.
Lakhish ni Assiria siangpahrang koevah, Judah siangpahrang Hezekiah ni ka payon toe. Na ban takhai teh, kai van na toung e pueng teh ka tawk han telah lawk a thui. Assiria siangpahrang ni Judah siangpahrang Hezekiah koe tangka talen 300 touh hoi sui talen 30 touh a hei.
15 Isu nga inted amin ni Hezekias dagiti pirak a nabirukanna iti balay ni Yahweh ken kadagiti pagiduldulinan ti kinabaknang iti palasio ti ari.
Hahoi teh, Hezekiah ni, BAWIPA im hoi siangpahrang im a ta awh e tangka hoi suinaw pueng a poe.
16 Linikkab ni Hzsekias dagiti balitok kadagiti ruangan ti templo ni Yahweh ken manipud kadagiti inkalupkopna kadagiti adigi; intedna dagiti balitok iti ari ti Asiria.
Hezekiah ni, BAWIPA bawkim takhang a hlun awh e Judah siangpahrang Hezekiah ni khom sui e a hlun e hah abuemlah he a la teh Assiria siangpahrang a poe.
17 Ngem pinagtignay ti ari ti Asiria ti adu nga armadana, imbaonna da Tartan, Rabsaris ken ti panguloen a komandante manipud idiay Lakis a mapan kenni Ari Hezekias idiay Jerusalem. Nagdaliasatda kadagiti dalan ket nakadanunda iti ruar ti Jerusalem. Immasidegda iti pagayusan ti akinngato a pagurnongan ti danum, iti kalsada nga abay ti paglalabaan, ket nagtakderda iti abay daytoy.
Hahoi Assiria siangpahrang ni ransabawi Rabsaris, Rabshakeh, hoi ransa moikapap hoi Lakhish hoi Jerusalem Judah siangpahrang Hezekiah koe vah, a patoun teh, Jerusalem a pha awh. A pha toteh hnicu kapasunaw law lam tuikamuemnae kanîtholah, kaawm e tui lanae a teng vah a kangdue awh.
18 Idi inayabanda ni Ari Hezekias, rimmuar da Eliakim nga anak ni Hilkias a mangimatmaton iti palasio, ni Sebna nga eskriba, ken Joa nga anak ni Asaf nga agay-aywan kadagiti napapateg a papeles, tapno sabtenda ida.
Siangpahrang hah a kaw a toteh, imthung kahrawikung, Hilkiah capa Eliakim hoi cakathutkung Shebna, hoi lairui kathutkung Asaph capa Joab hah ahnimouh koe a tâco.
19 Kinuna ti panguloen a komandante kadakuada nga ibagada amin kenni Hezekias ti kinuna ti naindaklan nga ari, ti ari ti Asiria, “Ania aya ti pagpanpannakkelyo?
Rabshakeh ni, Hezekiah koevah dei pouh awh, siangpahrang ka lentoe Assiria siangpahrang ni, telah a dei, apimaw na kângue teh na lungmawngkhai vaw.
20 Agsasaokayo laeng kadagiti awan kaes-eskanna a sasao, ibagbagayo nga adda dagiti sabali a nasion a tumulong kadakayo ken pigsayo iti gubat. Ita, siasino ti pagtaltalkanyo? Siasino ti nangpatured kadakayo a bumusor kaniak?
Ransa thaw nahane teh, thaonae hoi khokhangthoumnae ka tawn na ti nahoehmaw. Hatei, hot teh lawk rumram na dei e doeh. Kai tuk hanelah, apimaw na kângue.
21 Kitaenyo, agtalekkayo iti tukkol a sarukod a runo ti Egipto, a no agsammaked ti maysa a tao a pagsarukod daytoy, maitudok iti imana. Dayta ti kaiyarigan ti Paraon nga ari ti Egipto iti siasinoman nga agtalek kenkuana.
Khenhaw! kâkhoe e lungpum sonron Izip na kângue teh hot patetlae tami ngaihawi pawiteh, a kut a ruk pouh han, Izip siangpahrang Faro ka kângue e pueng teh, hot patetlah doeh ouk ao awh.
