Matteus 13
1 Síðar sama dag fór Jesús að heiman og settist við vatnið,
В день же той изшед Иисус из дому, седяше при мори.
2 þar safnaðist að honum mikill mannfjöldi. Hann steig út í bát og kenndi þaðan, en fólkið stóð á ströndinni og hlustaði. Hann sagði margar dæmisögur, þar á meðal þessa: „Bóndi sáði korni í akur sinn.
И собрашася к Нему народи мнози, якоже Ему в корабль влезти и сести: и весь народ на брезе стояше.
И глагола им притчами много, глаголя: се, изыде сеяй, да сеет:
4 Meðan hann var að sá féll sumt af sáðkorninu við götuna og fuglar komu og átu það upp.
и сеющу ему, ова падоша при пути, и приидоша птицы и позобаша я:
5 Sumt féll í grýtta jörð þar sem gróðurmold var lítil. Það óx fljótt,
другая же падоша на каменных, идеже не имеяху земли многи, и абие прозябоша, зане не имеяху глубины земли:
6 en þegar brennheit sólin skein, skrælnaði það og dó, því ræturnar voru litlar.
солнцу же возсиявшу присвянуша, и зане не имеяху корения, изсхоша:
7 Sumt lenti meðal þyrna sem uxu upp og kæfðu það.
другая же падоша в тернии, и взыде терние и подави их:
8 En sumt féll í góða jörð og bar þrítugfalda, sextugfalda og jafnvel hundraðfalda uppskeru.
другая же падоша на земли добрей и даяху плод, ово убо сто, ово же шестьдесят, ово же тридесять:
9 Þetta skuluð þið muna!“
имеяй ушы слышати да слышит.
10 Lærisveinar Jesú komu til hans og spurðu: „Hvers vegna notar þú þessar flóknu dæmisögur þegar þú talar til fólks?“
И приступивше ученицы (Его) рекоша Ему: почто притчами глаголеши им?
11 Þá sagði hann, að lærisveinunum einum væri ætlað að öðlast skilning á ríki himnanna, öðrum ekki.
Он же отвещав рече им: яко вам дано есть разумети тайны Царствия Небеснаго, онем же не дано есть:
12 „Þeim sem hefur“sagði hann, „mun verða gefið enn meira, en frá þeim sem ekkert á, mun jafnvel verða tekið það litla sem hann hefur. Ég nota þessar líkingar til að fólkið heyri og sjái, en skilji ekki.
иже бо имать, дастся ему и преизбудет (ему): а иже не имать, и еже имать, возмется от него:
сего ради в притчах глаголю им, яко видяще не видят, и слышаще не слышат, ни разумеют:
14 Þannig rætast þessi orð Jesaja: „Þeir heyra, en skilja ekki, þeir horfa, en sjá ekki.
и сбывается в них пророчество Исаиино, глаголющее: слухом услышите, и не имате разумети: и зряще узрите, и не имате видети:
15 Hugurinn er sljór og heyrnin dauf. Þeir sofa og sjá því hvorki né heyra það sem gæti veitt þeim skilning og leitt þá aftur til Guðs svo þeir hlytu lækningu.“
отолсте бо сердце людий сих, и ушима тяжко слышаша, и очи свои смежиша, да не когда узрят очима, и ушима услышат, и сердцем уразумеют, и обратятся, и изцелю их.
16 En ykkar augu eru blessuð, því þau sjá, og eyru ykkar eru líka blessuð, því þau hlusta.
Ваша же блаженна очеса, яко видят, и уши ваши, яко слышат:
17 Margir spámenn og trúað fólk þráði að sjá það sem þið sjáið og heyra það sem þið heyrið, en fengu það ekki.“
аминь бо глаголю вам, яко мнози пророцы и праведницы вожделеша видети, яже видите, и не видеша, и слышати, яже слышите, и не слышаша.
18 „Merking sögunnar, sem ég sagði ykkur áðan um bóndann sem var að sá, er þessi:
Вы же услышите притчу сеющаго:
19 Gatan, þar sem sumt af sáðkorninu féll, táknar hjarta manns sem heyrir gleðitíðindin um guðsríki, en skilur þau ekki. Þá kemur Satan og rænir því, sem sáð var í hjarta hans.
всякому слышащему слово Царствия и не разумевающу, приходит лукавый и восхищает всеянное в сердцы его: сие есть, еже при пути сеянное.
20 Grunni, grýtti jarðvegurinn táknar hjarta þess sem heyrir boðskapinn og tekur strax við honum með miklum fögnuði.
А на камени сеянное, сие есть слышай слово и абие с радостию приемлет е:
21 Honum er þó ekki mikil alvara og fræið nær ekki að skjóta djúpum rótum. Síðar þegar erfiðleikar eða trúarofsóknir herja, missir hann allan áhuga.
