< מִשְׁלֵי 1 >
משלי שלמה בן דוד מלך ישראל׃ | 1 |
Ici nĩ thimo cia Solomoni mũrũ wa Daudi, ũrĩa warĩ mũthamaki wa Isiraeli:
לדעת חכמה ומוסר להבין אמרי בינה׃ | 2 |
nĩ thimo cia gũtũma mũndũ agĩe na ũũgĩ, na ataarĩke; nĩ cia gũtũma ahote gũtaũkĩrwo nĩ ciugo cia ũũgĩ;
לקחת מוסר השכל צדק ומשפט ומישרים׃ | 3 |
nĩ cia gũtũma mũndũ ataarĩke ahote kũbarĩrĩra mũtũũrĩre wake, ekage maũndũ marĩa magĩrĩire, na ma kĩhooto, na marĩa mega;
לתת לפתאים ערמה לנער דעת ומזמה׃ | 4 |
nĩ cia gũtũma ũrĩa ũtarĩ na ũũgĩ agĩe na ũmenyo, na cia gũtũma mũndũ mwĩthĩ agĩe na ũmenyo na ũgereri:
ישמע חכם ויוסף לקח ונבון תחבלות יקנה׃ | 5 |
arĩa oogĩ-rĩ, nĩmathikĩrĩrie na mongerere wĩruti wao, nao arĩa akũũrani maũndũ metĩkĩre gũtongorio.
להבין משל ומליצה דברי חכמים וחידתם׃ | 6 |
Ningĩ nĩ cia gũtũma mũndũ ataũkĩrwo nĩ thimo na ngerekano, na ataũkĩrwo nĩ ciugo cia andũ arĩa oogĩ, na ndaĩ ciao.
יראת יהוה ראשית דעת חכמה ומוסר אוילים בזו׃ | 7 |
Kĩambĩrĩria kĩa ũmenyo nĩ gwĩtigĩra Jehova, no arĩa akĩĩgu nĩ mathũire ũũgĩ na ũtaaro.
שמע בני מוסר אביך ואל תטש תורת אמך׃ | 8 |
Mũrũ wakwa, thikĩrĩria mataaro ma thoguo, na ndũgatigane na ũrutani wa maitũguo.
כי לוית חן הם לראשך וענקים לגרגרתיך׃ | 9 |
Maũndũ macio magaatuĩka ithaga rĩa kũgemia mũtwe waku, na ta mũgathĩ wa kũgemia ngingo yaku.
בני אם יפתוך חטאים אל תבא׃ | 10 |
Mũrũ wakwa, ehia mangĩgakũheenereria-rĩ, ndũkanetĩkanie nao.
אם יאמרו לכה אתנו נארבה לדם נצפנה לנקי חנם׃ | 11 |
Mangĩgakwĩra atĩrĩ, “Ũka ũthiĩ hamwe na ithuĩ; reke tuoherie mũndũ tũite thakame yake, reke tũcemaceeme mũndũ o na ũtehĩtie;
נבלעם כשאול חיים ותמימים כיורדי בור׃ (Sheol ) | 12 |
ningĩ reke tũmamerie marĩ muoyo, o ta ũrĩa mbĩrĩra ĩĩkaga, na marĩ agima, o ta arĩa maharũrũkaga irima; (Sheol )
כל הון יקר נמצא נמלא בתינו שלל׃ | 13 |
Na ithuĩ-rĩ, tũkĩgĩe na indo cia goro cia mĩthemba yothe, na tũiyũrie nyũmba ciitũ na indo cia ndaho;
גורלך תפיל בתוכנו כיס אחד יהיה לכלנו׃ | 14 |
rutithania wĩra na ithuĩ, tũkorwo na mũhuko ũmwe ithuothe”;
בני אל תלך בדרך אתם מנע רגלך מנתיבתם׃ | 15 |
mũrũ wakwa, tiga gũtwarana nao, ndũkagerere njĩra ciao;
כי רגליהם לרע ירוצו וימהרו לשפך דם׃ | 16 |
nĩgũkorwo magũrũ mao mahanyũkaga mathiĩ mehia-inĩ, nao mahiũhaga magaite thakame.
כי חנם מזרה הרשת בעיני כל בעל כנף׃ | 17 |
Kaĩ nĩ wĩra wa tũhũ kũiga gĩkerenge nyoni ciothe igĩkuonaga-ĩ!
