Példabeszédek 14

1 Az asszonyok legbölcsebbike fölépítette házát, de az oktalanság önkezeivel lerontja.

Mądra kobieta buduje swój dom, a głupia burzy go własnymi rękami.

2 Egyenességében jár, a ki az Örökkévalót féli, de álnok az útjain, a ki őt megveti.

Kto postępuje w sposób prawy, boi się PANA, a przewrotny na swoich drogach gardzi nim.

3 Az oktalannak szájában a gőgnek vesszeje van, de a bölcsek ajkai megőrzik őket,

W ustach głupiego jest rózga pychy, a mądrych strzegą ich wargi.

4 Ökrök híján tiszta a jászol, de termések bősége a marha erejében van.

Gdzie nie ma wołów, żłób jest pusty, lecz dzięki sile wołów mnoży się obfitość zboża.

5 Hűséges tanú nem hazudik, de hazugságokat terjeszt hazug tanú.

Wierny świadek nie kłamie, a fałszywy świadek mówi kłamstwa.

6 Keresett a csúfoló bölcsességet, de nincs, az értelmesnek azonban könnyű a tudás.

Szyderca szuka mądrości, a nie [znajduje], lecz rozumnemu wiedza [przychodzi] łatwo.

7 Menj el a balga ember közeléből, és nem ismerted meg tudásnak ajkait,

Odsuń się od głupiego, gdyż nie znajdziesz [u niego] warg rozumnych.

8 Az okosnak bölcsessége: érteni az útját, de a balgák oktatalansága csalárdság.

Mądrość roztropnego [to] poznanie swojej drogi, a głupotą głupich [jest] oszustwo.

9 Az oktalanok közt tolmács a bűn és az egyenesek közt a jóakarat.

Głupcy szydzą z grzechu, a u prawych [jest] przychylność.

10 A szív ismeri önmagának keservét, és örömébe nem vegyül idegen.

Serce zna własną gorycz, a obcy nie wtrąca się w jego radość.

11 A gonoszok háza megsemmisül, de az egyenesek sátra virul.

Dom niegodziwych będzie zgładzony, a mieszkanie prawych zakwitnie.

12 Van út, mely egyenes az ember előtt, de a vége – halálnak útjai.

Jest droga, która człowiekowi wydaje się słuszna, lecz końcem jej jest droga do śmierci.

13 Nevetés közt is fájhat a szív, és az örömnek vége bánat.

Nawet w śmiechu serce boleje, a końcem [takiej] wesołości [jest] smutek.

14 Saját útjaiból lakik jól a tévedt szívű, az övéiből a jó ember.

Serce odstępcy nasyci się jego drogami, a dobry człowiek – swoimi.

15 Az együgyű minden szónak hisz, de az okos ügyel lépésére.

Prosty wierzy każdemu słowu, a roztropny zważa na swoje kroki.

16 A bölcs fél és kerüli a rosszat, de a balga fölháborodik és elbizakodik.

Mądry boi się i odwraca się od zła, ale głupi w swym szaleństwie jest pewny siebie.

17 A hirtelen haragú oktalanságot követ el, és a fondorlatok embere meggyűlöltetik.

[Człowiek] porywczy popełnia głupstwa, a podstępny jest znienawidzony.

18 Birtokul nyertek az együgyűek oktalanságot, de az okosok körülfogják a tudást.

Prości ludzie dziedziczą głupotę, a roztropni są koronowani wiedzą.

19 Legörnyedtek a rosszak a jók előtt és a gonoszok az igaznak kapuinál.

Źli kłaniają się przed dobrymi, a niegodziwi u bram sprawiedliwego.

20 Társánál is gyűlöletessé válik a szegény, de a gazdagnak barátai sokan vannak.

Ubogi jest znienawidzony nawet przez swego bliźniego, a bogaty ma wielu przyjaciół.

21 A ki gúnyolódik felebarátján, vétkezik, de a ki könyörül a szegényeken, boldog az.

Kto gardzi swym bliźnim, ten grzeszy, a kto lituje się nad ubogimi, jest błogosławiony.

22 Nemde eltévelyegnek a rosszat koholók, de szeretetet és hűséget találnak a jót koholók.

Czyż nie błądzą ci, którzy obmyślają zło? Ale miłosierdzie i prawda są z tymi, którzy obmyślają dobro.

23 Minden fáradalomból nyereség származik, de az ajkak beszédje csak hiányra visz.

Każda praca [przynosi] pożytek, a [puste] słowa [prowadzą] do nędzy.

24 A bölcsek koronája a gazdagságuk, a balgák oktalansága oktalanság.

Koroną mądrych [jest ich] bogactwo, ale głupota głupich [pozostaje] głupotą.

25 Lelkeket ment meg az igaz tanú, de hazugságokat terjeszt a csalárd.

Prawdomówny świadek ocala dusze, a fałszywy mówi kłamstwa.

26 Az istenfélelemben erős bizalom van, fiainak is menedékük lesz.

W bojaźni PANA jest mocne zaufanie, a jego synowie będą mieć ucieczkę.

27 Az istenfélelem életforrás, hogy távozzunk a halál tőreitől.

Bojaźń PANA jest źródłem życia, by uniknąć sideł śmierci.

28 Abban, hogy sok a nép, van a király dísze, és a nemzet fogytában a fejedelem rettegése.

Liczny lud to chwała króla, a brak ludu to zguba władcy.

29 A késedelmes haragú nagy értelmességű, de a hirtelen indulatú oktalanságot visz el.

Nieskory do gniewu jest bardzo roztropny, lecz porywczy wywyższa głupotę.

30 A testnek élete a szelíd szív, de a csontok rothadása a vakbuzgalom.

Zdrowe serce jest życiem ciała, a zazdrość jest zgnilizną kości.

31 A ki nyomorgatja a szegényt, az káromolta alkotóját, de tiszteli őt, a ki könyörül a szűkölködőn.

Kto gnębi ubogiego, uwłacza jego Stwórcy, a czci go ten, kto lituje się nad ubogim.

32 Szerencsétlenségében eltaszíttatik a gonosz, de halálakor is bízik az igaz.

Niegodziwy zostaje wygnany z powodu swojego zła, a sprawiedliwy ma nadzieję [nawet] w [czasie] swojej śmierci.

33 Az értelmesnek szívében bölcsesség nyugszik, de a balgák közepében kitudódik.

Mądrość spoczywa w sercu rozumnego, a [co jest] w sercu głupich, wychodzi na jaw.

34 Igazság felemeli a nemzetet, de a népek gyalázata a vétek.

Sprawiedliwość wywyższa naród, a grzech jest hańbą narodów.

35 A király jóakarata az eszes szolgáé, de haragja lesz a szégyenletesé.

Król jest przychylny dla roztropnego sługi, lecz gniewa się [na tego], który [przynosi] hańbę.