< यूहन्ना 6 >

1 इन बातों के बाद मसीह येशु गलील अर्थात् तिबेरियॉस झील के उस पार चले गए.
ଇବେଣ୍ଡାଂ ଜିସୁ ଗାଲିଲି ହାମ୍‌ଦୁର୍‌, ଇଚିସ୍‌, ତିବିରିୟା ହାମ୍‌ଦୁର୍‌ ଆନ୍‌ଟି ପାଡ଼୍‌କା ହାଚାନ୍‌ ।
2 उनके द्वारा रोगियों को स्वास्थ्यदान के अद्भुत चिह्नों से प्रभावित एक बड़ी भीड़ उनके साथ हो ली.
ଆରେ, ହେୱାନ୍‌ ରଗ୍ୟାର୍‌ କାଜିଂ ଇନା ଇନା କାବାଆନି କାମାୟ୍‌ କିଜ଼ି ମାଚାନ୍‌, ହେଦାଂ ୱିଜ଼ୁ ହୁଡ଼୍‌ଜି ହେନି ମାନାୟ୍‌ ତାପାଚେ ୱାଦେଙ୍ଗ୍‌ ଲାଗାତାର୍‌ ।
3 मसीह येशु पर्वत पर जाकर वहां अपने शिष्यों के साथ बैठ गए.
ହେବେ ଜିସୁ ମାଡ଼ିଜପି ହାଲ୍‌ଜି ଜାର୍‌ ଚେଲାହିର୍‌ ଲାହାଙ୍ଗ୍‌ ହେବେ କୁଚ୍‌ଚାର୍‌ ।
4 यहूदियों का फ़सह उत्सव पास था.
ହେ ପାଦ୍‌ନା ଜିହୁଦିର୍ତି ନିସ୍ତାର୍‌ ପାର୍ବୁ ଏକା ୱାଜ଼ି ମାଚାତ୍‌ ।
5 जब मसीह येशु ने बड़ी भीड़ को अपनी ओर आते देखा तो फ़िलिप्पॉस से पूछा, “इन सबको खिलाने के लिए हम भोजन कहां से मोल लेंगे?”
ଆରେ, ଜିସୁ ଇଟ୍‌କାଡ଼୍‌ କିଜ଼ି ବେସି ହେନି ମାନାୟାରିଂ ଜାର୍‌ କଚଣ୍‌ ୱାନାକା ହୁଡ଼୍‌ଜି ପିଲିପ୍‌ତିଂ ଇଚାନ୍‌, “ଇୱାର୍‌ ତିନି କାଜିଂ ଆସେଙ୍ଗ୍‌ ଇମେତାକେ ଜବର୍‌ ରୁଟିଂ କଡ଼୍‌ନାସ୍‌?”
6 मसीह येशु ने यह प्रश्न उन्हें परखने के लिए किया था क्योंकि वह जानते थे कि वह क्या करने पर थे.
ମାତର୍‌ ହେୱାନ୍‌ ପିଲିପ୍‌ତିଂ ପରିକ୍ୟା କିନି ଉପାୟ୍‌ତାଂ ଏଲେଙ୍ଗ୍‌ ଇଚାନ୍‌, ଇନାକିଦେଂକି ହେୱାନ୍‌ ଇନାକା କିଦେଙ୍ଗ୍‌ ହାନାନା, ହେଦାଂ ହେୱାନ୍‌ ନିଜେ ପୁଞ୍ଜି ମାଚାନ୍‌ ।
7 फ़िलिप्पॉस ने उत्तर दिया, “दो सौ दीनार की रोटियां भी उनके लिए पर्याप्‍त नहीं होंगी कि हर एक को थोड़ी-थोड़ी मिल पाए.”
ପିଲିପ୍‌ ତାଙ୍ଗେଙ୍ଗ୍‌ ଉତର୍‌ ହିତାନ୍‌, “ୱିଜ଼ାରିଂ ଅଲପ୍‍ ଚିଚ୍‌ପେଦେଂ ଇୱାର୍‌ କାଜିଂ ଦୁଇସ ଟାକାଂ ରୁଟିଂ, ଜବର୍‌ ଆକାୟ୍‌ ।”
8 मसीह येशु के शिष्य शिमओन पेतरॉस के भाई आन्द्रेयास ने उन्हें सूचित किया,
ସିମନ୍‌ ପିତର୍‌ ଟଣ୍ଡାହି ଆନ୍ଦ୍ରିୟ ତର୍‌ଦାକାନ୍‌ ତା ଚେଲାର୍‌ ବିତ୍ରେତାଂ ରୱାନ୍‌ ତାଙ୍ଗେଙ୍ଗ୍‌ ଇଚାନ୍‌, “ଇବେ ରୱାନ୍‌ କାଡ଼୍‌ଦେ ମାନାନ୍‌,
9 “यहां एक लड़का है, जिसके पास जौ की पांच रोटियां और दो मछलियां हैं किंतु उनसे इतने लोगों का क्या होगा?”
ତା ତାକେ କୁଜ଼ା ପାଞ୍ଚ୍‌ଗଟା ରୁଟିଂ ଆରି ରିଣ୍ଡାଂ ୱାସ୍ତି ମିନ୍‌କୁ ମାନିକ୍‌, ମାତର୍‌ ଏଚେକ୍‌ ହେନି କାଜିଂ ହେଦାଂ ଜବର୍‌ ଆକାୟ୍‌ ।”
10 मसीह येशु ने कहा, “लोगों को बैठा दो” और वे सब, जिनमें पुरुषों की ही संख्या पांच हज़ार थी, घनी घास पर बैठ गए.
“ଜିସୁ ଚେଲାରିଂ ଇଚାନ୍‌, ମାନାୟାରିଂ କୁଚିକିୟାଟ୍‌ ।” ହେ ବାହାତ ବେସି କାଚ୍ରା ମାଚାତ୍‌ । ଲାଗିଂ ଆନ୍‌ମାନ୍‌ତାଂ ପାଞ୍ଚ୍‌ ହାଜାର୍‌ ଆଣ୍ଡ୍ରାହିମ୍‌ଣାଂ ମାଚାର୍‌ ।
11 तब मसीह येशु ने रोटियां लेकर धन्यवाद दिया और उनकी ज़रूरत के अनुसार बांट दीं और उसी प्रकार मछलियां भी.
