Markús 10
1 Eftir þetta fór Jesús frá Kapernaum og kom til Júdeu og byggðanna austan Jórdanar. Fólkið streymdi til hans eins og áður og hann kenndi því.
And he arose from thence, and cometh into the borders of Judæa and beyond the Jordan: and multitudes come together unto him again; and, as he was wont, he taught them again.
2 Nokkrir farísear komu þá til hans og spurðu: „Leyfir þú hjónaskilnað?“Þeir ætluðu að snúa á hann með þessari spurningu.
And there came unto him Pharisees, and asked him, Is it lawful for a man to put away [his] wife? trying him.
3 Jesús svaraði með annarri spurningu: „Hvað sagði Móse um slíkt?“
And he answered and said unto them, What did Moses command you?
4 Þeir svöruðu: „Hann sagði að það væri ekkert við það að athuga. Það eina, sem maðurinn þyrfti að gera, væri að afhenda konu sinni skilnaðarbréf. Það væri allt og sumt.“
And they said, Moses suffered to write a bill of divorcement, and to put her away.
5 „Ég skal segja ykkur hvers vegna hann sagði þetta, “sagði Jesús. „Það var tilslökun vegna illsku ykkar,
But Jesus said unto them, For your hardness of heart he wrote you this commandment.
6 því þannig hafði Guð ekki hugsað sér það. Í upphafi skapaði hann karl og konu og hann ætlaði þeim að lifa saman alla ævi í hjónabandinu. Karlmaðurinn á því að yfirgefa föður og móður,
But from the beginning of the creation, Male and female made he them.
For this cause shall a man leave his father and mother, and shall cleave to his wife;
8 og búa með eiginkonu sinni, svo að þau verði ekki lengur tvö heldur eitt.
and the two shall become one flesh: so that they are no more two, but one flesh.
9 Það sem Guð hefur sameinað, má enginn maður sundur skilja.“
What therefore God hath joined together, let not man put asunder.
10 Þegar hann síðar var orðinn einn með lærisveinum sínum í húsinu, tóku þeir upp þráðinn á ný.
And in the house the disciples asked him again of this matter.
11 Þá sagði Jesús: „Sá sem skilur við konu sína og kvænist annarri, drýgir hór gegn henni.
And he saith unto them, Whosoever shall put away his wife, and marry another, committeth adultery against her:
12 Og skilji kona við mann sinn og giftist öðrum, drýgir hún hór.“
and if she herself shall put away her husband, and marry another, she committeth adultery.
13 Sumir komu með börnin sín til Jesús og báðu hann að blessa þau. Lærisveinarnir stugguðu þeim þá frá og sögðu að ekki mætti ónáða hann.
And they were bringing unto him little children, that he should touch them: and the disciples rebuked them.
14 Þegar Jesús sá þetta, sárnaði honum, og hann sagði við lærisveinana: „Leyfið börnunum að koma til mín og bannið þeim það ekki, því slíkra er guðsríki.
But when Jesus saw it, he was moved with indignation, and said unto them, Suffer the little children to come unto me; forbid them not: for to such belongeth the kingdom of God.
15 Ég legg á það áherslu að sá, sem ekki vill koma til Guðs eins og lítið barn, mun aldrei komast inn í ríki hans.“
Verily I say unto you, Whosoever shall not receive the kingdom of God as a little child, he shall in no wise enter therein.
16 Síðan tók hann börnin í fang sér, lagði hendur yfir þau og blessaði.
And he took them in his arms, and blessed them, laying his hands upon them.
17 Jesús var í þann veginn að leggja upp í ferð, þegar maður nokkur kom hlaupandi til hans, kraup og spurði. „Góði meistari, hvað verð ég að gera til að eignast eilíft líf?“ (aiōnios g166)
And as he was going forth into the way, there ran one to him, and kneeled to him, and asked him, Good Teacher, what shall I do that I may inherit eternal life? (aiōnios g166)
18 „Hvers vegna kallar þú mig góðan?“spurði Jesús. „Enginn er góður nema einn og það er Guð.
And Jesus said unto him, Why callest thou me good? none is good save one, [even] God.
19 Þú þekkir boðorðin: Þú skalt ekki morð fremja, ekki drýgja hór, ekki stela, ekki ljúga, ekki svíkja og heiðra skaltu föður þinn og móður.“
Thou knowest the commandments, Do not kill, Do not commit adultery, Do not steal, Do not bear false witness, Do not defraud, Honor thy father and mother.
