Lúkas 9
1 Dag nokkurn kallaði Jesús lærisveinana tólf til sín og gaf þeim vald yfir öllum illum öndum – til að reka þá út – og til að lækna sjúkdóma.
AND Jeshu called his twelve, and gave them power and authority over all demons and diseases, to heal.
2 Síðan sendi hann þá af stað til að predika og lækna.
And he sent them to proclaim the kingdom of Aloha, and to heal the diseased.
3 „Takið ekkert til ferðarinnar, “sagði hann, „hvorki staf né mat, fé né föt,
And he said to them, Take nothing for the way, neither staff, nor bag, nor bread, nor silver; nor two tunics shall you have.
4 og gistið aðeins á einu heimili í hverjum bæ fyrir sig.
And into whatever house you enter, there be, and from thence go forth.
5 Vilji fólkið í þeim bæ ekki hlusta á ykkur þegar þið komið, þá snúið við og gefið í skyn vanþóknun Guðs með því að dusta rykið af fótum ykkar um leið og þið farið.“
And whoever will not receive you, when you depart from that city the dust also from your feet shake off as a testimony against them.
6 Þeir lögðu af stað og ferðuðust um þorpin, fluttu gleðiboðskapinn og læknuðu sjúka.
And the apostles went forth and itinerated in the villages and the cities, and evangelized and healed in every place.
7 Þegar Heródes landstjóri frétti um allt er gerst hafði, varð hann undrandi og kvíðinn, því sumir sögðu: „Jesús er Jóhannes skírari risinn upp frá dauðum.“
But Herodes, Tetrarka, heard all that was done by his hand, and was astonished; for men said that Juchanon had risen from the house of the dead.
8 Aðrir sögðu: „Hann er Elía eða einhver hinna fornu spámanna risinn upp frá dauðum“og sögurnar gengu um allt.
But others said that Elia had appeared, and others that a prophet from the former prophets had risen.
9 „Ég lét hálshöggva Jóhannes, “sagði Heródes, „en nú heyri ég þessar einkennilegu sögur! Hver er þessi Jesús eiginlega?“Og hann leitaði færis að sjá Jesú.
And Herodes said, The head of Juchanon I have cut off; but who is this of whom I hear these (things)? And he willed to see him.
10 Þegar postularnir komu aftur til Jesú og sögðu honum hvað þeir höfðu gert, fór hann ásamt þeim, svo lítið bar á, áleiðis til Betsaída.
And when the apostles returned, they showed Jeshu all that they had done. And he took them by themselves to a desert place of Bethtsaida.
11 En fólkið komst að því hvert hann ætlaði og elti hann. Hann tók vel á móti því, fræddi það enn frekar um guðsríki og læknaði þá sem sjúkir voru.
But the multitudes, when they knew it, went after him, and he received them, and discoursed to them concerning the kingdom of Aloha. And those who had need of healing he healed.
12 Þegar leið að kvöldi, komu lærisveinarnir tólf til hans og hvöttu hann til að senda fólkið til nálægra þorpa og bóndabæja, svo að það gæti náð sér í mat og húsaskjól fyrir nóttina. „Hér í óbyggðinni er engan mat að fá, “sögðu þeir.
BUT when the day began to decline, the disciples drew near and said to him, Send away the multitudes, that they may go to the villages and hamlets that are around, to lodge in them and to find for themselves victuals, because we are in a desert place.
13 „Gefið þið því að borða, “sagði Jesús. „Ha, við?“andmæltu þeir, „við höfum aðeins fimm brauð og tvo fiska og það er ekkert handa öllu þessu fólki. Viltu að við förum og kaupum mat handa öllum hópnum?“
Jeshu said to them, Give you them to eat. But they said, We have nothing more than five loaves and two fishes, unless we go and buy food for all this people:
14 Karlmennirnir einir vora um fimm þúsund! „Segið þeim að setjast niður í fimmtíu manna hópum, “svaraði Jesús,
for they were about five thousand men. Jeshu said to them, Make them recline in reclining companies, fifty men in a company.
15 og það var gert.
And the disciples did so. And they all reclined.
