Matteus 23
1 Jesús talaði til mannfjöldans og lærisveina sinna og sagði:
Then Jesus spoke to the multitudes, and to his disciples,
2 „Halda mætti að þessir leiðtogar og farísear væru sjálfir Móse, því þeir eru alltaf að setja ný lög.
saying: The scribes and the Pharisees sit in Moses seat:
3 Þið skuluð gera það sem þeir segja, en eftir verkum þeirra skuluð þið ekki breyta, því að þeir fara sjálfir ekki eftir því sem þeir kenna.
therefore, all things that they command you to observe, observe and do. But do not according to their works: for they command, and do not.
4 Þeir krefjast mikils af öðrum, en lítils af sjálfum sér.
For they bind up burdens that are heavy and hard to be borne, and lay them on the shoulders of men; but they refuse to move them with one of their fingers.
5 Þeir gera allt til að sýnast. Þeir láta líta út sem þeir séu heilagir með því að breikka minnisborðana og lengja skúfana á skikkjum sínum.
And they do all their works for the purpose of being seen by men. They make their amulets broad, and enlarge the fringes of their mantles.
6 Þeir njóta þess að sitja við háborðið í veislum og hafa mætur á stúkusætum samkomuhúsanna.
They also love the most honorable places at suppers, and the first seats in the synagogues,
7 Þeim líkar vel að tekið sé eftir þeim á götum og þeir vilja gjarnan láta kalla sig „rabbí“eða „meistari“.
and salutations in the markets, and to be called by men, Rabbi, Rabbi.
8 Látið engan kalla ykkur meistara, því ykkar eini meistari er Guð og allir eruð þið jafnir sem bræður.
But you must not be called Rabbi; for one is your leader, and all of you are brethren.
9 Ávarpið heldur engan sem föður á jörðu, því að þannig á aðeins að ávarpa Guð á himnum.
And call no man on earth your father; for one is your Father, who is in heaven.
10 Kallið ykkur ekki heldur „leiðtoga“því ykkar eini leiðtogi er Kristur.
And be not called leaders; for one is your leader, the Christ.
11 Sá ykkar sem er fremstur, á að vera þjónn ykkar. Sá sem er mestur, þjóni hinum!
And the greatest among you shall be your minister.
12 Sá sem upphefur sjálfan sig, mun niðurlægjast, en þeir sem auðmýkja sig hljóta heiður.
Whoever exalts himself shall be humbled; and whoever humbles himself shall be exalted.
13 Þið farísear og trúarleiðtogar, vei ykkur, því þið eruð hræsnarar! Þið útilokið menn frá því að komast inn í himnaríki og sjálfir munuð þið ekki komast þangað. Þið biðjið langar bænir á almannafæri til að auglýsa guðrækni ykkar, en svo flæmið þið ekkjur út af heimilum sínum Hræsnarar!
But alas for you, scribes and Pharisees, hypocrites! for you eat up the houses of widows, and for a pretext make long prayers. For this reason, you shall receive the greater condemnation.
Alas for you, scribes and Pharisees, hypocrites! for you close the kingdom of heaven in the face of men; for you neither go in yourselves, nor do you suffer those who are entering, to go in.
15 Já, vei ykkur, þið hræsnarar! Þið farið langar leiðir til þess að vinna einn trúskipting, og gerið hann síðan að miklu verra helvítisbarni en þið eruð sjálfir. (Geenna g1067)
Alas for you, scribes and Pharisees, hypocrites! for you traverse sea and land to make one proselyte; and when he is made, you make him twofold more a child of hell than yourselves. (Geenna g1067)
16 Þið eruð blindir leiðsögumenn. Vei ykkur! Þið segið að það sé markleysa að sverja við musterið, en sá sem sverji við eigur musterisins sé skuldbundinn.
Alas for you, blind guides! who say, Whoever shall swear by the temple, it is nothing; but whoever shall swear by the gold of the temple, becomes a debtor.
17 Blindu heimskingjar! Hvort er meira, gullið eða musterið sem helgar gullið?
Fools and blind! for which is greater, the gold, or the temple that sanctifies the gold?
18 Einnig segið þið að rjúfa megi eið sem svarinn sé við altarið en ekki þann sem svarinn sé við gjöfina á altarinu.
And, Whoever shall swear by the altar, it is nothing; but whoever shall swear by the gift that is on it, becomes a debtor.
19 Þið eruð blindir! Hvort er meira, gjöfin á altarinu eða altarið sjálft, sem helgar gjöfina?
Fools and blind! for which is greater, the gift, or the altar that sanctifies the gift?
20 Þegar þú sverð við altarið, þá sverðu við það sjálft og allt sem á því er.
Therefore, whoever swears by the altar, swears by it, and by all that is on it.
21 Þegar þú sverð við musterið, þá sverðu við það og við Guð sem þar býr.
