Jóhannes 7
1 Eftir þetta fór Jesús til Galíleu og ferðaðist frá einu þorpinu til annars. Hann vildi ekki vera í Júdeu því að leiðtogarnir þar sátu um líf hans.
After these things Jesus continued to move about in Galilee, since He did not wish to move about in Judea because the Jews were wanting to kill Him.
2 Brátt leið að laufskálahátíðinni, en það er ein hinna árlegu trúarhátíða Gyðinga.
Now the Jews' Feast of Tabernacles was near.
3 Bræður Jesú hvöttu hann til að fara til Júdeu á hátíðina og sögðu ertnislega: „Farðu þangað, því að þá geta miklu fleiri séð kraftaverk þín.
So His brothers said to Him: “Leave here and go up into Judea so your disciples also may see the works that you are doing,
4 Þú verður ekki frægur af því að fela þig. Og fyrst þú ert svona mikill, skaltu reyna að sanna það fyrir heiminum!“
because no one does anything in secret while he actually wants to be in evidence. Since you are doing these things, show yourself to the world!”
5 Bræður Jesú trúðu sem sagt ekki á hann.
For not even His brothers were believing into Him.
6 Jesús svaraði: „Minn tími til að fara er enn ekki kominn. Þið getið hins vegar farið hvenær sem þið viljið, það breytir engu,
So Jesus says to them: “My time is not here yet, but your time is always available.
7 því heimurinn er ekki á móti ykkur. Hann er á móti mér, því ég ásaka hann fyrir illt athæfi og syndir.
The world cannot hate you, but does hate me, because I testify about it that its works are malignant.
8 Þið skuluð fara; ég kem seinna þegar minn tími er kominn.“
You guys go up to this feast; I am not going up yet to this feast, because my time has not yet fully come.”
9 Af þessari ástæðu varð Jesús eftir í Galíleu.
So upon saying these things to them He stayed on in Galilee.
10 En þegar bræður hans voru farnir til hátíðarinnar fór Jesús líka, en á laun og lét ekkert á sér bera.
Now when His brothers had gone up to the feast, then He too went up, not openly but in secret like.
11 Leiðtogar þjóðarinnar reyndu að finna hann á hátíðinni og héldu uppi spurnum um hann.
So the Jews were looking for Him at the feast and saying, “Where is he?”
12 Fólkið ræddi mikið um hann sín á milli og sumir sögðu: „Hann er dásamlegur maður.“Aðrir sögðu: „Nei, hann blekkir fólkið.“
And there was a lot of murmuring about Him among the crowds. Some were saying, “He is good”; others were saying, “On the contrary, he's deceiving the people.”
13 Enginn þorði að taka málstað hans opinberlega af ótta við leiðtoga þjóðarinnar.
However, no one was talking openly about Him for fear of the Jews.
14 Þegar hátíðin var hálfnuð gekk Jesús inn í musterið og predikaði opinberlega.
Now when the feast was already half over Jesus went up into the temple and started to teach.
15 Leiðtogar þjóðarinnar undruðust orð hans og spurðu: „Hvaðan hefur hann þessa þekkingu? Hann hefur aldrei gengið í skóla hjá okkur.“
And the Jews were marveling saying, “How is this man learned, not having been educated?”
16 Jesús sagði þá við þá: „Ég kenni ekki eigin hugmyndir, heldur orð Guðs sem sendi mig.
So Jesus answered them and said: “What I teach is not mine, but His who sent me.
17 Ef einhver ykkar vill gera vilja Guðs í raun og veru, þá mun hann örugglega sjá hvort boðskapur minn er frá Guði eða frá sjálfum mér.
If anyone wants to do His will, he will know concerning the teaching, whether it is from God or whether I am speaking on my own.
18 Sá sem talar af sjálfum sér vonast eftir hrósi, en sá sem heiðrar þann sem sendi hann, er trúr og sannur.
Someone who speaks on his own is seeking his own glory; but He who seeks the glory of the One who sent Him, He is true, and there is no unrighteousness in Him.
19 Móse gaf ykkur lögin en hvers vegna hlýðið þið þeim þá ekki? Hvers vegna segið þið að ég brjóti þau og hver er ástæða þess að þið viljið lífláta mig?“
“Did not Moses give you the Law? And yet not one of you keeps the Law! Why do you want to kill me?”
