1 Korintubréf 10
1 Gleymum aldrei, vinir mínir, því sem kom fyrir þjóð okkar í eyðimörkinni forðum. Guð vísaði þeim veginn með skýi sem fór á undan þeim, og leiddi þá heilu og höldnu yfir Rauðahafið.
My fellow believers, I want to remind you about our(exc) [Jewish] ancestors. They were all under the cloud [by which God miraculously led them and protected them when they left Egypt with Moses]. All those ancestors crossed the [Red] Sea [after God miraculously made the water separate so that they could walk through it].
2 Þetta mætti kalla skírn þeirra til fylgdar við Móse – því þeir voru skírðir bæði í hafinu og skýinu.
God caused all of them to begin to live under the authority of [MTY] Moses [when they walked] under that cloud and [walked through the Red] Sea.
3 Og á yfirnáttúrlegan hátt sendi Guð þeim fæðu að eta og vatn að drekka þarna í miðri eyðimörkinni – þeir drukku vatnið sem Kristur gaf þeim. Hann var þar hjá þeim eins og klettur og veitti andlega svölun og endurnæringu.
All [those ancestors of ours ate the same food that God] miraculously [provided].
They all drank water that [God] miraculously [provided]. That is, they all drank water that God miraculously made come out of the rock. That rock was [a symbol of] [MET] Christ, who went with them. [So we conclude that God helped all of those people in many ways].
5 En þrátt fyrir allt þetta, þá óhlýðnuðust flestir þeirra Guði og hann lét þá falla í eyðimörkinni.
However, [we also conclude that] God was angry [LIT] with most of those people [because they sinned against him. He caused almost all of them to die, and as] a result their bodies were scattered in the desert.
6 Af þessu sjáum við að við eigum ekki að girnast það sem illt er, eins og þeir gerðu,
Those things [that happened long ago] became examples to teach us [the following things]: We should not desire to [do] evil things as those people desired to do.
7 né tilbiðja hjáguði, eins og þeir. Biblían segir: Fólkið settist niður til að eta og drekka og stóð upp til að dansa – kring um gullkálfinn.
We should not worship idols as many of those people did. [Remember that Moses] wrote, “The people sat down. They ate and drank [to honor the golden calf that they had just made]. Then they got up to dance [immorally].”
8 Önnur aðvörun felst í því sem gerðist þegar sumir þeirra drýgðu hór. Afleiðing þess var að 23.000 þeirra dóu á einum degi!
We should not have sexual relations with someone to whom we are not married, as many of them did. As a result, God [punished them by] causing 23,000 people to die in [only] one day.
9 Misbjóðið ekki heldur þolinmæði Drottins, það gerðu þeir og dóu því af höggormsbitum.
We should not try to see how much we can sin without the Lord punishing us. Some of them did that, and as a result they died because [poisonous] snakes [bit them].
10 Kvartið ekki gegn Guði og verkum hans, eins og þeir gerðu, munið að Guð sendi engil sinn til að eyða þeim.
We should not complain [about what God does]. Some of them did that, and as a result an angel destroyed them. [So God will certainly punish us if we sin like they did].
11 Allt þetta henti þá, okkur til viðvörunar. Þessir atburðir voru færðir í letur til þess að við gætum lesið um þá og lært af þeim nú er endalok heimsins nálgast. (aiōn g165)
All those things [that happened to our ancestors long ago] are examples for us. [Moses] wrote those things to warn us [who are living at this time which is near the end]. We are the people for whom God has done [the things that he decided to do in] the previous periods of time. (aiōn g165)
12 Gætið því að ykkur. Hugsið ekki sem svo: Þannig mundi ég aldrei hegða mér, þetta kemur aldrei fyrir mig! Látið þetta ykkur að kenningu verða, því þið gætuð líka gert rangt.
So [I say this to] all those who confidently [think that they will always] steadfastly continue to [believe what God said and will never disobey what he commanded]: Be careful that you [(sg)] do not sin [when you are tempted].
13 En munið þetta: Þær girndir sem þið þurfið að takast á við í lífi ykkar, eru ekkert nýtt eða einstakt. Margir hafa áður orðið að kljást við sömu vandamál og þið. En engin freisting er óyfirstíganleg. Þið getið treyst því að Guð muni ekki leyfa freistingunni að sigra ykkur. Þessu hefur hann lofað og hann stendur við orð sín. Hann mun sýna ykkur leið til að komast undan freistingunni, til þess að þið getið staðist hana ef þið viljið.
