Lúkas 2
1 Um þetta leyti fyrirskipaði rómverski keisarinn, Ágústus, að manntal skyldi tekið um allt Rómaveldi.
Just at this time an edict was issued by Caesar Augustus for the registration of the whole Empire.
2 Þetta fyrsta manntal var gert þegar Kýreníus var landstjóri á Sýrlandi.
It was the first registration made during the governorship of Quirinius in Syria;
3 Þess vegna urðu allir að fara til ættborgar sinnar og láta skrá sig þar.
and all went to be registered--every one to the town to which he belonged.
4 Þar sem Jósef var af ætt Davíðs konungs, varð hann að fara frá heimabæ sínum, Nasaret í Galíleu, til Betlehem í Júdeu, hinnar fornu borgar Davíðs,
So Joseph went up from Galilee, from the town of Nazareth, to Judaea, to David's town of Bethlehem, because he was of the house and lineage of David,
5 ásamt Maríu unnustu sinni sem þá var að því komin að eiga barn.
to have himself registered together with Mary, who was betrothed to him and was with child.
6 Meðan þau voru í Betlehem, fæddi hún sitt fyrsta barn og var það drengur. Hún vafði hann reifum og lagði hann í jötu, því ekkert rúm var fyrir þau í gistihúsinu.
But while they were there, her full time came,
and she gave birth to her first-born son, and wrapped Him round, and laid Him in a manger, because there was no room for them in the inn.
8 Þessa sömu nótt voru fjárhirðar á völlunum utan við þorpið og gættu hjarðar sinnar.
Now there were shepherds in the same part of the country, keeping watch over their sheep by night in the open fields,
9 Allt í einu birtist þeim engill og ljóminn af dýrð Drottins lýsti upp umhverfið. Hirðarnir urðu skelkaðir,
when suddenly an angel of the Lord stood by them, and the glory of the Lord shone round them; and they were filled with terror.
10 en engillinn hughreysti þá og sagði: „Verið óhræddir! Ég flyt ykkur miklar gleðifréttir sem berast eiga öllum mönnum:
But the angel said to them, "Put away all fear; for I am bringing you good news of great joy--joy for all the People.
11 Frelsari ykkar, sjálfur konungurinn Kristur, fæddist í nótt í Betlehem!
For a Saviour who is the Anointed Lord is born to you to-day, in the town of David.
12 Þið munuð finna reifabarn, liggjandi í jötu – það er hann!“
And this is the token for you: you will find a babe wrapped in swaddling clothes and lying in a manger."
13 Um leið var með englunum fjöldi annarra engla – herskarar himnanna – og þeir lofuðu Guð og sungu:
And immediately there was with the angel a multitude of the army of Heaven praising God and saying,
14 „Dýrð sé Guði í upphæðum og friður á jörðu með öllum þeim sem hann elskar.“
"Glory be to God in the highest Heavens, And on earth peace among men who please Him!"
15 Þegar englarnir voru farnir aftur til himna, sögðu hirðarnir hver við annan: „Flýtum okkur til Betlehem og sjáum þennan stórkostlega atburð, sem Drottinn hefur sagt okkur frá!“
Then, as soon as the angels had left them and returned to Heaven, the shepherds said to one another, "Let us now go over as far as Bethlehem and see this that has happened, which the Lord has made known to us."
16 Þeir hlupu til þorpsins og fundu bæði Maríu, Jósef og barnið í jötunni.
So they made haste and came and found Mary and Joseph, with the babe lying in the manger.
17 Fjárhirðarnir sögðu síðan öllum hvað gerst hafði og hvað engillinn hafði sagt þeim um þetta barn.
And when they saw the child, they told what had been said to them about Him;
18 Allir sem heyrðu frásögn hirðanna, undruðust mjög,
and all who listened were astonished at what the shepherds told them.
19 en María lagði allt þetta vel á minnið og hugleiddi það með sjálfri sér.
But Mary treasured up all these things, often dwelling on them in her mind.