20 Fólkið svaraði: „Þú ert ekki með öllum mjalla! Hver er það sem situr um líf þitt?“
The crowd answered and said, “You must have a demon! Who wants to kill you?”
21 Jesús svaraði: „Ég læknaði mann á helgidegi og það kom ykkur á óvart, en samt vinnið þið sjálf á helgidögum þegar þið umskerið samkvæmt lögum Móse – reyndar er umskurnin eldri en lögmál Móse. Ef umskurnardag ber upp á helgidag, þá framkvæmið þið umskurnina eins og ekkert sé. Hvers vegna dæmið þið mig þá fyrir að lækna mann á helgidegi?
Jesus answered and said to them: “I did one work, and you all marvel.
Consider this: Moses gave you circumcision (not that it comes from Moses, but from the patriarchs), and you circumcise a man on the Sabbath.
If a man receives circumcision on the Sabbath, so that the Law of Moses won't be broken, are you angry at me because I made a whole man well on the Sabbath?
24 Hugsið þetta mál og þá munuð þið komast að raun um að ég hef á réttu að standa.“
Stop judging on the basis of appearances, but judge the righteous judgment.”
25 Sumir íbúar Jerúsalem sögðu þá: „Er þetta ekki maðurinn sem leiðtogar okkar vilja feigan?
Now some of the Jerusalemites were saying: “Isn't this the man they are wanting to kill?
26 Hvernig stendur þá á því að hann fær að predika óáreittur á almannafæri og þeir gera enga athugasemd? Getur verið að þeir hafi loksins komist að raun um að hann sé Kristur?
Yet look! He is speaking openly and they are saying nothing to Him. Could it be true that the rulers know that this is really the Christ?
27 En hvernig ætti hann annars að vera það? Við vitum, jú, hvar hann er fæddur, en þegar Kristur kemur mun enginn vita hvaðan hann kemur, hann mun birtast allt í einu.“
On the other hand, we know where this man is from; but whenever the Christ comes nobody knows where He is from.”
28 Þetta varð til þess að eitt sinn er Jesús var að predika í musterinu, kallaði hann hátt: „Já, þið þekkið mig og vitið hvar ég fæddist og hvar ég ólst upp, en ég tala máli þess sem þið þekkið ekki og hann er sannleikurinn.
So Jesus called out in the temple, teaching and saying: “You do know me, and you know where I am from. Yet I have not come on my own, but the One who sent me is true, whom you do not know.
29 Ég þekki hann því ég var hjá honum og hann sendi mig til ykkar.“
I do know Him because I am from Him, and He sent me.”
30 Þegar leiðtogarnir heyrðu hann segja þetta leituðust þeir við að handtaka hann.
So they tried to arrest Him, yet no one laid a hand on Him because His hour had not yet come.
31 Margir þeirra sem komu reglulega í musterið trúðu á hann og sögðu: „Hvaða kraftaverk haldið þið að Kristur geri, sem þessi maður hefur ekki gert?“
Now many of the crowd were believing into Him, and they were saying, “Whenever the Christ comes He won't perform more signs than these which this man has done, will He?”
32 Þegar farísearnir heyrðu þetta sendu þeir og æðstu prestarnir lögregluna til að handtaka hann.
The Pharisees heard the crowd murmuring these things about Him, so the Pharisees and the chief priests sent operatives to arrest Him.
33 Þá sagði Jesús: „Bíðið með þetta! Mér ber að vera hér enn um stund, en að því loknu sný ég aftur til hans sem sendi mig.
Then Jesus said: “For a little while I am still with you, and then I go to the One who sent me.
34 Þið munuð leita mín en án árangurs, því að þangað sem ég fer komist þið ekki.“
You will look for me and not find me; also, where I am you cannot come.”
35 Leiðtogarnir urðu undrandi á þessum tilsvörum og spurðu: „Hvert skyldi hann ætla? Skyldi hann ætla úr landi til að útbreiða kenningar sínar meðal Gyðinga í öðrum löndum, eða jafnvel meðal heiðingjanna?