не имать же корене в себе, но привременен есть: бывши же печали или гонению словесе ради, абие соблажняется.
22 Jarðvegurinn þar sem þyrnarnir uxu, táknar mann sem heyrir boðskapinn, en lætur áhyggjur lífsgæðakapphlaupsins kæfa orð Guðs, og fjarlægist Guð smátt og smátt. (aiōn g165)
А сеянное в тернии, се есть слышай слово, и печаль века сего и лесть богатства подавляет слово, и без плода бывает. (aiōn g165)
23 Frjósami jarðvegurinn táknar þann mann sem hlustar á boðskapinn, skilur hann, fer af stað og leiðir þrjátíu, sextíu eða jafnvel hundrað aðra inn í ríki Guðs.“
А сеянное на добрей земли, се есть слышай слово и разумевая: иже убо плод приносит и творит ово сто, ово же шестьдесят, ово тридесять.
24 Hann sagði þeim einnig þessa dæmisögu: „Himnaríki er líkt bónda sem sáði góðu sæði í akur sinn.
Ину притчу предложи им, глаголя: уподобися Царствие Небесное человеку, сеявшу доброе семя на селе своем:
25 Nótt eina, meðan hann svaf, kom óvinur hans og sáði illgresi meðal hveitisins.
спящым же человеком, прииде враг его и всея плевелы посреде пшеницы и отиде:
26 Þegar hveitið kom upp, kom illgresið einnig upp.
егда же прозябе трава и плод сотвори, тогда явишася и плевелие.
27 Vinnumenn bóndans komu til hans og sögðu: „Húsbóndi! Akurinn, sem þú sáðir góða hveitinu í, er fullur af illgresi.“
Пришедше же раби господина, реша ему: господи, не доброе ли семя сеял еси на селе твоем? Откуду убо имать плевелы?
28 „Því hefur einhver óvinur sáð, “svaraði bóndinn. „Eigum við að reyta illgresið?“spurðu þeir.
Он же рече им: враг человек сие сотвори. Раби же реша ему: хощеши ли убо, да шедше исплевем я?
29 „Nei, “svaraði hann, „því þá gætuð þið einnig slitið hveitið upp.
Он же рече (им): ни: да не когда восторгающе плевелы, восторгнете купно с ними (и) пшеницу:
30 Látið hvort tveggja vaxa til uppskerutímans, og þá mun ég segja kornskurðarmönnunum að skilja illgresið frá og brenna það, en setja hveitið í hlöðuna“.“
оставите расти обое купно до жатвы: и во время жатвы реку жателем: соберите первее плевелы и свяжите их в снопы, яко сожещи я: а пшеницу соберите в житницу мою.
31 „Hér er enn ein líking. Ríki himnanna er líkt örsmáu sinnepsfræi sem sáð var í akur. Það er allra sáðkorna minnst, en plantan verður þó hæst allra kryddjurta og verður að tré, þar sem fuglar leita sér skjóls.“
Ину притчу предложи им, глаголя: подобно есть Царствие Небесное зерну горушичну, еже взем человек всея на селе своем,
еже малейше убо есть от всех семен: егда же возрастет, более (всех) зелий есть и бывает древо, яко приити птицам небесным и витати на ветвех его.
33 Jesús sagði þeim einnig þessa dæmisögu: „Himnaríki er líkt konu sem bakaði brauð. Fyrst mældi hún mjöl, síðan bætti hún geri í og hnoðaði uns gerið hafði gegnsýrt deigið.“
Ину притчу глагола им: подобно есть Царствие Небесное квасу, егоже вземши жена скры в сатех триех муки, дондеже вскисоша вся.
34 Jesús notaði ávallt slíkar dæmisögur þegar hann talaði við fólkið og það gerði hann í ákveðnum tilgangi. Spámennirnir höfðu reyndar sagt fyrir að hann myndi nota líkingar. Spádómur þeirra var á þessa leið:
Сия вся глагола Иисус в притчах народом, и без притчи ничесоже глаголаше к ним:
35 „Ég mun tala í dæmisögum. Ég mun útskýra leyndardóma sem legið hafa í þagnargildi frá örófi alda.“
яко да сбудется реченное пророком, глаголющим: отверзу в притчах уста Моя: отрыгну сокровенная от сложения мира.
36 Jesús yfirgaf nú fólkið og gekk inn í hús. Lærisveinar hans báðu hann þá að útskýra líkinguna um illgresið og hveitið.
Тогда оставль народы, прииде в дом Иисус. И приступиша к Нему ученицы Его, глаголюще: скажи нам притчу плевел селных.
37 „Það skal ég gera, “sagði hann. „Ég er bóndinn sem sáir góða sæðinu.