[Remember that] your desires to sin are the same desires that other people have. But when you are tempted to sin, you can trust God [to help you]. He will not permit you to be tempted {anything to tempt you} more than you are able to resist. Instead, when you are tempted {things tempt you}, he will also provide a way [for you] to endure it [without sinning].
14 Gætið þess, vinir mínir umfram allt, að forðast hvers konar hjáguðadýrkun.
So, [I say to] you people whom I love, [avoid] worshipping idols [just like you would] run away from [anything that is dangerous].
15 Þið eruð skynsemdarfólk. Dæmið því um það sem ég ætla nú að segja:
It is to people who [think that they] are wise that I write. So, you, as wise people, judge whether what I am writing [is true].
16 Þegar við biðjum um blessun Guðs yfir bikarinn, sem við drekkum af við heilaga kvöldmáltíð, þýðir það þá ekki að allir, sem drekka af honum, njóti saman blessunar af blóði Krists? Og þegar við brjótum brauðið og neytum þess saman, þá sýnir það að við njótum öll sameiginlega gjafa líkama hans.
[During the Lord’s Supper, after we ask God to] bless (the [wine]/the [juice]) [in the] cup, we give thanks for it [and drink it]. By doing that, we certainly are [RHQ] sharing in what Christ [did for us when] his blood [flowed from his body when he died. During the Lord’s Supper, when we break] the bread [and eat it], we are certainly sharing in [MTY] what Christ [did for us when] his body [suffered for us on the cross]. [RHQ]
17 Ekki skiptir máli hve mörg við erum, við neytum öll af sama brauði og sýnum þar með að við erum öll limir á líkama Krists.
Because it is one loaf of bread that we [break and eat during the Lord’s Supper, it symbolizes that] we who are many are one group, because we all eat from the one loaf.
18 Eins er með Gyðingana, allir sem borða fórnarkjötið eru sameinaðir, bæði innbyrðis og í Guði, í þeirri athöfn.
Consider [what happens when] the Israeli people [eat the food that the priests] sacrifice on the altar [outside the Temple]. They participate in [what the priests do at] [MTY] the altar. [RHQ] [Similarly, if you eat food that non-believers have offered to an idol in a temple, you are participating in their worship of the idol there].
19 Hvað er ég að reyna að segja? Er ég að segja að skurðgoðin, sem heiðingjarnir færa fórnir, séu lifandi og raunverulegir guðir og að kjöt, þeim fórnað, verði fyrir illum áhrifum? Nei, alls ekki.
By saying that, [I] do not mean that offering food to an idol makes it anything [more than just ordinary food [RHQ].] I do not mean that an idol is anything [more than just an idol].
20 Ég á við að þeir, sem fórna til þessara skurðgoða, eru sameinaðir í því að fórna til illra anda en alls ekki Guðs og ég vil ekki að neitt ykkar eigi samfélag við illa anda.
No! Instead, I mean that what people sacrifice [to idols], they are sacrificing to demons, not to God. So, [if you eat food that has been sacrificed to idols, you are participating in worshipping the demons that the idols represent]. And I do not want you to participate in worshipping demons!
21 Þið getið ekki drukkið af bikar Drottins og einnig af bikar Satans. Þið getið ekki meðtekið brauð við máltíð Drottins og einnig við borð illra anda.
When you drink the [grape juice/wine in] [MTY] the cup [at the Lord’s Supper], you cannot participate in the [blessings that] the Lord [Jesus] brought to us and at the same time drink the [wine in the] [MTY] cup that people offer to demons! When you eat at the Lord’s table, you cannot participate in the blessings the Lord provided [MTY] when he died for us and at the same time participate in the things that represent demons [by eating food that has been sacrificed to idols]
22 Eigum við að reita Drottin til reiði? Erum við öflugri en hann?
[If you participate in honoring demons in that way], you will certainly make the Lord very angry [RHQ]! (Remember that you are certainly not stronger than he is./Do you think that you are stronger than he is?) [RHQ] [Certainly not, so you will not escape his punishing you if you honor demons in that way!]