20 „Meistari, “svaraði maðurinn, „ég hef hlýtt þessum boðorðum allt frá barnæsku.“
And he said unto him, Teacher, all these things have I observed from my youth.
21 Jesú fór að þykja vænt um þennan mann; hann leit á hann og sagði: „Eitt vantar þig samt: Seldu allt sem þú átt og gefðu fátækum peningana – þá munt þú eiga auðæfi á himnum. Komdu síðan og fylgdu mér.“
And Jesus looking upon him loved him, and said unto him, One thing thou lackest: go, sell whatsoever thou hast, and give to the poor, and thou shalt have treasure in heaven: and come, follow me.
22 Þá varð maðurinn niðurlútur og fór burt, dapur í bragði, því hann var mjög ríkur.
But his countenance fell at the saying, and he went away sorrowful: for he was one that had great possessions.
23 Jesús horfði á eftir honum þegar hann gekk burt, síðan sneri hann sér að lærisveinunum og sagði: „Það er erfitt fyrir ríka menn að komast inn í guðsríki.“
And Jesus looked round about, and saith unto his disciples, How hardly shall they that have riches enter into the kingdom of God!
24 Lærisveinarnir urðu undrandi! Jesús sagði því aftur: „Börnin góð, það er erfitt fyrir þá, sem treysta auðæfunum, að komast inn í guðsríki.
And the disciples were amazed at his words. But Jesus answereth again, and saith unto them, Children, how hard is it for them that trust in riches to enter into the kingdom of God!
25 Auðveldara er fyrir úlfalda að fara gegnum nálarauga, en ríkan mann að komast inn í guðsríki.“
It is easier for a camel to go through a needle’s eye, than for a rich man to enter into the kingdom of God.
26 Nú urðu lærisveinarnir öldungis forviða! „Hver getur þá orðið hólpinn?“spurðu þeir.
And they were astonished exceedingly, saying unto him, Then who can be saved?
27 Jesús horfði fast á þá og sagði: „Án Guðs er það ómögulegt, en Guði er enginn hlutur um megn.“
Jesus looking upon them saith, With men it is impossible, but not with God: for all things are possible with God.
28 Þá tók Pétur að telja upp allt sem hann og lærisveinarnir hefðu yfirgefið og sagði síðan: „Við höfum yfirgefið allt og fylgt þér…“
Peter began to say unto him, Lo, we have left all, and have followed thee.
29 Jesús svaraði: „Ég fullvissa ykkur um að hver sá sem yfirgefur allt – heimili, bræður, systur, móður, föður, börn eða eignir – af kærleika til mín og til að geta flutt öðrum gleðiboðskapinn, mun fá sín laun.
Jesus said, Verily I say unto you, There is no man that hath left house, or brethren, or sisters, or mother, or father, or children, or lands, for my sake, and for the gospel’s sake,
31 Þá mun lítið verða úr mörgum sem nú telja sig mikla, en margir sem nú eru fyrirlitnir, munu þar hljóta virðingu.“
But many [that are] first shall be last; and the last first.
32 Nú lá leiðin til Jerúsalem. Jesús gekk hratt á undan lærisveinunum, sem fylgdu honum undrandi og kvíðnir. Jesús fór með þá afsíðis og tók enn að lýsa fyrir þeim því sem biði hans í Jerúsalem.
And they were on the way, going up to Jerusalem; and Jesus was going before them: and they were amazed; and they that followed were afraid. And he took again the twelve, and began to tell them the things that were to happen unto him,
33 „Þegar þangað kemur mun ég, Kristur, verða handtekinn og leiddur fyrir æðstu prestana og leiðtoga þjóðarinnar. Þeir munu dæma mig til dauða og selja mig í hendur Rómverjanna, svo þeir geti tekið mig af lífi.
[saying], Behold, we go up to Jerusalem; and the Son of man shall be delivered unto the chief priests and the scribes; and they shall condemn him to death, and shall deliver him unto the Gentiles:
34 Fyrst munu þeir hæðast að mér og hrækja á mig, síðan húðstrýkja, og því næst lífláta mig. Þrem dögum síðar mun ég rísa upp frá dauðum.“
and they shall mock him, and shall spit upon him, and shall scourge him, and shall kill him; and after three days he shall rise again.
35 Nú komu Jakob og Jóhannes, synir Sebedeusar, til hans og sögðu við hann í hálfum hljóðum: „Meistari, okkur langar að biðja þig um nokkuð.“
And there come near unto him James and John, the sons of Zebedee, saying unto him, Teacher, we would that thou shouldest do for us whatsoever we shall ask of thee.
36 „Hvað er það?“spurði hann.