ହେବେ ଜିସୁ ହେ ରୁଟି ଆସ୍ତି ଜୁୱାର୍‌ କିଜ଼ି କୁଚ୍‌ଚି ମାନି ମାନାୟାରିଂ ହେଦାଂ ବାଟାକିଜ଼ି ହିତାନ୍‌, ହେ ଲାକେ ମିନ୍‌କୁ ପା ହାସ୍ତିହିତାନ୍‌, ହେୱାର୍‌ ଏଚେକ୍‌ ଏନ୍ତିସ୍‌, ହେ ଏଚେକ୍‌ ହିତାନ୍‌ ।
12 जब वे सब तृप्‍त हो गए तो मसीह येशु ने अपने शिष्यों को आज्ञा दी, “शेष टुकड़ों को इकट्ठा कर लो कि कुछ भी नाश न हो,”
ଆରେ ହେୱେର୍‌ ପଟପାଞ୍ଚିଲେ, ହେୱାନ୍‌ ତା ଚେଲାରିଂ ଇଚାନ୍‌, “ଇନେସ୍‌କି ଅଲପ୍‍ କ୍ଡାୱାସ୍‌ ଆମେତ୍‌, ଇଦାଂ କାଜିଂ ହାର୍‌ଜିମାନି ଡ୍ରିକ୍‌ତି କୁଦ୍ରିଙ୍ଗ୍‌ ରବେ କିୟାଟ୍‌ ।”
13 उन्होंने जौ की उन पांच रोटियों के शेष टुकड़े इकट्ठा किए, जिनसे बारह टोकरे भर गए.
ହେବେ ହେୱାଙ୍ଗ୍‌ ହେୱାର୍‌ ୱିଜ଼ୁ ରବେ କିତାର୍‌, ଆରେ ମାନାୟାର୍‌ ଚିଚ୍‌ଚି ପାଚେ ହେ ପାଞ୍ଚ୍‌ ଗଟା କୁଜ଼ା ରୁଟିଂ ଇମ୍‌ଣି ଡ୍ରିଙ୍ଗ୍‌ତି କୁଦ୍ରିଙ୍ଗ୍‌ ହାର୍‌ଜି ମାଚିକ୍‌, ହେବେ ହେୱାର୍‌ ବାର ଟପା ବାର୍ତି କିତାର୍‌ ।
14 लोगों ने इस अद्भुत चिह्न को देखकर कहा, “निःसंदेह यह वही भविष्यवक्ता हैं, संसार जिनकी प्रतीक्षा कर रहा है.”
ଲାଗିଂ, ମାନାୟାର୍‌ ତା କିତି କାବାଆନି କାମାୟ୍‌ ହୁଡ଼୍‌ଜି ହେବେ ମାନି ମାନାୟାରିଂ ଇଞ୍ଜେଙ୍ଗ୍‌ ଲାଗାତାର୍‌, “ପୁର୍ତି ଇମ୍‌ଣି ବେଣ୍‌ବାକ୍‌ଣାୟ୍‌କିନାକାର୍‌ ୱାନାକା ମାଚାତ୍‌, ଇୱାନ୍‌ ହାତ୍‌ପା ହେୱାନ୍‌ ।”
15 जब मसीह येशु को यह मालूम हुआ कि लोग उन्हें ज़बरदस्ती राजा बनाने के उद्देश्य से ले जाना चाहते हैं तो वह फिर से पर्वत पर अकेले चले गए.
ଲାଗିଂ, ହେୱାର୍‌ ୱାଜ଼ି ରାଜା କିନି କାଜିଂ ଜେ ତାଙ୍ଗେଙ୍ଗ୍‌ ସାକ୍ତିକାଟାକାନ୍‌ ଆସ୍ତେଙ୍ଗ୍‌ ସାସ୍‌ମାନାତ୍‌, ଇଦାଂ ପୁଞ୍ଜି ଜିସୁ ଆରେ ରଗ ଏଡ଼ା ଆଜ଼ି ରୱାନ୍‌ନେ ମାଡ଼ିତ ହସି ହାଚାନ୍‌ ।
16 जब संध्या हुई तो मसीह येशु के शिष्य झील के तट पर उतर गए.
ହେ ନାଜିଂ ମ୍ଡିତିଲେ ତା ଚେଲାହିର୍‌ ହାମ୍‌ଦୁର୍‌ ଗୁଟିତ ହାଚାର୍‌
17 अंधेरा हो चुका था और मसीह येशु अब तक उनके पास नहीं पहुंचे थे. उन्होंने नाव पर सवार होकर गलील झील के दूसरी ओर कफ़रनहूम नगर के लिए प्रस्थान किया.
ଆରେ ଡଙ୍ଗାତ ଦୁମ୍‌ଜି ହାମ୍‌ଦୁର୍‌ ଆନ୍‌ଟି ପାଡ଼୍‌କା କପର୍ନାହୁମ୍‌ ନିପ ହାଞ୍ଜେଙ୍ଗ୍‌ ଲାଗାତାର୍‌ । ମାଜ୍‌ଗା ଆଜ଼ି ହାତାତ୍‌, ଆରେ ଜିସୁ ହେ ପାଦ୍‌ନା ପାତେକ୍‌ ହେୱାର୍‌ କଚଣ୍‌ତ ୱାୱାଦାଙ୍ଗ୍‌ ମାଚାନ୍‌,
18 उसी समय तेज हवा के कारण झील में लहरें बढ़ने लगीं.
ଆରେ ବେସି ଦୁକା କିତିଲେ ଏଜ଼ୁକାଂ ଲଡ଼ି ନିଙ୍ଗ୍‌ଜି ମାଚାତ୍‌ ।
19 नाव को लगभग पांच किलोमीटर खेने के बाद शिष्यों ने मसीह येशु को जल सतह पर चलते और नाव की ओर आते देखा. यह देखकर वे भयभीत हो गए.
ଇବେପା ଚେଲାର୍‌ ପୁରା ପାଞ୍ଚ୍‌ ଚଅ କିଲମିଟର୍‌ ଡଙ୍ଗା କେଡ଼ା ଆଜ଼ି ହାଚିପାଚେ ଜିସୁଙ୍ଗ୍‌ ଏଜ଼ୁଂ ଜପି ତାଙ୍ଗ୍‌ଜି ଡଙ୍ଗାତାକେ ୱାନାକା ହୁଡ଼୍‌ଜି ପାଣ୍ଡ୍ରା ଆତାର୍‌ ।
20 मसीह येशु ने उनसे कहा, “भयभीत मत हो, मैं हूं.”
