Jóhannes 8
1 Jesús fór nú til Olíufjallsins,
Jesus went to the Mount of Olives.
2 en snemma næsta morgun var hann aftur kominn í musterið. Fólkið þyrptist að og hann settist niður og ávarpaði það.
At dawn, however, he came back to the Temple, where the people came to him in crowds. He had taken his seat and was teaching them,
3 Á meðan hann var að tala, komu farísearnir og aðrir leiðtogar þjóðarinnar með konu sem staðin hafði verið að því að drýgja hór. Þeir stilltu henni upp í allra augsýn.
when the Scribes and Pharisees had brought a woman who had been caught in the act of adultery. They made her stand in the middle of the court, and said to him.
4 „Kennari, “sögðu þeir við Jesú. „Þessi kona var staðin að því að drýgja hór.
"Rabbi, this woman has been found in the very act of adultery.
5 Lög Móse segja að slíkar konur eigi að grýta. Hvað viltu segja um það?“
"Now Moses, in the Law, has commanded us to stone such creatures. But you, what do you say?"
6 Ætlun þeirra var að fá hann til að segja eitthvað sem þeir gætu ákært hann fyrir. Þá beygði Jesús sig niður og skrifaði í sandinn með fingrunum.
(This they said to tempt him, so that they could bring a charge against him.)
7 Á meðan héldu hinir áfram að krefja hann svars. Jesús stóð upp og sagði: „Allt í lagi. Grýtið hana, en sá ykkar sem syndlaus er, kasti fyrsta steininum!“
But Jesus stooped down, and began to write on the ground with his finger. When they continued to question him, he raised himself and said to them, "Let the innocent man among you be the first to throw the stone at her."
8 Síðan kraup hann aftur niður og hélt áfram að skrifa í sandinn,
Then he stooped down again, and again began to write on the ground.
9 en leiðtogarnir laumuðust í burtu, fyrst sá elsti og síðan einn af öðrum. Að lokum var Jesús þar einn ásamt konunni og mannfjöldanum.
When they heard that, they went out one by one, beginning with the eldest. And Jesus was left behind alone - and the woman in the middle of the court.
10 Jesús stóð þá upp og spurði konuna: „Hvar eru þeir? Ákærði þig enginn?“
Then Jesus raised himself up and said to her. "Woman, where are they? Has no man condemn you,"
11 „Nei, herra, enginn, “svaraði hún. „Ég ákæri þig ekki heldur, “sagði Jesús, „farðu og syndgaðu ekki framar.“
"No one, Sir," she answered. "Neither do I condemned you," said Jesus. "Go, and never sin again."
12 Seinna, þegar Jesús var að ávarpa mannfjöldann, sagði hann: „Ég er ljós heimsins. Sá sem fylgir mér mun ekki staulast í myrkrinu, því ég mun lýsa honum veginn til eilífs lífs.“
Once more Jesus addressed them. "I am the light of the world," he said; "He who follows me shall not walk in the darkness, but he shall have the Light of life."
13 „Þetta er lygi!“hrópuðu farísearnir. „Þú ert alltaf að hrósa sjálfum þér.“
Then said the Pharisees to him. "You are bearing testimony to yourself; your testimony is not true."
14 „Það er satt sem ég sagði, “svaraði Jesús, „enda þótt ég hafi sagt þetta um sjálfan mig, því ég veit hvaðan ég kom og hvert ég fer, en það vitið þið ekki.
In reply Jesus said to them. "Even if I do bear testimony to concerning myself, my testimony is true, because I know where I have come from and where I am going. But you do not know where I have come from, or where I am going.
15 Þið dæmið mig án þess að rannsaka mál mitt fyrst. Ég mun ekki dæma ykkur strax,
"For you are judging according to the flesh. I am judging no man.
16 en þótt ég gerði það, þá væri sá dómur réttlátur að öllu leyti, því faðir minn, sem sendi mig, er með mér.
"Though even if I do judge, my judgment is trustworthy, because I am not alone, but the Father who sent me is with me.
17 Lög ykkar segja að sé vitnisburður tveggja manna samhljóða, sé hann tekinn gildur.
"And in your Law it is written that the testimony of two men is true.
18 Ég er annað vitnið og hitt er faðir minn sem sendi mig.“
"I am one who gives testimony concerning myself, and the Father who sent me gives testimony concerning me."
19 „Hvar er faðir þinn?“spurðu þeir. „Þið þekkið mig ekki og því þekkið þið ekki heldur föður minn, “svaraði Jesús. „Ef þið þekktuð mig, þá mynduð þið einnig þekkja hann.“
"Where is your Father?" they asked him. "You have neither known me nor my Father," answered Jesus. "If you had known me, you would have known my father also."
20 Jesús mælti þetta hjá fjárhirslunni í musterinu. En hann var ekki handtekinn, því að tími hans var enn ekki kominn.
He said these words in the Treasury, while he was teaching in the Temple; yet no one arrested him, because his hour was not yet come.