והם לדמם יארבו יצפנו לנפשתם׃ | 18 |
Andũ aya mohagĩria thakame yao ene; maceemaga o mĩoyo yao ene!
כן ארחות כל בצע בצע את נפש בעליו יקח׃ | 19 |
Ũcio nĩguo mũthia wa arĩa othe magĩaga na indo na njĩra ya ungumania; indo icio iniinaga mĩoyo ya arĩa magĩaga nacio.
חכמות בחוץ תרנה ברחבות תתן קולה׃ | 20 |
Ũũgĩ nĩ aretana anĩrĩire njĩra-inĩ, ningĩ agakayũrũrũka arĩ ihaaro-inĩ cia mũingĩ;
בראש המיות תקרא בפתחי שערים בעיר אמריה תאמר׃ | 21 |
Aragũthũka na mũgambo mũnene arĩ magomano-inĩ ma njĩra kũu kũrĩ inegene, o na itoonyero rĩa itũũra inene akoria atĩrĩ:
עד מתי פתים תאהבו פתי ולצים לצון חמדו להם וכסילים ישנאו דעת׃ | 22 |
“Inyuĩ mũtarĩ ũũgĩ-rĩ, nĩ nginya rĩ mũgũtũũra mwendete njĩra cianyu itarĩ cia ũũgĩ? Nĩ nginya rĩ anyũrũrania megũtũũra makenagĩra kĩnyũrũri, na arĩa akĩĩgu mathũire ũmenyo?
תשובו לתוכחתי הנה אביעה לכם רוחי אודיעה דברי אתכם׃ | 23 |
Korwo nĩmwetĩkĩrire kũigua ũtaaro wakwa-rĩ, nĩingĩamũhingũrĩire ngoro yakwa, ndũme mũmenye meciiria makwa.
יען קראתי ותמאנו נטיתי ידי ואין מקשיב׃ | 24 |
No tondũ nĩmwaregire kũnjigua rĩrĩa ndetanire, na gũtirĩ mũndũ werũmbũirie hĩndĩ ĩrĩa ndatambũrũkirie guoko gwakwa,
ותפרעו כל עצתי ותוכחתי לא אביתם׃ | 25 |
na mũkĩagĩra mataaro makwa mothe bata, na mũkĩaga gwĩtĩkĩra ikaanania rĩakwa-rĩ,
גם אני באידכם אשחק אלעג בבא פחדכם׃ | 26 |
niĩ na niĩ nĩngamũthekerera hĩndĩ yanyu ya mwanangĩko, na ndĩmũnyũrũrie rĩrĩa mũgaakorererwo nĩ mũtino:
בבא כשאוה פחדכם ואידכם כסופה יאתה בבא עליכם צרה וצוקה׃ | 27 |
ĩĩ hĩndĩ ĩrĩa guoya ũkaamũkorerera ta kĩhuhũkanio, rĩrĩa mwanangĩko ũkaamũhaata ta rũhuho rwa kĩhuhũkanio, rĩrĩa mũgaakinyĩrĩrwo nĩ mĩnyamaro na ruo rwa ngoro.
אז יקראנני ולא אענה ישחרנני ולא ימצאנני׃ | 28 |
“Hĩndĩ ĩyo nĩmakangaĩra, no ndikametĩka; nĩmakanjetha na kĩyo, no matikanyona.
תחת כי שנאו דעת ויראת יהוה לא בחרו׃ | 29 |
Tondũ nĩmathũũrire ũmenyo, na matiigana gũthuura gwĩtigĩra Jehova,
לא אבו לעצתי נאצו כל תוכחתי׃ | 30 |
tondũ matietĩkĩrire mataaro makwa, na nĩmamenire ikaanania rĩakwa,
ויאכלו מפרי דרכם וממעצתיהם ישבעו׃ | 31 |
makaarĩa maciaro ma mĩthiĩre yao, na mahũũnio nĩ maciaro ma mathugunda mao.
כי משובת פתים תהרגם ושלות כסילים תאבדם׃ | 32 |
Nĩgũkorwo ũgenyũ wa arĩa matarĩ ũũgĩ nĩũkamooraga, nakuo kwĩgangara kwa arĩa akĩĩgu nĩgũkamaniina;
ושמע לי ישכן בטח ושאנן מפחד רעה׃ | 33 |
no ũrĩa wothe ũnjiguaga arĩtũũraga na thayũ, na atũũre ahooreire, atarĩ ũgwati angĩĩtigĩra.”