23 Auðvitað megið þið borða mat sem fórnað hefur verið skurðgoðum, ef þið viljið. Neysla slíks kjöt er ekki brot á lögum Guðs, en það þýðir þó ekki að þið eigið að gera það. Það getur verið leyfilegt en kann þó að vera óráðlegt.
[Some people say], “[God] permits [believers to do] anything.” But [I say that] not everything that people do benefits [those who do it! Yes, some people say], “God permits [believers to do] all things.” But not everything that people do helps them to become [spiritually] mature.
24 Hugsið ekki aðeins um ykkur sjálf. Reynið líka að hugsa um meðbróður ykkar og systur og hvað þeim sé fyrir bestu.
No one should try to benefit [only] himself. Instead, each person should try to benefit other people [spiritually].
25 Farið þannig að: Kaupið það kjöt sem selt er á torginu. Spyrjið ekki hvort það sé fórnarkjöt.
[This is what you should do]: Eat any [food] that is sold {that people sell} in the market. Do not ask questions [to find out if that food has been offered] {[someone offered that food]} [to idols, just] because you think it would be wrong [to eat such food].
26 Jörðin og öll hennar gæði tilheyra Guði og eru ykkur til gagns og gleði.
[Remember that the Psalmist wrote], “Everything on the earth belongs to [the] Lord [God because he created it!]” [So, food that has been offered to idols belongs to the Lord, not to the idols, and you may eat it].
27 Ef einhver, sem ekki er kristinn, býður þér í kvöldmat, þá skaltu hiklaust þiggja boðið ef þú vilt. Borðaðu allt sem fyrir þig er sett og spurðu einskis. Þá veistu ekki hvort maturinn hefur verið notaður til fórna eða ekki, og átt því ekki á hættu að fá samviskubit.
If a non-believer invites you to a meal, go if you want to, and eat any food that is set {that [he] sets} before you. Do not ask [whether it was offered to idols, just] because you think that it would be wrong [to eat such food].
28 En ef einhver aðvarar þig og segir að þetta sé fórnarkjöt, skaltu ekki borða það, af tillitssemi við þann sem varaði þig við og samvisku hans.
But if someone says to you, “This is food that was sacrificed [to an idol],” do not eat it, for the sake of the person who told that to you, and also because someone there may think that it is wrong [to eat such food].
29 Í þessu tilviki er það hans afstaða sem máli skiptir en ekki þín. Nú finnst þér ef til vill undarlegt hvers vegna þér ber að láta skoðanir annarra hafa áhrif á og stjórna gerðum þínum.
I do not mean that you [should be concerned about whether it is all right to eat such food]. What I mean is that you should be concerned about others who may think that it is wrong to eat such food. Since I know that I (am free/have the right) [to eat such food without God punishing me], no one should [RHQ] say that what I am doing is wrong just because he himself thinks that it is wrong.
30 Geti ég þakkað Guði fyrir matinn og notið hans, hvers vegna á ég þá að láta einhvern annan eyðileggja allt, bara af því að honum finnst ég hafa rangt fyrir mér?
If I thank [God] for the food when I eat [food that has been offered to an idol], no one should criticize me for eating food for which I have thanked God [RHQ]!
31 Jú, sjáið til. Það er vegna þess að allt sem þið gerið á að vera Drottni til dýrðar, jafnvel matur ykkar og drykkur.
So [I say to you in conclusion], when you eat [food], or drink [something], or do anything else, do everything in order that [people will] praise God.
32 Verið því ekki öðrum til hneykslunar, hvort sem það eru Gyðingar, heiðingjar eða trúbræður.
Do not do anything that would hinder Jews or Greeks [from becoming believers], and do not do things that would encourage members of God’s congregations to sin.
33 Þannig fer ég að: Ég reyni að þóknast öllum í öllu sem ég geri, og hugsa þá ekki aðeins um það sem mér fellur best eða gagnast mest, heldur um það sem getur orðið þeim fyrir bestu, svo að þeim verði bjargað – þeir frelsist.
[Do as I do]. I try to please everyone in every way. I do this by not seeking to benefit myself. Instead, I try to benefit many others, in order that they may be saved {that [God] may save them} [from the guilt of their sins].