“ମାତର୍‌ ଜିସୁ ହେୱାରିଂ ଇଚାନ୍‌,” ଇୱାଙ୍ଗ୍‌ ତ ଆନ୍‌, “ପାଣ୍ଡ୍ରା ଆମାଟ୍‌ ।”
21 यह सुन शिष्य मसीह येशु को नाव में चढ़ाने को तैयार हो गए. इसके बाद नाव उस किनारे पर पहुंच गई जहां उन्हें जाना था.
ଲାଗିଂ ହେୱାର୍‌ ତାଙ୍ଗେଙ୍ଗ୍‌ ଡଙ୍ଗାତ ଅଦେଂ ମାନ୍‌ କିତାର୍‌, ଆରେ ହେୱାର୍‌ ଇମ୍‌ଣି ବାହାତ ହାଲ୍‌ଜି ମାଚାର୍‌, ଡଙ୍ଗା ହେ ଦାପ୍ରେ ଗୁଟିତ ଏକାତାତ୍‌ ।
22 अगले दिन झील के उस पार रह गई भीड़ को मालूम हुआ कि वहां केवल एक छोटी नाव थी और मसीह येशु शिष्यों के साथ उसमें नहीं गए थे—केवल शिष्य ही उसमें दूसरे पार गए थे.
ହେ ବାହାତ କେବଲ୍‌ ର ଡଙ୍ଗା ମାଚାତ୍‌, ଅଲ୍‌ଗା ଇମ୍‌ଣି ଡଙ୍ଗା ହିଲ୍‌ୱାତାତ୍‌, ଆରେ ହେବେ ଜେ ଜିସୁ ତା ଚେଲାହିର୍‌ ଲାହାଙ୍ଗ୍‌ ହାଲ୍‌ୱାଦାଂ ମାଚାନ୍‌, ମତର୍‌ କେବଲ୍‌ ତା ଚେଲାହିର୍‌ ହାଲ୍‌ଜି ମାଚାର୍‌, ଇୱାର୍‌ ଇମ୍‌ଣି ମାନାୟାର୍‌ ତା ଆର୍କାତ୍‌ ନାଜିଂ ହାମ୍‌ଦୁର୍‌ ଆନ୍‌ଟି ପାଡ଼୍‌କା ନିଲ୍‌ଚି ମାଚାର୍‌, ହେୱାର୍‌ ହୁଡ଼୍‌ଜି ମାଚାର୍‌ ।
23 तब तिबेरियॉस नगर से अन्य नावें उस स्थान पर आईं, जहां प्रभु ने बड़ी भीड़ को भोजन कराया था.
ମାପ୍ରୁଙ୍ଗ୍‌ ଜୁୱାର୍‌ କିତି ପାଚେ ହେୱାର୍‌ ଇମ୍‌ଣି ବାହାତ ରୁଟି ତିଞ୍ଜି ମାଚାର୍‌, ହେ ବାହାତ ତିବିରିୟାତାଂ ଆରେ କେତ୍‌ଗଟା ଡଙ୍ଗାଙ୍ଗ୍‌ ୱାତିକ୍‌;
24 जब भीड़ ने देखा कि न तो मसीह येशु वहां हैं और न ही उनके शिष्य, तो वे मसीह येशु को खोजते हुए नावों द्वारा कफ़रनहूम नगर पहुंच गए.
ଲାଗିଂ ଜିସୁ କି ତା ଚେଲାହିର୍‌ ଜେ ହେବେ ହିଲାତାର୍‌, ଇବେ ଏଚେକାଡ଼୍‌ଦ ମାନାୟାରିଂ ହୁଡ଼୍‌ତାର୍‌, ହେ ପାଦ୍‌ନା ହେୱାର୍‌ ୱିଜ଼ାର୍‌ ଡଙ୍ଗାତ ଦୁମ୍‌ଜି ଜିସୁଙ୍ଗ୍‌ ଡେକୁ ଡେକୁ କପର୍ନାହୁମ୍‌ ୱାତାର୍‌ ।
25 झील के इस पार मसीह येशु को पाकर उन्होंने उनसे पूछा, “रब्बी, आप यहां कब पहुंचे?”
ଆରେ, ହେୱାର୍‌ ହାମ୍‌ଦୁର୍‌ ଆଣ୍ଟିପାଡ଼୍‌କା ତାଙ୍ଗେଙ୍ଗ୍‌ ହୁଡ଼୍‌ଜି ୱେନ୍‌ବାତାର୍‌, “ଏ ଗୁରୁ, ଏନ୍‌ ଏଚେକାଡ଼୍‌ଦ ଇବେ ୱାତାୟ୍‌?”
26 मसीह येशु ने उन्हें उत्तर दिया, “मैं तुम पर यह अटल सच्चाई प्रकट कर रहा हूं: तुम मुझे इसलिये नहीं खोज रहे कि तुमने अद्भुत चिह्न देखे हैं परंतु इसलिये कि तुम रोटियां खाकर तृप्‍त हुए हो.
ଜିସୁ ହେୱାରିଂ ଉତର୍‌ ହିତାନ୍‌, ହାତ୍‌ପା “ଆନ୍‌ ମିଙ୍ଗେଙ୍ଗ୍‌ ଇଞ୍ଜ୍‌ନାଙ୍ଗା, କାବାଆନି କାମାୟ୍‌ ହୁଡ଼୍‌ଦେଂ ଜେ ଏପେଙ୍ଗ୍‌ ନାଙ୍ଗ୍‌ ଡେକ୍ତାନାଦେରା, ହେଦାଂ ଆକାୟ୍‌, ମତର୍‌ ରୁଟି ତିନ୍‌ଞ୍ଜି ପଟ ପାଞ୍ଜ୍ୟାୱାଦାଂ ନାଙ୍ଗେଙ୍ଗ୍‌ ଡେକ୍ତାନାଦେରା ।
27 उस भोजन के लिए मेहनत मत करो, जो नाशमान है परंतु उसके लिए, जो अनंत जीवन तक ठहरता है, जो मनुष्य का पुत्र तुम्हें देगा क्योंकि पिता अर्थात् परमेश्वर ने समर्थन के साथ मात्र उसी को यह अधिकार सौंपा है.” (aiōnios g166)
ଇମ୍‌ଣି କାଦି ନସ୍ଟ ଆନାତ୍‌, ହେଦାଂ କାଜିଂ ବେସି କସ୍ଟକିମାଟ୍‌ । ମାତର୍‌ ଇମ୍‌ଣି କାଦି ୱିଜ଼୍‌ୱି ଜିବୁନ୍‌ ହିନାତ୍‌, ହେଦାଂ କାଜିଂ କାମାୟ୍‌ କିୟାଟ୍‌ । ଇ କାଦି ମାନାୟ୍‌ ମାଜ଼ି ହିଦ୍‌ନାନ୍‌, ଇନାକିଦେଂକି ଆବା ଇସ୍ୱର୍‌ ହେଦାଂ କାଜିଂ ତାଙ୍ଗେଙ୍ଗ୍‌ ଇଡ୍‌ତାନ୍ନା ।” (aiōnios g166)
28 इस पर उन्होंने मसीह येशु से पूछा, “हमसे परमेश्वर की इच्छा क्या है?”
