Lúkas 18
1 Eitt sinn sagði Jesús lærisveinum sínum þessa sögu til að hvetja þá til að gefast ekki upp að biðja, fyrr en svarið kæmi:
And he spoke also a parable to them, that we ought always to pray, and not to faint,
2 „Í borg einni var dómari, sem ekki trúði á Guð, og fyrirleit alla menn.
Saying: There was a judge in a certain city, who feared not God, nor regarded man.
3 Ekkja, sem þar bjó, kom oft til hans og bað hann að leita réttar síns gegn manni, sem brotið hafði gegn henni.
And there was a certain widow in that city, and she came to him, saying: Avenge me of my adversary.
4 Í fyrstu gaf dómarinn henni engan gaum, en að lokum fór hún að fara í taugarnar á honum. „Ég hræðist hvorki Guð né menn, “sagði hann við sjálfan sig, „en þessi kona veldur mér ónæði. Ég ætla að sjá til þess að hún nái rétti sínum, því ég er orðinn leiður á henni, hún er alltaf að koma.“
And he would not for a long time. But afterwards he said within himself: Although I fear not God, nor regard man,
Yet because this widow is troublesome to me, I will avenge her, lest continually coming she weary me.
6 Drottinn sagði: „Haldið þið að Guð láti ekki sitt fólk ná rétti sínum, ef það hrópar til hans dag og nótt, fyrst hægt er að hafa áhrif á vondan dómara?
And the Lord said: Hear what the unjust judge saith.
And will not God revenge his elect who cry to him day and night: and will he have patience in their regard?
8 Jú, áreiðanlega! Og hann mun svara því fljótt! Spurningin er hve marga trúaða og bænrækna ég finn þegar ég, Kristur, kem aftur.“
I say to you, that he will quickly revenge them. But yet the Son of man, when he cometh, shall he find, think you, faith on earth?
9 Síðan sagði hann þeim, sem stærðu sig af verkum sínum og fyrirlitu aðra, eftirfarandi sögu:
And to some who trusted in themselves as just, and despised others, he spoke also this parable:
10 „Tveir men fóru upp í musterið til að biðjast fyrir. Annar var farísei, en hinn var skattheimtumaður.
Two men went up into the temple to pray: the one a Pharisee, and the other a publican.
11 Faríseinn bað þannig: „Guð, ég þakka þér að ég er ekki eins og syndararnir, til dæmis eins og þessi skattheimtumaður! Ég stel aldrei, ég drýgi ekki hór,
The Pharisee standing, prayed thus with himself: O God, I give thee thanks that I am not as the rest of men, extortioners, unjust, adulterers, as also is this publican.
12 ég fasta tvisvar í viku og gef tíund af öllu sem ég vinn mér inn.“
I fast twice in a week: I give tithes of all that I possess.
13 Óprúttni skattheimtumaðurinn stóð langt frá og þorði ekki einu sinni að horfa upp til himins meðan hann bað, heldur barði sér hryggur á brjóst og sagði: „Guð, vertu mér syndugum líknsamur.“
And the publican, standing afar off, would not so much as lift up his eyes towards heaven; but struck his breast, saying: O god, be merciful to me a sinner.
14 Ég segi ykkur: Þessi syndari fékk fyrirgefningu, en ekki faríseinn! Hinir hrokafullu verða niðurlægðir, en auðmjúkum veitt náð.“
I say to you, this man went down into his house justified rather that the other: because every one that exalteth himself, shall be humbled: and he that humbleth himself, shall be exalted.
15 Dag einn komu mæður með börnin sín til Jesú til að hann snerti þau og blessaði, en lærisveinarnir skipuðu þeim burt.
And they brought unto him also infants, that he might touch them. Which when the disciples saw, they rebuked them.
16 Þá kallaði Jesús börnin til sín og sagði við lærisveinana: „Leyfið börnunum að koma til mín, en hindrið þau ekki. Guðsríki er fyrir þá sem hafa hjartalag og trú eins og þessi litlu börn, en sá sem ekki hefur trú eins og þau, mun aldrei þangað komast.“
But Jesus, calling them together, said: Suffer children to come to me, and forbid them not: for of such is the kingdom of God.
Amen, I say to you: Whosoever shall not receive the kingdom of God as a child, shall not enter into it.
18 Höfðingi nokkur spurði Jesú: „Góði meistari, hvað á ég að gera til að eignast eilíft líf?“ (aiōnios g166)
And a certain ruler asked him, saying: Good master, what shall I do to possess everlasting life? (aiōnios g166)
19 „Veistu hvað þú ert að segja þegar þú kallar mig góðan?“spurði Jesús. „Aðeins einn er góður í raun og veru, og það er Guð.
And Jesus said to him: Why dost thou call me good? None is good but God alone.
20 Þú þekkir boðorðin: Þú skalt ekki drýgja hór, þú skalt ekki myrða, ekki stela, ekki ljúga, heiðraðu föður þinn og móður þína, “
Thou knowest the commandments: Thou shalt not kill: Thou shalt not commit adultery: Thou shalt not steal: Thou shalt not bear false witness: Honour thy father and mother.