16 Jesús tók þá brauðin fimm og fiskana, leit upp til himins og þakkaði. Síðan braut hann brauðin í smástykki og rétti lærisveinunum, en þeir báru matinn til fólksins.
And Jeshu took those five loaves and two fishes, and looked up to heaven and blessed and brake and gave to his disciples, that they should set before the multitude.
17 Fólkið borðaði vel, en þrátt fyrir það fylltu þeir tólf körfur með brauðmolum að máltíðinni lokinni!
And all did eat and were filled. And they took up fragments which abounded, twelve baskets.
18 Eitt sinn þegar Jesús hafði verið einn á bæn, kom hann til lærisveinanna, sem sátu þar skammt frá og spurði: „Hvern segir fólk mig vera?“
AND as he was praying alone, and his disciples with him, he asked them and said, What say concerning me the multitude, that I am?
19 Þeir svöruðu: „Jóhannes skírara eða Elía, og sumir halda að þú sért einhver hinna fornu spámanna, risinn upp frá dauðum.“
They answered and say to him, Juchanon the Baptizer; and others that (thou art) Elia; but others that a prophet from the former prophets hath arisen.
20 „En þið?“spurði hann, „hvern segið þið mig vera?“Pétur varð fyrir svörum og sagði: „Þú ert Kristur, sonur Guðs.“
He saith to them, But what do you say that I am? Shemun answered and said, The Meshicha of Aloha!
21 Jesús lagði ríkt á við þá að hafa ekki orð á þessu við neinn,
But he forbade them and cautioned them that this they should tell no man.
22 „því ég, Kristur, “sagði hann, „verð að þjást mikið. Leiðtogar þjóðar okkar – öldungarnir, æðstu prestarnir og lögvitringarnir – munu hafna mér og taka mig af lífi, en ég mun rísa upp á þriðja degi.“
And he told them how it was to be (that) he the Son of man should suffer many things and be rejected by the elders and the chief priests and Sophree, and (that) they would kill him; and that on the third day he would arise.
23 Síðan bætti hann við: „Sá sem vill fylgja mér, verður fúslega að leggja til hliðar eigin þrár og þægindi og dag hvern, þola háð og niðurlægingu, og fylgja mér fast eftir.
And he said before all, Whoever willeth to come after me, must deny himself, and take up his cross daily, and come after me.
24 Hver sem fórnar lífi sínu mín vegna, mun bjarga því, en sá sem vill halda því fyrir sjálfan sig, mun glata því.
For whoever willeth to save his life, loseth it; but whoever (is willing) to lose his life, for my sake, he saveth it.
25 Hvaða ávinningur er í því að eignast allan heiminn, ef maður glatar sálu sinni?
For what is helped a son of man, if he shall gain the whole world and lose his soul, or perish?
26 Þegar ég, Kristur, kem í dýrð minni og dýrð föður míns og heilagra engla, mun ég blygðast mín fyrir hvern þann sem blygðast sín fyrir mig og mín orð.
For whoever shall be ashamed of me and of my words, the Son of man will be ashamed of him, when he cometh in the glory of his Father with the holy angels.
27 Ég segi ykkur sannleikann: Sumir ykkar, sem hér standa, munu ekki deyja fyrr en þeir hafa séð guðsríki.“
THE truth I say to you, that some who are standing here shall not taste death, until they have seen the kingdom of Aloha.
28 Viku síðar tók Jesús þá Pétur, Jakob og Jóhannes með sér og fór upp á fjallið til að biðjast fyrir.
And it was after these words about eight days, that Jeshu took Shemun and Jakub and Juchanon, and went up into a mountain to pray.
29 Meðan hann var að biðja, lýsti andlit hans og föt hans urðu ljómandi hvít.
And while he prayed, the appearance of his countenance was changed, and his garments became white and shone.
30 Þá birtust allt í einu tveir menn, sem fóru að tala við hann, það voru Móse og Elía.
And, behold, two men talked with him, who were Musha and Elia,
31 Þeir ljómuðu og töluðu við hann um að samkvæmt fyrirætlun Guðs ætti hann að deyja í Jerúsalem.
who appeared in glory; but they spake concerning his going forth which should be accomplished at Urishlem.
