Jóhannes 2
1 Tveim dögum síðar var móðir Jesú boðin í brúðkaup til bæjarins Kana í Galíleu.
Two days later there was a wedding [celebration] in Cana [town], in Galilee [district]. Jesus’ mother was there.
2 Jesús var einnig boðinn, ásamt lærisveinum sínum.
Jesus and [we] his disciples [were also there, because] we had been invited {someone had invited us} also.
3 Meðan á veislunni stóð kláraðist vínið. Móðir Jesú gekk þá til hans og sagði honum þessi vandræði.
When the guests had drunk all the wine [that was there], Jesus’ mother said to him, “The wine is all gone; [can you do something about that]?”
4 „Ég get ekki hjálpað þér núna, “sagði hann, „minn tími er enn ekki kominn.“
Jesus said to her, “Ma’am/Woman, (do not [tell] me [what to do]!/why do you [tell] me [what to do]?) [RHQ] It is not yet time [MTY] [to show] that I am [the Messiah by working miracles].”
5 En móðir hans sagði við þjónana: „Gerið allt eins og hann segir ykkur.“
Then Jesus’ mother said to the servants, “Do whatever he tells you!”
6 Þarna stóðu sex steinker, sem notuð voru við ákveðna trúarsiði, og tók hvert þeirra um hundrað lítra.
There were six [empty] stone jars there. The Jews [habitually put water in them] to use for washing things [to make them acceptable to God]. Each jar held (20 to 30 gallons/80 to 120 liters).
7 Jesús sagði nú þjónunum að fylla þau af vatni. Að því búnu sagði hann: „Takið nú smásopa af þessu og færið veislustjóranum.“
Jesus said to the servants, “Fill the jars with water!” So they filled the jars to the brim.
Then he told them, “Now, ladle out some [of it] and take it (to the head waiter/to the master of ceremonies).” So the servants did that.
9 Þegar veislustjórinn bragðaði á vatninu, sem nú var orðið að víni, varð hann undrandi því hann vissi ekki hvaðan það var komið (þótt þjónarnir vissu það). Hann kallaði þá á brúðgumann.
(The head waiter/The master of ceremonies) tasted the water, which had now become wine. He did not know where the wine had come from, but the servants who had ladled out the wine knew. [The wine was delicious]! So he called the bridegroom over,
10 „Þetta er frábært vín!“sagði hann. „En þú ert ekki eins og aðrir. Flestir bera fyrst fram besta vínið, en þegar menn eru orðnir ölvaðir og kæra sig ekki um meira, þá eru teknar fram ódýru tegundirnar. Þú hefur hins vegar geymt það besta þar til síðast.“
and said to him, “Everyone [else] serves the best wine first. Then when the guests have drunk so much [that they cannot tell the difference], [they serve] the cheap wine. But you [have not done what others do]. You have kept the best wine until now!”
11 Þetta fyrsta kraftaverk sitt gerði Jesús í Kana í Galíleu og opinberaði með því dýrð sína. Það varð til þess að lærisveinarnir trúðu að hann væri Kristur.
That was the first miracle that Jesus did. He did it in Cana [town], in Galilee [district]. By doing it he showed how awesome he is, and as a result, [we] his disciples believed that he [truly was the Messiah].
12 Eftir brúðkaupið fór Jesús til Kapernaum, ásamt móður sinni, bræðrum og lærisveinum, og voru þau þar í nokkra daga.
Jesus then went down to Capernaum [city] with his mother and [younger] brothers and [us] his disciples. We stayed there several days.
13 Nú leið að páskum og hélt Jesús því til Jerúsalem.
Later, when it was almost time for the Jewish Passover [celebration], Jesus [and we his disciples] went up to Jerusalem.
14 Á musterissvæðinu sá hann kaupmenn sem seldu nautgripi, kindur og dúfur, er nota átti sem fórnardýr. Þar sátu einnig menn við borð og skiptu peningum.
There, in the Temple [courtyard], he saw some men who were selling cattle, sheep, and pigeons [for sacrifices]. He also saw men who were sitting at tables, [making a big profit as they] gave people [Temple tax] coins in exchange for [their Roman] coins.
15 Jesús bjó þá til svipu úr köðlum og rak þá alla út, einnig féð og nautgripina, dreifði smápeningum þeirra sem skiptu myntinni, út um allt gólf og velti um borðum þeirra.
Then Jesus made a whip from some cords and [used it to] chase out the sheep and cattle from the Temple [courtyard]. By overturning their tables he scattered the coins of the men who were exchanging them.
16 Því næst gekk hann til dúfnasalanna og sagði við þá: „Út með þetta! Þið hafið ekkert leyfi til að breyta húsi föður míns í markað!“
He said to those who were selling doves, “Take these doves away [from here]! Stop [defiling] my Father’s Temple [by] making it a market!”
17 Þetta minnti lærisveinana á spádóm í Biblíunni, sem þannig hljóðar: „Umhyggja fyrir húsi Guðs mun ekki láta mig í friði.“
Then [we] disciples remembered that these words had been written {that [someone/David] had written [these words]} [in the Scriptures prophesying what the Messiah would say]: “Others [PRS] will strongly oppose me because I greatly desire that [people respect] your Sacred Tent.”
18 „Hvaða rétt hefur þú til að reka þá út?“spurðu leiðtogar fólksins hranalega. „Ef þú hefur vald þitt frá Guði, sýndu okkur þá kraftaverk því til sönnunar.“
So [one of] the Jewish [leaders] [SYN] replied to him, “What miracle will you perform to show us that [you have authority from God] to do these things?”
19 „Já, “svaraði Jesús, „þetta kraftaverk skuluð þið fá: Brjótið þennan helgidóm niður og ég mun reisa hann á þrem dögum!“
Jesus replied to them, “If/When you destroy this temple, I will build it again within three days.”
20 „Hvað þá!“hrópuðu þeir. „Það tók fjörutíu og sex ár að byggja þetta musteri, en þykist þú geta reist það á þrem dögum?“
So the Jewish [leaders] [SYN] said, “We have been building this Temple for 46 years [and it is not finished yet]! So (there is no way you will build it within three days!/how will you build it within three days?) [RHQ]”
21 Með orðinu „helgidómur“átti Jesús við líkama sinn.
But when Jesus said that about the temple, [he was really talking about] his own body.
22 Eftir upprisu hans minntust lærisveinar hans þessara orða, og skildu að það sem hann tilnefndi úr Biblíunni, átti við hann sjálfan og rættist allt.
[Later], after Jesus had [died and had] become alive again, [we] his disciples remembered the words he had said. As a result, we believed [what had been prophesied in] the Scriptures [about the Messiah becoming alive again], and we believed that what Jesus said [was true].
23 Kraftaverkin sem Jesús gerði í Jerúsalem yfir páskahátíðina, sannfærðu marga um að hann væri í raun og veru Kristur.
While Jesus was in Jerusalem at the Passover celebration, many people came to believe [that he was the Messiah] because they saw the miracles he was performing.
24 En hann treysti ekki þessu fólki, því að hann þekkti hugsanir þess fullkomlega og vissi hve menn eru fljótir að skipta um skoðun!
But he did not let them tell him what he should do [as the Messiah], because he knew within himself what they were all [thinking].
He did not need anyone to tell him what others were thinking, because he already knew what they were [thinking and wanting].