And he said unto them, What would ye that I should do for you?
37 „Okkur langar að sitja næst þér í konungsríki þínu, annar hægra megin, hinn vinstra megin, “svöruðu þeir.
And they said unto him, Grant unto us that we may sit, one on thy right hand, and one on [thy] left hand, in thy glory.
38 „Þið vitið ekki um hvað þið eruð að biðja!“sagði Jesús. „Getið þið drukkið þann sorgarbikar sem ég verð að drekka? Eða skírst þeirri þjáningaskírn sem ég verð að skírast?“
But Jesus said unto them, Ye know not what ye ask. Are ye able to drink the cup that I drink? or to be baptized with the baptism that I am baptized with?
39 „Já, já, það getum við, “svöruðu þeir. Þá sagði Jesús: „Já, þið munuð vissulega fá að drekka þennan bikar minn og skírast þessari skírn,
And they said unto him, We are able. And Jesus said unto them, The cup that I drink ye shall drink; and with the baptism that I am baptized withal shall ye be baptized:
40 en ég hef ekki leyfi til að láta ykkur eftir hásætin sem næst mér eru og það hefur reyndar þegar verið ákveðið hverjir þau skuli hljóta.“
but to sit on my right hand or on [my] left hand is not mine to give; but [it is for them] for whom it hath been prepared.
41 Þegar hinir lærisveinarnir komust að því hvers Jakob og Jóhannes höfðu spurt, urðu þeir mjög gramir.
And when the ten heard it, they began to be moved with indignation concerning James and John.
42 Jesús kallaði þá til sín og sagði: „Þið vitið að þeir sem teljast ráða yfir þjóðunum, drottna yfir þeim og láta þær kenna á valdi sínu,
And Jesus called them to him, and saith unto them, Ye know that they who are accounted to rule over the Gentiles lord it over them; and their great ones exercise authority over them.
43 en þannig er það ekki meðal ykkar. Sá ykkar sem vill verða mikill, verður að vera þjónn hinna,
But it is not so among you: but whosoever would become great among you, shall be your minister;
44 og sá sem vill verða mestur allra, verður að vera allra þræll.
and whosoever would be first among you, shall be servant of all.
45 Ég, Kristur, kom ekki hingað til að láta þjóna mér, heldur til að þjóna öðrum, og gefa líf mitt sem lausnargjald fyrir marga.“
For the Son of man also came not to be ministered unto, but to minister, and to give his life a ransom for many.
46 Þeir komu til Jeríkó. Síðar, þegar þeir voru að fara þaðan aftur, fylgdi honum mikill mannfjöldi. Við veginn sat blindur betlari, Bartímeus, sonur Tímeusar.
And they come to Jericho: and as he went out from Jericho, with his disciples and a great multitude, the son of Timæus, Bartimæus, a blind beggar, was sitting by the way side.
47 Þegar Bartímeus heyrði að Jesús frá Nasaret færi þar, tók hann að hrópa og kalla: „Jesús, sonur Davíðs, miskunnaðu mér!“
And when he heard that it was Jesus the Nazarene, he began to cry out, and say, Jesus, thou son of David, have mercy on me.
48 Margir skipuðu honum að þegja, en það varð til þess að hann hrópaði enn ákafar: „Sonur Davíðs, miskunnaðu mér!“
And many rebuked him, that he should hold his peace: but he cried out the more a great deal, Thou son of David, have mercy on me.
49 Þegar Jesús heyrði hrópin, nam hann staðar og sagði: „Segið honum að koma.“Þeir kölluðu því á blinda manninn og sögðu: „Þú ert heppinn! Hann sagði þér að koma.“
And Jesus stood still, and said, Call ye him. And they call the blind man, saying unto him, Be of good cheer: rise, he calleth thee.
50 Bartímeus henti af sér yfirhöfninni, stökk á fætur og flýtti sér til Jesú.
And he, casting away his garment, sprang up, and came to Jesus.
51 „Hvað viltu að ég geri fyrir þig?“spurði Jesús. „Meistari, “sagði blindi maðurinn, „mig langar að fá sjónina!“
And Jesus answered him, and said, What wilt thou that I should do unto thee? And the blind man said unto him, Rabboni, that I may receive my sight.
52 „Bæn þín er heyrð, “sagði Jesús. „Trú þín hefur læknað þig.“Samstundis fékk blindi maðurinn sjónina og fylgdi Jesú áleiðis.
And Jesus said unto him, Go thy way; thy faith hath made thee whole. And straightway he received his sight, and followed him in the way.