ହେବେ ହେୱାର୍‌ ତାଙ୍ଗେଙ୍ଗ୍‌ ୱେନ୍‌ବାତାର୍‌, “ଇସ୍ୱର୍‌ତି କାମାୟ୍‌ ସବୁ କିନି କାଜିଂ ଆପେଂ ଇନାକା କିୟାଆନାତ୍‌?”
29 “यह कि तुम परमेश्वर के भेजे हुए पर विश्वास करो,” मसीह येशु ने उत्तर दिया.
ଜିସୁ ହେୱାରିଂ ଉତର୍‌ ହିତାନ୍‌, “ଇନେକିଦେଂ ଇସ୍ୱର୍‌ ପକ୍‌ତାତାନ୍ନା, ତା ତାକେ ପାର୍ତି କିନାକା ନେ ଇସ୍ୱର୍ତି କାମାୟ୍‌ ଆନାତ୍‌ ।”
30 इस पर उन्होंने मसीह येशु से दोबारा पूछा, “आप ऐसा कौन सा अद्भुत चिह्न दिखा सकते हैं कि हम आप में विश्वास करें? क्या है वह काम?
ହେବେ ହେୱାର୍‌ ଜିସୁଙ୍ଗ୍‌ ୱେନ୍‌ବାତାର୍‌, ହେଦାଂ ଆତିସ୍‌ ଏନ୍‌ ଚିନ୍‌ଲାକେ ଇନାକା କିତ୍‌ୟ୍‌ନା ଜେ, “ହେଦାଂ ହୁଡ଼୍‌ଜି ଆପେଂ ନିଙ୍ଗେଙ୍ଗ୍‌ ପାର୍ତି କିଦ୍‌ନାପ୍‌? ୱେଚ୍‌ଚା ଇନା କିଦେଙ୍ଗ୍‌ ଆଡ୍‌ନାୟ୍‌?
31 हमारे पूर्वजों ने बंजर भूमि में मन्‍ना खाया; पवित्र शास्त्र के अनुसार: भोजन के लिए परमेश्वर ने उन्हें स्वर्ग से रोटी दी.”
ମା ଆକର୍‌ ବାଟାତ ମାନ୍ନା ତିଞ୍ଜି ମାଚାର୍‌, ଇନେସ୍‌ ସାସ୍ତର୍‌ ଲେକା ମାନାତ୍‌, ତିନି କାଜିଂ ହେୱାନ୍‌ ହେୱାରିଂ ସାର୍ଗେତାଂ କାଦି ହିତାନ୍‌ ।”
32 इस पर मसीह येशु ने उनसे कहा, “मैं तुम पर यह अटल सच्चाई प्रकट कर रहा हूं: स्वर्ग से वह रोटी तुम्हें मोशेह ने नहीं दी; मेरे पिता ही हैं, जो तुम्हें स्वर्ग से वास्तविक रोटी देते हैं.
“ହେବେ ଜିସୁ ହେୱାରିଂ ଇଚାନ୍‌, ହାତ୍‌ପା ହାତ୍‌ପା ଆନ୍‌ ମିଙ୍ଗେଙ୍ଗ୍‌ ଇଞ୍ଜ୍‌ନାଙ୍ଗା, ମସା ମିଙ୍ଗେଙ୍ଗ୍‌ ସାର୍ଗେତାଂ କାଦି ହିଦ୍‌ୱାତାନ୍‌ନା, ମାତର୍‌ ମାଞ୍ଜି ଆବା ମିଙ୍ଗେଙ୍ଗ୍‌ ସାର୍ଗେତାଂ ହାତ୍‌ପା କାଦି ହିନାନ୍‌ ।
33 क्योंकि परमेश्वर की रोटी वह है, जो स्वर्ग से आती है, और संसार को जीवन प्रदान करती है.”
ଇନାକିଦେଂକି ଇମ୍‌ଣି କାଦି ସାର୍ଗେତାଂ ଜୁତ୍‌ତି ପୁର୍ତିତିଂ ଜିବୁନ୍‌ ହିନାନ୍‌, ହେଦାଂ ଇସ୍ୱର୍ତି କାଦି ।”
34 यह सुनकर उन्होंने विनती की, “प्रभु, अब से हमें यही रोटी दें.”
ହେୱାର୍‌ ଜିସୁଙ୍ଗ୍‌ ଇଚାର୍‌, “ଏ ମାପ୍ରୁ, ସବୁ ୱେଡ଼ାଙ୍ଗ୍‌ ମାଙ୍ଗେଙ୍ଗ୍‌ ଇ କାଦି ହିଦା ।”
35 इस पर मसीह येशु ने घोषणा की, “मैं ही हूं वह जीवन की रोटी. जो मेरे पास आएगा, वह भूखा न रहेगा और जो मुझमें विश्वास करेगा, कभी प्यासा न रहेगा.
“ହେବେ ଜିସୁ ହେୱାରିଂ ଇଚାନ୍‌,” ଆନ୍‌ ହେ ଜିବୁନ୍‌ କାଦି, “ଇନେନ୍‌ ନା ଲାଗାଂ ୱାନାନ୍‌, ହେୱାନ୍‌ ଇନାୱାଡ଼ାଂପା ନାସ୍‌କି ଆଉନ୍‌, ଆରେ ଇନେନ୍‌ ନା ତାକେ ପାର୍ତି କିନାନ୍‌, ହେୱାନ୍‌ ଇନାୱାଡ଼ାଂ ଏସ୍‌କି ଆଉନ୍‌ ।
36 मैं तुमसे पहले भी कह चुका हूं कि तुम मुझे देखकर भी मुझमें विश्वास नहीं करते.