21 Maðurinn svaraði: „Ég hef hlýðnast öllum þessum boðum frá barnæsku.“
Who said: All these things have I kept from my youth.
22 „Eitt vantar þig enn, “sagði Jesús, „og það er þetta: Seldu allt sem þú átt, gefðu fátækum andvirðið og þá muntu eignast fjársjóð á himnum – komdu síðan og fylgdu mér.“
Which when Jesus had heard, he said to him: Yet one thing is wanting to thee: sell all whatever thou hast, and give to the poor, and thou shalt have treasure in heaven: and come, follow me.
23 Þegar maðurinn heyrði þetta, fór hann hryggur í burtu, því að hann var mjög ríkur.
He having heard these things, became sorrowful; for he was very rich.
24 Jesús horfði á eftir honum og sagði síðan við lærisveina sína: „Það er erfitt fyrir hina ríku að komast inn í guðsríki!
And Jesus seeing him become sorrowful, said: How hardly shall they that have riches enter into the kingdom of God.
25 Það er auðveldara fyrir úlfalda að smjúga gegnum nálarauga, en fyrir ríkan mann að komast inn í guðsríki.“
For it is easier for a camel to pass through the eye of a needle, than for a rich man to enter into the kingdom of God.
26 Þegar lærisveinarnir heyrðu þetta hrópuðu þeir: „Hver getur þá orðið hólpinn, fyrst það er svona erfitt?“
And they that heard it, said: Who then can be saved?
27 „Guð getur það sem menn geta ekki, “svaraði Jesús.
He said to them: The things that are impossible with men, are possible with God.
28 Þá sagði Pétur: „Við höfum yfirgefið heimili okkar og fylgt þér.“
Then Peter said: Behold, we have left all things, and have followed thee.
29 „Já, “svaraði Jesús, „allir sem yfirgefa heimili, konu, bræður, foreldra eða börn vegna guðsríkisins,
Who said to them: Amen, I say to you, there is no man that hath left house, or parents, or brethren, or wife, or children, for the kingdom of God’s sake,
31 Síðan kallaði hann þá tólf saman og sagði: „Þið vitið að við erum á leiðinni til Jerúsalem. Þegar þangað kemur, mun allt rætast sem hinir fornu spámenn sögðu um mig.
Then Jesus took unto him the twelve, and said to them: Behold, we go up to Jerusalem, and all things shall be accomplished which were written by the prophets concerning the Son of man.
32 Ég verð framseldur heiðingjunum, en þeir munu hæða mig og spotta. Einnig munu þeir hrækja á mig,
For he shall be delivered to the Gentiles, and shall be mocked, and scourged, and spit upon:
33 húðstrýkja og loks lífláta, en á þriðja degi mun ég rísa upp.“
And after they have scourged him, they will put him to death; and the third day he shall rise again.
34 Þeir skildu ekki hvað hann var að segja og fannst það algjör ráðgáta.
And they understood none of these things, and this word was hid from them, and they understood not the things that were said.
35 Þegar þeir nálguðust Jeríkó sat blindur betlari við veginn.
Now it came to pass, when he drew nigh to Jericho, that a certain blind man sat by the way side, begging.
36 Þegar hann heyrði að mikill mannfjöldi var að nálgast, spurði hann hvað um væri að vera.
And when he heard the multitude passing by, he asked what this meant.
37 Honum var þá sagt að Jesús frá Nasaret væri þar á ferð.
And they told him, that Jesus of Nazareth was passing by.
38 Þá fór hann að hrópa í sífellu: „Jesús, sonur Davíðs, miskunnaðu mér!“
And he cried out, saying: Jesus, son of David, have mercy on me.
39 Fólkið sem gekk á undan Jesú, reyndi að þagga niður í honum. En þá hrópaði hann enn hærra: „Sonur Davíðs, miskunna þú mér!“
And they that went before, rebuked him, that he should hold his peace: but he cried out much more: Son of David, have mercy on me.
40 Þegar Jesús kom nær, nam hann staðar og sagði: „Komið með blinda manninn hingað.“
And Jesus standing, commanded him to be brought unto him. And when he was come near, he asked him,
41 Síðan spurði Jesús hann: „Hvað viltu að ég geri fyrir þig?“„Drottinn, “sagði hann biðjandi, „mig langar að fá sjónina.“
Saying: What wilt thou that I do to thee? But he said: Lord, that I may see.
42 „Nú getur þú séð, “sagði Jesús. „Trú þín hefur læknað þig.“
And Jesus said to him: Receive thy sight: thy faith hath made thee whole.
43 Samstundis fékk maðurinn sjónina og fylgdi Jesú og lofaði Guð. Allir sem þetta sáu lofuðu Guð.
And immediately he saw, and followed him, glorifying God. And all the people, when they saw it, gave praise to God.