20 Fjárhirðarnir fóru nú aftur út í hagann og lofuðu Guð fyrir allt sem þeir höfðu heyrt og séð, og engillinn hafði sagt þeim.
And the shepherds returned, glorifying and praising God for all that they had heard and seen in accordance with the announcement made to them.
21 Að átta dögum liðnum var drengurinn umskorinn og gefið nafnið Jesús, eins og engillinn nefndi hann, áður en hann var getinn í móðurlífi.
When eight days had passed and the time for circumcising Him had come, He was called JESUS, the name given Him by the angel before His conception in the womb.
22 Þegar tími var kominn til að María færði hreinsunarfórn í musterinu, eins og lög Móse krefjast þegar barn hefur fæðst, fóru foreldrar Jesú með hann upp til Jerúsalem til að færa hann Drottni.
And when the days for their purification appointed by the Law of Moses had passed, they took Him up to Jerusalem to present Him to the Lord--
23 Guð segir svo í þessum lögum: „Ef kona fæðir dreng fyrstan barna sinna, skal hann helgaður Drottni.“
as it is written in the Law of the Lord: "Every first-born male shall be called holy to the Lord."
24 Um leið færðu foreldrar Jesú einnig hreinsunarfórnina, sem lögin kröfðust, en hún varð annað hvort að vera tvær turtildúfur eða tvær ungar dúfur.
And they also offered a sacrifice as commanded in the Law of the Lord, "a pair of turtle doves or two young pigeons."
25 Í Jerúsalem bjó maður sem Símeon hét. Hann var góður maður og guðrækinn, fylltur heilögum anda og vænti komu Krists, konungsins, sem Guð hafði lofað að senda.
Now there was a man in Jerusalem of the name of Symeon, an upright and God-fearing man, who was waiting for the consolation of Israel, and the Holy Spirit was upon him.
26 Heilagur andi hafði gert honum ljóst að hann mundi ekki deyja fyrr en hann hefði fengið að sjá konunginn Krist.
To him it had been revealed by the Holy Spirit that he should not see death until he had seen the Lord's Anointed One.
27 Þennan dag hafði hann einmitt fengið vísbendingu frá heilögum anda um að fara í helgidóminn. Þangað kom hann er María og Jósef komu með barnið til að færa það Drottni, eins og lögin mæltu fyrir um.
Led by the Spirit he came to the Temple; and when the parents brought in the child Jesus to do with regard to Him according to the custom of the Law,
28 Símeon tók barnið í fang sér og lofaði Guð.
he took Him up in his arms and blessed God and said,
29 Hann sagði: „Drottinn, nú get ég glaður dáið, því ég hef séð þann sem þú lofaðir að ég skyldi sjá. Ég hef augum litið frelsara heimsins!
"Now, O Sovereign Lord, Thou dost send Thy servant away in peace, in fulfilment of Thy word,
Because mine eyes have seen Thy salvation,
Which Thou hast made ready in the sight of all nations--
32 Hann er ljósið, sem lýsa mun þjóðunum, og hann verður vegsemd þjóðar þinnar Ísrael.“
A light to shine upon the Gentiles, And the glory of Thy people Israel."
33 Jósef og María stóðu hjá og hlustuðu undrandi á það sem Símeon sagði um Jesú.
And while the child's father and mother were wondering at the words of Symeon concerning Him,
34 Símeon blessaði þau en sagði síðan við Maríu: „Sverð mun nísta sál þína, því margir í Ísrael munu hafna þessu barni og það mun verða þeim til falls, en öðrum verður hann uppspretta gleðinnar. Þannig mun afstaða og hugsanir margra koma fram í ljósið.“
Symeon blessed them and said to Mary the mother, "This child is appointed for the falling and the uprising of many in Israel and for a token to be spoken against;
and a sword will pierce through your own soul also; that the reasonings in many hearts may be revealed."