So the Jews said among themselves: “Where does this fellow intend to go that we won't find him? He doesn't intend to go to the Dispersion among the Greeks and teach the Greeks, does he?
36 Hvað á hann við þegar hann segir að við munum leita hans, en ekki finna? Og hvað þýðir þetta: Þið komist ekki þangað sem ég fer?“
What word is this that he spoke, ‘You will look for me and not find me’; also, ‘where I am you cannot come’?”
37 Síðasta daginn – helgasta dag þjóðarinnar – hrópaði Jesús út yfir mannfjöldann: „Ef nokkurn þyrstir þá komi hann til mín og drekki,
Now on the last and most important day of the Feast, Jesus stood up and called out saying: “If anyone thirsts, let him come to me and drink.
38 því Biblían segir um þann sem trúir á mig, að frá hans innra manni muni streyma lækir lifandi vatns.“
The one believing into me, just as the Scripture has said, out from his innermost being will flow rivers of living water.”
39 Hér átti hann við heilagan anda, sem þeir mundu fá, sem tryðu á hann. En ennþá var andinn ekki gefinn, því að Jesús hafði þá ekki enn snúið aftur til dýrðar sinnar á himnum.
(Now He said this about the Spirit, whom those believing into Him were going to receive, in that the Holy Spirit had not yet been given because Jesus had not yet been glorified.)
40 Þegar mannfjöldinn heyrði þetta sögðu sumir: „Þessi maður er áreiðanlega spámaðurinn, sem á að koma á undan Kristi.“
So upon hearing this word many from the crowd began to say, “This One really is ‘the Prophet’!”
41 Aðrir sögðu: „Hann er Kristur.“Enn aðrir sögðu: „Það er útilokað að hann sé Kristur. Haldið þið að Kristur komi frá Galíleu? Biblían segir að Kristur muni verða af ætt Davíðs og fæðast í Betlehem þar sem Davíð fæddist.“
Others were saying, “This One is the Christ!” Others were saying: “Surely the Christ isn't coming out of Galilee, is He?
Doesn't the Scripture say that the Christ comes out of the seed of David and from the town of Bethlehem, where David was?”
43 Fólkið hafði sem sagt ýmsar skoðanir á Jesú.
So there developed a division in the crowd because of Him.
44 Sumir vildu láta handtaka hann, en þó gerði það enginn.
Further, some of them were wanting to arrest Him, but no one laid a hand on Him.
45 Musterislögreglan, sem send hafði verið til að handtaka hann, sneri því tómhent aftur til æðstu prestanna og faríseanna. „Hvers vegna komið þið ekki með hann?“spurðu þeir reiðilega.
Then the operatives came to the chief priests and Pharisees, who said to them, “Why haven't you brought him?”
46 „Hann segir svo margt stórkostlegt!“svöruðu þeir. „Við höfum aldrei áður heyrt neitt þessu líkt.“
The operatives answered, “No man ever spoke like this man!”
47 „Jæja, er þá líka búið að villa um fyrir ykkur?“spurðu farísearnir hæðnislega.
So the Pharisees answered them: “You haven't been fooled too, have you?
48 „Hver af okkar leiðtogum eða faríseunum trúir að hann sé Kristur?
None of the rulers or the Pharisees have believed into him, have they?
49 Fólkið trúir því, satt er það, en það er heimskt og hefur ekkert vit á slíkum hlutum, enda hvílir bölvun yfir því!“
But this crowd that doesn't know the law is accursed!”
50 Þá spurði Nikódemus, einn af leiðtogum þjóðarinnar, sem heimsótti Jesú eitt sinn á laun til að ræða við hann:
Nicodemus (the one who came to Him at night, being one of them) says to them,
51 „Er leyfilegt að dæma nokkurn áður en hann hefur verið ákærður?“
“Our law doesn't judge a man before it hears him and knows what he is doing, does it?”
52 „Ha?“spurðu hinir, „ert þú kannski einn af þessum auvirðilegu Galíleumönnum? Lestu Biblíuna – enginn spámannanna kom frá Galíleu!“
They answered and said to him: “You aren't from Galilee too, are you? Search and see that no prophet has ever arisen out of Galilee.”
53 Eftir þetta leystist fundurinn upp og fór hver heim til sín.
So each one went to his own house.