ମାତର୍‌ ଏପେଙ୍ଗ୍‌ ନାଙ୍ଗେଙ୍ଗ୍‌ ହୁଡ଼୍‌ଜିପା ପାର୍ତି କିଦୁଦେରା, ଇଦାଂ ଆନ୍‌ ମିଙ୍ଗେଙ୍ଗ୍‌ ଇନ୍‌ଞ୍ଚାଙ୍ଗ୍‌ନ୍ନା ।
37 वे सभी, जो पिता ने मुझे दिए हैं, मेरे पास आएंगे और हर एक, जो मेरे पास आता है, मैं उसको कभी भी न छोड़ूंगा.
ଆବା ଜେ ୱିଜ଼ାରିଂ ନାଙ୍ଗେଙ୍ଗ୍‌ ଦାନ୍‌ କିଦ୍‌ନାନ୍‌, ହେୱାର୍‌ ନା କଚଣ୍‌ତ ୱାନାର୍‌; ଆରେ, ଇନେର୍‌ ନା ତାକେ ୱାନାନ୍‌, ତାଙ୍ଗେଙ୍ଗ୍‌ ଇନେସ୍‌ କିତିସ୍‌ପା ବାର୍ତ ହପୁଙ୍ଗ୍‌;
38 मैं स्वर्ग से अपनी इच्छा पूरी करने नहीं, अपने भेजनेवाले की इच्छा पूरी करने के लिए आया हूं.
ଇନାକିଦେଂକି ଆନ୍‌ ନିଜେ ମାନ୍‌ ମାନି କିଦେଙ୍ଗ୍‌ ଜୁଦ୍‌ୱାଦାଂ, ଇଚିସ୍‌ ନା ପକ୍‌ତାତାକାନିଂ ମାନ୍‌ ମାନି କିଦେଙ୍ଗ୍‌ ସାର୍ଗେତାଂ ଜୁତ୍‌ତାଙ୍ଗ୍‌ନା ।
39 मेरे भेजनेवाले की इच्छा यह है कि जो कुछ उन्होंने मुझे सौंपा है, उसमें से मैं कुछ भी न खोऊं परंतु अंतिम दिन में उसे फिर से जीवित करूं.
ଆରେ, ନା ପକ୍‌ତାତାକାନ୍‌ ଜେ ୱିଜ଼ାରିଂ ନାଙ୍ଗ୍‌ ଦାନ୍‌ କିଦ୍‌ନାନ୍‌, ହେୱାର୍‌ ବିତ୍ରେ ଇନେରିଂ ନେ ଇନେସ୍‌କି ଆନ୍‌ ଆରାୟ୍‌ କିୱାଦାଂ, ମାତର୍‌ ହାରିହାରା ଦିନ୍ତ ତାଙ୍ଗେଙ୍ଗ୍‌ ଆରେ ରଗ ଜିପ୍‌ନାଙ୍ଗ୍‌, ଇଦାଂ ତାଦାଙ୍ଗ୍‌ ମାନ୍‌ ।
40 क्योंकि मेरे पिता की इच्छा यह है कि हर एक, जो पुत्र को अपनाकर उसमें विश्वास करे, वह अनंत काल का जीवन प्राप्‍त करे तथा मैं उसे अंतिम दिन में फिर से जीवित करूं.” (aiōnios g166)
ଇନାକିଦେଂକି ଇନେର୍‌କି ମାଜ଼ିଙ୍ଗ୍‌ ହୁଡ଼୍‌ଜି ତା ତାକେ ପାର୍ତି କିତାର୍‌, ହେୱାନ୍‌ ଇନେସ୍‌ ୱିଜ଼୍‌ୱି ଜିବୁନ୍‌ ପାୟା ଆନାନ୍‌, ଇଦାଂ ନେ ମାଞ୍ଜି ଆବାତି ମାନ୍‌; ଆରେ, ଆନ୍‌ ତାଙ୍ଗେଙ୍ଗ୍‌ ହାରିହାରା ନାଜିଂ ଆରେ ରଗ ଜିପ୍‌ନାଙ୍ଗ୍‌ ।” (aiōnios g166)
41 मसीह येशु का यह दावा सुनकर: “स्वर्ग से उतरी रोटी मैं ही हूं,” यहूदी अगुए कुड़कुड़ाने लगे
“ଆନ୍‌ ସାର୍ଗେତାଂ ଜୁଜ଼ି ମାନ୍‌ଚି କାଦି ଆନାଙ୍ଗ୍‌, ହେୱାନ୍‌ ଇଦାଂ ଇଚିଲେ ଜିହୁଦିର୍‌ ତା ବେରୁତାଂ ନିନ୍ଦା କିଦେଙ୍ଗ୍‌ ଲାଗାତାର୍‌,”
42 और आपस में मंत्रणा करने लगे, “क्या यह योसेफ़ का पुत्र येशु नहीं, जिसके माता-पिता को हम जानते हैं? तो अब यह कैसे कह रहा है कि यह स्वर्ग से आया है?”
ଆରେ ଇଚାର୍‌ ଇୱାନ୍‌ ଜସେପ୍‌ ମେହି ଜିସୁ ଆକାୟ୍‌, “ଆରେ ଆପେଂ ଇନାକା ଇୱାନ୍‌ ଲାତ୍ରାହି ତେହିଙ୍ଗ୍‌ ପୁନୁପ୍‌? ଲାଗିଂ ଆନ୍‌ ସାର୍ଗେତାଂ ଜୁତ୍‌ତାଙ୍ଗ୍‌ନା ଇଞ୍ଜି ହେୱାନ୍‌ ନଙ୍ଗ୍‌ ଇନେସ୍‌ ଇନାନ୍ନା?”
43 यह जानकर मसीह येशु ने उनसे कहा, “कुड़कुड़ाओ मत,
ଜିସୁ ହେୱାରିଂ ଉତର୍‌ ହିତାନ୍‌, ଜାର୍‌ ଜାର୍‌ ବିତ୍ରେ ନିନ୍ଦା କିମାଟ୍‌?
44 कोई भी मेरे पास तब तक नहीं आ सकता, जब तक मेरे भेजनेवाले—पिता—उसे अपनी ओर खींच न लें. मैं उसे अंतिम दिन में फिर से जीवित करूंगा.