36 Spákona nokkur, Anna að nafni, var einnig stödd í musterinu þennan dag. Hún var Fanúelsdóttir og af ætt Assers. Hún var orðin háöldruð og hafði verið ekkja í áttatíu og fjögur ár eftir sjö ára búskap. Hún fór aldrei út úr musterinu, heldur dvaldist þar dag og nótt. Hún helgaði líf sitt Guði og lofaði hann með bænahaldi og föstu.
There was also Anna, a prophetess, the daughter of Phanuel, belonging to the tribe of Asher. She was of a very great age, having had after her maidenhood seven years of married life,
and then being a widow of eighty-four years. She was never absent from the Temple, but worshipped, by day and by night, with fasting and prayer.
38 Nú kom hún þar að sem Símeon var að tala við Maríu og Jósef og byrjaði einnig að þakka Guði. Hún tók að segja öllum í Jerúsalem, sem væntu komu frelsarans, að Kristur væri loksins kominn.
And coming up just at that moment, she gave thanks to God, and spoke about the child to all who were expecting the deliverance of Jerusalem.
39 Þegar foreldrar Jesú höfðu gert allt sem lögin kröfðust, fóru þau aftur heim til Nasaret í Galíleu.
Then, as soon as they had accomplished all that the Law required, they returned to Galilee to their own town of Nazareth.
40 Drengurinn óx og þroskaðist og Guð blessaði hann.
And the child grew and became strong and full of wisdom, and the favour of God rested upon Him.
41 Foreldrar Jesú fóru ár hvert til Jerúsalem á páskahátíðina, og þegar Jesús var tólf ára, fékk hann i fyrsta skipti að fara með.
Now His parents used to go up year by year to Jerusalem at the Feast of the Passover.
And when He was twelve years old they went up as was customary at the time of the Feast, and,
43 Þegar lagt var af stað heim til Nasaret, að hátíðahöldunum loknum, varð Jesús eftir í Jerúsalem. Fyrsta dag heimferðarinnar söknuðu María og Jósef hans ekki,
after staying the full number of days, when they started back home the boy Jesus remained behind in Jerusalem. His parents did not discover this,
44 því að þau héldu að hann væri meðal kunningja sem áttu samleið. En þegar hann skilaði sér ekki um kvöldið, fóru þau að leita hans meðal vina og ættingja.
but supposing Him to be in the travelling company, they proceeded a day's journey. Then they searched up and down for Him among their relatives and acquaintances;
45 Leitin varð árangurslaus, og því sneru þau aftur til Jerúsalem til að leita hans þar.
but being unable to find Him they returned to Jerusalem, making anxious inquiry for Him.
46 Þau fundu hann ekki fyrr en eftir þrjá daga. Þá sat hann í musterinu meðal lögvitringanna og ræddi við þá háleit málefni. Undruðust allir skilning hans og svör.
On the third day they found Him in the Temple sitting among the Rabbis, both listening to them and asking them questions,
while all who heard Him were astonished at His intelligence and at the answers He gave.
48 Foreldrar hans vissu ekki sitt rjúkandi ráð: „Elsku drengurinn minn, “sagði móðir hans, „af hverju gerðirðu okkur þetta? Við faðir þinn vorum dauðhrædd um þig og höfum leitað þín um allt!“
When they saw Him, they were smitten with amazement, and His mother said to Him, "My child, why have you behaved thus to us? Your father and I have been searching for you in anguish."
49 „Hvers vegna voruð þið að leita að mér?“spurði hann, „vissuð þið ekki að mér bar að vera í musterinu, húsi föður míns?“
"Why is it that you have been searching for me?" He replied; "did you not know that it is my duty to be engaged upon my Father's business?"
50 En þau skildu ekki við hvað hann átti.
But they did not understand the significance of these words.
51 Síðan fór hann með þeim heim til Nasaret og var þeim hlýðinn, en móðir hans lagði alla þessa atburði vel á minnið.
Then He went down with them and came to Nazareth, and was always obedient to them; but His mother carefully treasured up all these incidents in her memory.
52 Jesús óx að visku og vexti og allir elskuðu hann, bæði Guð og menn.
And as Jesus grew older He gained in both wisdom and stature, and in favour with God and man.