21 Seinna sagði Jesús aftur við faríseana: „Ég fer burt og þið munuð leita mín og deyja í syndum ykkar, því að þið getið alls ekki komist þangað sem ég fer.“
Then again he said them. "I am going away, and you will seek me, and you will die in your sins. Where I am going, you cannot come."
22 Þá sögðu þeir: „Ætlar hann að fremja sjálfsmorð? Hvað á hann við með þessu: Þið getið ekki komist þangað sem ég fer?“
Then the Jews said. "He will not kill himself, will he? Is that why he says, ‘Where I am going you cannot come’?"
23 Jesús sagði því við þá: „Þið komið að neðan, en ég að ofan. Þið eruð af þessum heimi en ekki ég,
And he said to them. "You are from below. I am from above; you are of this world, I am not of this world.
24 og því sagði ég að þið mynduð deyja í syndum ykkar, aðskildir frá Guði. Ef þið trúið ekki að ég sé Kristur, sonur Guðs, þá munuð þið deyja í syndum ykkar.“
"That is why I said that you would die in your sins. For if you do not believe that I am He, you will die in your sins."
25 „Segðu okkur hver þú ert, “sögðu þeir. „Ég hef margsinnis sagt ykkur það, “svaraði hann.
"Who are you?" then they asked him. "What I am telling you from the beginning," Jesus answered.
26 „Ég gæti dæmt ykkur fyrir margt og frætt ykkur um margt, en ég vil það ekki, því ég segi aðeins það sem sá er sendi mig biður mig að segja og hann er sannleikurinn.“
"I have many things to say and to judge concerning you. But he who sent me is true, and I speak to the world only those things which I have heard from him."
27 Þeir skildu ekki enn að hann var að tala við þá um Guð.
They did not understand that he meant the Father,
28 Jesús sagði því: „Þegar þið hafið krossfest mig, þá munuð þið skilja að ég er Kristur og að það sem ég hef talað, er ekki frá eigin brjósti heldur frá föðurnum.
so Jesus added. "When you lifted up the Son of man, then you will know that I am He; and that I do nothing on my own authority, but that I speak just as the Father has taught me,
29 Sá sem sendi mig er með mér – hann hefur ekki yfirgefið mig því ég geri aðeins það sem honum er þóknanlegt.“
"and he who sent me is with me. He has not left me alone, for I do always the things that please him."
30 Eftir þessi orð Jesú, trúðu margir leiðtoganna að hann væri Kristur. Jesús sagði við þá: „Ef þið farið eftir orðum mínum, þá eruð þið sannir lærisveinar mínir,
When he spoke in this way, many of the Jews believed in him.
So Jesus spoke to the Jews that believed him, saying. "If you abide in my teaching, you are my true disciples;
32 og þið munuð þekkja sannleikann og sannleikurinn mun gera ykkur frjálsa.“
"and you shall know the truth, and the truth will make you free."
33 „En við erum afkomendur Abrahams, “sögðu þeir, „og við höfum aldrei verið þrælar nokkurs manns. Hvað áttu við með orðinu „frjáls“?“
"We are descendants of Abraham," they replied, "and have never been in slavery to any man. What do you mean by saying, ‘You shall become free’?"
34 „Þið eruð allir þrælar syndarinnar, “svaraði Jesús.
"In solemn truth I tell you," Jesus replied, "every one who commits sin is a slave
"Now the slave does not remain permanently in the household, but the son does remain. (aiōn g165)
36 Ef sonurinn gerir ykkur frjálsa verðið þið sannarlega frjálsir.
"So then, if the Son shall set you free, you will be free indeed.
37 Ég veit vel að þið eruð afkomendur Abrahams en samt reyna sumir ykkar að lífláta mig, af því að orð mín fá ekki rúm hjá ykkur.
"I know you are Abraham’s descendants; but you are seeking to kill me, Because my teaching has no place in you.
38 Ég hef áður sagt ykkur hvað ég sá þegar ég var hjá föður mínum, en þið viljið aðeins fara að ráðum föður ykkar.“
"I am declaring what I have seen with the Father, and you are acting as you have learned from your father."
39 „Abraham er faðir okkar, “svöruðu þeir. „Nei!“sagði Jesús, „ef svo væri, færuð þið að ráðum hans.
"Abraham is our father," they answered. "If you are indeed Abraham’s children," said Jesus "do the deeds of Abraham.
40 En nú viljið þið hins vegar lífláta mig, einungis vegna þess að ég sagði ykkur sannleikann, sem ég heyrði hjá Guði – slíkt mundi Abraham aldrei gera!
"But now you are seeking to kill me - a man who has told you the truth which I heard from God. Abraham did not do that.
41 Þegar þið gerið slíka hluti, þá eruð þið að hlýðnast ykkar raunverulega föður.“„Við erum ekki óskilgetnir, “svöruðu þeir. „Guð er okkar eini og sanni faðir.“
"You are doing the deeds of your father." "We were not born of adultery," they said; "we have one Father, God."
