Ilu 4
1 Ụmụ m ndị ikom, geenụ ntị na ndụmọdụ nke nna unu, lezienụ anya ka unu nwee nghọta.
Sikilizeni wanangu, mafundisho ya baba yenu; sikilizeni kwa makini na mpate ufahamu.
2 Ṅaanụ ntị, nwee uche, nʼihi na ọ bụ ezi ozizi ka m na-ezi unu; ya mere, unu ahapụkwala iwu m.
Ninawapa mafundisho ya maana, kwa hiyo msiyaache mafundisho yangu.
3 Mgbe m bụ nwantakịrị nʼụlọ nna m, mgbe m ka dị ntakịrị, bụrụkwa naanị otu nwa nne m ji,
Nilipokuwa mvulana mdogo katika nyumba ya baba yangu, ningali mchanga na mtoto pekee kwa mama yangu,
4 ọ ziri m ihe, sịkwa m, “Ka obi gị jidesie okwu m niile ike, debe nʼiwu niile, ị ga-adịkwa ndụ.
baba alinifundisha akisema, “Yashike maneno yangu yote kwa moyo wako wote; yashike maagizo yangu na wewe utaishi.
5 Nweta amamihe, nwetakwa nghọta, echezọkwala okwu m, maọbụ site na ya wezuga onwe gị.
Pata hekima, pata ufahamu; usiyasahau maneno yangu wala usiyaache.
6 Ahapụla amamihe, ọ ga-echebe gị, hụ ya nʼanya, nʼihi na ọ ga-eduzi gị.
Usimwache hekima naye atakuweka salama; mpende, naye atakulinda.
7 Mmalite amamihe bụ nke a, nweta amamihe, ihe ọbụla o ga-efu gị, nweta nghọta.
Hekima ni bora kuliko vitu vyote; kwa hiyo jipe hekima. Hata ikikugharimu vyote ulivyo navyo, pata ufahamu.
8 Ọ bụrụ na i bulie amamihe elu, o ga-ebulikwa gị elu. Jidesie ya ike, ọ ga-ewetara gị oke nsọpụrụ.
Mstahi, naye atakukweza; mkumbatie, naye atakuheshimu.
9 Ọ ga-eji okpueze okoko osisi chọọ isi gị mma nyekwa gị okpueze mara mma nʼisi gị.”
Atakuvika shada la neema kichwani mwako na kukupa taji ya utukufu.”
10 Nwa m, ṅaa m ntị, meekwa ihe m gwara gị; ị ga-enwekwa ndụ ogologo.
Sikiliza mwanangu, kubali ninachokuambia, nayo miaka ya maisha yako itakuwa mingi.
11 M ga-edu gị nʼụzọ nke amamihe, duokwa gị nʼụzọ ziri ezi.
Ninakuongoza katika njia ya hekima na kukuongoza katika mapito yaliyonyooka.
12 Ọ bụrụ na i bie ụdị ndụ dị otu a, ihe agaghị akpọ gị nʼụkwụ nʼije gị, ị gaghị asụkwa ngọngọ mgbe ị na-agba ọsọ.
Utembeapo, hatua zako hazitazuiliwa; ukimbiapo, hutajikwaa.
13 Mee ihe niile m gwara gị, echefukwala ha, nʼihi na ọ ga-eduba gị na ndụ zuruoke.
Mkamate sana elimu, usimwache aende zake; mshike, maana yeye ni uzima wako.
14 Emela dịka ndị na-emebi iwu. Esokwala ụzọ ha.
Usiuweke mguu wako katika njia ya waovu wala usitembee katika njia ya watu wabaya.
15 Zeere ha, ejekwala nʼụzọ ha; chepu ihu gị nʼụzọ ahụ,
Epukana nayo, usisafiri katika njia hiyo; achana nayo, na uelekee njia yako.
16 nʼihi na ndị na-emebi iwu adịghị arahụ ụra tutu ha emee arụ nke ụbọchị ahụ. Ha anaghị ezu ike tutu ha emee ka otu onye maa nʼọnya.
Kwa kuwa hawawezi kulala mpaka watende uovu; wanashindwa hata kusinzia mpaka wamwangushe mtu.
17 Ha na-eri ihe oriri nke mmebi iwu, na-aṅụkwa ihe ọṅụṅụ nke ọgbaaghara.
Wanakula mkate wa uovu, na kunywa mvinyo wa jeuri.
18 Ma ụzọ ndị ezi omume dị ka anyanwụ na-awa nʼisi ụtụtụ, nke na-enwuwakwa dịka ìhè nʼetiti ehihie ụbọchị.
Njia ya wenye haki ni kama nuru ya kwanza ya mapambazuko, ambayo hungʼaa zaidi na zaidi mpaka mchana mkamilifu.
19 Ma ụzọ onye na-emebi iwu dị ka itiri nke ọchịchịrị, ha anaghị ama ihe na-eme ka ha sụọ ngọngọ.
Lakini njia ya waovu ni kama giza nene; hawajui kinachowafanya wajikwae.
20 Gee ntị nwa m, nʼihe m na-ekwu. Gee ntị nke ọma.
Mwanangu, yasikilize kwa makini yale ninayokuambia; sikiliza kwa makini maneno yangu.
21 Doo ihe ndị a nʼuche gị mgbe niile; ka ha bamiekwa nʼime obi gị,
Usiruhusu yaondoke machoni pako, yahifadhi ndani ya moyo wako;
22 nʼihi na ha bụ ndụ nye ndị chọtara ha, bụrụkwa ahụ ike nye mmadụ.
kwa sababu ni uzima kwa wale wanaoyapata na afya kwa mwili wote wa mwanadamu.
23 Nke ka nke, lezie echiche uche gị niile anya, nʼihi na ha na-emetụta ndụ gị niile.
Zaidi ya yote, linda moyo wako, kuliko yote uyalindayo, maana ndiko zitokako chemchemi za uzima.
24 Ka ụgha ọbụla ghara isi gị nʼọnụ pụta; kpọọ ịgha ụgha niile na okwu rụrụ arụ niile asị.
Epusha kinywa chako na ukaidi; weka mazungumzo machafu mbali na midomo yako.
25 Legide anya nʼihu ime ihe bụ eziokwu; atụgharịkwala isi gị ile ihe ọbụla.
Macho yako na yatazame mbele, kaza macho yako moja kwa moja mbele yako.
26 Leruo ije ụkwụ gị anya, doziekwa ụzọ gị niile ka ọ guzozie.
Sawazisha mapito ya miguu yako na njia zako zote ziwe zimethibitika.
27 Ewezugala onwe gị site nʼaka nri maọbụ nʼaka ekpe; si nʼihe ọjọọ wezuga ụkwụ gị.
Usigeuke kulia wala kushoto; epusha mguu wako na ubaya.