22 Ngem no ibagayo kaniak, 'Agtaltalekkami kenni Yahweh a Diosmi,' saan kadi a kukuana dagiti inikkat ni Hezekias a disso a pagdaydayawan ken dagiti altar, ket naibaga iti Juda ken iti Jerusalem, 'Masapul nga agdayawkayo iti sangoanan daytoy nga altar iti Jerusalem'?
Nahoeh pawiteh, kai koevah BAWIPA Cathut hah ka kângue na teh awh pawiteh, ahni teh Hezekiah ni, Judahnaw hoi Jerusalem hanlah, Jerusalem e thuengnae khoungroe hmalah, hmuenrasang koe na bawk awh han na ka tet ni teh hote khoungroe ka raphoe e hah ahni nahoehmaw telah a ti.
23 Ita ngarud, kayatko ti mangidiaya ti nasayaat kadakayo manipud iti apok nga ari ti Asiria. Ikkankayo iti dua ribu a kabalio, no makabirukkayo iti mangsakay kadagitoy.
Hot patetlah, ka bawipa Assiria siangpahrang hoi lawkkamnae sak awh. Avan kâcui hane na hmawt thai pawiteh, marang 2,000 touh na poe han.
24 Kasanoyo a sarangten ti uray maysa laeng a kapitan dagiti kakakapuyan nga adipen ti apok? Inkabilyo ti panagtalekyo iti Egipto gapu kadagiti karwahe ken kadagiti kumakabalio!
Bangtelamaw marang hoi marangransanaw kecu dawk Izipnaw koe na yuemnae na patue pawiteh, bawipa e sannaw thung dawk ka thoungca e kahrawikung buet touh heh na rungngang thai han vaw.
25 Dimmanonak kadi ditoy a lugar a manggubat ken mangdadael iti daytoy a lugar nga awan ni Yahweh? Kinuna ni Yahweh kaniak, 'Rautem daytoy a daga ket dadaelem.'''
BAWIPA laipalah hoi maw na ram heh ka tuk teh ka raphoe awh vaw. BAWIPA ni kai koevah, hete ram tuk hanlah cet haw, be raphoe haw na ti pouh dawk doeh.
26 Ket kinuna da Eliakim nga anak ni Hilkias, Sebna ken Joa iti panguloen a komandante, “Pangaasim ta agsaoka kadagiti adipenmo iti pagsasao nga Arameo, ta maawatanmi daytoy. Saanka nga agsao kadakami iti pagsasao ti Juda kadagiti lapayag dagiti tattao nga adda kadagiti rabaw ti pader.”
Hilkiah capa Eliakim hoi Shebna hoi Joab ni Rabshakeh koevah pahren lahoi na sannaw hah, Aramaih lawk hoi ka pato awh toe. Bangkongtetpawiteh, hot teh ka thai awh ngoun. khopui kalupnae thung kaawmnaw a thai nahanlah Hebru lawk hoi na pato hanh lawih telah ati awh.
27 Ngem kinuna ti panguloen a komandante kadakuada, “Imbaonnak kadi ti apok iti apoyo ken kadakayo tapno ibagak dagitoy a sasao? Saan kadi nga imbaonnak kadagiti tattao nga agtugtugaw kadagiti rabaw ti pader, a kadduayo a mangan kadagiti bukodyo a rugit ken uminum kadagiti bukodyo nga isbu?”
Hatei, Rabshakeh ni a hni koe, ka bawipa ni na bawipa koe nangmouh koe dueng maw, hete lawk dei hanelah, na patoun vaw. Rapan van ka tahung e amae payungpaei ka cat ka net naw koe maw na patoun vaw telah a ti.
28 Kalpasanna ket timmakder ken nagpukkaw iti napigsa ti panguloen a komandante iti pagsaso a Judio a kinunana, “Dumngegkayo iti sao ti naindaklan nga ari, ti ari ti Asiria.
Rabshakeh teh a kangdue teh, Hebru lawk hoi kacaipounglah a hram teh, ka lentoe Assiria siangpahrang lawk hah ngai awh haw.
29 Kinuna ti ari,
Siangpahrang ni telah a dei. Hezekiah ka dum e lah awm hanh awh. Bangkongtetpawiteh ama ni, a kut dawk hoi na rungngang thai mahoeh.