42 „Ef svo væri, “sagði Jesús, „þá munduð þið elska mig, því að hingað kom ég frá Guði. Það var hann sem sendi mig. Ég er ekki hér á eigin vegum.
Jesus said to them. "If God were your Father, you would love me, for I proceeded forth and am now come from God. I did not come on my own authority, but God himself sent me.
43 Hvers vegna skiljið þið mig ekki? Jú, það er vegna þess að þið eruð hindraðir af Satan.
"How is it that you do not understand what I say? It is because you cannot listen to my message.
44 Hann er faðir ykkar og þið njótið þess að framkvæma illvirki hans. Hann var morðingi frá öndverðu og hataði sannleikann – það finnst ekki snefill af sannleika í honum. Honum er fullkomlega eðlilegt að ljúga. Hann er faðir lyginnar,
"You are of your father, the devil, and you want to do what your father desires. He was a man-slayer from the very beginning; and he has no standing place in the truth, because truth is not in him. Whenever he utters a lie, he speaks from his nature, for he is a liar and the father of lying.
45 og það er einmitt ástæða þess að þið trúið mér ekki þegar ég segi ykkur sannleikann.
"But as for me, it is because I speak the truth to you that you do not believe me.
46 Getur nokkur ykkar sannað á mig hina minnstu synd? (Nei, enginn!) Nú segi ég ykkur sannleikann, en hvers vegna trúið þið mér ekki?
"Which one of you convicts me of sin? Why then, if I am speaking the truth, do you not believe me?
47 Sá sem á Guð að föður, tekur með gleði á móti orði hans. Ef svo er ekki með ykkur, þá sýnir það að þið eruð ekki börn hans.“
"He who is from God listens to God’s words. For this reason you do not listen, because you are not from God."
48 „Þú ert Samverji, útlendingur og djöfull!“hvæstu leiðtogarnir. „Það er langt síðan við sögðum að í þér væri illur andi!“
In reply the Jews said to him, "Are we not right in saying that you are a Samaritan, and you also have a demon?"
49 „Nei, “svaraði Jesús, „það er enginn illur andi í mér, því ég heiðra föður minn og þess vegna lítilsvirðið þið mig.
"I do not have a demon," said Jesus, "but I am honoring my Father, and you are dishonoring me.
50 Ég hef engan áhuga á að upphefja sjálfan mig, en Guð vill upphefja mig og hann mun dæma þá sem hafna mér.
"Yet I am not seeking my own honor. There is One who is seeking it, and He is judge.
"In solemn truth I tell you that if any one obeys my teaching he shall never behold death." (aiōn g165)
52 „Nú vitum við að þú hefur illan anda, “sögðu leiðtogarnir, „því að Abraham dó og sama er að segja um spámennina, en nú segir þú að sá sem hlýði þér, muni aldrei deyja! (aiōn g165)
"Now we know that you have a demon," exclaimed the Jews. Abraham died, and so did the prophets; and yet you say, ‘If any man obeys my teaching he shall never taste death.’ (aiōn g165)
53 Ertu þá meiri en Abraham forfaðir okkar? Því að hann dó. Og ertu meiri en spámennirnir sem dóu? Hver heldurðu eiginlega að þú sért?“
"You are not greater than our father Abraham, are you? And he died, and the prophets died. Who are you making yourself out to be?"
54 Þá svaraði Jesús: „Það væri ekki til neins fyrir mig að hrósa mér, en það er faðir minn – sem þið haldið fram að sé ykkar Guð – sem segir öll þessi yndislegu orð um mig,
"If I glorify myself." said Jesus, "my glory is nothing. It is my Father that glorifies me, and you say, ‘He is our God.’
55 en hann þekkið þið ekki. Ég þekki hann! Ef ég segði að ég þekkti hann ekki, þá væri ég að ljúga eins og þið! Þegar ég segi að ég þekki hann og hlýði honum í öllu, þá er ég að segja sannleikann.
"You are not acquainted with him; I know him. Were I to say, ‘I do not know him,’ I should be like you, a liar. But I do know him, and I obey his teaching.
56 Abraham faðir ykkar hlakkaði til að sjá minn dag. Hann vissi að ég var að koma og það gladdi hann.“
"Your father Abraham rejoiced that he should see my day; and he saw it and was glad."
57 Þá sögðu leiðtogarnir: „Þú ert ekki einu sinni orðinn fimmtugur, en samt segist þú hafa séð Abraham!“
"You are not yet fifty years old," said the Jews to him, "and you have seen Abraham?"
58 „Ég segi ykkur satt, “svaraði Jesús, „ég var til þegar Abraham fæddist!“
"In solemn truth I tell you," answered Jesus, "that before Abraham came into existence, I am."
59 Þegar leiðtogarnir heyrðu þetta, tóku þeir upp steina til að grýta hann. En þeir misstu sjónar af honum, því hann gekk burt frá þeim og yfirgaf musterið.
Then they picked up stones to throw at him, but Jesus hid himself and went out of the Temple.