Он же отвещав рече им: сеявый доброе семя есть Сын Человеческий:
38 Akurinn er allur heimurinn. Góða sæðið eru börn guðsríkisins. Illgresið er fólk sem fylgir óvininum.
а село есть мир: доброе же семя, сии суть сынове Царствия, а плевелие суть сынове неприязненнии:
39 Óvinurinn, sem sáði illgresinu meðal hveitisins, er Satan. Uppskerutíminn er dómsdagur. Kornskurðarmennirnir eru englar. (aiōn g165)
а враг всеявый их есть диавол: а жатва кончина века есть: а жатели Ангели суть. (aiōn g165)
Якоже убо собирают плевелы и огнем сожигают, тако будет в скончание века сего: (aiōn g165)
41 Ég mun senda engla mína til að skilja frá alla vonda menn og allt sem veldur synd,
послет Сын Человеческий Ангелы Своя, и соберут от Царствия Его вся соблазны и творящих беззаконие
42 varpa á bál og brenna. Þar mun verða grátið og kveinað.
и ввергут их в пещь огненну: ту будет плачь и скрежет зубом:
43 En börn Guðs munu ljóma eins og sólin í ríki föðurins. Takið vel eftir þessu!“
тогда праведницы просветятся яко солнце в Царствии Отца их. Имеяй ушы слышати да слышит.
44 „Ríki himnanna er líkt fjársjóði sem maður fann í akri einum. Í ákafa sínum seldi hann allt sem hann átti, til að geta keypt akurinn – og náð fjársjóðnum!“
Паки подобно есть Царствие Небесное сокровищу сокровену на селе, еже обрет человек скры, и от радости его идет, и вся, елика имать, продает, и купует село то.
45 „Himnaríki er einnig líkt perlukaupmanni, sem leitaði að dýrum perlum.
Паки подобно есть Царствие Небесное человеку купцу, ищущу добрых бисерей,
46 Hann gerði góð kaup þegar hann fann afar verðmæta perlu, seldi allar eigur sínar og keypti hana.“
иже обрет един многоценен бисер, шед продаде вся, елика имяше, и купи его.
47 „Guðsríki má enn líkja við fiskimann. Hann kastar neti út í vatnið og veiðir í það fisk af ýmsum tegundum, bæði verðmætum og verðlausum. Þegar netið er orðið fullt dregur hann það á land og safnar ætu fiskunum saman, en fleygir hinum.
Паки подобно есть Царствие Небесное неводу ввержену в море и от всякаго рода собравшу,
иже егда исполнися, извлекоша и на край, и седше избраша добрыя в сосуды, а злыя извергоша вон.
49 Þannig fer líka á dómsdegi. Englar munu koma, skilja hina óguðlegu frá hinum trúuðu og (aiōn g165)
Тако будет в скончание века: изыдут Ангели, и отлучат злыя от среды праведных, (aiōn g165)
50 kasta hinum óguðlegu á bálið. Þar verður grátið og kveinað.
и ввергут их в пещь огненную: ту будет плачь и скрежет зубом.
51 Skiljið þið þetta?“spurði Jesús. „Já, “svöruðu þeir.
Глагола им Иисус: разуместе ли сия вся? Глаголаша Ему: ей, Господи.
52 Þá bætti hann við og sagði: „Þeir sem vel eru að sér í Guðs orði og hafa gjörst lærisveinar mínir, eiga fjársjóð sem geymir bæði gamla og nýja þekkingu.“
Он же рече им: сего ради всяк книжник, научився Царствию Небесному, подобен есть человеку домовиту, иже износит от сокровища своего новая и ветхая.
53 Þegar Jesús hafði sagt þessar dæmisögur, sneri hann aftur til Nasaret í Galíleu (þar sem hann hafði átt heima.) Hann kenndi í samkomuhúsinu og fólk undraðist visku hans og máttarverk. „Hvernig stendur á þessu?!“hrópaði það.
И бысть, егда сконча Иисус притчи сия, прейде оттуду.
И пришед во отечествие Свое, учаше их на сонмищи их, яко дивитися им и глаголати: откуду Сему премудрость сия и силы?
55 „Er þetta ekki sonur smiðsins? Við þekkjum móður hans, Maríu, bræður hans, Jakob, Jósef, Símon og Júdas,
Не Сей ли есть тектонов сын? Не Мати ли Его нарицается Мариам, и братия Его Иаков и Иосий, и Симон и Иуда?
56 og systur hans eru hér allar. Hvaðan hefur hann þetta vald?“
И сестры Его не вся ли в нас суть? Откуду убо Сему сия вся?
57 Þeir hneyksluðust á honum. Þá sagði Jesús við þá: „Hvergi er spámaður minna metinn en á heimili sínu og meðal eigin fólks!“Hann gerði fá kraftaverk þar vegna vantrúar þeirra.
И блажняхуся о Нем. Иисус же рече им: несть пророк без чести, токмо во отечествии своем и в дому своем.
И не сотвори ту сил многих за неверство их.