ଇମ୍‌ଣି ଆବା ନାଙ୍ଗ୍‌ ପକ୍‌ତାତାନ୍ନା ହେୱାନ୍‌ ନାତାକେ ଚଞ୍ଜ୍‌ୟା ଆଦ୍‌ୱିତିସ୍‌ ଇନେର୍‌ ନା ଲାଗେ ୱାଦେଙ୍ଗ୍‌ ଆଡୁର୍‌ । ଇମ୍‌ଣାକାର୍‌ ୱାନାର୍‌ ହେୱାରିଂ ଆନ୍‌, ହାରିହାରା ନାଜିଂ ଆରେ ରଗ ଜିପ୍‌ନାଙ୍ଗ୍‌ ।
45 भविष्यद्वक्ताओं के अभिलेख में यह लिखा हुआ है: वे सब परमेश्वर द्वारा सिखाए हुए होंगे, अतः हर एक, जिसने पिता परमेश्वर को सुना और उनसे सीखा है, मेरे पास आता है.
ବେଣ୍‌ବାକ୍‌ଣାୟ୍‌କିନାକାର୍‌ ଦରମ୍‌ ସାସ୍ତର୍‌ ତାକେ ଲେକିକିତାର୍ଣ୍ଣା, ୱିଜ଼ାର୍‌ କେବଲ୍‌ ଇସ୍ୱର୍ତି ହିକ୍ୟା ପାୟା ଆନାର୍‌ । ଇନେର୍‌କି ଆବା ତାକେଣ୍ଡାଂ ହିକ୍ୟା ଲାବ୍‌ କିତାନ୍‌ନ୍ନା, ହେୱାନ୍‌ ନାତାକେ ୱାନାନ୍‌ ।
46 किसी ने पिता परमेश्वर को नहीं देखा सिवाय उसके, जो पिता परमेश्वर से है, केवल उसी ने उन्हें देखा है.
ଇନେନ୍‌ ଜେ ଆବାଂ ହୁଡ଼୍‌ତାନ୍‌ନା, ହେଦାଂ ଆକାୟ୍‌; ଇନେର୍‌ ଇସ୍ୱର୍‌ ତାକେଣ୍ଡାଂ ୱାତାନ୍‌ନା, ହେୱାନ୍‌ ଆବାଂ ହୁଡ଼୍‌ତାନ୍‌ନା ।
47 मैं तुम पर एक अटल सच्चाई प्रकट कर रहा हूं: अनंत काल का जीवन उसी का है, जो विश्वास करता है. (aiōnios g166)
ହାତ୍‌ପା ହାତ୍‌ପା ଆନ୍‌ ମିଙ୍ଗେଙ୍ଗ୍‌ ଇଞ୍ଜ୍‌ନାଙ୍ଗା, ଇନେନ୍‌ ପାର୍ତି କିନାନ୍‌, ହେୱାନ୍‌ ୱିଜ଼୍‌ୱି ଜିବୁନ୍‌ ପାୟା ଆନାନ୍‌ । (aiōnios g166)
48 मैं ही हूं जीवन की रोटी.
ଆନ୍‌ ଜିବୁନ୍‌ ହିନି କାଦି ।
49 बंजर भूमि में तुम्हारे पूर्वजों ने मन्‍ना खाया फिर भी उनकी मृत्यु हो गई.
ମି ଆକର୍‌ ବାଟାତ ମାନ୍ନା ଚିଚାର୍‌, ଆତିସ୍‌ପା ହେୱାର୍‌ ହାତାର୍‌ ।
50 मैं ही स्वर्ग से उतरी रोटी हूं कि जो कोई इसे खाए, उसकी मृत्यु न हो.
ମାତର୍‌ ଇମ୍‌ଣି କାଦି ସାର୍ଗେତାଂ ୱାନାତ୍‌, ତାଙ୍ଗେଙ୍ଗ୍‌ ଇନେର୍‌ ତିନାନ୍‌ ହେୱାନ୍‌ ୱିଜ଼୍‌ୱି ଜିବୁନ୍‌ ପାୟା ଆନାନ୍‌ ।
51 स्वर्ग से उतरी जीवन की रोटी मैं ही हूं. जो कोई यह रोटी खाता है, वह हमेशा जीवित रहेगा. जो रोटी मैं दूंगा, वह संसार के जीवन के लिए भेंट मेरा शरीर है.” (aiōn g165)
ଆନ୍‌ ସାର୍ଗେତାଂ ଜୁତ୍‌ତାଙ୍ଗ୍‌ ହେ ଜିବୁନ୍‌ କାଦି; ଇନେର୍‌ ଜଦି ଇ କାଦି ତିନାର୍‌, ହେୱାନ୍‌ ଜୁଗ୍‌ ଜୁଗ୍‌ ପାତେକ୍‌ ଜିଜ଼ି ମାନାର୍‌; ଆଁ, ଆନ୍‌ ଇମ୍‌ଣି କାଦି ହିଦ୍‌ନାଂ, ହେଦାଂ ନା ଜେଇ, ଆନ୍‌ ତା ପୁର୍ତିତିଂ ବାଚାୟ୍‌କିଦେଂ ଇଞ୍ଜି ଜିବୁନ୍‌ ହିଦ୍‌ନାଂ । (aiōn g165)
52 यह सुनकर यहूदी अगुए आपस में विवाद करने लगे, “यह व्यक्ति कैसे हमें अपना शरीर खाने के लिए दे सकता है?”
ଇବେ ଜିହୁଦିର୍‌ ହେୱେର୍‌ ହେୱାର୍‌ ରିସା ଆଜ଼ି ଇଞ୍ଜେଙ୍ଗ୍‌ ଲାଗାତାର୍‌, ଇୱାନ୍‌ ଇନେସ୍‌ ମାଙ୍ଗେଙ୍ଗ୍‌ ଜାର୍‌ ଜେଇ ତିଞ୍ଜେଙ୍ଗ୍‌ ହିଦେଂ ଆଡ୍‌ନାନ୍‌?
53 मसीह येशु ने उनसे कहा, “मैं तुम पर यह अटल सच्चाई प्रकट कर रहा हूं: जब तक तुम मनुष्य के पुत्र का शरीर न खाओ और उसका लहू न पियो, तुममें जीवन नहीं.
