Példabeszédek 24
1 Ne irigykedjél a rosszaság embereire, és ne kívánkozzál velök lenni;
Nie zazdrość złym ludziom ani nie pragnij z nimi przebywać;
2 mert pusztítást gondol ki szívök és bajt beszélnek ajkaik.
Ich serce bowiem obmyśla przemoc, a ich wargi mówią o krzywdzie.
3 Bölcsesség által épül fel a ház és értelem által szilárdul meg;
Dom buduje się mądrością, a umacnia się rozumem.
4 és tudás által telnek meg a kamarák, mindennemű drága és kedves vagyonnal.
Dzięki wiedzy komory będą napełnione wszelkimi kosztownymi i przyjemnymi bogactwami.
5 Bölcs férfi hatalmas és a tudás embere bátor erejű.
Mądry człowiek jest silny, a mąż, który ma wiedzę, dodaje siły.
6 Mert útmutatásokkal viselhetsz háborút, és győzelem van a tanácsosok sokaságában.
Bo dzięki mądrej radzie poprowadzisz wojnę, a mnóstwo doradców [da ci] wybawienie.
7 Magas az oktalannak a bölcsesség: a kapuban nem nyitja meg a száját.
Mądrość jest dla głupca zbyt wzniosła; nie otwiera ust swoich w bramie.
8 A ki azon gondolkodik, hogy rosszat tegyen, azt fondorlatok emberének hívják.
Kto knuje zło, będzie zwany złośliwym.
9 Oktalanság gondolata a vétek, és utálata az embereknek a csúfoló.
Obmyślanie głupoty [jest] grzechem, a szyderca budzi odrazę w ludziach.
10 Ha elernyedtél a szükség napján, szűknek bizonyult az erőd.
Jeśli w dniu ucisku ustaniesz, twoja siła jest słaba.
11 Mentsd meg a halálra vitteket, és a megölésre támolygókat hát ha elvonnád.
[Jeśli] odmówisz ratunku prowadzonym na śmierć i tym, którzy idą na stracenie;
12 Ha azt mondod: lám nem tudtunk róla, nemde a szívek meghatározója, ő ügyel rá, és lelked megóvója – ő tudja, és viszonoz az embernek tette szerint.
Jeśli powiesz: Nie wiedzieliśmy o tym; czy ten, który waży serca, nie rozumie? A ten, który strzeże twojej duszy, nie pozna? I czy nie odda człowiekowi według jego uczynków?
13 Egyél, fiam, mézet, mert jó, és színméz édes az ínyednek:
Synu mój, jedz miód, bo jest dobry, i plaster miodu słodki dla twojego podniebienia.
14 ilyen, tudd meg, a bölcsesség a te lelkednek; ha megtaláltad, van jövendő és reményed nem írtatik ki.
Tak [będzie] poznanie mądrości dla twojej duszy; jeśli ją znajdziesz, będzie nagroda, a twoja nadzieja nie będzie zawiedziona.
15 Ne leselkedjél, te gonosz, az igaznak hajlékára, ne pusztítsd el heverő helyét;
Nie czyhaj, niegodziwcze, przed mieszkaniem sprawiedliwego, nie burz miejsca jego odpoczynku;
16 mert hétszer elesik az igaz, de fölkel, de a gonoszok megbotlanak a szerencsétlenségben.
Bo sprawiedliwy upada siedem razy, jednak znowu powstaje; a niegodziwi popadną w nieszczęście.
17 Midőn elesik az ellenséged, ne örülj, s midőn megbotlik, ne vigadjon szíved;
Nie ciesz się, gdy twój nieprzyjaciel upadnie, i niech twoje serce się nie raduje, gdy się potknie;
18 nehogy lássa az Örökkévaló és rossznak tetszenék szemeiben és elfordítaná tőle haragját.
Aby PAN tego nie widział i nie uznał za zło, i nie odwrócił od niego swojego gniewu.
19 Ne gerjedj föl a gonosztevők ellen, ne irigykedjél a gonoszokra;
Nie gniewaj się z powodu złoczyńców ani nie zazdrość niegodziwym;
20 mert nem lesz jövendője a rossznak, a gonoszok mécsese kialszik.
Bo zły nie otrzyma nagrody, pochodnia niegodziwych zostanie zgaszona.
21 Féljed az Örökkévalót, fiam, és a királyt, az elszakadókkal ne állj össze;
Synu mój, bój się PANA i króla, a nie przestawaj z chwiejnymi;
22 mert hírtelen támad szerencsétlenségük, és mindkettejük balvégzetét ki ismeri?
Bo ich nieszczęście nastąpi nagle, a któż zna upadek obydwóch?
23 Ezek is bölcsektől valók. Személyt válogatni az ítéletben nem jó.
I to też [należy] do mądrych. Niedobrze jest mieć wzgląd na osobę w sądzie.
24 A ki azt mondja a gonosznak: igaz vagy, azt átkozzák a népek, szidják a nemzetek;
Kto mówi niegodziwemu: Jesteś sprawiedliwy, tego będą ludzie przeklinać, a narody będą się nim brzydzić.
25 de a megfeddőknek kellemes lesz a dolguk, és reájuk száll a jónak áldása.
A ci, którzy [go] strofują, będą szczęśliwi i przyjdzie na nich obfite błogosławieństwo.
26 Az ajkakat csókolja, a ki helyes szavakkal válaszol.
Pocałują wargi tego, który daje słuszną odpowiedź.
27 Készítsd el odakünn munkádat, és intézd el azt magadnak a mezőn; azután építsd fel házadat.
Przygotuj swoją pracę na zewnątrz, a wykonuj ją na swoim polu, a potem buduj swój dom.
28 Ne légy ok nélkül tanú felebarátod ellen; vajon ámítanád-e ajkaiddal?
Nie bądź bez powodu świadkiem przeciw swemu bliźniemu ani nie oszukuj swymi wargami.
29 Ne mondd: amint velem tett, úgy teszek ő vele, viszonzok az embernek tette szerint.
Nie mów: Zrobię mu, jak on mi zrobił, oddam temu człowiekowi według jego uczynku.
30 Rest ember mezeje mellett mentem el, és esztelen ember szőlleje mellett;
Szedłem koło pola leniwego i koło winnicy nierozumnego;
31 s íme egészen benőtte a tövis, ellepte színét a csalán, és kőfala le volt rombolva.
A oto wszystko zarosło cierniem, pokrzywy pokryły wszystko, a kamienny mur był zburzony.
32 Néztem én, ráfordítottam szívemet, láttam, tanulságot vettem.
Spojrzałem i rozważałem w sercu; obejrzałem i wyciągnąłem naukę.
33 Egy kis alvás, egy kis szendergés, egy kis kézösszekulcsolás, hogy feküdj;
Trochę snu, trochę drzemania, trochę założenia rąk, by odpocząć;
34 majd el jön vándorként a te szegénységed és szűkölködésed, mint a pajzsos férfi.
A twoje ubóstwo przyjdzie jak podróżny, a niedostatek – jak mąż uzbrojony.
