Példabeszédek 25
1 Még ezek is Salamon példabeszédei, melyeket összeszedegettek Ezékiásnak, a Júda királyának emberei.
To również są przysłowia Salomona, które przepisali mężowie Ezechiasza, króla Judy.
2 Az Istennek tisztességére van a dolgot eltitkolni; a királyoknak pedig tisztességére van a dolgot kikutatni.
Chwałą Boga jest sprawę taić, ale chwałą królów – dociekać sprawy.
3 Az ég magasságra, a föld mélységre, és a királyoknak szíve kikutathatatlan.
Wysokość niebios i głębia ziemi, i serca królów są niezbadane.
4 Távolítsd el az ezüstből a salakot, és abból edény lesz az ötvösnek:
Usuń żużel ze srebra, a wyjdzie naczynie dla złotnika.
5 Távolítsd el a bűnöst a király elől, és megerősíttetik igazsággal az ő széke.
Usuń niegodziwego sprzed króla, a jego tron umocni się w sprawiedliwości.
6 Ne dicsekedjél a király előtt, és a nagyok helyére ne állj;
Nie wywyższaj się przed królem i nie stawaj na miejscu wielkich;
7 Mert jobb, ha azt mondják néked: jer ide fel; hogynem mint levettetned néked a tisztességes előtt, a kit láttak a te szemeid.
Bo lepiej, żeby ci powiedziano: Podejdź tu, niż żeby cię poniżono przed księciem, którego twoje oczy widziały.
8 Ne indulj fel a versengésre hirtelen, hogy azt ne kelljen kérdened, mit cselekedjél az után, mikor gyalázattal illet téged a te felebarátod.
Nie spiesz się do kłótni, bo na końcu [nie będziesz wiedział], co zrobić, gdy cię zawstydzi twój bliźni.
9 A te ügyedet végezd el felebarátoddal; de másnak titkát meg ne jelentsd;
Załatw sprawę ze swoim bliźnim i nie zdradzaj tajemnicy drugiemu;
10 Hogy ne gyalázzon téged, a ki hallja; és a te gyalázatod el ne távozzék.
By ten, który słucha, nie zawstydził cię, a twoja niesława nie przylgnęła do ciebie.
11 Mint az arany alma ezüst tányéron: olyan a helyén mondott ige!
Odpowiednio wypowiedziane słowo [jest jak] złote jabłko w srebrnych rzeźbach.
12 Mint az arany függő és színarany ékesség: olyan a bölcs intő a szófogadó fülnél.
Jak złoty kolczyk i klejnot ze szczerego złota tak jest dla uszu posłusznego ten, który mądrze strofuje.
13 Mint a havas hideg az aratásnak idején: olyan a hív követ azoknak, a kik őt elbocsátják; mert az ő urainak lelkét megvidámítja.
Czym chłód śniegu w czasie żniwa, [tym] wierny posłaniec dla tych, którzy go posyłają, bo pokrzepia dusze swych panów.
14 Mint a felhő és szél, melyekben nincs eső: olyan a férfiú, a ki kérkedik hamis ajándékkal.
Człowiek, który się chlubi zmyślonym darem, jest jak chmury i wiatr bez deszczu.
15 Tűrés által engeszteltetik meg a fejedelem, és a szelíd beszéd megtöri a csontot.
Cierpliwością można przekonać władcę, a łagodny język łamie kości.
16 Ha mézet találsz, egyél a mennyi elég néked; de sokat ne egyél, hogy ki ne hányd azt.
Czy znalazłeś miód? Zjedz tyle, ile trzeba, byś objadłszy się, nie zwrócił go.
17 Ritkán tedd lábadat a te felebarátodnak házába; hogy be ne teljesedjék te veled, és meg ne gyűlöljön téged.
Oddal nogę od domu bliźniego, by nie miał cię dość i cię nie znienawidził.
18 Pőröly és kard és éles nyíl az olyan ember, a ki hamis bizonyságot szól felebarátja ellen.
Kto mówi fałszywe świadectwo przeciw swemu bliźniemu, [jest] młotem i mieczem, i ostrą strzałą.
19 Mint a romlott fog és kimarjult láb: olyan a hitetlennek bizodalma a nyomorúság idején.
Ufność w człowieka niewiernego w dniu ucisku jest [jak] złamany ząb i zwichnięta noga.
20 Mint a ki leveti ruháját a hidegnek idején, mint az eczet a sziksón: olyan, a ki éneket mond a bánatos szívű ember előtt.
[Jak] ten, kto zabiera odzienie w czasie zimy i jak ocet na saletrze taki [jest ten], kto śpiewa pieśni smutnemu sercu.
21 Ha éhezik, a ki téged gyűlöl: adj enni néki kenyeret; és ha szomjúhozik: adj néki inni vizet;
Jeśli twój nieprzyjaciel jest głodny, nakarm go chlebem, a jeśli jest spragniony, napój go wodą;
22 Mert elevenszenet gyűjtesz az ő fejére, és az Úr megfizeti néked.
Bo zgarniesz rozżarzone węgle na jego głowę, a PAN cię nagrodzi.
23 Az északi szél esőt szül; és haragos ábrázatot a suttogó nyelv.
[Jak] północny wiatr przepędza deszcz, tak gniewna twarz [przepędza] plotkarski język.
24 Jobb lakni a tetőnek ormán, mint a háborgó asszonynyal, és közös házban.
Lepiej mieszkać w kącie pod dachem niż z kłótliwą żoną w przestronnym domu.
25 Mint a hideg víz a megfáradt embernek, olyan a messze földről való jó hírhallás.
[Jak] zimna woda dla pragnącej duszy, [tak] dobra wieść z dalekiej ziemi.
26 Mint a megháborított forrás és megromlott kútfő, olyan az igaz, a ki a gonosz előtt ingadozik.
[Jak] zmącone źródło i zepsuty zdrój, [tak] sprawiedliwy, który upada przed niegodziwym.
27 Igen sok mézet enni nem jó; hát a magunk dicsőségét keresni dicsőség?
Niedobrze jest jeść za dużo miodu, a szukanie własnej chwały nie jest chwałą.
28 Mint a megromlott és kerítés nélkül való város, olyan a férfi, a kinek nincsen birodalma az ő lelkén!
Człowiek, który nie panuje nad swoim duchem, jest [jak] miasto zburzone [i] bez muru.