ହେବେ ଜିସୁ ହେୱାରିଂ ଇଚାନ୍‌, “ହାତ୍‌ପା ହାତ୍‌ପା ଆନ୍‌ ମିଙ୍ଗେଙ୍ଗ୍‌ ଇଞ୍ଜ୍‌ନାଙ୍ଗା, ମାନାୟ୍‌ ମାଜ଼ିତି ଜେଇ ତିନ୍‌ୱିତିସ୍‌ ଆରି ତା ନେତେର୍‌ ଉଣ୍‌ୱିତିସ୍‌, ମି ତାକେ ଜିବୁନ୍‌ ହିଲୁତ୍‌ ।
54 अनंत काल का जीवन उसी का है, जो मेरा शरीर खाता और मेरा लहू पीता है; अंतिम दिन मैं उसे फिर से जीवित करूंगा. (aiōnios g166)
ଇନେର୍‌ ନା ଜେଇ ତିନାର୍‌ ଆରି ନା ନେତେର୍‌ ଉଣାର୍‌, ହେୱାନ୍‌ ୱିଜ଼୍‌ୱି ଜିବୁନ୍‌ ପାୟା ଆନାନ୍‌, ଆରେ ଆନ୍‌ ହାରିହାରା ନାଜିଂ ତାଙ୍ଗେଙ୍ଗ୍‌ ଜିପିକିନାଙ୍ଗ୍‌ । (aiōnios g166)
55 मेरा शरीर ही वास्तविक भोजन और मेरा लहू ही वास्तविक पेय है.
ଇନାକିଦେଂକି ନା ଜେଇ ହାତ୍‌ପା କାଦି ଆରି ନା ନେତେର୍‌ ହାତ୍‌ପା ଏଜ଼ୁଂ ।
56 जो मेरा शरीर खाता और मेरा लहू पीता है, वही है, जो मुझमें बना रहता है और मैं उसमें.
ଇନେର୍‌କି ନା ଜେଇ ତିନାର୍‌ ଆରି ନା ନେତେର୍‌ ଉଣାର୍‌, ହେୱାନ୍‌ ନା ତାକେ ମାନେନ୍‌ ଆରି ଆନ୍‌ ତା ତାକେ ମାନାଙ୍ଗ୍‌ ।
57 जैसे जीवन्त पिता परमेश्वर ने मुझे भेजा है और मैं पिता के कारण जीवित हूं, वैसे ही वह भी, जो मुझे ग्रहण करता है, मेरे कारण जीवित रहेगा.
ଜିବୁନ୍‌ନି ଆବା ନାଙ୍ଗେଙ୍ଗ୍‌ ପକ୍‌ତାତାନ୍ନା ଆରି ଆନ୍‌ ଆବା କାଜିଂ ଜିଜ଼ି ମାନାଂ, ହେ ଲାକେ ଜେ ନାଙ୍ଗେଙ୍ଗ୍‌ ତିଞ୍ଜିନାର୍‌, ହେୱାନ୍‌ ପାନା କାଜିଂ ଜିଜ଼ି ମାନାନ୍‌ ।
58 यह वह रोटी है, जो स्वर्ग से उतरी हुई है; वैसी नहीं, जो पूर्वजों ने खाई और फिर भी उनकी मृत्यु हो गई; परंतु वह, जो यह रोटी खाता है, हमेशा जीवित रहेगा.” (aiōn g165)
ଇମ୍‌ଣି କାଦି ସାର୍ଗେତାଂ ଜୁତ୍‌ତାନ୍ନା, ହେଦାଂ ଇ; ଆକର୍‌ ଇନେସ୍‌ ତିନ୍‌ଞ୍ଜି ହାତାର୍‌, ହେ ଲାକେ ଆକାୟ୍‌; ଜେ ଇ କାଦି ତିନାର୍‌, ହେୱାନ୍‌ ଜୁଗ୍‌ ଜୁଗ୍‌ ପାତେକ୍‌ ଜିଜ଼ି ମାନାନ୍‌ ।” (aiōn g165)
59 मसीह येशु ने ये बातें कफ़रनहूम नगर के यहूदी सभागृह में शिक्षा देते हुए बताईं.
ହେୱାନ୍‌ କପର୍ନାହୁମ୍‌ ର କୁଟୁମ୍‌ ଇଞ୍ଜ ହିକ୍ୟା ହିନି ସମୁତ ଇ ୱିଜ଼ୁ କାତା ଇଚାର୍‌ ।
60 यह बातें सुनकर उनके अनेक शिष्यों ने कहा, “बहुत कठोर है यह शिक्षा. कौन इसे स्वीकार कर सकता है?”
ଲାଗିଂ, ତା ଚେଲାହିର୍‌ ବିତ୍ରେ ହେନି ଇଦାଂ ୱେନ୍‌ଞ୍ଜି ଇଚାର୍‌, “ଇ ହିକ୍ୟା ୱେଞ୍ଜେଙ୍ଗ୍‌ ବେସି କସ୍ଟ, ଇନେର୍‌ ଇଦାଂ ୱେଞ୍ଜେଙ୍ଗ୍‌ ଆଡ୍‌ନାର୍‌?”
61 अपने चेलों की बड़बड़ाहट का अहसास होने पर मसीह येशु ने कहा, “क्या यह तुम्हारे लिए ठोकर का कारण है?
ମାତର୍‌ ଜିସୁ, ତା ଚେଲାର୍‌ ଇନେର୍‌ ହେ ବିସ୍ରେ ନିନ୍ଦା କିନାରା ଇଞ୍ଜି, ତା ମାନ୍ତ ପୁଞ୍ଜି ହେୱାରିଂ ଇଚାନ୍‌, ବାଦାନି କାରଣ୍‌ ଆନାତା?
62 तुम तब क्या करोगे जब तुम मनुष्य के पुत्र को ऊपर स्वर्ग में जाते देखोगे, जहां वह पहले था?
ମାନାୟ୍‌ ମାଜ଼ି ଇମେତାଂ ୱାତାନ୍‌ନା, ହେବେ ତାଙ୍ଗେଙ୍ଗ୍‌ ହାନାକା ହୁଡ଼୍‌ତାନ୍‌ ଇନା କିନାନ୍‌ ।
63 आत्मा ही हैं, जो शरीर को जीवन देती है. केवल शरीर का कुछ महत्व नहीं. जो वचन मैंने तुमसे कहे हैं, वे आत्मा हैं और जीवन भी.
