מִשְׁלֵי 6

1 בני אם ערבת לרעך תקעת לזר כפיך׃

Mwanangu, kama umekuwa mdhamini wa jirani yako, ikiwa umeshika mikono kwa kuweka ahadi kwa ajili ya mwingine,

2 נוקשת באמרי פיך נלכדת באמרי פיך׃

kama umetegwa na ulichosema, umenaswa kwa maneno ya kinywa chako,

3 עשה זאת אפוא בני והנצל כי באת בכף רעך לך התרפס ורהב רעיך׃

basi fanya hivi mwanangu, ili ujiweke huru, kwa kuwa umeanguka mikononi mwa jirani yako: Nenda ukajinyenyekeshe kwake; msihi jirani yako!

4 אל תתן שנה לעיניך ותנומה לעפעפיך׃

Usiruhusu usingizi machoni pako, usiruhusu kope zako zisinzie.

5 הנצל כצבי מיד וכצפור מיד יקוש׃

Jiweke huru, kama swala mkononi mwa mwindaji, kama ndege kutoka kwenye mtego wa mwindaji.

6 לך אל נמלה עצל ראה דרכיה וחכם׃

Ewe mvivu, mwendee mchwa; zitafakari njia zake ukapate hekima!

7 אשר אין לה קצין שטר ומשל׃

Kwa maana yeye hana msimamizi, wala mwangalizi, au mtawala,

8 תכין בקיץ לחמה אגרה בקציר מאכלה׃

lakini hujiwekea akiba wakati wa kiangazi na hukusanya chakula chake wakati wa mavuno.

9 עד מתי עצל תשכב מתי תקום משנתך׃

Ewe mvivu, utalala hata lini? Utaamka lini kutoka usingizi wako?

10 מעט שנות מעט תנומות מעט חבק ידים לשכב׃

Bado kulala kidogo, kusinzia kidogo, bado kukunja mikono kidogo upate kupumzika:

11 ובא כמהלך ראשך ומחסרך כאיש מגן׃

hivyo umaskini utakuja juu yako kama mnyangʼanyi, na kupungukiwa kutakujia kama mtu mwenye silaha.

12 אדם בליעל איש און הולך עקשות פה׃

Mtu mbaya sana na mlaghai, ambaye huzungukazunguka na maneno ya upotovu,

13 קרץ בעינו מלל ברגלו מרה באצבעתיו׃

ambaye anakonyeza kwa jicho lake, anayetoa ishara kwa miguu yake na kuashiria kwa vidole vyake,

14 תהפכות בלבו חרש רע בכל עת מדנים ישלח׃

ambaye hupanga ubaya kwa udanganyifu moyoni mwake: daima huchochea fitina.

15 על כן פתאם יבוא אידו פתע ישבר ואין מרפא׃

Kwa hiyo maafa yatamkumba ghafula; ataangamizwa mara, pasipo msaada.

16 שש הנה שנא יהוה ושבע תועבות נפשו׃

Kuna vitu sita anavyovichukia Bwana, naam, viko saba vilivyo chukizo kwake:

17 עינים רמות לשון שקר וידים שפכות דם נקי׃

macho ya kiburi, ulimi udanganyao, mikono imwagayo damu isiyo na hatia,

18 לב חרש מחשבות און רגלים ממהרות לרוץ לרעה׃

moyo uwazao mipango miovu, miguu iliyo myepesi kukimbilia uovu,

19 יפיח כזבים עד שקר ומשלח מדנים בין אחים׃

shahidi wa uongo ambaye humwaga uongo, na mtu ambaye huchochea fitina kati ya ndugu.

20 נצר בני מצות אביך ואל תטש תורת אמך׃

Mwanangu, zishike amri za baba yako, wala usiyaache mafundisho ya mama yako.

21 קשרם על לבך תמיד ענדם על גרגרתך׃

Yafunge katika moyo wako daima, yakaze kuizunguka shingo yako.

22 בהתהלכך תנחה אתך בשכבך תשמר עליך והקיצות היא תשיחך׃

Wakati utembeapo, yatakuongoza; wakati ulalapo, yatakulinda; wakati uamkapo, yatazungumza nawe.

23 כי נר מצוה ותורה אור ודרך חיים תוכחות מוסר׃

Kwa maana amri hizi ni taa, mafundisho haya ni mwanga na maonyo ya maadili ni njia ya uzima,

24 לשמרך מאשת רע מחלקת לשון נכריה׃

yakikulinda na mwanamke aliyepotoka, kutokana na maneno laini ya mwanamke aliyepotoka.

25 אל תחמד יפיה בלבבך ואל תקחך בעפעפיה׃

Moyo wako usitamani uzuri wake wala macho yake yasikuteke,

26 כי בעד אשה זונה עד ככר לחם ואשת איש נפש יקרה תצוד׃

kwa maana kahaba atakufanya uwe maskini, hata ukose kipande cha mkate, naye mwanamke mzinzi huwinda maisha yako hasa.

27 היחתה איש אש בחיקו ובגדיו לא תשרפנה׃

Je, mtu aweza kuchotea moto kwenye paja lake bila nguo zake kuungua?

28 אם יהלך איש על הגחלים ורגליו לא תכוינה׃

Je, mtu aweza kutembea juu ya makaa ya moto yanayowaka bila miguu yake kuungua?

29 כן הבא אל אשת רעהו לא ינקה כל הנגע בה׃

Ndivyo alivyo mtu alalaye na mke wa mwanaume mwingine; hakuna yeyote amgusaye huyo mwanamke ambaye hataadhibiwa.

30 לא יבוזו לגנב כי יגנוב למלא נפשו כי ירעב׃

Watu hawamdharau mwizi kama akiiba kukidhi njaa yake wakati ana njaa.

31 ונמצא ישלם שבעתים את כל הון ביתו יתן׃

Pamoja na hayo, kama akikamatwa, lazima alipe mara saba, ingawa inamgharimu utajiri wote wa nyumba yake.

32 נאף אשה חסר לב משחית נפשו הוא יעשנה׃

Lakini mwanaume aziniye na mwanamke hana akili kabisa; yeyote afanyaye hivyo hujiangamiza mwenyewe.

33 נגע וקלון ימצא וחרפתו לא תמחה׃

Mapigo na aibu ni fungu lake na aibu yake haitafutika kamwe;

34 כי קנאה חמת גבר ולא יחמול ביום נקם׃

kwa maana wivu huamsha ghadhabu ya mume, naye hataonyesha huruma alipizapo kisasi.

35 לא ישא פני כל כפר ולא יאבה כי תרבה שחד׃

Hatakubali fidia yoyote; atakataa malipo, hata yakiwa makubwa kiasi gani.