32 Svefn hafði sótt á Pétur og félaga hans. En nú vöknuðu þeir og sáu ljómann sem stóð af Jesú, og mennina tvo standa hjá honum.
And Shemun, and they who were with him, had been heavy with sleep, and were scarcely awaked when they saw his glory and those two men who stood with him.
33 Þegar Móse og Elía voru að skilja við hann, hrökk út úr Pétri, sem var svo ringlaður að hann vissi varla hvað hann sagði: „Meistari, við skulum vera hérna lengur! Við getum reist hér þrjú skýli – eitt handa þér, annað handa Móse og það þriðja handa Elía.“
And when they began to depart from him, Shemun said to Jeshu, Rabi, it is good for us to be here: and let us make three tabernacles; for thee one, and for Musha one, and for Elia one. But he knew not what he said.
34 Meðan Pétur sagði þetta myndaðist ský í kringum þá og þeir urðu mjög hræddir.
And as he spoke these (words) there was a cloud which shadowed over them, and they feared when they saw that Musha and Elia entered into the cloud. i
35 Þá kom rödd úr skýinu, sem sagði: „Þessi er minn útvaldi sonur, hlustið á hann.“
And the voice was from the cloud, saying, This is my Son, the Beloved, Him hear.
36 Þegar röddin hljóðnaði, var Jesús einn eftir með lærisveinum sínum. Lærisveinarnir sögðu engum frá því sem þeir höfðu séð á fjallinu, fyrr en löngu síðar.
And when the voice had been, Jeshu was found alone. And they were silent, and told no man in those days what they had seen.
37 Daginn eftir, er Jesús kom niður af fjallinu ásamt lærisveinunum þremur, mætti þeim mikill mannfjöldi.
AND the day after when they had descended from the mountain, a great multitude met them.
38 Maður einn í hópnum hrópaði þá til hans og sagði: „Meistari, viltu líta á drenginn minn, hann er einkasonur minn.
And a certain man from the multitude cried and said, Malphona, I beseech thee, turn unto me; (there is) my son, my only one,
39 Illur andi er sífellt að ná tökum á honum, svo að hann æpir, fær krampa og froðufellir. Hann lætur hann eiginlega aldrei í friði og er alveg að gera út af við hann.
and a spirit passeth upon him, and he suddenly crieth, and gnasheth his teeth, and lacerateth, and hardly removeth from him when he hath bruised him.
40 Ég bað lærisveina þína að reka andann út, en þeir gátu það ekki.“
And I besought thy disciples to cast him out, but they could not.
41 „Æ, hvað þið eigið erfitt með að trúa, “sagði Jesús (við lærisveinana), „hversu lengi þarf ég að umbera ykkur? Komið hingað með drenginn.“
Then Jeshu answered and said, Ah generation unbelieving and perverse! how long shall I be with you and bear with you? Bring thy son hither.
42 Meðan drengurinn var á leiðinni til Jesú, fleygði illi andinn honum til jarðar og hann fékk hræðilegt krampakast. Þá skipaði Jesús andanum að fara, hann læknaði drenginn og afhenti föður hans hann.
And as they brought him near, the devil cast him down and bruised him: and Jeshu rebuked that unclean spirit and healed the youth and gave him to his father.
43 Allir urðu forviða á mætti Guðs. En á meðan fólkið var að undrast verk Jesú, sneri hann sér að lærisveinunum og sagði:
And they all wondered at the majesty of Aloha. And while every one wondered at all which Jeshu did, he said to his disciples,
44 „Festið vel í minni það sem ég segi nú: Ég, Kristur, mun verða svikinn.“
Treasure these words in your ears; for the Son of man is to be delivered into the hands of men.
45 En þeir skildu ekki við hvað hann átti, þetta var þeim hulið og þeir þorðu ekki að spyrja hann út í þetta.
But they understood not that saying, because it was hidden from them that they should not know it: and they feared to ask of him concerning that saying.
46 Nú fóru lærisveinarnir að deila um hver þeirra yrði mestur (í hinu komandi ríki Guðs).
And there entered among them the thought, Who should be greatest among them?