କେବଲ୍‌ ଇସ୍ୱର୍ତି ୱାସ୍ତି ଜିବୁନ୍‌ ହିଦେଂ ଆଡ୍‌ନାନ୍‌; ମାନାୟ୍‌ ଜେଇ ଇନାକା କିଦେଙ୍ଗ୍‌ ଆଡୁତ୍‌ ଇସ୍ୱର୍ତି ହେ ଜିବୁନ୍‌ ହିନି ୱାସ୍କିତିଂ ଏପେଙ୍ଗ୍‌ ଇନେସ୍‌ ପୁନାଦେର୍‌ ହେଦାଂ କାଜିଂ ଆନ୍‌ ଇ ୱିଜ଼ୁ କାତା ଇଞ୍ଜ୍‌ନାଙ୍ଗା ।
64 फिर भी तुममें कुछ हैं, जो मुझमें विश्वास नहीं करते.” मसीह येशु प्रारंभ से जानते थे कि कौन हैं, जो उनमें विश्वास नहीं करेंगे और कौन है वह, जो उनके साथ धोखा करेगा.
ମାତର୍‌ ମି ବିତ୍ରେ ଇନେ ଇନେର୍‌ ପାର୍ତି କିଉରା । ଇନାକିଦେଂକି ଇମ୍‌ଣାକାର୍‌ ଜିସୁଙ୍ଗ୍‌ ପାର୍ତି କିୱାଦାଂ ମାଚାର୍‌ ଆରି ଇନେନ୍‌ ଜିସୁଙ୍ଗ୍‌ ସାତ୍ରୁର୍‌ କେଇଦ ଇନେନ୍‌ ହେଲାୟ୍‌ କିନାନ୍‌, ହେଦାଂ ଇସ୍ୱର୍‌ ଆଗେତାଂ ପୁଞ୍ଜି ମାଚାନ୍‌ ।
65 तब मसीह येशु ने आगे कहा, “इसलिये मैंने तुमसे यह कहा कि कोई भी मेरे पास तब तक नहीं आ सकता जब तक पिता उसे मेरे पास न आने दें.”
ଜିସୁ ଆରେ ଇଚାନ୍‌, “ଇଦାଂ କାଜିଂ ଆନ୍‌ ମିଙ୍ଗେଙ୍ଗ୍‌ ଇନ୍‌ଞ୍ଚାଙ୍ଗ୍‌ନ୍ନା, ଆବା ତାକେଣ୍ଡାଂ ପକ୍ୟା ଆୱିତିସ୍‌ ଇନେର୍‌ ନା କଚଣ୍‌ ୱାଦେଙ୍ଗ୍‌ ଆଡୁର୍‌ ।”
66 इसके परिणामस्वरूप मसीह येशु के अनेक चेले पीछे हट गए और उनके पीछे चलना छोड़ दिया.
ହେ ସମୁତାଂ ତା ଚେଲାହିର୍‌ ବିତ୍ରେ ହେନି ବେଣ୍‌କିୱାଦାଂ ହସି ହାଚାର୍‌, ଆରେ ତା ଲାହାଙ୍ଗ୍‌ ଚାଲା ବୁଲା କିୱାତାର୍‌ ।
67 यह देख मसीह येशु ने अपने बारह शिष्यों से अभिमुख हो उनसे पूछा, “कहीं तुम भी तो लौट जाना नहीं चाहते?”
ହେବେ ଜିସୁ ବାରଜାଣ୍‌ତିଂ ୱେନ୍‌ବାତାନ୍‌, “ଏପେଙ୍ଗ୍‌ପା ନାଙ୍ଗ୍‌ ପିସ୍ତି ହାଞ୍ଜେଙ୍ଗ୍‌ ଇଚା କିନାଦେରା?”
68 शिमओन पेतरॉस ने उत्तर दिया, “प्रभु, हम किसके पास जाएं? अनंत काल के जीवन की बातें तो आप ही के पास हैं. (aiōnios g166)
ସିମନ୍‌ ପିତର୍‌ ଜିସୁଙ୍ଗ୍‌ ଉତର୍‌ ହିତାର୍‌, ମାପ୍ରୁ, ଇନେର୍‌ ତାକେ ହାନାପ୍‌? ନି ତାକେ ୱିଜ଼୍‌ୱି ଜିବୁନ୍‌ନି ବଚନ୍‌ ମାନାତ୍‌; (aiōnios g166)
69 हमने विश्वास किया और जान लिया है कि आप ही परमेश्वर के पवित्र जन हैं.”
ଆରେ, ଏନ୍‌ ଜେ ଇସ୍ୱର୍ତି ହେ ପୁଇପୁୟା ମାନାୟ୍‌, “ଇଦାଂ ଆପେଂ ପାର୍ତି କିତାପ୍‌ନ୍ନା ଆରି ପୁଚାପ୍‌ନା ।”
70 मसीह येशु ने उनसे कहा, “क्या स्वयं मैंने तुम बारहों को नहीं चुना? यह होने पर भी तुममें से एक इबलीस है.”
ଜିସୁ ହେୱାରିଂ ଉତର୍‌ ହିତାନ୍‌, “ଆନ୍‌ ଇନାକା ମି ବାରଜାଣ୍‌ତିଂ ବାଚି କିୱାତାଂନା କି? ଆରେ, ମି ବିତ୍ରେ ର ସୟ୍‌ତାନ୍‌ ।”
71 (उनका इशारा कारियोतवासी शिमओन के पुत्र यहूदाह की ओर था क्योंकि उन बारह शिष्यों में से वही मसीह येशु के साथ धोखा करने पर था.)
ହେୱାନ୍‌ ଇସ୍କାରିୟତିୟ ସିମନ୍‌ ମେହି ଜିହୁଦାଙ୍ଗ୍‌ ହୁଡ଼୍‌ଜି ଏପେଙ୍ଗ୍‌ ଇଚାନ୍‌, ଇନାକିଦେଂକି ହେୱାନ୍‌ ବାରଜାଣ୍‌ ବିତ୍ରେ ରୱାନ୍‌, ଆରେ ହେୱାନ୍‌ ତାଙ୍ଗେଙ୍ଗ୍‌ ସାତ୍ରୁର୍‌ କେଇଦ ହେଲାୟ୍‌ କିଦେଙ୍ଗ୍‌ ହାଲ୍‌ଜି ମାଚାନ୍‌ ।

< यूहन्ना 6 >