And whoever swears by the temple, swears by it, and by him that dwells in it.
22 Þegar þú sverð við himininn, sverðu við hásæti Guðs og við Guð sjálfan.
And he that swears by heaven, swears by the throne of God, and by him that sits upon it.
23 Farísear og aðrir leiðtogar, vei ykkur, því að þið eruð hræsnarar! Þið gætið þess að gjalda tíund, en skeytið ekkert um það sem meira er um vert, réttvísi, miskunnsemi og trúmennsku. Haldið áfram að gefa tíund, en látið hitt ekki ógjört sem mikilvægara er.
Alas for you, scribes and Pharisees, hypocrites! for you pay tithes of mint and dill and cummin, and have neglected the weightier matters of the law, its justice, its mercy, and its faithfulness. These you ought to have done, and those you ought not to have neglected.
24 Blindu leiðsögumenn! Þið tínið flugurnar úr matnum, en gleypið svo úlfaldann með húð og hári.
Blind guides! who strain out a gnat, but swallow a camel.
25 Vei ykkur, farísear og trúarleiðtogar – hræsnarar! Þið nostrið við að fægja bollann og diskinn að utan, en gleymið að hann er mengaður kúgun og ágirnd að innan.
Alas for you, scribes and Pharisees, hypocrites! for you make clean the outside of the cup and the plate; but within they are full of rapine and excess.
26 Þú blindi farísei! Hreinsaðu fyrst bollann og diskinn að innan svo að hann verði allur hreinn.
Blind Pharisee! first make clean the inside of the cup and the plate, that the outside of them also may be clean.
27 Vei ykkur, fræðimenn og farísear. Þið líkist kölkuðu grafhýsi, sem er fagurt að utan – en að innan fullt af ódaun, rotnun og dauðra manna beinum.
Alas for you, scribes and Pharisees, hypocrites! for you are like whitened sepulchers, which without appear beautiful, but within are full of dead men’s bones, and of all uncleanness.
28 Þið reynið að sýnast heilagir menn í annarra augum, en hjörtu ykkar eru menguð af hræsni og lögbrotum.
So also you outwardly appear to men to be just, but within you are full of hypocrisy and lawlessness.
29 Vei ykkur, farísear og fræðimenn – hræsnarar! Þið reisið minnismerki um spámennina sem forfeður ykkar drápu, skreytið grafir guðrækinna manna, sem þeir einnig líflétu, og segið: „Aldrei hefðum við framið slíkt ódæði sem forfeður okkar.“
Alas for you, scribes and Pharisees, hypocrites! for you build the tombs of the prophets, and adorn the sepulchers of the righteous,
and say: If we had been in the days of our fathers, we would not have been partakers with them in the blood of the prophets.
31 Með þessum orðum lýsið þið yfir að þið séuð synir vondra manna,
So then you testify against yourselves, that you are the sons of those who killed the prophets.
32 síðan fetið þið í fótspor þeirra og fullkomnið illverk þeirra.
Do you also fill up the measure of your fathers.
Serpents, generation of vipers, how can you escape the condemnation of hell? (Geenna g1067)
34 Ég sendi til ykkar spámenn og kennimenn. Suma þeirra munið þið krossfesta, en berja aðra í samkomuhúsum ykkar og ofsækja þá í borg eftir borg.
For this reason, behold, I send you prophets and wise men and scribes; and some of them you will kill and crucify; and some of them you will scourge in your synagogues, and persecute from city to city;
35 Þannig berið þið ábyrgð á lífláti allra guðrækinna manna, allt frá Abel hinum réttláta til Sakaría Barakíasonar, sem þið drápuð milli altarisins og musterisins.
that upon you may come all the righteous blood which has been shed upon the earth, from the blood of Abel the just to the blood of Zachariah, the son of Barachiah, whom you slew between the temple and the altar.
36 Dómurinn fyrir glæpaverkin mun koma yfir þessa kynslóð.“
Verily I say to you, All these things shall come upon this generation.
37 „Jerúsalem, Jerúsalem, þú borg sem líflætur spámennina og grýtir þá sem sendir eru til þín. Oft hef ég viljað safna börnum þínum saman eins og hæna safnar ungum sínum undir vængi sína – en þið hafið ekki viljað það,
Jerusalem, Jerusalem, thou that killest the prophets and stonest those who are sent to thee, how often have I desired to gather thy children together, as a bird gathers her young under her wings, and you refused.
38 Hús þín munu verða skilin eftir í eyði.
Behold, your house is left to you deserted.
39 Og þetta skaltu vita: Þú munt ekki sjá mig aftur fyrr en þú ert reiðubúin að taka á móti þeim, sem Guð sendir til þín.“
For I say to you, That you shall not see me henceforth, till you shall say, Blessed is he that comes in the name of the Lord.
