Példabeszédek 14

1 A bölcs asszony építi a maga házát; a bolond pedig önkezével rontja el azt.

زن دانا خانه خود را بنا می‌کند، اما زن نادان با دست خود خانه‌اش را خراب می‌کند.

2 A ki igazán jár, féli az Urat; a ki pedig elfordult az ő útaiban, megútálja őt.

کسانی که به راستی عمل می‌کنند به خداوند احترام می‌گذارند، ولی اشخاص بدکار او را تحقیر می‌کنند.

3 A bolondnak szájában van kevélységnek pálczája; a bölcseknek pedig beszéde megtartja őket.

نادان چوب سخنانِ متکبرانهٔ خود را می‌خورد، ولی سخنان مرد دانا او را محافظت می‌کند.

4 Mikor nincsenek ökrök: tiszta a jászol; a gabonának bősége pedig az ökörnek erejétől van.

اگر در طویله گاو نباشد، طویله تمیز می‌ماند، اما بدون گاو نمی‌توان محصول زیادی به دست آورد.

5 A hűséges tanú nem hazud; a hamis tanú pedig hazugságot bocsát szájából.

شاهد امین دروغ نمی‌گوید، ولی از دهان شاهد ناراست دروغ می‌بارد.

6 A csúfoló keresi a bölcseséget, és nincs; a tudomány pedig az eszesnek könnyű.

کسی که همه چیز را به باد مسخره می‌گیرد هرگز نمی‌تواند حکمت پیدا کند، اما شخص فهیم به آسانی آن را به دست می‌آورد.

7 Menj el a bolond férfiú elől; és nem ismerted meg a tudománynak beszédét.

از احمقان دوری کن زیرا چیزی ندارند به تو یاد دهند.

8 Az eszesnek bölcsesége az ő útának megértése; a bolondoknak pedig bolondsága csalás.

حکمت شخص عاقل راهنمای اوست، اما حماقت احمقان باعث گمراهی آنان می‌شود.

9 A bolondokat megcsúfolja a bűnért való áldozat; az igazak között pedig jóakarat van.

نادانان با گناه بازی می‌کنند، اما درستکاران رضایت خدا را می‌طلبند.

10 A szív tudja az ő lelke keserűségét; és az ő örömében az idegen nem részes.

تنها دل شخص است که تلخی جان او را احساس می‌کند و در شادی او نیز کسی جز خودش نمی‌تواند سهیم باشد.

11 Az istenteleneknek háza elvész; de az igazaknak sátora megvirágzik.

خانهٔ بدکاران خراب می‌شود، اما خیمهٔ درستکاران وسعت می‌یابد.

12 Van olyan út, mely helyesnek látszik az ember előtt, és vége a halálra menő út.

راههایی هستند که به نظر انسان راست می‌آیند اما عاقبت به مرگ منتهی می‌شوند.

13 Nevetés közben is fáj a szív; és végre az öröm fordul szomorúságra.

خنده نمی‌تواند اندوه دل را پنهان سازد؛ هنگامی که خنده پایان می‌یابد، درد و اندوه برجای خود باقی می‌ماند.

14 Az ő útaiból elégszik meg az elfordult elméjű; önmagából pedig a jó férfiú.

آدم خدانشناس نتیجهٔ کارهای خود را خواهد دید و شخص نیک از ثمرهٔ اعمال خویش بهره خواهد برد.

15 Az együgyű hisz minden dolognak; az eszes pedig a maga járására vigyáz.

آدم ساده لوح هر حرفی را باور می‌کند، اما شخص زیرک سنجیده رفتار می‌نماید.

16 A bölcs félvén, eltávozik a gonosztól; a bolond pedig dühöngő és elbizakodott.

شخص دانا محتاط است و از خطر دوری می‌کند، ولی آدم نادان از روی غرور، خود را به خطر می‌اندازد.

17 A hirtelen haragú bolondságot cselekszik, és a cselszövő férfi gyűlölséges lesz.

آدم تندخو کارهای احمقانه می‌کند و شخص حیله‌گر مورد نفرت قرار می‌گیرد.

18 Bírják az esztelenek a bolondságot örökség szerint; az eszesek pedig fonják a tudománynak koszorúját.

حماقت نصیب جاهلان می‌شود و دانایی نصیب زیرکان.