47 Þá tók Jesús lítið barn, setti það hjá sér
But Jeshu knew the thought of their heart; and he took a child and made him stand with him.
48 og sagði við þá: „Hver sá sem tekur á móti þessu barni í mínu nafni, tekur á móti mér. Og sá sem tekur á móti mér, tekur á móti Guði, sem sendi mig. Sá ykkar sem fúsastur er að þjóna öðrum, hann er mikill.“
And he said to them, Every one who receiveth a child like this in my name, receiveth me. And whosoever receiveth me, he receiveth Him who sent me. For he who is least among you, he shall be greatest.
49 Jóhannes lærisveinn hans kom til hans og sagði: „Meistari, við sáum mann sem notaði nafn þitt til að reka út illa anda og við bönnuðum honum það, því hann er ekki einn af okkur.“
And Juchanon answered and said, Raban, we saw a man who was casting out demons in thy name, and we forbade him, because he came not with us after thee.
50 „Það hefðuð þið ekki átt að gera, “sagði Jesús, „því að hver sem ekki er andstæðingur ykkar, er vinur ykkar.“
Jeshu saith to them, Forbid him not; for he who is not against us, he is for us.
51 Nú leið að því að Jesús skyldi fara til himna og því ákvað hann að halda beina leið til Jerúsalem.
AND it was that when the days were fulfilled for his Assumption, he directed his face to go to Urishlem.
52 Dag nokkurn sendi hann menn á undan sér til bæjar í Samaríu til að útvega honum gistingu þar.
And he sent messengers before his face, and they went and entered into a village of the Shomroyee, so as to prepare for him.
53 En þorpsbúar ráku sendiboðana til baka! Þeir vildu ekkert með þá hafa, vegna þess að þeir voru á leið til Jerúsalem.
And they would not receive him, because his face unto Urishlem was set to go.
54 Þegar Jesús og lærisveinar hans fengu fréttirnar, sögðu Jakob og Jóhannes við Jesú: „Meistari, eigum við að gefa skipun um að eldur falli af himnum og eyði þeim?“
And when Jacub and Juchanon his disciples saw it, they say to him, Maran, art thou willing that we call fire to descend from heaven to consume them, as Elia did?
55 En Jesús ávítaði þá og sagði: „Þið vitið ekki hver fékk ykkur til að segja þetta! Ég, Kristur, kom ekki til að eyða mannslífum, heldur til að bjarga þeim.“
But he turned and reproved them, and said, You know not of what spirit you are: for the Son of man is not come to destroy lives, but to save.
56 Þeir fóru síðan í annað þorp.
And they went to another village.
57 Á leiðinni sagði maður nokkur við Jesú: „Ég vil fylgja þér hvert sem þú ferð.“
And while they went in the way, a certain man said to him, I will follow thee to the place whither thou goest, my Lord.
58 Jesús svaraði: „Refir eiga greni og fuglarnir hreiður en ég, Kristur, á engan samastað.“
Jeshu saith to him, The foxes have holes and the fowls of the heaven a shadow, but the Son of man hath not where to lay his head.
59 Við annan mann sagði Jesús: „Fylg þú mér!“Maðurinn tók því vel og sagði: „Leyfðu mér samt að annast útför föður míns fyrst.“
And he said to another, Come after me. But he said to him, My Lord, permit me first to go bury my father.
60 Þessu svaraði Jesús: „Láttu þá sem ekki eiga eilíft líf um það, en far þú og boða guðsríki.“
Jeshu said to him, Leave the dead burying their dead; and thou, go and preach the kingdom of Aloha.
61 Enn annar sagði: „Drottinn, ég vil fylgja þér, en leyfðu mér samt fyrst að kveðja þá sem heima eru.“
And another said to him, I will come after thee, my Lord, but first permit me to go to salute the sons of my house, and I will come.
62 „Sá sem lætur leiða sig burt frá því verki, sem ég ætlaði honum, “svaraði Jesús, „er ekki hæfur í guðsríki.“
Jeshu saith to him, No man putting his hand upon the coulter of the yoke, and looking behind him, is fit for the kingdom of Aloha.