30 'Saanyo nga ipalubos nga allilawennakayo ni Hezekaias, ta saannakayo a kabaelan nga ispalen manipud iti bilegko. Saanyo nga ipalubos a pagtalkennakayo ni Hezekias kenni Yahweh, a kunana, “Awan dua-dua nga ispalennatayo ni Yahweh; saan a maipaima daytoy a siudad iti ari ti Asiria.'''
Hezekiah ni, BAWIPA ni na rungngang roeroe vaiteh hete khopui heh Assiria siangpahrang kut dawk poe lah awm mahoeh telah BAWIPA hah kângue awh hanh naseh.
31 Saankayo a dumngeg kenni Hezekias, ta daytoy ti kinuna ti ari ti Asiria: 'Makikapiakayo kaniak ket sumukokayo kaniak. Ket mangan iti tunggal maysa kadakayo manipud iti ubasna ken manipud iti kayona nga igos, ken uminom iti danum manipud iti bubonna.
Hezekiah lawk hah yuem hanh awh. Assiria siangpahrang ni hettelah a dei. Kai koe roumnae sak awh nateh hi tho awh. Na ram patetlah cakang hoi misur e ram, vaiyei hoi misur takha,
32 Aramidenyo daytoy agingga nga umayak a mangipan kadakayo iti daga a kasla iti bukodyo a daga, daga nga addaan kadagiti trigo ken baro nga arak, daga nga addaan iti tinapay ken kaubasan, daga nga addaan kadagiti kayo ti olibo ken diro, tapno agbiagkayo a saan ketdi a matay.' Saankayo a dumngeg kenni Hezekias no allukoyennakayo a kunana, “Ispalennatayo ni Yahweh.'
Olive hoi khoitui ram, dout laipalah hringnae ram, koe na ceikhai hoehroukrak teh tami pueng ni mae misurkung dawk hoi a paw cat awh nateh tami pueng ni, mae thaibunglung dawk e a paw rip ca vaiteh tami pueng ni mae tuikhu tui rip net awh. Hezekiah ni BAWIPA ni na rungngang awh han doeh telah na ka pasawt nakunghai tang awh hanh loe.
33 Adda kadi kadagiti dios dagiti tattao ti nangispal kadakuada manipud iti bileg ti ari ti Asiria?
Miphun tangkuem e cathutnaw ni, a ram teh Assiria siangpahrang koehoi ouk na rangngang awh boimaw.
34 Sadino ti ayan dagiti dios da Hamat ken Arpad? Sadino ti ayan dagiti dios da Sefravaim, Hena ken Ivva? Naispalda kadi ti Samaria manipud kadagiti imak?
Hamath hoi Arpad cathutnaw hah namaw koung ao awh vaw. Sepharvaim hoi Hena hoi Ivvah naw e cathutnaw hai namaw koung ao awh. Samaria hah kai koehoi na rungngang thai awh maw.
35 Kadagiti amin a dios dagiti daga, adda kadi ti aniaman a dios a nangispal iti dagana manipud iti bilegko? Kasano nga isalakan ni Yahweh ti Jerusalem manipud iti kinabilegko?”
Ram tangkuem cathutnaw pueng thung dawk hoi apimaw kai koehoi ka rungngang thai. BAWIPA ni Jerusalem kho heh kai koehoi a rungngang han taya telah a ti.
36 Ngem nagtalinaed a naulimek dagiti tattao ket saanda a simmungbat, ta isu ti imbilin ti ari, “Saankayo a sumungbat kenkuana.”
Ahnimanaw teh duem ao awh teh kam touh boehai pathung awh hoeh. Bangkongtetpawiteh, siangpahrang ni kâlawk poe e patetlah ahnimanaw teh pathung awh hanh loe atipouh.
37 Kalpasanna, napan da Eliakim nga anak ni Hilkias, a mangimatmaton ti palasio; Sebna nga eskriba; ken ni Joa nga anak ni Asaf, ti paraidulin kadagiti napapateg a papeles kenni Hezekias, a naray-ab dagiti pagan-anayda ket impadamagda kenkuana dagiti sinao ti panguloen a komandante.
Hahoi teh, siangpahrang imthung kahrawikung Hilkiah capa Eliakim hoi cakathutkung Shebna hoi lairui kathutkung Asaph capa Joab hah a phi awh e khohna a kâmahrawksak teh, Hezekiah koevah a cei awh teh, Rabshakeh ni a dei e lawk hah a dei pouh awh.