19 Meghajtják magokat a gonoszok a jók előtt, és a hamisak az igaznak kapujánál.

بدکاران عاقبت در برابر نیکان سر تعظیم فرود خواهند آورد و محتاج آنان خواهند شد.

20 Még az ő felebarátjánál is útálatos a szegény; a gazdagnak pedig sok a barátja.

ثروتمندان دوستان بسیار دارند، اما شخص فقیر را حتی همسایه‌هایش تحقیر می‌کند.

21 A ki megútálja az ő felebarátját, vétkezik; a ki pedig a szegényekkel kegyelmességet cselekszik, boldog az!

خوار شمردن فقرا گناه است. خوشا به حال کسی که بر آنها ترحم کند.

22 Nemde tévelyegnek, a kik gonoszt szereznek? kegyelmesség pedig és igazság a jó szerzőknek.

کسانی که نقشه‌های پلید در سر می‌پرورانند گمراه خواهند شد، ولی آنانی که نیت خوب دارند مورد محبت و اعتماد قرار خواهند گرفت.

23 Minden munkából nyereség lesz; de az ajkaknak beszédéből csak szűkölködés.

کسی که زحمت می‌کشد منفعت عایدش می‌شود، ولی آنکه فقط حرف می‌زند فقیر خواهد شد.

24 A bölcseknek ékességök az ő gazdagságuk; a tudatlanok bolondsága pedig csak bolondság.

ثروت نصیب دانایان خواهد شد، اما پاداش احمقان حماقت ایشان است.

25 Lelkeket szabadít meg az igaz bizonyság; hazugságokat szól pedig az álnok.

شاهد راستگو جان مردم را نجات می‌دهد، اما شاهد دروغگو به مردم خیانت می‌کند.

26 Az Úrnak félelmében erős a bizodalom, és az ő fiainak lesz menedéke.

کسی که از خداوند می‌ترسد تکیه‌گاه محکمی دارد و فرزندانش در امان خواهند بود.

27 Az Úrnak félelme az életnek kútfeje, a halál tőrének eltávoztatására.

خداترسی چشمهٔ حیات است و انسان را از دامهای مرگ دور نگه می‌دارد.

28 A nép sokasága a király dicsősége; a nép elfogyása pedig az uralkodó romlása.

عظمت یک پادشاه بستگی به تعداد مردمی دارد که بر آنها فرمان می‌راند. پادشاه بدون قوم نابود می‌شود.

29 A haragra késedelmes bővelkedik értelemmel; a ki pedig elméjében hirtelenkedő, bolondságot szerez az.

کسی که صبر و تحمل دارد شخص بسیار عاقلی است، اما از آدم تندخو حماقت سر می‌زند.

30 A szelíd szív a testnek élete; az irígység pedig a csontoknak rothadása.

آرامش فکر به بدن سلامتی می‌بخشد، اما حسادت مانند خوره جان را می‌خورد.

31 A ki elnyomja a szegényt, gyalázattal illeti annak teremtőjét; az pedig tiszteli, a ki könyörül a szűkölködőn.

هر که به فقرا ظلم کند به آفرینندهٔ آنها اهانت کرده است و هر که به فقرا ترحم نماید، به خدا احترام گذاشته است.

32 Az ő nyavalyájába ejti magát az istentelen; az igaznak pedig halála idején is reménysége van.

خداشناسان وقتی بمیرند پناهگاهی دارند، اما گناهکاران به‌وسیلۀ گناهان خودشان تباه می‌شوند.

33 Az eszesnek elméjében nyugszik a bölcseség; a mi pedig a tudatlanokban van, magát hamar megismerheti.

حکمت در دل دانایان ساکن است، اما در میان نادانان جای ندارد.

34 Az igazság felmagasztalja a nemzetet; a bűn pedig gyalázatára van a népeknek.

درستکاری مایه سرافرازی یک قوم است و گناه مایه رسوایی آن.

35 A királynak jóakaratja van az eszes szolgához; haragja pedig a megszégyenítőhöz.

پادشاه از خدمتگزاران کاردان خشنود می‌گردد، ولی کسانی که دردسر ایجاد می‌کنند مورد غضب او واقع می‌شوند.